Mợt cô dâu ngồi trên giường, khóc nức nở trong khi chú rể lấy khăn giấy lau nước mắt cho cô. Sau đó, máy quay hướng đến mẹ của cô dâu, người đang cười toe toét, khi một người đàn ông không rõ danh tính nói: “Đừng khóc. Mày sắp lấy chồng rồi. Đừng khóc”. Bởi cuộc hôn nhân giữa một cô gái bị thiểu năng trí tuệ nặng và một người đàn ông hơn cô 35 tuổi đã làm dấy lên một cuộc tranh cãi về một tập tục phổ biến ở vùng nông thôn Trung Quốc.
Một tuần sau đám cưới khiến làng Chu Oa, tỉnh Hà Nam trở thành tâm điểm chú ý trên toàn quốc, người dân vẫn đang bối rối không hiểu tại sao việc này lại thu hút nhiều sự chú ý đến vậy.
Đầu tháng 3, một đoạn video ngắn đã gây chấn động Trung Quốc. Nó cho thấy một cô gái trong độ tuổi 20 bị khuyết tật phát triển và trí tuệ nghiêm trọng kết hôn với một người đàn ông hơn cô 35 tuổi. Cô dâu ngồi trên giường, khóc nức nở trong khi chú rể lấy khăn giấy lau nước mắt cho cô. Sau đó, máy quay hướng đến mẹ của cô dâu, người đang cười toe toét, khi một người đàn ông không rõ danh tính nói: “Đừng khóc. Mày sắp lấy chồng rồi. Đừng khóc”.
Video khiến người xem tự hỏi cô dâu họ Diêu, hầu như không thể đi lại hoặc giao tiếp – có đồng ý không. Nhiều người cũng nghĩ đến những thiếu sót trong hệ thống pháp luật của Trung Quốc khi nói đến hôn nhân và khuyết tật về tâm thần.
Quang cảnh làng Chu Oa
Đáp lại, các quan chức địa phương nói rõ rằng cuộc hôn nhân này không vi phạm pháp luật. Tuy nhiên, vì Diêu thiểu năng trí tuệ, cô ấy không thể đồng ý, họ không thể đăng ký kết hôn để trở thành vợ chồng, trong mắt chính phủ. Tuy nhiên, luật pháp hiện hành cho phép họ sống cùng nhau và nếu sau này có con, cặp đôi có thể xin giấy phép khai sinh và đăng ký hộ khẩu.
Tuy nhiên, ở Chu Oa, rất ít người chia sẻ những lo ngại được nêu ra trên mạng và người dân địa phương ngày càng cảnh giác với người ngoài. “Không ai ở đây bị thiểu năng trí tuệ cả”, một phụ nữ trung niên trong số một vài dân làng đang trò chuyện bên đường, thốt lên khi được phóng viên tạp chí ST tiếp cận. Một phụ nữ khác nhanh chóng nói thêm: “Một cô gái trẻ kết hôn là chuyện bình thường. Có gì để hỏi? "
Trong khi đó, những người tham dự đám cưới cho biết Diêu đã khóc vì cô bị đau ở chân và sợ người lạ. Và đối với dân làng Chu Oa, đám cưới của cặp đôi này dường như không đáng để phải giận dữ. “Thật là một điều bình thường,” họ nói. “Có gì sai khi tìm chồng cho một cô gái như cô ấy”?
Đối với họ, hôn nhân là cách duy nhất để những phụ nữ như Diêu tìm được sự hỗ trợ lâu dài mà họ cần. Cha mẹ sẽ già đi và chính phủ cung cấp ít phúc lợi xã hội ở những nơi như Chu Oa.
Theo tiêu chuẩn của chính phủ, gia đình của Diêu được coi là nghèo. Một danh sách năm 2017 về các hộ gia đình nghèo của khu vực có tên gia đình của cả cha cô và chú của cô, nguyên nhân dẫn đến tình trạng nghèo đói được mô tả lần lượt là “không có tay nghề” và “thiếu lao động”. Cha của cô dâu sống trong một ngôi nhà gạch hai tầng của anh trai, được cho là đã dọn đến sau khi nhà riêng của ông bị sập.
Người dân địa phương mô tả cha của Diêu là người “trung thực” và hai người phụ nữ lớn tuổi nói rằng ông rất yêu con gái mình và đã nuôi nấng cô trong 20 năm, chăm sóc mọi nhu cầu của cô. Mắc bệnh từ rất sớm, Diêu hầu như chỉ ở nhà nhưng thỉnh thoảng lại ra ngoài vào ban đêm với cha cô. Những người trong làng nói rằng dáng đi của cô ấy không bình thường và cô ấy khua tay khi đi bộ.
Làng Hà Cương, nơi có ngôi nhà của chú rể sắp lục tuần
Nhiều người nói cuộc hôn nhân của Diêu hoàn toàn do cha cô, người đã nói chuyện với chú rể hơn một năm, dàn dựng. Ông Diêu nói với các phóng viên rằng ông muốn tìm người chăm sóc con gái mình. "Nếu tôi không lấy chồng cho nó, ai sẽ chăm sóc nó trong tương lai?" ông nói.
Một người dân trong làng đồng ý với việc đó khi nói về ông Diêu: “Ông ấy 68 tuổi. Hãy nghĩ về điều đó: Ông ấy sẽ không thể chu cấp hay giúp đỡ con bé lâu hơn nữa”.
Hơn một thập kỷ trước, Bàn Lộ, một học giả tại Đại học Nông nghiệp Trung Quốc, nhận thấy rằng những người ở nông thôn nhìn chung có thái độ tích cực về việc phụ nữ thiểu năng kết hôn. Trong hầu hết các trường hợp, cha mẹ đã sắp xếp những cuộc hôn nhân như vậy để con gái của họ sẽ có người chăm sóc trong tương lai - giống như cha Diêu đã làm.
Nghiên cứu cuộc sống của những người thiểu năng ở hai ngôi làng ở phía bắc tỉnh Hà Bắc để làm luận án tiến sĩ, Bàn nhận thấy rằng những phụ nữ thiểu năng vẫn khao khát sự gần gũi về tình cảm trong cuộc sống hôn nhân và gia đình. Ví dụ, một phụ nữ trẻ bị thiểu năng nhẹ sẽ đi giày cao gót trong những dịp đặc biệt và khoác tay chồng ngay khi anh ta đi làm về.
Tuy nhiên, kết hôn không nhất thiết có nghĩa là quyền và lợi ích của phụ nữ khuyết tật đã được thực hiện hoặc được bảo vệ. Bàn, người đã sống ở hai ngôi làng trong sáu tháng, tin rằng những phụ nữ như vậy không có quyền quyết định khi nói đến cuộc hôn nhân của chính họ, và ý kiến của họ hoàn toàn bị coi thường.
Ở làng của Diêu cũng không khác mấy.
Tại đây, người dân địa phương tin rằng Diêu bị thiểu năng là do di truyền từ mẹ ruột, người đã rời làng vài năm sau khi sinh con gái. Cha của Diêu sau đó tái hôn, nhưng dân làng gọi cả hai vợ của ông là xinzi - theo tiếng địa phương dùng để chỉ người bị thiểu năng trí tuệ không có khả năng lao động.
