Theo như hiện trùm ma túy khét tiếng Colombia đang bị giam ở New York, chờ tới phiên xử tiếp theo vào ngày 1-6, sau khi Dairo Antonio Usuga, thủ lĩnh của nhóm tội phạm Clan del Golfo của Colombia đã không nhận tội về tội buôn bán ma túy trong một phiên tòa diễn ra tại Mỹ.
Tội phạm nguy hiểm nhất
Usuga được biết đến với cái tên Otoniel. Tên này đã chỉ đạo nhóm tội phạm Clan del Golfo (Gia tộc vùng Vịnh) vận chuyển "số lượng lớn cocaine vào Mỹ" trong khoảng thời gian từ năm 2003 cho đến tháng 10-2021. Trong cuộc họp báo bên lề phiên điều trần diễn ra hôm 5-5, công tố viên Mỹ Breon Peace tại Brooklyn, New York mô tả Usuga là "một trong những trùm ma túy nguy hiểm nhất, bị truy nã gắt gao nhất trên thế giới".
Usuga David bị cảnh sát áp giải, dẫn độ hắn đến Mỹ hồi đầu tháng 5. ảnh: Reuters
"Usuga đã điều phối hơn 40 chuyến hàng cocaine (mỗi chuyến hơn 1 tấn cocaine) đến Mỹ. Colombia đã quy Usuga chịu trách nhiệm về cái chết của hàng trăm thành viên lực lượng an ninh của nước này", công tố viên Peace nói. Còn thẩm phán Vera Scanlon của Tòa sơ thẩm Mỹ - người đã ra lệnh giam giữ Usuga hôm 5-5, nói rằng các cáo buộc là nghiêm trọng và bị cáo gây ra "nguy cơ đáng kể về việc không xuất hiện" trong các thủ tục tố tụng trong tương lai nếu được tại ngoại. Riêng cáo buộc sử dụng súng, công tố viên Gillian Kassner cho hay, sẽ xem xét sau.
Tuy nhiên, cho đến nay, Usuga vẫn không chịu nhận tội. Hắn thuê luật sư riêng là Arturo Hernandez nhằm giúp mình "giải vây" khỏi hai tội danh gồm: tham gia vào một doanh nghiệp tội phạm và âm mưu sản xuất, phân phối cocaine. Phát biểu trước báo giới, luật sư Hernandez không phản đối việc giam giữ thân chủ của mình, nhưng bác bỏ tuyên bố của công tố viên Kassner rằng nguy cơ thả Otoniel "không thể bị phóng đại". "Chúng tôi chắc chắn không đồng ý với đánh giá của họ", luật sư Hernandez cho biết.
Còn tại Colombia, Tổng thống Ivan Duque khi được hỏi về phiên điều trần này, đã so sánh Usuga với trùm buôn ma túy Pablo Escobar và nói rằng, việc dẫn độ tên này "cho thấy không ai ở Colombia có thể đứng trên pháp luật". "Usuga không chỉ là kẻ buôn ma túy nguy hiểm nhất trên thế giới, mà còn là kẻ giết người, lạm dụng trẻ em trai, trẻ em gái và trẻ vị thành niên, giết cảnh sát…", Tổng thống Duque nói. Theo nhận định của hãng Reuters, dẫn độ trùm ma túy sang Mỹ là một trong những vũ khí chính của chính quyền Bogota để chống buôn lậu ma túy.
Vụ vây bắt trong rừng
Usuga bị bắt giữ tại nơi ẩn náu của mình trong rừng sâu hồi tháng 10 năm ngoái, trong một chiến dịch có sự tham gia của hàng trăm binh sĩ Colombia. Mỹ đã đặt khoản tiền thưởng 5 triệu USD cho cái đầu của tên này. Hãng AP đưa tin, trong hơn một thập niên qua, Usuga đã phải lẩn trốn liên tục và chống lại với các lệnh truy nã bằng cách mua chuộc giới chức Colombia và liên kết với các nhóm vũ trang cánh tả cũng như cánh hữu. Tổng thống Colombia Iván Duque đã ví vụ vây bắt như chiến tích bắt giữ trùm ma tuý Pablo Escobar ba thập niên trước. Bởi lẽ tên này đứng đầu Gia tộc vùng Vịnh đáng sợ, có đội quân sát thủ khủng bố phần lớn các tỉnh miền Bắc Colombia để giành quyền kiểm soát các tuyến đường buôn lậu cocaine chính xuyên qua các khu rừng rậm từ phía Bắc đến Trung Mỹ và Mỹ.
Usuga phải mặc áo giáp khi bị cảnh sát áp giải
Từ lâu, Usuga đã là một nhân vật cố định trong danh sách những kẻ đào tẩu bị truy nã gắt gao nhất của Lực lượng chống ma túy Mỹ (DEA). Năm 2009, Usuga lần đầu tiên bị truy tố tại Tòa án liên bang Manhattan với tội danh buôn bán ma túy và hỗ trợ cho một nhóm bán quân sự cực hữu bị Mỹ coi là một tổ chức khủng bố. Các cáo trạng sau đó tại Tòa án liên bang Brooklyn và Miami đã buộc tội Usuga nhập khẩu vào Mỹ ít nhất 73 tấn cocaine từ năm 2003 đến năm 2014 thông qua các quốc gia bao gồm Venezuela, Guatemala, Mexico, Panama và Honduras.
Usuga khi mới bị bắt
Thông tin do tình báo Mỹ và Anh cung cấp cho hay, có hơn 500 binh sĩ và thành viên lực lượng đặc biệt của Colombia tấn công nơi ẩn náu trong rừng của Usuga. Nơi này được tên trùm thiết kế với 8 vòng bảo vệ an ninh. Usuga trong nhiều năm đã lẩn tránh sự truy đuổi của nhà chức trách Colombia. Anh trai của tên này đã bị giết trong một cuộc đột kích vào năm 2012.
Quá khứ đầy tội lỗi
Usuga khi khởi nghiệp chỉ là một tay súng của nhóm du kích cánh tả được gọi là Quân đội Giải phóng Bình dân (tan rã năm 1991) và sau đó chuyển sang phe cánh hữu, tham gia Lực lượng Phòng vệ Thống nhất Colombia (AUC) – một nhóm vũ trang buôn ma túy.
Usuga bị áp giải ra tòa
Năm 2005, Usuga bắt đầu làm việc cho Daniel Rendón Herrera, lúc đó là thủ lĩnh của nhóm buôn bán ma túy Los Urabenos. Năm 2009, Usuga và anh trai Giovann từ chối giải giáp khi AUC ký hiệp ước hòa bình với chính phủ. Đáp lại, hắn tiến sâu hơn vào thế giới ngầm tội phạm của Colombia và thiết lập các hoạt động ở vùng Vịnh Uraba chiến lược tại phía Bắc Colombia, tạo nên một hành lang ma túy lớn được bao quanh bởi Thái Bình Dương và Caribe. Sau khi Giovanni bị bắn chết trong một cuộc đột kích của cảnh sát, Usuga nắm toàn quyền lãnh đạo nhóm.
Cảnh sát Colombia đã tìm cách bắt giữ Usuga từ khoảng năm 2011. Năm 2015, BBC đưa tin rằng 1.200 cảnh sát chống ma túy Colombia đã tham gia vào việc tìm kiếm Usuga. Cùng năm đó, một máy bay trực thăng của cảnh sát Colombia đang tìm kiếm Usuga đã bị rơi khiến 18 người thiệt mạng. Năm 2017, cảnh sát chống buôn người Colombia đã thả tờ rơi từ máy bay trực thăng và thưởng 5 triệu USD cho ai cung cấp thông tin dẫn đến việc bắt giữ Usuga. Năm 2017, Usuga xuất bản một video trên Facebook, trong đó đưa ra đề nghị đầu hàng có thương lượng. Usuga trốn tránh cảnh sát Colombia trong hơn một thập niên và được cho là không bao giờ ở lại một nơi quá một đêm. Dù thường xuyên sống ẩn dật và phải chạy trốn, nhưng gã chưa bao giờ từ bỏ thói quen nằm ngủ trên nệm chỉnh hình để giảm đau lưng.
Usuga bị dẫn độ sang Mỹ
Đầu năm 2021, các nhà chức trách Colombia đã tăng cường nỗ lực tìm kiếm Usuga, sau khi mức độ sản xuất cocaine tăng cao. Khi đó, phạm vi hoạt động của băng đảng của Usuga trải dài ở nhiều tỉnh của Colombia với hàng ngàn thành viên. Mỗi năm, băng đảng này buôn bán khoảng gần 200 tấn cocaine.
Tháng 10-2021, khi xác định chính xác nơi ẩn náu của Usuga là ở Urabá, vùng Antioquia thuộc Tây Bắc Colombia, gần biên giới Panama, lực lượng an ninh Colombia đã theo dõi các thành viên băng đảng thường mang thuốc đến cho tên này để điều trị bệnh thận. Sáng sớm ngày 22-10-2021, một toán quân đội có mật danh El Blanco đã bao vây nơi ẩn náu của Usuga với hàng trăm quân, 20 máy bay trực thăng, 10 máy bay không người lái giám sát. Một nhóm binh sĩ khác chặn các con sông và con đường có thể được sử dụng làm lối thoát. Các tàu Hải quân Colombia cũng đã đóng quân ngoài khơi để ngăn chặn mọi cuộc chạy trốn bằng đường biển. Tại thời điểm bị bắt, Usuga là trùm ma túy bị truy nã gắt gao nhất ở Colombia, bị treo thưởng tới 800.000 USD.
"Usuga đã bất chấp chính quyền, tên tuổi của hắn lớn dần lên cùng những câu chuyện kinh dị về chuyện lạm dụng tình dục trẻ dưới tuổi vị thành niên", báo cáo của Nhà Trắng có đoạn thông tin. Bộ Ngoại giao Mỹ thì khẳng định, Usuga đã sử dụng bạo lực và đe dọa để kiểm soát các tuyến đường buôn bán ma túy, phòng thí nghiệm sản xuất cocaine, điểm khởi hành của tàu cao tốc và các bãi đáp bí mật.
Khi Usuga bị bắt giữ, Gia tộc vùng Vịnh đã thực thi lệnh giới nghiêm ở các tỉnh phía Bắc Magdalena và Bolivar của Colombia, cảnh báo người dân không được mở cửa kinh doanh hoặc rời khỏi nhà.
