Mấy ngày nay B́nh Nhưỡng có những động thái lạ. Chuyên gia cho rằng Triều Tiên sẽ thử tên lửa hạt nhân tại biển Thái B́nh Dương. Mỹ khó có cớ gây chiến khi Triều Tiên nổ bom nhiệt hạch ở Thái B́nh Dương.
Vụ thử hạt nhân trên Thái B́nh Dương của Triều Tiên không thể bị coi là hành động tuyên chiến v́ vấn đề chính sách và pháp lư.
Một vụ thử hạt nhân trên Thái B́nh Dương của Mỹ. Ảnh: USAF.
Ngoại trưởng Triều Tiên Ri Yong-ho ngày 23/9 tuyên bố B́nh Nhưỡng có thể cho nổ bom nhiệt hạch trên Thái B́nh Dương để đáp trả các tuyên bố cứng rắn từ Washington. Giới chuyên gia nhận định ngay cả khi Triều Tiên tiến hành vụ nổ bom nhiệt hạch này, nó cũng không bị coi là hành động tuyên chiến nhằm vào Mỹ và đồng minh, theo National Interest.
Jeffrey Lewis, giám đốc Chương tŕnh chống phổ biến vũ khí tại Đông Á (EANP), cho rằng một vụ thử hạt nhân của Triều Tiên ở Thái B́nh Dương khó bị xếp vào nhóm hành động chiến tranh. "Thái B́nh Dương là vùng biển rất rộng, khi B́nh Nhưỡng thử hạt nhân ở đây, nhiều tàu thuyền sẽ thấy vụ nổ nhưng ít có khả năng bị ảnh hưởng", ông Lewis nói. Điều đó khiến Mỹ và đồng minh ít có lư do để tấn công trả đũa nhằm vào Triều Tiên sau vụ thử.
Dưới quan điểm pháp lư, Mỹ đă từ chối tham gia Hiệp ước cấm thử vũ khí hạt nhân toàn diện (CTBT) dưới thời cựu tổng thống Bill Clinton. Năm 2003, B́nh Nhưỡng cũng đă rút khỏi Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân.
Ngày 7/7/2017, Hiệp ước cấm vũ khí hạt nhân được Liên Hợp Quốc (LHQ) thông qua, nhưng không quốc gia nào trong 9 nước sở hữu vũ khí hạt nhân gồm Mỹ, Nga, Anh, Trung Quốc, Pháp, Ấn Độ, Pakistan, Triều Tiên và Israel, tham gia đàm phán hay bỏ phiếu.
Bởi vậy, từ góc độ chính trị và pháp lư, khó có thể coi vụ thử hạt nhân của Triều Tiên trên Thái B́nh Dương là sự vi phạm luật pháp quốc tế và đ̣i hỏi biện pháp trừng phạt quân sự, giáo sư James R. Holmes tại Học viện Chiến tranh Hải quân Mỹ cho hay.
Nguy cơ lớn nhất là tên lửa Triều Tiên gây hư hại, phá hủy tàu bè và máy bay. Ảnh: Reuters.
Chuyên gia quân sự Dave Majumdar cho rằng Mỹ có thể thuyết phục Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc (HĐBA) thảo luận về giải pháp quân sự sau vụ nổ, nhưng c̣n tùy vào mức độ thiệt hại từ vụ thử hạt nhân của Triều Tiên trên Thái B́nh Dương. "Mỹ có thể vận động chính trị để HĐBA thông qua một nghị quyết dựa trên Chương 7 trong Hiến chương Liên Hợp Quốc, nhưng c̣n tùy vào thiệt hại do vụ thử hạt nhân gây ra và đối tượng bị ảnh hưởng", ông Holmes cho biết.
Chương 7 trong Hiến chương LHQ cho phép HĐBA xác định thực trạng các mối đe dọa hoà b́nh, phá hoại hoà b́nh hoặc hành vi xâm lược, đưa ra những kiến nghị hoặc quyết định biện pháp nào nên áp dụng để duy tŕ hoặc khôi phục hoà b́nh và an ninh quốc tế.
Giới chuyên gia cho rằng rất khó để một quốc gia cấm một vùng biển quốc tế, nhằm phục vụ hoạt động bắn đạn thật hoặc thử tên lửa. Việc bắn trúng tàu bè nước ngoài sẽ dẫn đến những tác động xấu về chính trị và nhân đạo. Khó khăn càng gia tăng gấp bội khi bên thử nghiệm không thể thông báo đầy đủ cho tàu bè và máy bay tránh xa khu vực bắn thử. Hiệu ứng từ một vụ nổ hạt nhân trên không và mặt biển là rất lớn, kéo theo thiệt hại trên diện rộng và ảnh hưởng lâu dài.
Nếu kịch bản này xảy ra, có khả năng HĐBA sẽ cho phép các nước sử dụng vũ lực để đáp trả Triều Tiên, hoặc Mỹ đơn phương phát động chiến tranh để tự vệ trong trường hợp chủ quyền lănh thổ bị đe dọa. Tổng thống Mỹ Donald Trump đă nêu vấn đề này trước LHQ và ông sẽ phải giữ lời.
Nhà lănh đạo Kim Jong-un kiểm tra ICBM Hwasong-14. Ảnh: KCNA.
Tuy nhiên, Mỹ hiểu rất rơ rằng một cuộc chiến giữa hai nước sở hữu vũ khí hạt nhân sẽ dẫn đến hậu quả thảm khốc nên khó có thể gây chiến với Triều Tiên. Nhiều khả năng B́nh Nhưỡng sẽ cần thêm thời gian trước khi phóng ICBM mang đầu đạn hạt nhân, cũng như phải đưa ra thông báo trước khi thử nghiệm.
"Việc Triều Tiên cảnh báo trước khi thử hạt nhân trên Thái B́nh Dương khiến tên lửa của họ có nguy cơ bị Mỹ đánh chặn. Tuy nhiên, họ có thể chỉ cần báo trước một ngày và phóng đạn về phía nam Thái B́nh Dương. Việc thử thành công ICBM mang đầu đạn hạt nhân sẽ xóa tan mọi nghi ngờ về năng lực của nước này", ông Joshua H. Pollack, học giả tại Trung tâm Nghiên cứu phi hạt nhân James Martin nêu quan điểm.
Khi phóng viên đặt câu hỏi về việc B́nh Nhưỡng thử hạt nhân trên Thái B́nh Dương có thể được coi là hành động tuyên chiến, Bộ trưởng Quốc pḥng Mỹ Jim Mattis hôm 25/9 chỉ khẳng định đó là việc làm vô trách nhiệm mà không trả lời trực tiếp câu hỏi. Hàng loạt khó khăn về chính sách và yếu tố pháp lư là nguyên nhân dẫn tới phản ứng này, chuyên gia Dave Majumdar nhận định.