Hành động của Jordan được cho là "một mũi tên trúng hai đích": Vừa mở đường máu cho các tay súng ở Daraa, vừa có thể ảnh hưởng tới toàn bộ chiến trường Syria.
Jordan "mở đường máu" cho phiến quân Syria?
Ít giờ trước, tờ Arab News (của Arab Saudi) dẫn thông báo của Bộ trưởng Nội vụ Jordan Mazen Al-Faraya cho biết cửa khẩu Jaber-Nasib nằm trên biên giới nước này với miền nam Syria sẽ được "hoạt động hết công suất" kể từ ngày 1/8.
Ông Al-Faraya chia sẻ rằng quyết định này được đưa ra theo chỉ thị của Thủ tướng Jordan Bishr Khasawneh sau chuyến thăm thực địa của ông này tới cửa khẩu vào ngày 8/7 và việc hoàn tất các thỏa thuận về kỹ thuật và hành chính với phía Syria.
Bộ trưởng Nội vụ Jordan lưu ý rằng toàn bộ các "giao thức" về vận chuyển hành khách và hàng hóa giữa hai nước tại cửa khẩu nằm cách Thủ đô Amman của Jordan khoảng 90 km về phía bắc sẽ được gỡ bỏ hoàn toàn:
"Điều này có nghĩa là các xe tải của Syria sẽ tiếp tục đi đến Arab Saudi và các quốc gia Vùng Vịnh khác mà không cần đến đại diện giao nhận vận tải người Jordan nữa".
Ông Al-Faraya đồng thời nhấn mạnh rằng số lượng người đến và đi qua cửa khẩu sẽ tăng lên và tất cả các quốc tịch sẽ được phép rời khỏi Jordan qua cửa khẩu mà không cần sự chấp thuận trước của Bộ Nội vụ nước này.
Theo nhà báo Raed Omari, việc phía Jordan ra quyết định "mở cửa" sau gần 10 năm phong tỏa biên giới với nước láng giềng Syria một phần do giao tranh bùng phát khiến hàng chục người thiệt mạng trong những ngày gần đây ở Tỉnh Daraa, miền nam Syria.
Theo Southfront, khoảng 40 quân nhân Syria bị các tay súng nổi dậy ở Tỉnh Daraa bắt trong giao tranh trước đó đã được phóng thích trong ngày 31/7.
Đây được cho là thành công của các nhà đàm phán Nga và đại diện của Lữ đoàn 8, Quân đoàn 5 Quân đội Arab Syria (SAA), đơn vị được thành lập từ bộ khung là các nhóm phiến quân ở miền đông Daraa sau năm 2018.
Tuy nhiên hiện vẫn còn một số lượng chưa xác định tù binh bị giam giữ ở phía tây Daraa và giao tranh vẫn đang tiếp diễn với ưu thế hỏa lực nằm về phía SAA.
Các lực lượng tăng viện của SAA (bao gồm Sư đoàn 25 đặc nhiệm và Sư đoàn 4 Thiết giáp Vệ binh Cộng hòa cùng các lực lượng khác) với khí tài hạng nặng vẫn tiếp tục đổ tới khu vực cho thấy Damascus đã chuẩn bị cho "phương án B" nếu đàm phán đổ vỡ.
Được biết các yêu cầu ban đầu của Damascus cho các đại diện đàm phán địa phương ở Daraa là phải phóng thích toàn bộ tù binh, giao nộp vũ khí hạng nặng và di dời các tay súng "cứng đầu" tới miền bắc Syria.
Có hay không việc Mỹ vừa "bật đèn xanh" cho Jordan?
Nhà phân tích chiến lược Amer Sabaileh thì cho rằng việc Jordan "xích lại gần hơn" với Syria liên quan đến sự thất vọng của Amman trước sự không hành động của cộng đồng quốc tế đối với Damascus và việc nước này không giải quyết được cuộc khủng hoảng đang diễn ra:
"Sau 10 năm khủng hoảng, không có bất kỳ ai hay quốc gia nào đưa ra giải pháp cho cuộc xung đột Syria và điều này ngày càng gây áp lực lên Jordan.
Jordan là nước bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi những hậu quả của cuộc chiến đang tiếp diễn, bao gồm các vấn đề kinh tế, an ninh và xã hội. Có lẽ Amman thấy rằng họ phải bắt đầu tìm kiếm cơ hội mới để chấm dứt cuộc khủng hoảng này".
Theo UNHCR, Jordan hiện là nơi sinh sống của khoảng 650.000 người tị nạn Syria - và đây chỉ là số người đã đăng ký.
Cũng cần lưu ý rằng cửa khẩu Jaber-Nasib là tuyến đường duy nhất còn hoạt động nối Jordan và Syria và được coi là huyết mạch kinh tế quan trọng đối với các thương nhân 3 nước Jordan, Syria và Lebanon.
Vào tháng 4/2015, Jordan đã đóng cửa biên giới với Syria do bạo lực bùng phát ở thị trấn Nasib kề cận cửa khẩu dẫn tới việc khu vực lọt vào tay liên minh phiến quân và nhóm khủng bố Jabhat al-Nursa (tiền thân của Hayyat Tahrir al-Sham hiện tại) có liên hệ với Al-Qaeda.
3 năm sau, Quân đội Arab Syria (SAA) đã tái chiếm các khu vực phía nam nước này và quốc kỳ Syria lại một lần nữa tung bay ở Nasib.
Mặc dù phía Jordan đã mở lại đường giao thông với Syria vào tháng 10/2018, nhưng họ vẫn tiếp tục duy trì việc hạn chế hành khách và hàng hóa lưu thông.
Sau những quan ngại về việc con đường này trở thành một điểm nóng liên quan tới đại dịch Covid-19, Amman đã đóng cửa ngõ duy nhất của nước này vào Syria vào tháng 8/2020 - mặc dù đã mở cửa trở lại ngay sau đó nhưng với các biện pháp hạn chế.
Nhà phân tích chính trị Shaqfiq Obeidat thì ca ngợi việc Jordan mở lại cửa khẩu biên giới với Syria là quyết định "khôn ngoan và mang tính lịch sử", đồng thời phản ánh "mối quan hệ anh em" giữa Amman và Damascus.
Ngoài việc trở thành một lối thoát cho các tay súng vũ trang đang bị bao vây ở Daraa al-Balad (vòng tròn đen) thông qua khu vực Quân đoàn 5 SAA kiểm soát (vùng màu xanh phía phải), cửa khẩu Jaber-Nasib (vòng tròn đỏ) còn giúp khôi phục hoạt động kinh tế giữa Syria và khu vực?
Ông Obeidat cũng lưu ý rằng việc mở lại cửa khẩu Jaber-Nasib là phù hợp với "lập trường không thay đổi" của Jordan về Syria, đó là luôn là thúc đẩy một giải pháp chính trị toàn diện cho cuộc xung đột.
Mỹ bất ngờ hé lộ vũ khí bí mật, "câu trả lời" cho tiêm kích Su-75 Checkmate của Nga?
Mô tả Syria là "cửa ngõ phía bắc của Jordan" với thế giới, Obeidat nói rằng việc cửa khẩu hoạt động hết công suất sẽ tạo ra những đóng góp "to lớn" đối với việc tăng cường thương mại song phương và tăng xuất khẩu của Jordan sang Syria, Lebanon và Đông Âu.
Khi được hỏi liệu hoạt động mới nổi của Jordan về Syria có được Mỹ chấp thuận sau chuyến thăm của Quốc vương Jordan Abdullah tới Washington hay không, ông Sabaileh lưu ý:
"Những nỗ lực này có từ trước chuyến thăm Mỹ của Quốc vương, nhưng hoạt động này đã trở nên tích cực hơn sau khi ông ấy về nước. Nếu phía Mỹ không thật sự bật đèn xanh, ít ra họ cũng đã không phản đối".
VietBF @ Sưu tầm
