Mới hơn 2 tuần sau khi nhậm chức, Tổng thông Donald trump đă vấp phải những cuộc đối đầu gay gắt. Không chỉ người dân mà các quan chức, cơ quan bảo vệ pháp luật, các doanh nghiệp, doanh nhân cũng lên tiếng phản đối những chính sách của ông đưa ra. "Tự ḿnh hành động", ông Trump sẽ đối diện với nhiều rủi ro khó lường.
Cũng như những người tiền nhiệm, Tổng thống Donald Trump muốn “tự ư hành động” để đẩy nhanh quá tŕnh hiện thực hóa các chính sách của ông.
Tuy nhiên, theo AP, chỉ 2 tuần sau khi nhậm chức và theo đuổi đường lối “tự ḿnh hành động” mà không thông qua Quốc hội và Ṭa án này, ông Trump đă vấp phải nhiều thách thức từ hệ thống “kiểm soát và cân bằng quyền lực” của nước Mỹ.
Cuộc chiến pháp lư liên quan đến sắc lệnh cấm người nhập cư vào Mỹ của ông Trump chính là một “bằng chứng rất sớm và rơ rệt” về một bài học mà tất cả những người tiền nhiệm của ông Trump đều phải ngộ ra.
Đó là, việc quản lư đất nước theo mệnh lệnh hành chính có thể dễ dàng và nhanh chóng hơn nhưng vẫn có thể kèm theo những rủi ro về mặt pháp lư và chính trị.
Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: Reuters
Bài học từ chính Tổng thống Barack Obama
Chính Tổng thống Obama cũng từng phải đối mặt với những thách thức từ Hạ viện do Đảng Cộng ḥa kiểm soát trong nhiệm kỳ thứ 2 của ông. Để vượt qua những rào cản của Đảng Cộng ḥa, ông Obama đă thực hiện chính thuật mà ông gọi là “cây bút và chiếc điện thoại” để đẩy nhanh việc hiện thực hóa chính sách của ḿnh.
Tuy nhiên, sau đó, chính ông Obama đă phải chấp nhận rằng, chính sách nới lỏng việc đưa người tị nạn ra khỏi Mỹ đă bị Ṭa án nước này ngăn chặn và Đảng Cộng ḥa chỉ trích ông là “đă lạm quyền”. Chủ tịch Hạ viện Mỹ tại thời điểm đó là John Boehner đă cáo buộc ông Obama đă hành xử “như một vị vua hoặc một hoàng đế”.
Ngược lại, các thành viên Đảng Cộng ḥa đă “hoàn toàn im lặng” khi ông Trump tiến hành các bước đi tương tự với ông Obama nhưng với một chính sách hoàn toàn ngược với ông Obama.
Tuy nhiên, sự ủng hộ của Đảng Cộng ḥa hiện đang kiểm soát cả 2 viện trong Quốc hội Mỹ cũng không ngăn được một thẩm phán liên bang tại Seattle ra phán quyết dừng sắc lệnh cấm người nhập cư, đặc biệt là từ 7 quốc gia Hồi giáo, của ông Trump.
Dù đă tuyên bố sẽ kháng án, nhưng chính quyền của ông Trump tiếp tục vấp phải một thách thức không nhỏ khi Ṭa Phúc thẩm số 9 tiếp tục bác yêu cầu của Chính phủ Mỹ trong việc cho phép khôi phục ngay lập tức lệnh cấm của ông Trump.
Ông Trump không phải là Tổng thống duy nhất muốn tối đa hóa sức mạnh hành pháp của ḿnh. Hầu hết các Tổng thống Mỹ đều không muốn quyền lực của ḿnh bị giới hạn và thường tiến hành một loạt hành động đơn phương để thúc đẩy các chính sách của ḿnh và gây sức ép với Quốc hội để tạo dấu ấn cá nhân.
“Vượt mặt” cả Đảng Cộng ḥa
Dù vậy, với những ǵ đang diễn ra hiện nay, có thể thấy ông Trump đang phải dựa vào Đảng Cộng ḥa hiện đang chiếm đa số trong Quốc hội Mỹ để có thể nhanh chóng thực thi việc dừng Dự luật chăm sóc y tế toàn diện Obamacare, thay đổi luật thuế và nâng cấp cơ sở hạ tầng tại Mỹ.
Tổng thống Trump cũng tận dụng sự ủng hộ của Đảng Cộng ḥa để ngay lập tức kư thông qua một loạt những sắc lệnh liên quan đến việc bảo đảm an ninh biên giới, chăm sóc y tế và các quy định về tài chính và vẫn không có dấu hiệu ǵ cho thấy ông Trump sẽ giảm dần tốc độ kư thông qua các sắc lệnh mới.
Gần đây nhất, chính quyền của ông Trump đă tuyên bố áp đặt một loạt các lệnh trừng phạt nhằm vào các công ty và cá nhân tại Iran để đáp lại việc nước này tiến hành thử tên lửa đạn đạo. Lệnh trừng phạt này được ông Trump đưa ra sau khi ông nhiều lần chỉ trích ông Obama về thỏa thuận hạt nhân lịch sử giữa Iran và nhóm P5+1 mà Mỹ là một thành viên.
Thậm chí, ông Trump c̣n đi xa hơn nữa khi t́m cách “vượt mặt” cả Đảng Cộng ḥa trong một số vấn đề quan trọng cần có sự thông qua của Quốc hội Mỹ. Ông Trump không ngần ngại bỏ qua việc tham vấn các quan chức Đảng Cộng ḥa để “bắt tay ngay” vào việc thực hiện kế hoạch của ḿnh.
“Tôi cho rằng, ông Trump đă quá quyết liệt trong việc thực hiện những ǵ ông ấy muốn làm và vội vă đưa ra những sắc lệnh mà lẽ ra cần phải có sự xem xét và cân nhắc của Quốc hội Mỹ”, Giáo sư Kenneth Mayer tại Đại học Wisconsin chuyên nghiên cứu về các sắc lệnh hành chính của Tổng thống, nhận định.
Những hệ lụy được dự báo trước
Đảng Dân chủ cũng đă liên tục chỉ trích dữ dội các đề xuất của ông Trump như cải cách dịch vụ chăm sóc y tế, tiến hành thực hiện dự án xây dựng đường ống dẫn dầu và xây tường dọc biên giới Mỹ-Mexico.
Chiến lược gia của Đảng Dân chủ Steve Elmendorf tuyên bố: “Những ǵ ông ấy đang làm là rất đáng bị chỉ trích. Cách thức hành xử “tự ư” của ông Trump đă khiến sự chia rẽ giữa 2 Đảng Dân chủ và Cộng ḥa càng thêm sâu rộng và khiến Đảng Dân chủ khó có thể hợp tác với ông Trump trong một số vấn đề”.
Không chỉ có Đảng Dân chủ mà cả các thành viên Đảng Cộng ḥa cũng không mấy mặn mà với việc ông Trump “tự tách rời bản thân” khỏi Đảng Cộng ḥa, đặc biệt là trong vấn đề nhập cư.
Thượng nghị sĩ Đảng Cộng ḥa Lindsey Graham cho rằng, ông Trump đă “không suy nghĩ thấu đáo” khi công bố sắc lệnh cấm người nhập cư” và cho rằng “đây là ví dụ kinh điển về việc một Tổng thống công bố một sắc lệnh quan trọng vào thời điểm không phù hợp”.
Tuy nhiên, ông Graham cho rằng, khởi đầu đầy chông gai của ông Trump vẫn “chưa là ǵ” so với những ǵ mà ông Obama phải trải qua vào cuối nhiệm kỳ của ḿnh khi ông Obama liên tục bị Ṭa án Liên bang ngăn chặn các sắc lệnh hành chính về vấn đề người nhập cư và chính sách chăm sóc y tế.
“Hăy xem ông Obama đă phải trải qua những ǵ. Các sắc lệnh hành chính của ông ấy bị Ṭa băi bỏ. Tôi sẽ không đếm xỉa ǵ đến những ǵ mà các nghị sĩ Đảng Dân chủ than phiền về ông Trump khi trước đó chính họ đă chọn cách “đứng ngoài cuộc” và không làm ǵ để giúp ông Obama cả”, ông Graham nói./.
