|
Ông Putin là một chính trị gia thông minh. Trong phần lớn các sự kiện dẫn đến cuộc chiến Ukraine, có vẻ như ông Putin đă vận dụng sự chia rẽ của phương Tây để phá vỡ phương Tây và vượt trội hơn Tổng thống Joe Biden.
Nhưng phải chăng vận may đă thay đổi, nên bây giờ chính ông Putin, chứ không phải ông Biden, mới là người phải lo lắng?
Để hiểu điều ǵ đă xảy ra, chúng ta cần bắt đầu bằng cách t́m hiểu về những lo ngại của ông Putin vốn đă dẫn đến chiến tranh.
Điều khiến ông Putin lo lắng nhất đó là về mặt địa lư, Ukraine như một mũi dao găm chĩa vào tim của Nga. Điều này có nghĩa là nếu Ukraine gia nhập NATO, th́ sẽ rất khó để bảo vệ Nga.
Như ông Putin tiếp tục chỉ ra, các hỏa tiễn phóng từ Ukraine sẽ mất chưa đầy 10 phút để đánh trúng Moscow. Đối với Nga, đây là một kịch bản khủng khiếp mà không có giải pháp quân sự nào. Thật vậy, với ông Putin, giải pháp duy nhất là Ukraine (và NATO) tuyên bố Ukraine là một quốc gia trung lập.
Mối lo ngại thứ hai là (do đế chế Liên Xô sụp đổ) Nga không c̣n một nền tảng tài nguyên hoặc có nền kinh tế đủ mạnh để cho phép người Nga theo kịp Hoa Kỳ hoặc Trung Quốc trong một cuộc chạy đua vũ trang.
Nga vẫn sở hữu một kho vũ khí khổng lồ (bao gồm cả hỏa tiễn hạt nhân) được chế tạo từ thời Liên Xô. Nhưng đây là một khối tài sản đang suy giảm khi cuộc chạy đua vũ trang giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc chứng kiến Nga dần dần tụt lại phía sau.
V́ vậy, ngày nay Nga có thể mạnh mẽ, nhưng trong một thập niên tới, quốc gia này sẽ tụt dốc hơn nữa. Do đó, Nga có động lực để hành động ngay bây giờ hơn là sau này.
Thứ ba, Nga cần chuẩn bị cho sự kết thúc của kỷ nguyên Putin. Việc chuyển từ ông Putin sang một h́nh thức quản trị mới nhất thiết sẽ làm suy yếu nước Nga trong quá tŕnh chuyển đổi.
Do đó, giới tinh hoa Nga nhận ra giá trị của việc sửa chữa bất kỳ nhược điểm nào có thể nhận thức được (chẳng hạn như con dao găm Ukraine) càng sớm càng tốt. Đơn giản là việc khắc phục những điểm yếu lúc này, trong khi Moscow vẫn có thể dựa vào kho vũ khí do Liên Xô chế tạo và trước khi bất kỳ sự chuyển đổi nào của ông Putin làm nước Nga suy yếu, sẽ tốt hơn.
Một hỏa tiễn phóng từ hệ thống hỏa tiễn trong khuôn khổ vụ thử hỏa tiễn đạn đạo xuyên lục địa trên mặt đất được phóng từ cơ sở Plesetsk ở tây bắc nước Nga ngày 09/12/2020 (Ảnh: Dịch vụ Báo chí Bộ Quốc pḥng Nga thông qua AP)
Thêm vào những lo ngại này là sự hoang tưởng của ông Putin nảy sinh từ các hành động của Hoa Kỳ và NATO trong quá khứ. Đơn cử, ông Putin yêu cầu được gia nhập NATO khi ông Clinton đang làm tổng thống. Người ta chỉ có thể đoán rằng “các chuyên gia về Nga” bên trong Bộ Ngoại giao, và các cơ quan t́nh báo đă nói không với họ.
Việc không cho phép Nga gia nhập Tây Âu là một cơ hội lớn bị bỏ lỡ và có thể khiến Nga nghi ngờ và lo sợ về ư định của NATO. Thật vậy, theo nhiều cách, một số nguyên nhân gốc rễ của cuộc chiến Ukraine hiện thời nằm ở quyết định không cho phép Nga gia nhập NATO.
Có lẽ sự hoang tưởng của ông Putin đă trầm trọng hơn khi ông chứng kiến cách bộ máy hành chính của Hoa Thịnh Đốn có thể ngăn ông Trump cố gắng b́nh thường hóa quan hệ Mỹ-Nga.
Các sự kiện khác có thể làm trầm trọng thêm sự hoang tưởng của ông Putin là việc NATO giải quyết cuộc chiến tranh tại Serbia và vai tṛ của Hoa Kỳ trong việc khuấy động Mùa xuân Ả Rập và các cuộc cách mạng Vàng.
Nỗi sợ hăi và hoang tưởng này đă thúc đẩy ông Putin tạo tiền đề cho một cuộc xung đột Ukraine khi ông ta bắt đầu quyết tâm tạo ra một Ukraine trung lập mà NATO không thể sử dụng để tấn công Nga. Sau khi quyết định tạo ra cuộc xung đột, ông Putin sẽ t́m cách tối đa hóa các cơ hội thành công của ḿnh.
Không có ǵ ngạc nhiên khi ông coi nhiệm kỳ tổng thống của ông Biden như một cánh cửa cơ hội, v́ ông Biden trông yếu đuối hơn người tiền nhiệm. Thật vậy, có vẻ như ông Putin sẽ không nhân cơ hội này để khiêu khích một tổng thống như ông Trump.
Ngoài ra, chính phủ xanh cánh tả của Đức đă trao cho ông Putin một cơ hội khác v́ sự phản đối của chính phủ này đối với chiến tranh khiến NATO thực sự bất lực.
Sự kết hợp giữa ông Biden nhu nhược và một nước Đức yếu ớt dường như tạo ra những điều kiện lư tưởng cho ông Putin. Và bởi v́ ông ta cũng nghĩ rằng ông ta có Trung Quốc trong đội của ḿnh, rơ ràng ông Putin đă cho rằng định mệnh trao cho ông một bối cảnh hoàn hảo để tối đa hóa các cơ hội thành công của ḿnh.
Nhưng điều đó vẫn không có nghĩa là cuộc chiến này chắc chắn sẽ xảy ra. Ông Putin có thể được tha thứ v́ tin rằng ông có thể giành chiến thắng thông qua các mối đe dọa, chiến thuật “bên miệng hố chiến tranh”, và các kỹ năng đàm phán tốt, do sự kém cỏi của ông Biden và nước Đức.
Vấn đề là, trong những t́nh huống bên miệng hố chiến tranh, tất cả đều quá dễ dàng để một hoặc cả hai bên vấp phải một tính toán sai lầm. Đó là những ǵ đă xảy ra. Và v́ vậy chúng ta đă có một cuộc chiến.
Tổng thống Nga Vladimir Putin chủ tŕ một cuộc họp với các thành viên Hội đồng An ninh thông qua cuộc gọi hội nghị từ xa tại Novo-Ogaryovo. (Ảnh: Andrey Gorshkov/Sputnik/AFP/Getty Images)
Ông Putin dường như đă hiểu chính xác t́nh huống ban đầu. Ông ta cũng chơi rất tốt trong trận đấu ở những giai đoạn đầu, liên tục chơi trội hơn đội của ông Biden. Cuối cùng, có vẻ như ông Putin có thể đi theo con đường của ḿnh mà không cần đến chiến tranh.
Nhưng sau đó, một trong những biến số đă thay đổi khi các phương tiện truyền thông chính thống của phương Tây và mạng xă hội trở nên băo ḥa với những b́nh luận về việc ông Biden kém cỏi và bất lực ra sao. Như người ta có thể dự đoán, ông Biden cảm thấy hổ thẹn. Và dường như đủ hổ thẹn để củng cố lại đội ngũ của ḿnh.
Ngoài ra, có lẽ ai đó đă nhắc nhở ông Biden rằng nếu ông Putin thành công với kế hoạch của ḿnh tại Ukraine, điều này sẽ khuyến khích Bắc Kinh xâm lược Đài Loan. Và nếu Đài Loan thất thủ, th́ Ḥa b́nh kiểu Mỹ (Pax Americana) sẽ thực sự gặp rắc rối. Dù sao đi nữa, chúng tôi đột nhiên thấy đội ngũ của ông Biden đang cải thiện thế trận của họ.
Giờ đây, ông Putin nhận ra rằng ông sẽ không thể đơn thương độc mă thực hiện chiến lược “bên miệng hố chiến tranh”, nhưng ông đă đi quá xa để lùi bước trước tại giai đoạn này. Khi các lựa chọn của ông Putin bị thu hẹp, chiến tranh đă trở nên không thể tránh khỏi nữa rồi.
Ông Putin là một nhà chính trị lăo luyện, nhưng có vẻ như lần này th́ ông ta có thể đă thực hiện một tính toán sai lầm nghiêm trọng. Vấn đề nằm ở chỗ chiến tranh là một con quái thú bất thường có thể mang đến những kết quả mà người ta không lường trước được.
Đúng, ông Putin có thể có sức mạnh để xâm chiếm Ukraine. Nhưng giờ đây ông ta đă tự tạo ra năm vấn đề lớn cho chính ḿnh.
Thứ nhất, rơ ràng là ông ta đă đánh thức những thứ như tinh thần ái quốc chủ nghĩa dân tộc của người Ukraine.
Thứ hai, các hành động của ông Putin đă làm một điều dường như không thể cách đây vài tuần – ông ta thực sự đă khiến người dân Âu Châu gắn kết và thậm chí đă thuyết phục được những người thuộc phe cánh tả và các đảng xanh của Âu Châu rằng chủ nghĩa ḥa b́nh quốc tế không phải lúc nào cũng là giải pháp.
Thứ ba, Bắc Kinh hiện đang cố gắng tạo khoảng cách với ông Putin (hơi ngạc nhiên phải không?) v́ mức độ và chiều sâu của sự phản đối toàn cầu đối với cuộc chiến của ông Putin.
Thứ tư, rất có vẻ như ông Putin đang phải đối mặt với một cuộc chiến tranh du kích kéo dài ở Ukraine được xây dựng dựa trên ḷng ái quốc của người dân Ukraine và các vũ khí của phương Tây.
Thứ năm, cuối cùng phương Tây đă đủ nghiêm túc để áp đặt các lệnh trừng phạt có thể phá hủy nền kinh tế Nga. Sự kết hợp của các biện pháp trừng phạt và một cuộc chiến tranh du kích có khả năng sẽ khiến nước Nga suy kiệt. Đây không phải là kết quả mà ông Putin đă dự tính.
Nhưng ông Putin đă thay đổi nhiều thứ hơn là hoàn cảnh mà nước Nga hiện nay đang gặp phải. Ông ta cũng đă tác động đến chính trường toàn cầu — và những thay đổi mà ông ta thực hiện hoàn toàn trái ngược với những ǵ ông ta muốn.
Cuộc chiến Ukraine đă tiếp thêm sức mạnh cho ông Biden. Do đó, tại bài diễn văn Thông điêp Liên bang của ông Biden, người ta thấy rằng cả ông và các thành viên Đảng Dân Chủ tại Quốc hội đều tỏ ra tự tin hơn nhiều so với họ nhiều tháng trước đó.
Cuộc chiến này cũng đă tiếp thêm sức mạnh cho những người theo chủ nghĩa toàn cầu-đa phương, những người ủng hộ trật tự thế giới hiện có (mà ông Putin muốn phá vỡ). Và cuối cùng, nó đă tiếp thêm sức mạnh cho EU và chủ nghĩa đa phương ở Âu Châu. Thực tế th́ ông Putin đă trao cho tất cả những người chơi này một món quà.
Nhưng tất nhiên, tṛ chơi vẫn chưa kết thúc. Hăy xem hành động tiếp theo của ông Putin sẽ là ǵ.
Quan điểm trong bài viết này là của tác giả và không nhất thiết phản ánh quan điểm của The Epoch Times.
Ông Eric Louw là một giáo sư đă nghỉ hưu, chuyên về truyền thông chính trị với sự nghiệp trải dài ở các trường đại học Nam Phi và Úc. Trước đó, ông từng là một nhà hoạt động, kư giả, và nhà đào tạo truyền thông thuộc Đại hội Toàn Quốc Phi Châu, nơi ông nghiên cứu về quá tŕnh chuyển đổi của Nam Phi sang thời kỳ hậu Apartheid. Ông Louw là một chuyên gia về quy định chống phân biệt đối xử, phân bổ lại của cải, và các chính sách Trao quyền cho Nền kinh tế Da đen. Bằng tiến sĩ của ông là nghiên cứu về chủ nghĩa Marx, cũng như các nhà lư luận tân chủ nghĩa Marx sau này (Gramsci, Lukacs, Althusser, Trường phái Frankfurt, v.v.) và Chủ nghĩa Marx văn hóa. Ông là tác giả của chín cuốn sách, bao gồm “The Rise, Fall and Legacy of Apartheid”; “Roots of the Pax Americana”; and “The Media and Political Process”.
Tịnh Nhi biên dịch
Quư vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
|
|
