Theo như quan chức của các cơ quan, từ Cơ quan Tình báo Trung ương (CIA) đến Nhà Trắng, từ Lầu Năm Góc đến Bộ Ngoại Giao, đều ghi nhận tư thế sẵn sàng "gây chiến" của Trung Quốc trong 100 ngày đầu tiên của chính quyền Tổng thống Joe Biden. Nếu xảy ra tranh luận, TQ sẵn sàng công khai phản kích bằng cách nêu ra các vấn đề của Mỹ như bài phát biểu dài 16 phút “chưa từng có tiền lệ” của ông Dương Khiết Trì ở Alaska.
TQ thử nghiệm "ngoại giao can đảm"
Theo CNBC News (Mỹ), quan chức của các cơ quan, từ Cơ quan Tình báo Trung ương (CIA) đến Nhà Trắng, từ Lầu Năm Góc đến Bộ Ngoại Giao, đều ghi nhận tư thế sẵn sàng "gây chiến" của Trung Quốc trong 100 ngày đầu tiên của chính quyền Tổng thống Joe Biden.
"Trung Quốc sẵn sàng đẩy lùi những hành động trên thực tế và trong kịch bản của Mỹ và các đồng minh, ngay cả khi Bắc Kinh leo thang cảnh báo và các hoạt động quân sự xung quanh Đài Loan", báo Mỹ viết.
Thông điệp mới nhất quán từ Bắc Kinh là: Chính quyền Biden, với nỗ lực làm suy yếu sự trỗi dậy của Trung Quốc, đang truyền bá một câu chuyện sai lầm và nguy hiểm về sự cạnh tranh giữa các hệ thống dân chủ và chuyên quyền. Do đó, các quốc gia trên thế giới phải quyết định đi theo một nước Mỹ gây chia rẽ nhưng đang trên đà suy giảm hay đón nhận một Trung Quốc đang trỗi dậy, thống nhất và không phán xét.
TQ đã có màn đấu khẩu bùng nổ tại Alaska. Ảnh: Tân Hoa Xã
Nếu xảy ra tranh luận, các quan chức Trung Quốc sẵn sàng công khai phản kích bằng cách nêu ra các vấn đề của Mỹ liên quan tới phân biệt chủng tộc và dân chủ, ví dụ như bài phát biểu dài 16 phút “chưa từng có tiền lệ” của nhà ngoại giao hàng đầu của Bắc Kinh Dương Khiết Trì tại cuộc đàm phán cấp cao Mỹ-Trung đầu tiên dưới thời Tổng thống Biden hôm 18/3 ở Anchorage, Alaska.
Trong hội nghị trực tuyến với Hội đồng Quan hệ Đối ngoại Mỹ tổ chức ngày 23/4, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị nói rằng, "dân chủ không phải là Coca-Cola mà Mỹ sản xuất, chỉ có một vị trên toàn thế giới".
Ông Vương còn nói: “Sử dụng dân chủ và nhân quyền để can thiệp vào công việc nội bộ của các quốc gia khác hoặc gây ra đối đầu sẽ chỉ dẫn đến tình trạng hỗn loạn hoặc thậm chí là thảm họa".
Việc ông Vương sử dụng từ “thảm họa” đã thu hút sự chú ý của người nghe.
“Vấn đề Đài Loan là vấn đề quan trọng và nhạy cảm nhất trong quan hệ Trung-Mỹ", ông này cho rằng, hãy nên vì lợi ích của Mỹ mà phản đối Đài Loan độc lập và ly khai. Hay "chơi quân bài" Đài Loan là một nước đi nguy hiểm, giống như chơi với lửa.
Điểm chung giữa Mỹ và TQ
Trung Quốc hiện đang thể hiện sự tự tin ngày càng tăng và luôn nhấn mạnh, đây là thời khắc lịch sử của quốc gia này. Trung Quốc tuyên bố đã vượt qua được đại dịch và chấm dứt nghèo đói tuyệt đối. Điều này được coi là động lực thay đổi cuộc chơi của Bắc Kinh nhân kỷ niệm 100 năm thành lập đảng Cộng sản Trung Quốc,
Mặt khác, Trung Quốc đang đối phó với những thách thức mới từ chính quyền Biden, chính quyền đang nhanh chóng thoát khỏi Covid-19 thông qua thành quả ấn tượng trong phân phối vaccine và bằng cách bơm tổng cộng 4 nghìn tỷ USD vào nền kinh tế thông qua kích thích kinh tế và phát triển cơ sở hạ tầng. Tăng trưởng của Mỹ có thể tương đương hoặc lớn hơn của Trung Quốc trong năm nay với mức đáng chú ý là 6,5%.
Hai nhà lãnh đạo Trung Quốc đều cho rằng, hai nước đang ở thời khắc lịch sử. Ảnh: AP
Có một điều các nhà lãnh đạo hai nước có vẻ đều đồng ý, đó là "Chúng ta đang đứng trước một bước ngoặt lịch sử" như ông Biden phát biểu trước lưỡng viện Quốc hội Mỹ đánh dấu 100 ngày đầu tiên trên cương vị tổng thống. “Chúng ta đang trong một cuộc tranh đua với Trung Quốc và các nước khác để chiến thắng trong thế kỷ 21".
Phát biểu của Chủ tịch Tập Cận Bình trong một buổi học tập tại Trường đảng Trung ương ĐCSTQ có nội dung tương tự: "Thế giới đang trải qua những thay đổi sâu sắc chưa từng thấy trong một thế kỷ, nhưng chúng ta đang có ‘thiên thời, địa lợi’. Đây chính là khởi nguồn cho sự quyết tâm và tự tin của chúng ta".
Tuy nhiên, theo CNBC, ông Tập nhìn thấy ở ông Biden là một nhà lãnh đạo có phương pháp và mạch lạc hơn so với người tiền nhiệm, một nhà lãnh đạo sẵn sàng làm việc trong các thể chế và bên cạnh các đồng minh.
Ngày 12/3, ông Biden tham gia hội nghị thượng đỉnh đầu tiên kể từ khi thành lập Bộ tứ kim cương gồm Mỹ, Nhật Bản, Australia và Ấn Độ. Sau đó, ngày 16/4, Thủ tướng Nhật Bản Yoshihide Suga trở thành nhà lãnh đạo nước ngoài đầu tiên đến thăm Nhà Trắng kể từ khi ông Biden nhậm chức, và hai nhà lãnh đạo đã ra tuyên bố chung đầu tiên ủng hộ Đài Loan kể từ năm 1969.
Các nhà lãnh đạo Trung Quốc cũng bị choáng váng vì hôm 22/3, Mỹ, Liên minh Châu Âu, Anh và Canada áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với các quan chức Trung Quốc vì vi phạm nhân quyền đối với người thiểu số Uyghur ở Tân Cương. Phản ứng của Bắc Kinh là ngay lập tức và dường như phản tác dụng, khi áp các biện pháp trừng phạt đối với số lượng nhiều hơn các cá nhân EU. Cái giá phải trả của thông điệp cứng rắn là Nghị viện châu Âu (EP) đã trì hoãn phê chuẩn thỏa thuận đầu tư giữa Trung Quốc và EU (CAI) được công bố gần đây.
Mục tiêu của TQ
Báo Mỹ cho rằng, dường như có ba mục tiêu trước mắt đối với cách tiếp cận hiện tại của Trung Quốc: Nhân dân trong nước, các đối tác và đồng minh của Mỹ và các nước đang phát triển.
Thứ nhất, chính quyền Bắc Kinh đang giành được sự ủng hộ mạnh mẽ của người dân trong nước thông qua cách xử lý vấn đề Hồng Kông và Đài Loan cũng như thông qua việc miêu tả Mỹ như một cường quốc quyết tâm đảo ngược sự trỗi dậy của Trung Quốc.
Thứ hai, Trung Quốc nỗ lực phủ đầu để tiếp cận các đồng minh và đối tác của Mỹ trước khi chính quyền Biden kịp thúc đẩy mục tiêu chung lớn hơn. Bất cứ khi nào cần thiết, Bắc Kinh đều muốn chứng minh rằng bất cứ ai đứng về phía Washington đều phải trả giá đắt.
Một quan chức Mỹ trích dẫn một câu nói của người Trung Quốc để giải thích chiến lược này: "Giết gà dọa khỉ"
Và mục tiêu thứ ba của Trung Quốc là các nước đang phát triển. Mục đích ở đây là miêu tả Trung Quốc như một đối tác đáng tin cậy và nhất quán hơn cho sự phát triển của họ, với thành tích hiện đại hóa đầy cảm hứng của riêng mình và cam kết không can thiệp vào công việc nội bộ của các nước khác.
Đồng thời, tất nhiên, Trung Quốc cũng đang thăm dò chính quyền Biden. Mục đích không phải là để giành chiến thắng trước Washington, nơi mà sự đồng thuận về thách thức Trung Quốc ngày càng gia tăng. Thay vào đó, là để kiểm nghiệm mức độ sẵn sàng hành động của chính quyền Biden đối với bất kỳ vấn đề nào — từ kiểm soát công nghệ đến nhân quyền — nhưng quan trọng nhất là liên quan đến Đài Loan.
Bắc Kinh đang đặt cược, với kinh nghiệm trước đây của mình, rằng Tổng thống Biden có vẻ khó chịu hoặc thù địch hơn nhiều so với thực tế. Do đó, Trung Quốc có thể sẽ can đảm và áp đặt hơn nữa trong 4 năm tới./.
