Tên lửa dẫn đường chống tăng Javelin mà Mỹ cung cấp cho Ukraine để đối phó Nga. Tỉ lệ bắn trúng mục tiêu thấp, tầm bắn hạn chế và hay gặp trục trặc kỹ thuật. Theo tài liệu nội bộ của nhà sản xuất Raytheon bị ṛ rỉ trên mạng xă hội Nga.
Tài liệu này c̣n tiết lộ kết quả khảo sát từ các binh sĩ Mỹ cho thấy cơ chế hoạt động của tên lửa Javelin rất phức tạp và đôi khi họ không nắm rơ, thêm vào đó là có nhiều lỗi lặp đi lặp lại và khả năng bảo tŕ kém.
Tên lửa chống tăng vác vai FGM-148 Javelin do hai tập đoàn hàng không vũ trụ và quốc pḥng Lockheed Martin và Raytheon Technologies của Mỹ hợp tác sản xuất. Liên doanh này đă kư hợp đồng trị giá 309 triệu USD với quân đội Mỹ vào ngày 16-5 để sản xuất hơn 1.300 tên lửa Javelin đáp ứng nhu cầu trong nước và cung cấp cho Ukraine.
Theo Bộ Ngoại giao Mỹ, Washington đă cung cấp ít nhất 5.000 tên lửa Javelin cho Ukraine như một phần trong gói viện trợ an ninh trị giá 9,8 tỉ USD tính đến ngày 8-8.
Tài liệu nói ǵ?
Tài liệu nội bộ của công ty Raytheon đă công bố một biểu đồ so sánh hiệu quả hoạt động của tên lửa Javelin với các tên lửa khác. Theo tài liệu, Javelin đạt hiệu quả nhất khi bắn ở khoảng cách 2.500 km.
Một biểu đồ khác so sánh tỉ lệ bắn trúng mục tiêu của Javelin với tên lửa TOW. Đối với Javelin, tên lửa này chỉ trúng mục tiêu 3 lần trong số 8 lần bắn, c̣n TOW chỉ trúng mục tiêu 2 lần trong số 14 lần bắn. Tuy nhiên, xác suất bắn trúng mục tiêu c̣n phụ thuộc vào nhiều yếu tố như điều kiện thời tiết, điều kiện thử nghiệm, trạng thái của mục tiêu là cố định hay di động.
Tài liệu c̣n dẫn kết quả khảo sát từ các binh sĩ Mỹ mà truyền thông Nga cho là từng tham chiến tại Iraq và Afghanistan. Theo đó, trong số 57 binh sĩ được hỏi th́ 18 người nói rằng tên lửa Javelin gặp nhiều vấn đề về bảo tŕ.
Sau khi tài liệu được truyền thông Nga công bố, ông Mike Nachshen, Giám đốc mảng truyền thông quốc tế của Raytheon nói: “Công ty chúng tôi không tạo ra những tài liệu này, và hiệu quả của Javelin đă được chứng minh trong thực tế”.
Thiếu sự hỗ trợ cho binh sĩ Ukraine
Bài báo của tờ Washington Post hôm 14-6 chỉ ra sự thiếu hỗ trợ về kỹ thuật và huấn luyện từ Lầu Năm Góc và nhà sản xuất Lockheed Martin và Raytheon dành cho quân đội Ukraine.
Nhiều tên lửa Javelin trong các đơn vị quân đội của Ukraine không thể hoạt động được do một số lư do. Javelin có cấu tạo phức tạp nhưng hầu như không có tài liệu hướng dẫn đi kèm và đường dây hỗ trợ dành cho binh sĩ Ukraine.
Các khóa huấn luyện dành cho binh sĩ Ukraine chỉ diễn ra một ngày, trong khi khóa huấn luyện dành cho binh sĩ Mỹ là 3,5 ngày. Đó là chưa kể Mỹ đă rút 200 thành viên của lực lượng vệ binh quốc gia được triển khai tới Ukraine để làm nhiệm vụ huấn luyện sau khi xung đột Nga-Ukraine nổ ra.
Ông Mark Hayward, một cựu quân nhân Mỹ và là huấn luyện viên t́nh nguyện kể lại một sự cố khi ông nhận được cuộc gọi từ một binh sĩ Ukraine mà ông đă huấn luyện trước đó. Tên lửa Javelin của binh sĩ này gặp trục trặc khi người này nấp sau một ngọn đồi nhỏ tránh hỏa lực xe tăng của Nga ở đông nam Ukraine. Tuy nhiên, ông Hayward không thể xử lư vấn đề qua điện thoại, buộc binh sĩ Ukraine này phải bỏ chạy.
Theo Washington Post, ông Hayward cho biết binh sĩ Ukraine đă phải tháo rời các linh kiện từ bộ điều khiển tṛ chơi điện tử để thay thế cho một thiết bị hỏng hóc của tên lửa Javelin. Trong trường hợp khác, binh sĩ Ukraine cho rằng một số tên lửa Javelin đă bị hỏng nhưng sau khi t́m kiếm hướng dẫn sử dụng qua Google họ mới phát hiện ra nó vẫn sử dụng được.
“Chúng ta đang cung cấp vũ khí nhưng đă tính tới hỗ trợ công nghệ hay chưa - ông Hayward nói.
Điều quan trọng hơn, ông Hayward nói, dường như những tên lửa được gửi tới Ukraine không bao gồm số điện thoại đường dây nóng để quân nhân gọi cho bộ phận hỗ trợ nếu vũ khí bị trục trặc hoặc yêu cầu sửa chữa.
Ông Hayward mô tả những trung tâm tiếp nhận cuộc gọi cung cấp hỗ trợ về kỹ thuật là một tài sản quan trọng đối với quân đội Mỹ. Do đó, chính quyền Mỹ không sẵn sàng chia sẻ điều này với Ukraine.
Một vấn đề khác đối với tên lửa Javelin là pin điện trong bộ điều khiển tên lửa chỉ có thể sử dụng trong bốn giờ đồng hồ sau khi được sạc đầy và tiêu hao nhanh khi tên lửa đă được sử dụng.
Nỗ lực tăng gấp đôi công suất chế tạo Javelin
Ông Jim Taiclet, Giám đốc điều hành Lockheed Martin hồi đầu tháng 5 cho biết tập đoàn đang nỗ lực tăng gấp đôi công suất chế tạo Javelin, từ 2.100 chiếc lên 4.000 chiếc mỗi năm.
Ông Taiclet nói thêm điều này có thể sẽ mất vài năm để tập đoàn hoàn thiện chuỗi cung ứng nhằm đáp ứng các mục tiêu sản xuất. Hồi tháng 3, Ukraine cho biết họ cần 500 tên lửa Javelin mỗi ngày để ngăn chặn bước tiến của Nga. Giá mỗi chiếc Javelin là 80.000 USD - 200.000 USD.
Giống như máy bay không người lái TB-2 Bayraktar do Thổ Nhĩ Kỳ sản xuất và Hệ thống pháo phản lực cơ động cao (HIMARS) của Mỹ, Javelin đă trở thành biểu tượng về sự hỗ trợ quân sự của nước ngoài và Mỹ đối với Ukraine.
Sau một số thành công về mặt chiến thuật trước người Nga, những vũ khí này đă trở thành chủ đề trong các ca khúc của người Ukraine.
Tuy nhiên, theo trang The EurAsian Times, các binh sĩ Ukraine sau đó báo cáo rằng những chiếc UAV TB-2 Bayraktar trở nên dễ tổn thương trước hệ thống pḥng không và chống UAV của Nga, buộc họ phải hạn chế sử dụng chúng.
HIMARS cũng mất đi sự huy hoàng sau khi Nga tuyên bố đă phá hủy 8/16 hệ thống được gửi cho Ukraine.
Nhà phân tích Amael Kotlarski của tạp chí Janes cũng nhấn mạnh rằng không có dữ liệu đáng tin cậy về việc Ukraine đă sử dụng bao nhiêu tên lửa Javelin và hiệu quả ra sao. Cũng theo ông, tên lửa chống tăng Javelin không phải là viên đạn bạc.
