Tu-95 Bear-H: ‘Gấu bay’ 80 năm bảo vệ nước Nga

[Romano]

Máy bay ném bom chiến lược tốc độ cận âm mang tên lửa hành trình Tu-95 của Nga (mã hiệu NATO: Bear-H, tức là “Gấu”) là loại máy bay ném bom chiến lược sử dụng động cơ cánh quạt duy nhất trên thế giới hiện đang còn sử dụng và sẽ tiếp tục được sử dụng thêm hàng chục năm nữa.

Máy bay ném bom chiến lược Tu-95 được đưa vào sử dụng trong thời kỳ cao điểm của Chiến tranh Lạnh là tháng 4/1956 (muộn hơn 14 tháng so với “Pháo đài bay” B-52 Stratofortress của Mỹ).

Tính đến nay, Tu-95 đã có thâm niên phục vụ trong biên chế Lực lượng Hàng không Tầm xa của Lực lượng Hàng không-Vũ trụ Nga (VKS, trước đây là Lực lượng Hàng không Tầm xa của Không quân Liên Xô) đã hơn 66 năm, nhưng cho đến nay đàn “Gấu bay” này vẫn chưa thuộc diện sửa soạn bị loại biên.Lý do là loại máy bay ném bom này vẫn còn nhiều tính năng độc đáo nên nó liên tục được nâng cấp, đảm bảo luôn luôn đầy đủ khả năng chiến đấu.Vào thời điểm năm 2022 này, Tu-95MS đang trải qua chu trình nâng cấp kế tiếp với tổng cộng tới 5.000 đơn vị và chi tiết được đổi mới cập nhật, để biến nó trở thành loại máy bay hầu như mới hoàn toàn.

Tu-95 được sửa chữa cả một phần thân, thay thế động cơ và cánh quạt, các đơn vị nhiên liệu, thủy lực, hệ thống điện và thậm chí cả phanh ở các bánh xe của khung gầm. Máy bay cũng nhận được thiết bị kỹ thuật số mới để điều khiển bay và dẫn đường; hệ thống thông tin liên lạc, điều khiển vũ khí, chiến tranh điện tử mới.

Cuộc đại tu kỹ lưỡng như vậy cho phép những chú “Gấu bay” trong khung thân hiện tại có thể duy trì hoạt động ít nhất 10 năm nữa, tức là nó có thể “sống thọ” tới 80 tuổi. Thế nhưng, mọi thứ vẫn chưa dừng ở đó, hiện các kỹ sư Nga đã xúc tiến phương án hiện đại hóa sâu máy bay mang tên lửa kỳ cựu lên ngang tầm Tu-95MSM.

Tu-95MS có chiều dài 49 m, sải cánh 50,4 m, thế nhưng nó là máy bay phản lực cánh quạt mạnh nhất, nhanh nhất và có tầm bay xa nhất. Hơn nữa, nó còn có khả năng tiếp dầu trên không, giúp “Gấu bay” gia tăng mạnh phạm vi hoạt động và tổng thời gian hoạt động trên không trung.

Trong năm 2010, Tu-95MS thiết lập kỷ lục bay hơn 28.000 km không hề hạ cánh trong 42 giờ 17 phút, với 4 lần tiếp nhiên liệu trên không.

Thả “Bom vua” và thử lửa trên chiến trường Syria

Mục đích cơ bản của nó khi đó, ngay từ thời kỳ “tiền tên lửa”, là đảm bảo đưa vũ khí hạt nhân đến tận lãnh thổ của kẻ thù tiềm tàng ở bên kia đại dương.

Mùa thu năm 1961, một chiếc máy bay ném bom loại này đã thả thử nghiệm một quả bom khinh khí cực mạnh (50 tấn TNT). Một chiếc Tu-95V được chuẩn bị đặc biệt đã đưa quả “Bom Vua Tsar-Bomba” (dài 8 mét, trọng lượng 26 tấn) trên giá treo bên ngoài đến thao trường trên quần đảo Novaya Zemlya ở Bắc Băng Dương và thả xuống.

Vụ nổ mạnh đến mức sóng địa chấn đã chạy quanh Trái đất 3 vòng, có thể nhìn thấy ánh chớp loé ở khoảng cách hơn 1.000 km.

Trong một khoảng thời gian, bản thân chiếc máy bay ném bom bị rung lắc dữ dội, mặt đất mất hoàn toàn liên lạc với máy bay. Nhưng cuối cùng chiếc Tu-95V và toàn bộ phi hành đoàn đã trở về sân bay căn cứ nguyên vẹn an toàn.

Năm 2015, lần đầu tiên trong toàn bộ lịch sử vận hành trong quân đội, Tu-95MS tham gia hoạt động thực chiến ở chiến trường Syria.

Máy bay thực hiện những cuộc tấn công chính xác nhất bằng tên lửa hành trình mang đầu đạn thông thường như Kh-555, Kh-101…, đánh trúng các mục tiêu của chiến binh khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) trên lãnh thổ Syria.

Kinh nghiệm chiến đấu đã chứng tỏ rằng, ngoài việc hoàn thành nhiệm vụ “răn đe hạt nhân”, máy bay chiến lược mang tên lửa hành trình tầm xa còn có thể phát huy hiệu quả trong các cuộc xung đột cục bộ, tác chiến với vũ khí tấn công chính xác cao từ khoảng cách xa.

Do đó, máy bay không cần xuất hiện ngay phía trên mục tiêu và hơn nữa, không cần đi vào vùng lưới lửa của hệ thống phòng không đối phương.

Với những ưu thế như trên, việc lực lượng Hàng không Tầm xa của VKS - Nga tiếp tục ưa dùng Tu-95MS là điều rất dễ hiểu và có thể loại máy bay này sẽ tiếp tục bảo vệ nước Nga thêm vài chục năm nữa, tức là “Gấu bay” có thể “sống thọ” tới gần một thế kỷ.