Bà Abigail Kinoiki Kekaulike Kawānanakoa, người được gọi là 'Công chúa cuối cùng của Hawaii', đã qua đời hôm 12/12, hưởng thọ 96 tuổi.
Sự ra đi của hậu duệ cuối cùng thuộc Hoàng gia từng bị lật đổ vào năm 1893 ở Hawaii, được công bố sáng 13/12 bên ngoài Cung điện ‘Iolani - dinh thự hoàng gia duy nhất tại Mỹ - nơi Hoàng gia Hawaii từng ngự trị nhưng nay chủ yếu phục vụ các mục đích như một bảo tàng.
Giám đốc điều hành của Cung điện ‘Iolani - Paula Akana - cùng Hailama Farden, đai diện của Hale O Nā Aliʻi O Hawaiʻi, một hội hoàng gia Hawaii, bước xuống các bậc thang của cung điện để đọc thông báo bằng tiếng Hawaii.
“Người cuối cùng của alii”
Một thông cáo báo chí sau đó nêu rõ bà Abigail Kinoiki Kekaulike Kawānanakoa (gọi tắt là Abigail) qua đời thanh thản tại ngôi nhà ở Honolulu. Ở bên cạnh bà vào những thời khắc cuối cùng là người vợ Veronica Gail Kawānanakoa.
“Abigail sẽ được nhớ đến vì tình yêu của bà đối với Hawaii và con người nơi đây”, người vợ 69 tuổi của “Công chúa Hawaii” chia sẻ trong một tuyên bố, “và tôi sẽ nhớ bà ấy bằng cả trái tim mình”.
Bà Abigail gặp Vua Tonga tại Cung điện 'Iolani năm 2010. Ảnh: AP.
Bà Abigail không nắm giữ tước hiệu chính thức nhưng là một lời nhắc nhở sống động về chế độ quân chủ của Hawaii và là biểu tượng của bản sắc dân tộc Hawaii tồn tại sau khi vương quốc này bị các doanh nhân Mỹ lật đổ năm 1893.
Kimo Alama Keaulana, trợ lý giáo sư ngôn ngữ Hawaii và nghiên cứu tại Đại học Cộng đồng Honolulu, từng cho biết trong một cuộc phỏng vấn năm 2018: “Người Hawaii luôn gọi người phụ nữ này là công chúa vì họ đã công nhận nhận dòng dõi đó. Người Hawaii rất coi trọng phả hệ. Và theo phả hệ, bà ấy là nhân vật cấp cao mang dòng máu hoàng gia”.
Vị chuyên gia này gọi bà Abigail là “người cuối cùng của alii”, trong đó ông dùng chữ “alii” vốn mang ý nghĩa là hoàng gia trong tiếng Hawaii. “Bà ấy là phiên bản thu nhỏ của Hoàng gia Hawaii, ở tất cả phẩm giá, trí tuệ và nghệ thuật”, ông Keaulana nói thêm.
Ông cố của bà Abigail là doanh nhân mía đường Ireland James Campell. Khi còn sống, ông Campell là một trong những người sở hữu nhiều đất đai nhất Hawaii.
Ông kết hôn với bà Abigail Kuaihelani Maipinepine Bright. Con gái của họ, Abigail Wahiika‘ahu‘ula Campbell, kết hôn với Hoàng tử David Kawananakoa, người được chỉ định sẽ thừa kế ngai vàng.
Một người con gái khác là Lydia Kamaka‘eha Liliu‘okulani Kawānanakoa Morris - kết hôn với chồng là William Jeremiah Ellerbrock. Và Abigail là kết quả từ cuộc hôn nhân này.
Sau khi hoàng tử qua đời, người vợ góa của ông đã nhận nuôi người cháu, Abigail bé bỏng, theo phong tục “hānai” trong truyền thống Hawaii.
Abigail từng thừa nhận trong một cuộc phỏng vấn với Tạp chí Honolulu vào năm 2021 rằng nếu chế độ quân chủ tồn tại, anh họ Edward Kawananakoa của bà sẽ trở thành người đứng đầu vương quốc theo đúng thứ tự chứ không phải bà.
“Tất nhiên, tôi sẽ là người có quyền lực đằng sau ngai vàng, không nghi ngờ gì về điều đó”, "Công chúa cuối cùng của Hawaii” nói đùa trong cuộc phỏng vấn.
Gia đình và bạn bè thân thiết thường gọi Abigail với cái tên gần gũi là “Kekau”. Là người cháu cuối cùng của nhà tài phiệt Campell, bà được thừa kế gia tài khổng lồ với một quỹ tín thác trị giá khoảng 215 triệu USD.
Bà đã tài trợ cho nhiều hoạt động khác nhau trong những năm qua, bao gồm các học bổng cho sinh viên Hawaii bản địa, phản đối dự án đường sắt trung chuyển của Honolulu, ủng hộ các cuộc biểu tình phản đối kính viễn vọng khổng lồ, quyên tặng các đồ vật của Vua Kalākaua và Hoàng hậu Kapiʻolani để trưng bày trước công chúng, bao gồm một viên kim cương hồng 14 carat từ chiếc nhẫn ngón út của nhà vua. Ngoài ra bà cũng chi tiền bảo tồn Cung điện ʻIolani.
“Là một nhà hảo tâm lâu năm cho tổ chức Những người bạn của Cung điện ʻIolani và nhiều tổ chức khác của người Hawaii bản địa, sự hào phóng và đóng góp của Công chúa Abigail đã mang lại lợi ích lớn cho lāhui của chúng tôi”, Thượng nghị sĩ tiểu bang Hawaii Jarrett Keohokalole và Hạ nghị sĩ Daniel Holt, lãnh đạo các nhóm nghị sĩ của Cơ quan Lập pháp Hawaii, cho biết trong một tuyên bố. Trong tuyên bố này có dùng một từ tiếng Hawaii mang ý nghĩa là “cộng đồng người Hawaii”.
Hawaii tiếc thương
Thống đốc Hawaii Josh Green đã ra lệnh treo cờ rủ với cờ tiểu bang và quốc kỳ Mỹ tại Tòa nhà Quốc hội của và các văn phòng của tiểu bang cho đến khi Mặt Trời lặn vào ngày 18/12. Ông bày tỏ rằng “Hawaii thương tiếc sự mất mát to lớn này”.
Bà Abigail Kinoiki Kekaulike Kawānanakoa chụp ảnh trước tranh chân dung của người họ hàng - Công chúa Kaiulani - vào tháng 10/1954. Ảnh: Bishop Museum.
Chào đời ở Honolulu, Abigail từng theo học tại Punahou, một trường dự bị danh tiếng. Bà cũng từng học tại một trường của Mỹ ở Thượng Hải và tốt nghiệp trung học nữ sinh Notre Dame ở Belmont, California, nơi bà là học sinh nội trú.
Bà từng đính hôn trong thời gian ngắn với một người đàn ông, nhưng những mối tình lâu dài và được biết tới nhiều nhất của bà là với phụ nữ.
Jim Wright, luật sư riêng của bà Abigail từ năm 1998 cho đến bị sa thải vào năm 2017 trong một cuộc chiến pháp lý gay gắt về quyền kiểm soát quỹ tín thác, từng kể rằng: “Bà ấy luôn tò mò muốn biết mọi người sẽ làm gì vì tiền”. Theo vị luật sư, “Công chúa cuối cùng của Hawaii" rất đề cao những người đặt phẩm giá bản thân lên trên tiền bạc.
Một trong những niềm đam mê khác của bà là nuôi ngựa quý để tiêu khiển.
Các rắc rối pháp lý bắt đầu nảy sinh vào năm 2017 khi bà Abigail trải qua một cơn đột quỵ. Luật sư thân cận Jim Wright lúc đó bất ngờ can thiệp và khẳng định bà không còn đủ khả năng điều hành quỹ tín thác.
Ở chiều ngược lại, người phụ nữ nổi tiếng nhất Hawaii tuyên bố bà vẫn khỏe rồi đưa ra một loạt quyết định khác hẳn với tính cách điềm đạm thường thấy. Bà cho sa thải ông Wright, thuê một luật sư mới, rồi khởi kiện đòi loại Wright khỏi danh sách người được ủy thác trông coi tài sản. Công chúa Hawaii kết hôn với bà Veronica Gail Worth - người bạn đời gắn bó 20 năm qua.
Bà Abigail Kinoiki Kekaulike Kawānanakoa (phải) và vợ - Veronica Gail Worth (trái) - tại tòa án Honolulu ngày 10/9/2018. Ảnh: AP.
Năm 2018, bà Abigail đã cố gắng sửa đổi cá điều khoản trong quỹ tín thác của mình để đảm bảo rằng người bạn đời của bà sẽ nhận được 40 triệu USD và tất cả tài sản cá nhân của bà.
Vào năm 2020, một thẩm phán đã phán quyết bà Abigail không thể quản lý tài sản và các công việc kinh doanh của mình vì bị suy nhược.
Với các phiên điều trần vào thời điểm đó, bà được người bạn đời đưa tới tòa bằng lối đi dành cho người khuyết tật gần cửa sau của tòa án ở trung tâm thành phố Honolulu trên chiếc Rolls Royce màu đen.
Hiện nguyên nhân qua đời của bà vẫn chưa được công bố.
