NGA : THU GIỮ 120TRIỆU ĐÔLA TRONG NHÀ CỤC PHÓ CHỐNG THAM NHŨNG
Cơ quan chức năng Nga từng bắt giữ Cục phó Cục An ninh kinh tế và chống tham nhũng Bộ Nội vụ Dmitry Zakharchenko. Khám xét căn hộ do một người họ hàng của ông Zakharchenko đứng tên đã thu được tổng cộng 9 tỷ ruble.
Trước đó, Cơ quan chức năng Nga từng tìm thấy trong một căn hộ trên đại lộ Lomonosov của ông Dmitry Zakharchenko một khoản tiền: 120 triệu USD và 2 triệu euro, số tiền này nếu đem cân sẽ nặng 1,2 tấn. Tuy nhiên, càng điều tra, càng phát hiện số tiền lớn thêm.
Ông Zakharchenko bị bắt quả tang khi đang nhận 7 triệu ruble, khám xét tại văn phòng phát hiện thêm 20 triệu ruble. Một khoản 13 triệu ruble cùng với 176.000 USD cũng được tìm thấy trong khoang hành lý xe ôtô của ông này.
Cơ quan An ninh Liên bang Nga cũng có thêm tài liệu về các công ty offshore do cha của Zakharchenko đứng tên. Tổng số tiền trong 6 tài khoản của ông này chủ yếu mở tại các ngân hàng Rothschild Bank và chi nhánh của Dresdner Bank khoảng 300 triệu euro.
Song lớn nhất là số tiền mà cơ quan chức năng tìm thấy được cất giấu tại một căn hộ của vị quan chức này trên đại lộ Lomonosov - 120 triệu USD và 2 triệu euro. Số tiền này nếu đem cân sẽ nặng 1,2 tấn. Để hình dung, số tiền trên đủ để nuôi cả một thành phố nửa triệu dân, phóng bốn con tàu "Liên hợp" lên vũ trụ, xây 30 - 40 nhà trẻ hoặc hai lần trả hết số nợ lương trên cả nước Nga.”
Trong các cuộc đàm phán hồi hôm thứ Ba, 29 tháng 3, Nga tuyên bố sẽ giảm quy mô hoạt động ở các khu vực Kyiv và Chernihiv, cả hai đều ở miền bắc Ukraine, nhưng các viên chức ở cả hai khu vực đó khẳng định giao tranh vẫn tiếp diễn ở một số khu vực.
Theo Reuters đưa tin, ông Oleksiy Arestovych, cố vấn chính trị của Tổng thống Volodymyr Zelenskiy, cho hay Nga cũng đang tiến hành luân chuyển binh sĩ một phần và cử một số lực lượng đến tham chiến ở miền đông Ukraine. Sau đó, giới chức địa phương nói các thị trấn Bucha và Ivankiv thuộc khu vực miền bắc Kyiv đã bị lực lượng Ukraine chiếm lại, và các lực lượng vũ trang Ukraine nêu rõ thị trấn Borodyanka gần đó cũng đã được tái chiếm. Reuters hiện vẫn chưa thể xác minh thông tin về các khu định cư được tái chiếm, cũng như các hoạt động hành quân hoặc giao tranh trong khu vực.
Maksim Levin, một nhiếp ảnh gia và nhà quay phim, người đang làm việc cho một trang web tin tức của Ukraine và là người đóng góp lâu năm cho Reuters đã bị giết khi đang làm báo cáo về cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine. Anh ta bỏ lại vợ và bốn đứa con.
Maksim Levin, a photographer and videographer who was working for a Ukrainian news website and was a long-time contributor to @Reuters, was killed while covering Russia's invasion of Ukraine. He leaves behind his wife and four children https://t.co/QRZgtNVDeRpic.twitter.com/W0ApHK5zY9
Bên trong Irpin - thị trấn gần Kyiv - nơi quân Nga đã bị đánh đuổi. Bây giờ được trao tặng danh hiệu "Thành phố Anh hùng của Ukraine". Nhưng sự giải phóng đã phải trả một cái giá.
Video quay từ máy bay không người lái cho thấy phương tiện của Nga bị phá hủy nghiêm trọng; Khoảng 3 chiếc xe tải tiếp liệu, 3 chiếc MT-LB / MT-LBu, BMP-2, một biến thể BTR / BMP có thể có, và một chiếc xe sửa chữa EM-KL đã bị phá hủy cùng với một chiếc xe tăng T-72A.
#Ukraine: Video taken from a drone showing serious destruction of Russian vehicles; approximately 3x supply trucks, 3x MT-LB/MT-LBu, BMP-2, a possible BTR/BMP variant, and a EM-KL repair and recovery vehicle were destroyed, along with a T-72A tank. pic.twitter.com/lcnhRDgFRk
— 🇺🇦 Ukraine Weapons Tracker (@UAWeapons) April 2, 2022
Zelensky : « Chiến thắng là cứu được càng nhiều sinh mạng càng tốt »
Được hỏi, theo ông, chiến thắng sẽ như thế nào ? Tổng thống Ukraina đưa ra câu trả lời - mà theo The Economist, không thể hình dung được nơi Putin. « Chiến thắng, là cứu được càng nhiều mạng sống càng tốt, bởi vì nếu không thì chẳng còn ý nghĩa ». Zelensky không thể hiểu vì sao nhiều người lính Nga tử trận còn bị đồng đội bỏ mặc không chôn cất.
Tuy đã sắp đến kỳ bầu cử tổng thống Pháp vòng 1, nhưng tình hình chiến tranh ở Ukraina và các hệ lụy vẫn là chủ đề thời sự hàng đầu của các tuần báo.
The Economist đăng bài phỏng vấn tổng thống Ukraina, Volodymyr Zelensky. Từ một tòa nhà chính phủ được bảo vệ bằng những bao cát và bẫy xe tăng, ông giải thích vì sao Ukraina phải chiến thắng. Tuần báo Anh nhận định, Zelensky nói về Churchill, nhưng ông không phải là Churchill. Ông mặc màu áo trận nhưng dành kế hoạch tác chiến cho các tướng lãnh Ukraina. Thảm kịch bao trùm xuống đất nước ông to lớn thực sự đến nỗi không có chọn lựa nào khác là chiến đấu. Zelensky nói rằng Ukraina cần vũ khí, nói lên quan điểm của ông về chiến thắng...nhưng trước hết là sự vô nhân đạo của cấp chỉ huy Nga.
Nga coi mạng người như rác
« Quân xâm lược thậm chí không quan tâm đến các nạn nhân của chính họ, đó là điều tôi không hiểu được ». Khoảng 15.000 lính Nga đã tử trận, họ như những thanh củi bị Vladimir Putin quăng vào lò, xác lính Nga bị bỏ lại trên các đường phố mà không được chôn cất. Tại nhiều thành phố, các chiến binh Ukraina cho biết mùi tử khí bốc lên không thể thở nổi, họ phải chôn giúp. Ông so sánh bộ máy chiến tranh của Putin với những chiến sĩ và người tình nguyện đang bảo vệ các thành phố Ukraina. « Những chiến sĩ ở Mariupol có thể ra đi từ lâu, sau hơn 30 ngày bị không kích và vây hãm, nhưng họ vẫn trụ lại đó ». Không phải vì Zelensky ra lệnh như vậy, mà họ nói rằng « phải chôn cất những người đã ngã xuống và cứu những người bị thương ».
Tuy cùng nói tiếng Nga, nhưng trong thế giới của Putin, mạng người xem chừng rẻ rúng và lịch sử thuộc về những kẻ nắm quyền, không có chỗ cho sự thương hại và cho Ukraina. Đối với Putin, sức mạnh có nghĩa là bạo lực, thế nên quân Nga luôn có cùng phương cách trên những vùng đất chiếm đóng. Zelensky tố cáo : « Họ bắt cóc các thị trưởng của chúng tôi, và sát hại một số ». Ông nhấn mạnh đến lòng can đảm của những người dân bình thường như ở thành phố bị chiếm đóng Kherson, dù tay không vẫn xuống đường chận xe tăng. Chính họ quyết định phản kháng, chứ không ai chỉ huy. Zelensky nói : « Tôi ở bên cạnh những người như thế cho đến cùng ».
Ông nhấn mạnh : « Chúng tôi tin vào chiến thắng. Chắc chắn chúng tôi sẽ thắng vì đó là nhà cửa, đất đai của chúng tôi, nền độc lập của chúng tôi ». Nhưng chiến thắng không chỉ tùy thuộc vào tinh thần chiến đấu của người Ukraina, mà cả sự ủng hộ của phương Tây. Ukraina cần xe tăng, xe bọc thép, chiến đấu cơ, và cần ngay bây giờ, chứ không phải nhiều tuần nữa. « Như vậy chúng tôi có thể giải phóng được các thành phố bị chiếm, mang thực phẩm lại cho người dân ở đó, và tự vệ được ». Trong khi Nga có hàng ngàn xe quân sự, có những nơi xe tăng đông đến nỗi bị kẹt đường.
« Chiến thắng, là cứu được càng nhiều sinh mạng càng tốt »
Ông cho rằng trừng phạt của phương Tây vẫn còn những lỗ hổng, chẳng hạn ngân hàng lớn nhất của Nga là Sberbank vẫn chưa bị loại khỏi hệ thống thanh toán vì là nơi châu Âu trả tiền khí đốt. « Chúng tôi được biết rằng quyết định còn tùy theo việc Nga có tấn công hóa học vào Ukraina hay không. Nhưng chúng tôi không phải là chuột thí nghiệm ».
Được hỏi, theo ông, chiến thắng sẽ như thế nào ? Volodymyr Zelensky ngừng một chút, rồi đưa ra câu trả lời - mà theo The Economist, không thể hình dung được nơi Vladimir Putin. « Chiến thắng, là cứu được càng nhiều mạng sống càng tốt, bởi vì nếu không thì chẳng còn ý nghĩa gì ».
Không ai biết được Vladimir Putin đang ở đâu khi quân đội ông ta tấn công vào Ukraina. Nhưng Zelensky thì đang ở nhà với vợ con, họ đã đánh thức ông dậy vào sáng sớm 24/02, khi nghe những tiếng nổ lớn, và vài phút sau ông nhận được tin đang bị tấn công bằng rốc-kết. Người Mỹ sau đó đề nghị giúp ông di tản, nhưng Zelensky từ chối. Ông không chuẩn bị đóng vai người hùng, không lên gân, mà chỉ đơn giản là phải hành động như thế.
The Economist cho rằng sức mạnh của Zelensky nằm ở tinh thần cởi mở, khả năng lắng nghe. Vasily Grossman, tiểu thuyết gia và và phóng viên chiến trường thời xô-viết, sinh ra ở miền bắc Ukraina, đã viết : « Nếu tính nhân văn trong con người không bị hủy hoại, cái ác sẽ không bao giờ chiến thắng ».
Cuộc chiến trên mạng ác liệt nhất trong lịch sử
The Economist lưu ý : cuộc xâm lăng Ukraina không phải là cuộc chiến đầu tiên trên mạng xã hội, nhưng là cuộc chiến dữ dội nhất từ trước đến nay.
Có lẽ chúng ta đã từng xem các video của Ukraina. Tổng thống Volodymyr Zelensky trước tòa nhà chính phủ, cầm điện thoại tự quay cảnh ông và nhiều viên chức cao cấp phía sau, khẳng định « Tất cả chúng tôi đều đang ở đây », chỉ vài ngày sau khi Vladimir Putin cho đoàn xe tăng vượt qua biên giới. Hoặc một quân nhân Ukraina quay cảnh các đồng đội trên cánh đồng ngập tuyết đang bắn đi những hỏa tiễn chống tăng. Một phụ nữ Ukraina đến gần một nhóm lính Nga, nói họ bỏ những hạt hướng dương vào túi để sau này những cây hoa có thể mọc lên trên xác họ. Hay tiếng hô của những người lính trên đảo Rắn khi được yêu cầu đầu hàng « Tàu Nga, hãy cút đi ! ». Mỗi video đăng trên mạng nhận được hàng triệu lượt xem và « like », trở thành một loại biên niên sử chiến tranh, cùng với những tấm ảnh nông dân Ukraina dùng máy cày kéo xe tăng Nga bỏ rơi.
Trước đây đã có cuộc chiến truyền thông giữa Israel và phe Hamas trên Twitter. Lính Nga khi tiến vào Donbass năm 2014-2015 đã từng bị phát hiện vì ảnh đăng trên mạng xã hội, những video về chiến tranh Syria và Thượng Karabakh được lưu hành...Nhưng Ukraina đã trở thành ví dụ tiêu biểu về cách thức mà mạng xã hội thuật lại chiến tranh và có thể thay đổi tình thế cuộc chiến.
Toàn dân Ukraina làm truyền thông trên internet, Nga lo phát truyền đơn
Có đến 75% người dân Ukraina sử dụng internet, đường truyền ổn định tại tất cả các thành phố trừ những nơi bị vây hãm thô bạo. Khi Matxcơva bắt đầu xâm chiếm Crimée năm 2014, c chỉ mới có 4% người Ukraina dùng 3G, nay có đến 80% kết nối mạng. Bổ sung cho báo chí và truyền hình, những video và ảnh chụp của người dân cho thấy tính chất dữ dội, u ám hơn và cá nhân hơn về cuộc chiến. Đặc biệt những video của tổng thống Zelensky, cựu ngôi sao truyền hình mang lại sự gần gũi, cảm thông.
Trên toàn quốc, các chuyên gia quan hệ công chúng, nhà thiết kế, nhà hoạt động trên mạng...đã tập hợp lại chỉ vài giờ sau cuộc tấn công của Putin, mỗi người là một chiến sĩ thông tin. Liubov Tsybulska, cố vấn chính phủ đã giúp điều phối nhiều ê-kíp khác nhau. Một nhóm thu thập những nội dung dành cho người Nga, nhóm khác sản xuất các clip cổ vũ lòng ái quốc cho người Ukraina. Một nhóm tập trung vào TikTok, những nhóm khác lưu trữ dữ liệu từ mạng xã hội, hy vọng có thể đưa Nga ra tòa về tội ác chiến tranh...Tất cả đều giúp chinh phục tình cảm của phương Tây.
Trước chiến tranh chỉ 55% người Mỹ coi Ukraina là « bạn bè » hay « đồng minh »; nhưng hai tuần sau những trận bom của Putin, tỉ lệ này lên đến 80%, cao hơn cả Pháp, Nhật. Ngược lại, phía Nga dù nổi tiếng về bóp méo thông tin, vẫn dùng kiểu cách thời Đệ nhị Thế chiến. Quân Nga phân phát truyền đơn kêu gọi « các đồng chí » ủng hộ, chiếm các đài phát thanh địa phương và cho phát đi những bài diễn văn của ông Putin.
Ukraina nhất định phải hy sinh cho lợi ích của Nga ?
Courrier International băn khoăn « Ukraina : Làm thế nào chấm dứt chiến tranh ». Trong hồ sơ có bài trả lời báo The Observer của nhà chính trị học Ukraina, Maria Zolkina, khẳng định « Ukraina không nên nhường một centimet đất nào cho Matxcơva », vì người dân không bao giờ chấp nhận.
Các nhà phân tích phương Tây đưa ra nhiều kịch bản : một cuộc đối đầu lâu dài dần biến thành xung đột cấp thấp, một thảm họa nguyên tử, dùng đến vũ khí hóa học hay sinh học để giành thắng lợi, một thỏa hiệp chính trị của Ukraina...Kịch bản duy nhất không được nêu ra là việc tái lập toàn vẹn lãnh thổ cho Ukraina, cứ như là Kiev nhất định phải hy sinh cho lợi ích của Nga.
Đối với Ukraina, không thể chấp nhận các tối hậu thư của Matxcơva, hay công nhận những « nước cộng hòa » Louhansk, Donetsk và việc sáp nhập Crimée, hoặc « phi quân sự hóa » Ukraina. Kiev biết rằng những nhượng bộ này không có nghĩa là Nga sẽ rút quân, mà ngược lại, vẫn sẽ bị tấn công. Vấn đề là việc bảo đảm an ninh cho Ukraina dưới dạng một hiệp ước, nếu Ukraina không vào NATO trong tương lai gần. Mọi thỏa thuận cần phải kèm theo điều kiện bảo đảm về quân sự trong trường hợp lại bị xâm lăng, kể cả triển khai quân, nhưng các đối tác phương Tây có thể cho rằng việc này quá rủi ro.
Người dân Ukraina tiếp tục nhập ngũ, biểu tình chống Nga
Nếu chỉ ngưng bắn, Nga có thể lợi dụng để củng cố, trang bị thêm cho các đơn vị đồng thời đòi hỏi phương Tây giảm viện trợ quân sự cho Ukraina. Các đối tác của Kiev xem chừng rất muốn có thỏa hiệp chính trị, nói cách khác, Ukraina phải từ bỏ một số quyền lợi, thậm chí nhường đất cho Nga. Nhưng lòng yêu nước của người dân Ukraina cao đến nỗi họ khó thể chấp nhận một giải pháp như vậy.
Hơn nữa, mọi lời kêu gọi « giải giáp », « phi quân sự hóa » cũng không thể hình dung tại một đất nước mà quân đội đang giành chiến thắng. Không thể làm biến mất dòng người xếp hàng trước các trung tâm tuyển quân. Tại Kiev, lực lượng phòng vệ lãnh thổ có khoảng 100.000 người được vũ trang, và tại các thành phố bị chiếm đóng, hàng ngàn người xuống đường mỗi ngày để phản đối Nga. Không thể nào dập tắt tinh thần kháng chiến ấy.
Vladimir Putin không sẵn sàng thối lui, nhưng lại không thắng được trên thực địa. Thế nên Nga sẽ gia tăng khủng bố thường dân, sẽ có những thành phố bị xóa tên trên bản đồ, việc sử dụng các loại vũ khí cấm ngày càng có cơ xảy ra. Đối với Ukraina, mục tiêu là Nga phải rút quân, nhưng chừng như khó thể đạt được bằng con đường ngoại giao, mà chỉ có thể bằng quân sự, nên Ukraina rất cần được sự hỗ trợ của phương Tây : thêm nhiều vũ khí, gia tăng trừng phạt, ngưng mua dầu khí của Nga.
Điện Kremlin và đội quân trong bóng tối
L'Obs dành trọn hồ sơ cho « Gián điệp, cuộc chiến bí mật của Putin », và « những kẻ ngốc hữu dụng » tại Pháp. Ông chủ điện Kremlin, cựu sĩ quan KGB từ lâu đã huy động đội ngũ tình báo để gây bất ổn trong nội bộ phương Tây, với mục tiêu tái lập đế quốc Nga, mà việc xâm lăng Ukraina là hành động mới nhất.
Đội quân trong bóng tối của Kremlin càng gia tăng hoạt động sau khi sáp nhập thành công Crimée năm 2014. Các cơ quan tình báo Nga gồm FSB, GRU (tình báo quân đội) và SVR (phản gián) liên tục tuyển mộ, cho đến nỗi phải nhiều lần mở rộng trụ sở. Theo ảnh vệ tinh, trụ sở SVR tại Yasenevo ở ngoại ô Matxcơva đã phình ra gấp bốn lần chỉ trong vài năm. Matxcơva gởi hàng trăm nhân viên đến châu Âu và Hoa Kỳ. Riêng tại Pháp - nước được đặc biệt nhắm đến vì vừa là đồng minh của Mỹ, thành viên Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc và là nhà xuất khẩu vũ khí lớn, lại sở hữu bom nguyên tử - số điệp viên Nga lên đến hơn 300 !
Tại Bruxelles có ít nhất 200, phân nửa núp dưới vỏ bọc ngoại giao. Trụ sở NATO là nơi có cả một ổ gián điệp Nga, các nhân viên phương Tây tại đây là mục tiêu chính được lôi kéo bằng nhiều cách : tiền bạc, lý tưởng, phụ nữ, tranh thủ những bất mãn, kiêu ngạo...Matxcơva tìm hiểu những ưu tiên của Liên minh, những điểm yếu của các loại vũ khí, chi tiết về các nhân vật quan trọng, những bất đồng...bao nhiêu là bí mật để một ngày nào đó buộc phương Tây phải quy phục.
Tuần báo cũng đả kích « những kẻ ngốc » đóng vai cái loa tuyên truyền cho Kremlin. Nhiều trí thức, chính khách Pháp bị Putin mê hoặc. Từ François Fillon đến Eric Zemmour, Marine Le Pen đều đã đến Matxcơva hoặc được những tay chân của Kremlin ở Paris ve vãn. Những người khác như Jean-Luc Mélenchon thì do chống Mỹ, chống NATO. Một tháng sau khi Putin đưa quân xâm lược Ukraina, không ai còn có thể chối bỏ những tội ác ở Mariupol, Kherson...; những tuyên bố trước đây của họ đã trở thành gậy ông đập lưng ông. Người ta có thể yêu mến nước Nga, đọc Tolstoï, Dostoïevski, nghe nhạc Tchaïkovski nhưng không thể ngây ngất trước một nhân vật máu lạnh như Putin.
Chiến tranh lương thực và di dân, vũ khí khác của Putin
Trên lãnh vực kinh tế, trang nhất của Le Point chạy tựa « Cuộc chiến tranh lương thực » trước nguy cơ « Ukraina, vựa lúa mì thế giới bị hủy hoại ». Ukraina và Nga chiếm đến một phần ba xuất khẩu lúa mì toàn cầu, riêng tại Ukraina, có đến phân nửa số lúa mì được sản xuất tại miền đông, nơi đang bị Nga tập trung tấn công. Châu Âu, châu Phi và vùng Cận Đông đều lo âu về nguồn cung lúa mì, thậm chí nguy cơ nổi dậy vì nạn đói ở những nước nghèo. Le Figaro cuối tuần nêu ví dụ Ai Cập nhập khẩu đến 70% nhu cầu lúa mì từ Ukraina, Sénégal nhập 57%.
Là vùng đất phì nhiêu, Ukraina xuất khẩu 80 triệu tấn ngũ cốc hàng năm, thông qua bốn cảng Mykolaïv, Tchornomorsk, Yuzhnyi và Odessa, mà cả bốn đều đang bị Nga phong tỏa. Vẫn có thể đưa sang Ba Lan bằng xe lửa nhưng khả năng chuyên chở không thể nào sánh bằng đường biển. Mùa thu hoạch tới sẽ càng gay go nếu chiến tranh kéo dài vì nông dân không thể gieo giống, máy móc thiếu phụ tùng, xăng dầu cũng thiếu. Trước mắt, tình trạng này tác động tai hại cho những nước nghèo và bất ổn, dự trữ ngũ cốc sẽ cạn sau tháng Sáu. Hàng triệu người sẽ ra đi, mà hướng đến trước nhất của di dân bất hợp pháp là châu Âu. Vladimir Putin vốn thâm độc, không từ một loại vũ khí nào với phương Tây.
Đài Loan trước cú sốc chiến tranh Ukraina
L'Express nhìn sang châu Á, nói về « Cú sốc của cuộc chiến tranh Ukraina tại Đài Loan » - đảo quốc đang sống dưới sự đe dọa của một cuộc xâm lăng từ Trung Quốc. Tờ báo mô tả tại một nhà hàng ở trung tâm Đài Bắc, những hình ảnh chiến tranh ở Ukraina liên tục được chiếu trên ti vi. Một kênh thông tin ca ngợi sự can đảm của tổng thống Volodymyr Zelensky, cuộc tranh luận bắt đầu với câu hỏi « Và chúng ta có thể làm gì nếu Trung Quốc tấn công ? ». Các chuyên gia Đài Loan theo dõi sát sao cách Ukraina kháng cự lại quân Nga.
Nhà nghiên cứu Marcin Jerzewski cho biết cuộc chiến này khiến Đài Loan ý thức được là phải tự lo lấy thân vì không chắc Hoa Kỳ sẽ cứu giúp. Trong dân chúng có đến 70% nói rằng sẵn sàng chiến đấu chống quân Trung Quốc xâm lược, trong khi một thăm dò trước đó tỉ lệ này chỉ có 40%. Việc huấn luyện quân dự bị từ 7 ngày mỗi hai năm, tăng lên 14 ngày một năm, và thời gian quân dịch có thể được kéo dài. Bà Thái Anh Văn nêu ra trường hợp Ukraina, nói rằng đội ngũ dự bị có thể đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ Đài Loan. Chuyên gia Jerzewski khuyến cáo lập lực lượng phòng vệ tại 184 khu của Đài Loan, trong đó có cả nhân viên cứu hộ, y tế...Hiện số người đăng ký tham dự các buổi huấn luyện cấp tốc về cách tự vệ khi xảy ra chiến tranh đang tăng vọt.
Donbass, nơi khởi đầu và kết thúc cuộc chiến ?
Quay lại với tình hình chiến trường Ukraina, câu hỏi được đặt ra là liệu trước những khó khăn hiện nay, Putin có giảm bớt tham vọng về cuộc xâm lược hay không ? The Economist cho rằng nếu phương Tây lùi bước trước đe dọa dùng vũ khí hạt nhân của Vladimir Putin, hạn chế cấp vũ khí cho Ukraina, sẽ khiến Nga áp đặt một hòa bình bất ổn cho Volodymyr Zelensky, và là phần thưởng cổ vũ Putin tiếp tục làm « săng-ta » về nguyên tử.
Theo L’Obs, khi khởi đầu cuộc tấn công hôm 24/02, lãnh thổ phe ly khai chiếm khoảng 1/3 vùng Donbass, nhưng trớ trêu là thời gian qua các vị trí của quân chính phủ Ukraina tại đây lại càng được củng cố. Thế nên Putin sẽ không nới lỏng gọng kềm tại các thành phố khác, và có thể lo rằng tại Donbass, nơi tất cả được khởi đầu, cũng là vùng đất cuối cùng của một cuộc chiến tàn bạo, mà số lượng người chết sẽ quyết định ai là kẻ chiến thắng.
Got to Hostomel airport NW of Kyiv day after the Russians pushed out. Immense damage. This had been fought over since first day of the war when the Russians landed airborne troops here for the move forward to Kyiv that never was. camera/edit @leedurant@producerkathypic.twitter.com/OEXsq6agM3
Cho đến nay, 620.000 người tị nạn đã trở lại Ukraine, The Kyiv Independent đưa tin.
Hầu hết những người đàn ông trở về đều trong những tuần đầu tiên của cuộc chiến, nhưng hiện nay ngày càng nhiều phụ nữ và trẻ em trở về đất nước.
⚡️ About 620,000 Ukrainians have returned to Ukraine since the start of Russia’s invasion.
“In the first weeks of the war, most Ukrainians returning home were men, but now we see increasing numbers of women and children coming back,” said State Border Guard Service spokesman.
— The Kyiv Independent (@KyivIndependent) April 2, 2022
Quân đội Nga có thể thay đổi chiến lược
Theo Kyiv Independent, Nga đặt mục tiêu chiếm hoàn toàn các thành Kherson, Mariopul và Luhansk. Theo Bộ Tổng tham mưu Ukraine, Nga có kế hoạch bao vây quân đội Ukraine ở phía đông nước này.
Bộ chỉ huy tin rằng các lực lượng Nga sẽ duy trì một phòng tuyến riêng biệt ở khu vực Kyiv và Chernivhiv để ngăn chặn quân đội Ukraine, trong khi một hệ thống phòng không của Nga sẽ được xây dựng ở khu vực biên giới.
Theo tình báo thuộc Bộ Quốc phòng Anh, một cuộc tấn công vào các kho dầu của quân đội Nga có thể gây ra vấn đề lớn đối với nguồn cung của quân đội Nga: lực lượng chiếm đóng sẽ khó khăn hơn trong việc bổ sung nhiên liệu và đạn dược, hậu cần, đặc biệt là ở khu vực Kharkov.
Latest Defence Intelligence update on the situation in Ukraine - 1 April 2022
Trần Trung Đạo: Bàn rộng về quan điểm "phò Nga" tại Việt Nam
Lý trí, trong một cách dễ hiểu, là khả năng của ý thức để thu nhận, hiểu, phân tích và phán đoán một sự kiện của mỗi người. Những người có phán đoán giống nhau tạo làm nên một thành phần xã hội. Cuộc chiến tranh xâm lược của Nga vào Cộng Hòa Ukraine tạo ra ít nhất hai thành phần, ủng hộ Nga và ủng hộ Ukraine, trong xã hội Việt Nam.
Tại cấp chính phủ, sự ủng hộ dành cho Ukraine chiếm phần đông trên thế giới. Tại diễn đàn LHQ, quyết nghị LHQ ủng hộ Ukraine “đòi Nga rút ngay lập tức, hoàn toàn và vô điều kiện tất cả các lực lượng quân sự của mình khỏi lãnh thổ Ukraine trong các biên giới được quốc tế công nhận” ngày 2 tháng 3, 2022 do 96 quốc gia bảo trợ, có 141 nước ủng hộ Ukraine, 5 nước ủng hộ Nga, và 35 nước vắng mặt (*). Nếu không tính Nga và vệ tinh Belarus, chỉ có 3 nước ủng hộ, đó là Bắc Hàn ở Á Châu, một Bắc Hàn ở Phi Châu là Eritrea và một bệnh nhân đang thở bằng bình dưỡng khí Nga tên là Bashar al-Assad ở Syria.
CSVN VẮNG MẶT
CSVN vắng mặt và điều này không khó hiểu. CSVN vắng mặt theo TQ. Về mặt cơ chế chính trị, hệ thống lý luận, nền tảng tư tưởng và một phần lớn nền kinh tế, CSVN đã bị “Phần Lan Hóa” bởi Trung Quốc qua “Mật ước Thành Đô” 4 tháng 9, 1990 và được chính thức hóa sau khi quan hệ giữa hai nước CS được tái lập ngày 7 tháng 11 năm 1991. Khi cơ chế chính trị Liên Xô lung lay tận gốc, giới lãnh đạo CSVN phải đích thân sang TQ cầu cứu mặc dù trước đó không lâu TQ đã chiếm Gạc Ma và tàn sát 64 binh sĩ CSVN.
“Phần Lan hóa” là gì? “Phần Lan hóa” (Finlandization) “để trở nên Phần Lan”, là một khái niệm chính trị để chỉ ảnh hưởng của một cường quốc trên các chính sách đối nội, đối ngoại và quốc phòng của một quốc gia láng giềng nhỏ, bị cô lập, không phải là thành viên của một liên minh quân sự và không nhận được sự bảo vệ của các cường quốc. Khái niệm này bắt nguồn từ chính sách của chính phủ Phần Lan chấp nhận không đi ngược lại các chính sách của Liên Xô trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh từ năm 1947 đến năm 1990 nhằm mục đích duy trì chủ quyền đất nước. (Trần Trung Đạo, Hiểm Họa Trung Cộng và Bài Học Phần Lan Hóa, Chính Luận 2, Bánh Mì Ai Cập Cá Việt Nam Khát Vọng Con Người, Cổ Loa 2017)
Từ khi bị “Phần Lan Hóa” khuôn mặt Biển Đông dần dần thay đổi. Các căn cứ quân sự nổi của TQ như Johnson Reef South (Đá Gạc Ma), Subi Reef (Đá Xu Bi), Gaven Reef (Đá Ga Ven), Hughes Reef (Đá Tư Nghĩa), Fiery Cross Reef (Đá Chữ Thập), Cuarteron Reef (Đá Châu Viên) và Mischief Reef (Đá Vành Khăn) được TQ xây trước những “quan ngại sâu sắc” quen thuộc được lặp đi lặp lại của các lãnh đạo đảng CSVN.
ĐA SỐ NGƯỜI DÂN VIỆT NAM ỦNG HỘ UKRAINE
Mặc dù không có thống kê khách quan, nhìn chung qua các mạng xã hội, đa số người Việt ủng hộ Ukraine. Ngoài tình nhân loại có máu cùng đỏ và nước mắt cùng mặn, sự ủng hộ Ukraine còn biểu hiện của niềm cảm thông của những con người cùng hoàn cảnh.
Phân tích trên lãnh vực địa lý chính trị, vị trí của Ukraine đối với Nga không khác mấy so với vị trí của Việt Nam đối với Trung Quốc. Đại Nga là Đại Hán, Hắc hải là Biển Đông, Kharkiv là Hà Giang, Belarus là Cambodia (căn cứ TQ tại Sihanoukville), Aleksandr Lukashenko (Tổng thống Belarus từ 1994 đến nay) là Hun Sen (Thủ tướng Cambodia từ 1985 đến nay). Điểm khác quan trọng nhất và có tính quyết định là Ukraine có một Volodymyr Zelenskyy anh hùng trong khi Việt Nam lại có một Tô Định thời đại toàn cầu hóa.
THÀNH PHẦN “PHÒ NGA”
Thành phần “phò Nga” phát xuất từ 3 nguyên nhân chính (1) mê muội, (2) quá khứ Liên Xô, (3) tin tưởng vào một Putin kiêu ngạo.
“Phò Nga” do mê muội
Người viết đã bàn về lý do thứ nhất này nhiều lần. Mê muội là hậu quả của chính sách tẩy não. Dưới chế độ CS lịch sử một dân tộc không được viết bằng sử liệu mà bằng sử quan. Sử quan tại Việt Nam là sử quan của đảng CS và lịch sử được giải thích phù hợp với đường lối, chính sách của đảng CS trong từng thời kỳ chứ không phải là những sự kiện đã diễn ra trong quá khứ thăng trầm, vinh quang và thống khổ của dân tộc.
Bộ máy tuyên truyền CS chi phối không chỉ trong các sinh hoạt nhân văn, xã hội mà cả khoa học tự nhiên. Tuổi trẻ miền Bắc không lớn lên trong tinh thần của những anh hùng Trần Quốc Toản, Trần Bình Trọng mà bằng mà bằng những vi trùng Pêlêvôi (Người mẹ cầm súng), Marétxép (Anh hùng phi công Marétxép) v.v… Thật đáng buồn cho đất nước sau gần nửa thế kỷ vẫn còn một số không ít người sống trong mê muội. (Trần Trung Đạo, Bàn Về Tẩy Não, Chính Luận 1, Cổ Loa 2014).
Bài viết này không bàn rộng về thành phần mê muội. Sản phẩm của bộ máy tuyên truyền này vẫn sẽ tiếp tục hoành hành và cần nhiều thế hệ mới hy vọng dứt. Nếu bệnh nhân dưới 30 tuổi căn bệnh mê muội hy vọng còn chạy chữa được nhưng trên tuổi đó thì khó và trên 50 tuổi thì khó khăn hơn nhiều. Không có thuốc trụ sinh chống mưng mủ do vi trùng mê muội gây ra. Bệnh nhân sẽ bị vật lộn trong đau nhức với những đúng và sai, khôn và dại trong đời sống cho đến khi, nếu may mắn, tự thay đổi được theo thời gian, và nếu không may mắn, sẽ qua đời không biết mình mê muội.
May thay, xã hội thay đổi không phải từ thành phần mê muội mà từ thành phần có khả năng thay đổi, những người mà nhà kinh tế Vilfredo Pareto gọi là thành phần 20%. Người viết sẽ trở lại với đề tài này để cùng nhau tìm hiểu 20% đó là ai.
Quan điểm “phò Nga” của những người phát xuất từ sự thiếu hiểu biết căn bản về lịch sử nên cần được phân tích bởi vì họ thường là những người có ít nhiều ảnh hưởng trong xã hội.
“Phò Nga” do quá khứ Liên Xô
Một số khá đông người Việt trong nước xem hồng quân Liên Xô như thiên binh, thiên tướng. “Đại nguyên soái Stalin” và Hồng Quân Liên Xô đã giải phóng Châu Âu. Bộ phim tuyên truyền nhiều tập nói về “cuộc chiến tranh vệ quốc vĩ đại 1941-1945” vẫn còn in sâu trong tâm trí của nhiều người.
Những người này không biết rằng hai ngày trước khi Hitler mở chiến dịch Barbarossa, 22 tháng 6, 1941, để tấn công Nga, Stalin còn là đồng minh thân cận của Hitler theo tinh thần của hiệp ước Molotov–Ribbentrop quy định hai nước sẽ không xâm lăng nhau trong vòng mười năm.
Việc hai quốc gia cam kết không xâm lăng nhau là vấn đề xảy ra nhiều lần trong lịch sử bang giao quốc tế. Đó là vấn đề của hai nước và không cần phải tranh luận. Nhưng hiệp ước Molotov–Ribbentrop, ký ngày 23 tháng 8, 1939, còn có một nghị định thư bí mật trong đó Hitler và Stalin chia nhau lãnh thổ của các quốc gia Ba Lan, Phần Lan, Lithuania, Latvia, Estonia và Romania.
Hai tuần sau khi Hitler tấn công Ba Lan từ hướng Tây, ngày 17 tháng 9, 1939, Stalin cũng tấn công Ba Lan từ hướng Đông. Dĩ nhiên Ba Lan không thể chống cùng lúc cả Đức lẫn Liên Xô. Quân đội Ba Lan bảo vệ biên giới chỉ với quân số 20,000 chống lại đạo quân Liên Xô 600,000. Khi Đức và Liên Xô bắt tay nhau, Ba Lan tan rã, gần nửa triệu quân bị bắt làm tù binh.
Từ ngày 5 tháng 3 đến tháng 5, 1940 có khoảng 22 ngàn sĩ quan Ba Lan bị tổ chức mật vụ Liên Xô giết tại rừng Katyn. Quyết định giết có sự đồng ý của Stalin và các ủy viên Bộ Chính trị Kliment Voroshilov, Vyacheslav Molotov, Anastas Mikoyan, Mikhail Kalinin và Lazar Kaganovich. (Republic of Poland Government, Decision to commence investigation into Katyn Massacre, 12, 1, 2004).
“Hậu quả thảm khốc của Hiệp ước Hitler-Stalin không chỉ giới hạn ở Ba Lan. Nguồn cung cấp nguyên liệu thô quy mô lớn từ Liên Xô cho bộ máy quân sự Đức, chẳng hạn như dầu và sắt. Đổi lại, Đức, dựa trên một thỏa thuận kinh tế đạt được với Liên Xô vào tháng Hai, đã gửi nhà máy và thiết bị công nghiệp sang phía đông. Với việc quân Đức tiến vào Paris và sự sụp đổ của nước Pháp vào tháng 6 năm 1940, sự bành trướng của Đức Quốc xã ở Tây Âu sẽ không thể thực hiện được nếu không có Hiệp ước Hitler-Stalin.” (Claudia Weber, The Changing Reading of the Hitler–Stalin Alliance, Wilson Center, August 23, 2019).
Với những sử liệu này, Stalin là tội phạm chiến tranh tại một mức độ trầm trọng tương đương như tội ác của Hitler (Đức), Mussolini (Ý) và Tojo (Nhật Bản). Hai đồ tể Hitler và Stalin đều giấu súng trong tay áo nhưng Stalin suy bụng ta ra bụng người nên nghĩ Hitler tập trung đánh gục Anh trước. Không phải một nguồn mà rất nhiều nguồn tin tình báo, kể cả từ tòa đại sứ Liên Xô tại Đức, cho Stalin biết ý định của Hitler nhưng Stalin không nghĩ Hitler tấn công Liên Xô vào năm 1941 cho đến khi các chiến xa của tướng Đức Heinz Guderian vượt biên giới Đức-Liên Xô.
Vì vai trò quá lớn của Liên Xô trong các mặt trận miền Đông Châu Âu từ tháng 6 1941 đến khi Đức Quốc Xã sụp đổ nên tội ác của “Đại nguyên soái Stalin” được xem như “chuyện đã qua” tại các hội nghị quốc tế.
“Phò Nga” do tin tưởng vào một Putin kiêu ngạo
Ngày 10 tháng 12, 2021, một Putin kiêu ngạo cùng lúc ồ ạt đưa trên 100,000 quân tập trung sát biên giới Nga-Ukraine, Putin đưa ra yêu sách 8 điểm đòi hỏi các chính phủ Mỹ, NATO phải chấp nhận nếu muốn tránh chiến tranh. Chấp nhận không chỉ bằng một vài lời tuyên bố suông thôi mà phải bằng văn bản phù hợp với luật quốc tế. Hai trong số tám đòi hỏi gồm điều 4: “Các bên không được phối trí lực lượng quân sự và vũ khí trên lãnh thổ của bất kỳ quốc gia nào khác ở Châu Âu ngoài các lực lượng và vũ khí đã có ở đó trước ngày 27 tháng 5 năm 1997”, và điều 6: “NATO cam kết sẽ kiềm chế trước bất kỳ sự mở rộng nào, bao gồm cả việc nhận Ukraine cũng như các quốc gia khác”.
Một cách chi tiết hơn, khi phải rút lui về vị trí của thời điểm trước 1997 cũng có nghĩa quân đội NATO không được đóng trên lãnh thổ các quốc gia như Ba Lan, Estonia, Lithuania, Latvia và các nước hội viên NATO vùng Balkans như Albania, Bulgaria,Montenegro v.v..
Với những đòi hỏi phi lý này, Putin muốn tái lập ảnh hưởng của Nga trên một diện tích lãnh thổ có kích thước tương tự như Liên Xô trước khi sụp đổ. Putin hình dung nước Nga năm 2021 trong cùng một vị trí của LX vào thời điểm 1989 nhưng ông ta quên rằng năm 1989, GDP của Liên Xô là 2600 tỷ dollar, bằng một nửa của Mỹ, 5200 tỷ dollar. GDP của Liên Xô lớn nhưng tập trung vào lãnh vực quốc phòng trong khi hàng hóa thỏa mãn các nhu cầu đời sống của người dân như xe hơi (phải chờ sáu năm từ khi đặt hàng), tủ lạnh, một chuyến nghỉ hè, có căn nhà riêng không chung đụng ai là những ước mơ.
Nhưng LX phá sản không phải vì thiếu bom nguyên tử, thiếu vũ khí, thiếu quân đội, thiếu dầu hỏa mà vì thiếu tự do.
Báo El País, một trong những báo lớn nhất tại Tây Ban Nha, cho biết Putin còn kiêu ngạo đến mức soạn sẵn một tối hậu thư dưới dạng bản dự thảo cam kết để Mỹ và NATO tham khảo.
Ngày 2 tháng 2, 2022, Mỹ và NATO bác bỏ thẳng thừng hai yêu sách chính của Nga. Tuy nhiên để Putin khỏi mất mặt, trong thư hồi đáp riêng cho Putin, Mỹ hứa sẽ tiếp tục đàm phán việc phối trí hỏa tiễn tại các quốc gia hội viên NATO có cùng biên giới với Nga.
Về nguyên tắc, NATO và Mỹ không thể thỏa mãn các đòi hỏi của Putin, bởi vì thỏa mãn tức là đi ngược lại điều 10 của hiến chương NATO trong đó khẳng định “Các hội viên của NATO nếu hoàn toàn đồng ý có thể mời bất kỳ quốc gia Châu Âu nào khác gia nhập hiệp ước này…”
Vì đàm phán không còn là một phương án, Putin phải chọn lựa giữa rút quân hay phát động chiến tranh. Rút 175,000 quân về là không đánh mà thua. Putin đánh bạc bằng cách đánh mạnh và thắng nhanh để khi chiếm đóng sẽ đàm phán có lợi.
CANH BẠC CỦA PUTIN
Gần 6 giờ sáng, giờ Moscow, 24 tháng 2, 2022 Putin tuyên bố “chiến dịch quân sự đặc biệt” tấn công Ukraine từ ba mũi, Belarus hướng bắc, Donetsk và Crimea hướng nam nhằm mục đích “phi quân sự hóa” (demilitarisation) và “Phi Nazi hóa” (denazification) Ukraine. Hai mục đích giả tưởng này là sản phẩm của bộ máy tuyên truyền Nga.
Theo nguồn tin tình báo Mỹ cho tạp chí Newsweek biết, với hỏa lực của Nga, họ lo ngại thủ đô Kyiv có thể phải rơi vào tay Nga trong vòng 96 giờ. Tuy nhiên, 96 giờ trôi qua, một tuần trôi qua, một tháng trôi qua, không chỉ Kyiv mà các thành phố lớn khác đều dưới quyền kiểm soát của quân chính phủ Ukraine. Các diễn biến của cuộc chiến cho thấy, dù quân số và hỏa lực vượt trội Putin chẳng những đang thua và thua to.
Mặt trận trên không với năm Nga đánh một Ukraine, Nga vẫn chưa làm chủ được không phận Ukraine. Làm chủ bầu trời (Air supremacy) là một trong những chiến lược tối quan trọng đã được các lãnh đạo quân sự nhấn mạnh nhiều lần trong lịch sử chiến tranh từ Thế Chiến Thứ Nhất tới nay. Trong Chiến Tranh Sáu Ngày (Six-Day War) giữa Do Thái và liên minh Ả Rập, chỉ trong vài giờ sáng ngày 5 tháng 6, 1967, không quân Do Thái đã làm tê liệt 90% không quân Ai Cập. Nhờ làm chủ bầu trời Do Thái chỉ bị thương vong 800 sĩ quan và binh sĩ trong khi ba nước Syria, Ai Cập và Jordan con số thương vong lên đến 20,000.
Bộ quốc phòng Nga dĩ nhiên cũng cố vô hiệu hóa không quân Ukraine. Tuy nhiên muốn là một chuyện làm được hay không là chuyện khác. Nga không làm được như Do Thái dù chỉ đánh một nước nhỏ, dù Belarus cho mượn đường, dù đã chuẩn bị từ nhiều tháng và dù đánh trước. Hôm 24 tháng 3, NATO ước lượng Nga tổn thất có thể tới khoảng 15,000 quân. Số quân Nga bị giết trong một tháng xâm lăng Ukraine bằng tổng số quân LX tổn thất mười năm tại Afghanistan.
Cuộc chiến tranh xâm lược của Putin vào Ukraine sẽ chấm dứt. Sớm hay muộn. Và dù kết quả ra sao, Putin vẫn là người thua đậm nhất trong cuộc chiến tranh xâm lược do ông ta chủ mưu.
Canh bạc mà Putin đang đánh không phải là mới. Từ cổ chí kim, các yếu tố “thiên thời, địa lợi, nhân hòa” đã được nhiều nhà chính trị và quân sự khai thác. Hitler đã dùng hai lần trước Thế Chiến Thứ Hai. Putin học lại của Hitler nhưng trò không hơn được thầy.
Về mặt địa lý chính trị, có lẽ Áo hay Tiệp Khắc thích hợp để so sánh với Ukraine hơn, nhưng về chiến lược quân sự cuộc hành quân tái chiếm vùng Rhineland hay sáp nhập vùng Sudetenland vào Đức ngày 7 tháng 3, 1936 thích hợp hơn để phân tích nước cờ của các lãnh đạo quốc gia ngày nay.
Hitler thành công vì (1) biết gần như chắc chắn của chính phủ chủ hòa Anh Pháp đứng đầu là Thủ tướng Anh Neville Chamberlain và Thủ tướng liên minh cánh tả Pháp Édouard Daladier sẽ bất động, (2) các liên minh quân sự giữa Pháp và Liên Xô hay giữa Pháp và Tiệp Khắc là những liên minh không đáng tin cậy vì họ chưa hề tham khảo nhau trong suốt cuộc xung đột, (3) qua bộ máy tuyên truyền của Joseph Goebbels, Hitler được dân chúng địa phương đa số là người gốc Đức tại cả hai vùng Rhineland và Sudetenland ủng hộ, (4) chính quyền và đảng chính trị thân Quốc Xã Đức tại Rhineland và Sudetenland ủng hộ, (5) có đồng minh đóng vai trò môi giới quan trọng ở Châu Âu là Benito Mussolini ủng hộ.
Putin không có được bất cứ tiện nghi nào trong năm yếu tố nêu trên. “Đồng minh” duy nhất của Putin là Tập Cận Bình cũng không quá mặn mà và không công khai ủng hộ Putin. Trong chính trị học, “phù thịnh” chứ ai không “phù suy”.
Tập Cận Bình không muốn chiến tranh xảy ra trong giai đoạn này không phải vì lòng yêu chuộng hòa bình mà vì mục đích ngắn hạn cũng như dài hạn của ông ta chưa hoàn tất. Tập Cận Bình không dại gì phải hy sinh những mục tiêu quan trọng của Trung Quốc vì một người bạn đường vài cây số như Putin. Trong mắt họ Tập, thế giới không còn là ba trục (Liên Xô, Mỹ, Trung Cộng) như trong thời kỳ Chiến Tranh Lạnh trước. Nước Nga của thời LX chỉ còn trong sách vở. Putin là một nhà độc tài cơ hội nhưng không tự lượng sức mình.
Một số quan điểm bênh vực Nga cho rằng việc mở rộng về hướng Đông Âu của NATO đã đẩy Nga vào thế phải phản công.
Những người theo quan điểm này hoặc là chỉ nói theo hoặc là không theo dõi sát chính sách đối ngoại của Nga từ khi Putin lên nắm quyền và khai triển chủ thuyết Primakov, gọi theo tên của cựu Giám Đốc KGB, cựu Ngoại trưởng và cựu Thủ tướng Nga Yevgeny Primakov. Nội dung căn bản của chủ thuyết Primakov là Nga thay vì phát triển hòa đồng với Tây phương sẽ liên minh với Trung Quốc, Ấn Độ thành một tam giác chiến lược đương đầu với Mỹ. Quan điểm đối đầu với Mỹ đã có trong đầu óc của giới lãnh đạo Nga trước thời kỳ NATO mở rộng sang Đông Âu và Baltics.
Những ai “phò Nga” tại Việt Nam thay vì nhìn sang Nga hãy mở mắt to để nhìn ra biển Đông, nhìn sang Cambodia, nhìn lên Hà Giang, nhìn sang Lào (Lào công nhận chủ quyền của TQ trên Biển Đông trong đó có Hoàng Sa và Trường Sa) để thấy một Việt Nam đáng thương đang co ro trong rọ TQ.
Các nhà làm chính sách Mỹ dù dưới tổng thống nào cũng đều nghĩ đến mục tiêu cô lập TQ nhưng cô lập tại một giới hạn nào tùy thuộc vào nhiều yếu tố trong đó có yếu tố thời gian.
Tại thời điểm 2022 này, Việt Nam vẫn còn giữ một vị trí chiến lược ở vùng Đông Nam Á và Biển Đông nhưng tại một thời điểm khác trong tương lai vị trí đó có thể không còn nữa. Một khi chiến lược Chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương (Indo-Pacific Strategy) mở rộng, Việt Nam có thể được xem đã nằm trong “không gian sinh tồn” của Trung Cộng giống như khi Winston Churchill và Franklin D. Roosevelt xem Ba Lan thuộc “không gian sinh tồn”của Liên Xô tại hội nghị Yalta tháng 2, 1945. Khi đó các vị trí chiến lược mà thế giới tự do cần bảo vệ là Philippines, Singapore, Mã Lai, Nam Dương hay xa hơn chứ không phải Việt Nam.
Những người theo trường phái “phò Nga” xin đừng khóc cho Putin, cho chủ nghĩa dân tộc cực đoan Nga mà hãy dành nước mắt để khóc cho Việt Nam.
Phát ngôn viên Tòa Bạch Ốc Jen Psaki đang chuẩn bị rời nhiệm sở trong những tuần tới, nhưng chính quyền Tổng thống Biden vẫn chưa chọn được người thay thế bà. Theo Reuters, bà Karine Jean-Pierre, Phó phát ngôn viên Tòa Bạch Ốc, và ông John Kirby, phát ngôn viên Bộ Quốc phòng, người rất được kính trọng ở Washington nhưng không có thời gian làm việc lâu dài với Tổng thống Biden, từ lâu đã được coi là những ứng cử viên hàng đầu để kế nhiệm bà Psaki.
Tình Hữu Nghị
Cách đây chưa lâu lắm, chính xác là hôm 6 tháng 9 năm 2016, BBC ái ngại cho hay: “Sau khi hội nghị G20 kết thúc ở Trung Quốc, Tổng Thống Nga Vladimir Putin tuyên bố ủng hộ lập trường của Trung Quốc không công nhận phán quyết của Tòa Trọng Tài Thường Trực tại The Hague trong vụ kiện biển đảo của Philippines.”
Sự kiện đã trên khiến blogger Nguyễn Đình Bổn phiền lòng không ít:
Tuyên bố này quả đã xát muối vào lòng dân Việt, nhất là những người sinh ra tại phía bắc tổ quốc, những người từ lâu xem nhà nước Liên Xô là thần tượng và khi nhà nước đó sụp đổ cái quán tính dai dẳng đó vẫn làm họ tiếp tục “yêu mến” Putin sau này.
Với những người sinh ra và lớn lên tại phía Bắc, từ người bình dân cho đến người có học, gần như suốt một thời gian dài, họ chỉ được dạy về một Liên Xô hùng mạnh, bất khả xâm phạm, một nền văn hóa Nga rực rỡ, một đất nước tươi đẹp, những con người nhân hậu…
Bẽ bàng! Đúng là quá bẽ bàng! Nó giống như một cô gái bị người yêu giáng cho một bạt tai nảy lửa, khi mà lòng yêu vẫn còn tràn đầy trong tim, sau đó tặng thêm vài lời thô bỉ rồi quay ngoắt đi cùng một cô gái khác giàu có hơn!
Tuy thế, tuy bị “giáng cho một bạt tai nảy lửa” cùng với nhiều “lời thô bỉ” nhưng nhờ cái tính chóng quên của giới lãnh đạo Việt Nam hiện hành nên báo chí của xứ sở này vẫn cứ tiếp tục ca ngợi mối tình hữu nghị giữa hai quốc gia bằng những từ ngữ có cánh – “bền vững”, “chặt chẽ”, “sâu nặng” – cứ y như thể là chả hề có chuyện “bẽ bàng” (hay phũ phàng) gì ráo trọi:
- Báo Người Lao Động (23/01/20): Ngả Mũ Trước Tổng Thống Putin
- Báo Công An Nhân Dân (06/11/20): Thắm Tình Hữu Nghị, Đoàn Kết Việt Nam-Liên bang Nga
- Báo Điện Tử Đảng Cộng Sản VN (27/06/20): Thắt Chặt Tình Hữu Nghị Giữa Nhân Dân Việt Nam – Liên Bang Nga
- Báo Học Viện Lục Quân (29/10/20) : Việt – Nga mối quan hệ của tình hữu nghị thủy chung, sâu sắc
- Báo Quân Đội Nhân Dân (29/12/20) : Sâu Nặng Nghĩa Tình Việt Nam - Liên Xô/Liên Bang Nga
- Báo Nhân Dân (30/11/2021): Mối Quan Hệ Việt-Nga Vững Bền Theo Năm Tháng
Sau khi Nga triển khai chiến dịch quân sự đặc biệt với Ukraine (vào ngày 24 tháng 2 vừa qua) thì mối quan hệ Việt-Nga, xem ra, lại càng thêm chặt chẽ và sâu sắc hơn trước nữa – theo như quan điểm và ngôn từ của giới quan chức ở xứ sở này:
- Сhiến dịch quân sự đặc biệt của Nga là kết quả của nhiều năm bị phương Tây kích động và ủng hộ lực lượng phát xít và dân tộc chủ nghĩa ở Ukraina.
- Mỹ và NATO toan tiêu diệt người Nga ở Donetsk và Lugansk nên Nga phải ra tay trước.
- Nga sẽ không “sa lầy” mà chậm nhất sẽ kết thúc chiến dịch quân sự đặc biệt vào cuối tháng 3.
- Tổng thống Nga V.Putin cứu thế giới thoát khỏi hiểm họa Chiến tranh thế giới lần thứ III.
Dân Việt, tuy vậy, dường như không tin tưởng mấy vào những quan điểm trên và không ít người đã bầy tỏ sự băn khoăn:
- Blogger Lê Đông Hải: “Sự kiện Ukraina đã cho thấy một sự thật là có rất nhiều người Việt Nam “cuồng Nga”. Nhưng vì sao như vậy?”
- Blogger Nguyễn Tiến Tường: “Tôi không hiểu sao nhiều quý vị vẫn xem nước Nga như bàn thờ tổ và ngợi khen việc can thiệp thô bạo vào nội tình nước khác.”
- Blogger Jackhammer Nguyen: “… chuyện khá đông dân chúng Việt Nam ủng hộ ông Putin và nước Nga xâm lược Ukraine là do sự yếu kém trong nghiên cứu lịch sử – xã hội của người Việt.”
Tôi cũng thuộc loại “yếu kém lịch sử” (và cũng chưa bao giờ có dịp đặt chân đến Moskva) nên chỉ biết chút đỉnh về đất nước Nga, qua một tác phẩm của Anatoly Tille (Liên Xô – Nhà Nước Phong Kiến Trá Hình - Тилле Анатолий Советский политический феодализм) bản tiếng Việt được thực hiện bởi dịch giả Phạm Nguyên Trường.
Nội dung chính của cuốn sách này, như tác giả khẳng định, là “nước Nga đã có một chế độ xã hội chủ nghĩa về hình thức, phong kiến về nội dung.” Trong tiểu luận (Chia Tay Ý Thức Hệ) của T.S Hà Sỹ Phu cũng có một câu tương tự: “Ở nước ta hệ tư tưởng Mác xít cũng không khác gì một ‘quốc giáo’, thực chất chỉ là biến tướng của tư tưởng phong kiến.”
Như thế, nước Nga và nước ta – xem ra – đúng là “đồng chí” vì có không ít điểm tương đồng. Xin trích dẫn thêm đôi ba đoạn để rộng đường dư luận:
Trước hết xin bắt đầu từ hòn đá tảng của chủ nghĩa Marx, từ sở hữu tư liệu sản xuất: Hi vọng rằng tôi đã thuyết phục được độc giả về sự thiếu vắng một người chủ cụ thể, rằng tài sản không phải là của nhân dân, không phải là của công nhân và nông dân, công nhân vẫn là vô sản không có tư liệu sản xuất, còn nông dân, sau khi bị tịch thu ruộng đất, cũng đã trở thành vô sản.
Tư liệu sản xuất bị phân tán và mang đặc trưng phong kiến. Có thể tưởng tượng tài sản như một cái bánh lớn bị các tầng nấc của bộ máy quan liêu xâu xé, cấp bậc càng cao thì miếng bánh càng lớn.
Nếu trong chế độ tư bản người chủ sở hữu thu lợi nhuận một cách công khai, thì ở đây, thu nhập của tầng lớp cán bộ dưới dạng “cống nạp”, “hụi chết”, “lót tay”, “phong bì” lại là khoản thu nhập ngầm, phi pháp và bị coi là tham nhũng. Đấy chính là lí do vì sao tham nhũng đã trở thành hiện tượng phổ biến trong tất cả các nước “xã hội chủ nghĩa”.
Việc cướp bóc nhân dân cũng mang tính nước đôi: lương trả cho công nhân và nông dân chỉ bằng một phần mười ở Mĩ. Mặt khác, người tiêu dùng còn bị cướp bóc ngay từ quầy hàng nhỏ nhất: cân điêu và tính gian, còn người công nhân thì phải “cắt” một phần tiền lương cho đội trưởng, vì trái ngược với lí thuyết, lương của anh ta không tỉ lệ thuận với công sức bỏ ra, cũng không phụ thuộc vào trình độ và tay nghề của anh ta mà phụ thuộc vào nhiệm vụ được giao, vào cách đánh giá và tiền thưởng, tất cả đều do đội trưởng quyết định. Nhân viên bán hàng phải nộp một phần cho giám đốc cửa hàng, đội trưởng thì nộp cho xưởng trưởng và cứ thế, những con suối nhỏ này sẽ hòa vào dòng sông lớn…
Dòng sông lớn ở Nga, rõ ràng, chả khác chi ở ta cả. Trước đã thế và bây giờ thì cũng không hề khác – theo như nhận xét và kết luận (đọc được vào hôm 20/03/2022) trên trang FB của tác giả Phạm Nguyên Trường:
Mình tới LX năm 1968. Thấy quá hoành tráng, có anh bạn bảo: Họ đã qua CNTB, giàu thế này là đúng rồi. Mình mới từ phong kiến tiến thẳng lên. Rất hợp lỗ nhĩ.
Sau này mới thấy rằng LX đang được cải thiện từ từ. Hàng hóa ngày càng nhiều thêm. Năm 1975 mình về nước. Dường như đấy cũng là đỉnh cao nhất của CNXH.
Khoảng năm 1977-1978 mấy người cùng cơ quan nhưng con ông to đi Pháp về ghé qua Moskva về bảo so với bên kia Moskva như nhà quê.
Năm 1980, sang Tiệp. Tay kỹ sư ở đấy hỏi: Mày ăn bánh mỳ đen Nga có ngon không? Mình thật thà trả lời: Ngon lắm, thơm lắm. Tay kia bảo: Ừ, nhiều vitamin B lắm, nhưng ở đây chúng tao dành cho lợn…
Năm 1993 lại tới Moskva. Đường phố rất bẩn thỉu, chẳng có gì ăn theo đúng nghĩa đen của từ này. Hối lộ thì khủng khiếp, cảnh sát có thể hỏi hộ chiếu rồi cầm luôn, đi theo nó mấy chục mét nó mới bảo: đưa đây... rúb, tao trả…
Hy vọng sau cuộc chiến tranh này Ukraine sẽ ngả hằn về Tây, sẽ có dân chủ và kinh tế thị trường. Còn nước Nga, tội nghiệp quá, họ sẽ còn lặn hụp trong nghèo nàn và lạc hậu trong thời gian dài nữa.
Tình hữu nghị thì phải đồng cảnh (và đồng cảm) như thế chứ, nếu không cùng “ngụp lặn trong nghèo nàn và lạc hậu” thì chơi với nhau sao mà bền lâu được – đúng không?
Tưởng Năng Tiến
Ukraine ngày thứ Bảy cho biết họ đã chiếm lại được tất cả các khu vực xung quanh Kyiv, tuyên bố kiểm soát hoàn toàn khu vực thủ đô lần đầu tiên kể từ khi Nga tiến hành cuộc xâm lược.
Trong khi lực lượng của Nga tập hợp lại lực lượng cho các trận chiến ở miền đông, các khu vực phía bắc Kyiv rải rác xác xe tăng Nga bị phá hủy. Cố vấn tổng thống Ukraine Okeksiy Arestovych nói quân đội nước này đã chiếm lại hơn 30 thị trấn và làng mạc kể từ khi Nga rút khỏi khu vực này trong tuần này.
Nga đã mô tả việc rút quân gần Kyiv là một cử chỉ thiện chí trong các cuộc đàm phán hòa bình, được tổ chức gần đây nhất vào ngày thứ Sáu. Ukraine và các đồng minh nói rằng Nga buộc phải chuyển trọng tâm sang miền đông Ukraine sau khi chịu tổn thất nặng nề gần Kyiv.
Kể từ khi xua quân vào ngày 24 tháng 2 để thực hiện điều được gọi là "chiến dịch đặc biệt" nhằm giải trừ quân sự nước láng giềng, Nga đã không thể chiếm được bất cứ thành phố lớn nào mà thay vào đó bao vây các khu vực đô thị, khiến một phần tư dân số Ukraine phải bỏ nhà đi lánh nạn.
Thứ trưởng Quốc phòng Ukraine, Hanna Malyar, viết trên Facebook rằng "toàn bộ khu vực Kyiv đã được giải phóng khỏi kẻ xâm lược." Không có bình luận tức thì của Nga về tuyên bố này mà Reuters nói không thể xác minh ngay lập tức.
Reuters cho biết những ngôi làng xung quanh thủ đô mang vết tích của năm tuần giao tranh ác liệt, trong đó hàng ngàn người đã thiệt mạng.
Tại làng Nova Basan, một trong số những nơi mà quân đội Ukraine chiếm lại, thi thể một người đàn ông nằm cạnh xác một chiếc xe hơi. Một người phụ nữ khóc thương khi những người đàn ông mang quan tài đến để di dời thi thể, Reuters tường trình.
Ngôi làng cho thấy những dấu hiệu của chiến sự dữ dội, với các tòa nhà đổ sập và xác của xe tăng và xe thiết giáp nằm rải rác xung quanh. Một xác chết khác, dường như là của một người lính Nga, nằm gần một xe bọc thép chở quân bị phá hủy.
Ở miền đông, một đoàn xe của Hội Chữ thập đỏ một lần nữa đang tìm cách di tản thường dân khỏi thành phố cảng Mariupol đang bị vây hãm sau khi từ bỏ nỗ lực vào ngày thứ Sáu vì lo ngại về an ninh. Nhưng dự kiến tới ít nhất là Chủ nhật đoàn xe mới tới được nơi này.
Hàng chục ngàn thường dân vẫn bị mắc kẹt và đối mặt với tình trạng khan hiếm thức ăn và nước uống ở Mariupol, mục tiêu chính của Nga ở vùng Donbas ở đông nam Ukraine.
Các quan chức Ukraine cho biết các cuộc tấn công bằng tên lửa xảy ra ở nhiều vùng khác nhau của đất nước.
Ở khu vực Dnipro miền trung nam, một tên lửa của Nga bắn trúng một tuyến đường sắt, làm hư hỏng nặng và khiến giao thông tàu hỏa bị đình trệ. Trước đó, tên lửa của Nga đã bắn trúng các thành phố Poltava và Kremenchuk ở miền trung Ukraine, Dmitry Lunin, lãnh đạo vùng Poltava cho biết.
Bộ Quốc phòng Nga nói tên lửa của họ đã vô hiệu hóa các sân bay quân sự ở Poltava và Dnipro. Sau đó, họ cho biết các lực lượng của họ đã tấn công 28 cơ sở quân sự của Ukraine trên khắp đất nước, bao gồm hai kho chứa tên lửa và vũ khí pháo binh và đạn dược.
Quân đội Ukraine cũng báo cáo các cuộc không kích của Nga vào các thành phố Severodonetsk và Rubizhne ở vùng Luhansk.
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. Vì một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hãy ghé thăm chúng tôi, hãy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
