NSND Thu Hiền được xem như tượng đài của dòng nhạc trữ tình, Cách mạng mang âm hưởng dân ca Việt Nam. Tiếng hát của bà trải dài từ lúc đất nước còn chiến tranh cho đến thời bình. Những ca khúc mà NSND Thu Hiền thể hiện gắn liền với hình ảnh người lính và tình yêu dành cho, quê hương đất nước.
Sinh ra trong một gia đình có bề dày truyền thống nghệ thuật ở quê lúa Thái Bình, NSND Thu Hiền sớm nuôi dưỡng cho mình một tình yêu to lớn dành cho âm nhạc.
Cha bà là NSƯT Nguyễn Hoài Ân, nổi tiếng với biệt danh Tám Kèn của Đoàn Dân ca liên khu V (tiền thân của Đoàn Ca kịch Bài chòi Bình Định), mẹ bà là diễn viên chèo tuồng Thanh Hảo, quê gốc ở Thái Bình.
10 tuổi, NSND Thu Hiền đã có duyên với sân khấu. Đến năm 15 tuổi, bà trở thành cô ca sĩ theo chân người lính đi các chiến trường từ Bắc vào Trung để tiếp thêm sức mạnh ý chí cho họ.
Chia sẻ về quãng thời gian hào hùng này, NSND Thu Hiền tâm sự: "Ban đầu, tôi đi hát ở quân khu 4, gồm Thanh Hóa, Nghệ An, Quảng Bình, đang trong hoàn cảnh rất khốc liệt.
Tới năm 1967, tôi vượt tuyến sang bên kia thành Quảng Trị. Tôi hát ở khắp Quảng Trị, tới năm 1968 thì rút về miền Bắc để củng cố để tiếp tục đi theo con đường giải phóng miền Nam. Tôi may mắn được đi theo đoàn quân giải phóng đó.
Sau đó, tôi tập huấn ở Hà Tĩnh rồi lại vào Quảng Trị hát tới cuối năm 1972 giải phóng toàn Quảng Trị. Tôi được hát sang cả bên kia Quảng Trị trong lúc đất nước đang chia cắt".
Giữa thời bom lửa, giọng hát cao vút, nội lực nhưng ngọt ngào, da diết, chứa chan ân tình của NSND Thu Hiền từng cất lên trên khắp các chiến trường để "tiếp lửa" tinh thần cho dân quân.
Giọng hát ấy cũng từng là "liều thuốc tinh thần" xoa dịu nỗi đau thể xác cho những thương bệnh binh trong phòng mổ, giúp họ có thêm động lực để vượt qua thời khắc sinh tử.
NSND Thu Hiền từng xúc động kể lại: "Tôi từng hát trong những hang mổ cho đồng đội đấy, không có thuốc mê mà chỉ bằng tiếng hát. Cứ "anh ơi, anh mở mắt nhìn em hát nè", cứ hát như thế, từ bài này sang bài khác".
Sau này, khi đất nước thống nhất, NSND Thu Hiền được phân công về Nhà hát Ca múa nhạc Việt Nam, lúc đầu là Đoàn dân tộc. Bà công tác tại đây cho tới khi về hưu.
Trong hơn 60 năm hoạt động nghệ thuật, NSND Thu Hiền đã để lại ấn tượng khó phai trong lòng người hâm mộ với những ca khúc bất hủ như: Quảng Bình quê ta ơi, Câu hò bên bờ Hiền Lương, Lời Bác dặn trước lúc đi xa, Khúc tâm tình người Hà Tĩnh, Tình ta biển bạc đồng xanh, Dáng đứng Bến Tre...
Với giọng ca đi cùng năm tháng và nhiều đóng góp to lớn cho nền nghệ thuật nước nhà, NSND Thu Hiền được Nhà nước Việt Nam phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân vào năm 1993.
Cuộc sống của NSND Thu Hiền gắn bó nhiều với những người lính, nên ông xã của bà cũng là một người lính, đó là Anh hùng Lực lượng vũ trang Vũ Ngọc Đỉnh. Ông Vũ Ngọc Đỉnh là anh hùng phi công thời chiến với thành tích bắn hạ 6 máy bay Mỹ năm 1970.
Theo chia sẻ của NSND Thu Hiền, bà yêu thương ông xã của mình bởi ông là người sống giản dị, biết thông cảm và sẻ chia. Không chỉ có tình cảm vợ chồng, giữa họ còn có tình đồng đội, chiến hữu.
Dù là người nổi tiếng nhưng NSND Thu Hiền lại giữ cho mình một đời sống riêng kín đáo, không phô trương. Bà không sử dụng mạng xã hội để tránh những thị phi không đáng có. Nhờ vậy NSND Thu Hiền luôn giữ được hình tượng đẹp trong lòng công chúng.
Được biết, NSND Thu Hiền hiện đang sống cùng ông xã tại một chung cư ở TP.HCM. Các con không sống cùng vợ chồng bà nhưng vẫn thường xuyên qua thăm nom, chăm sóc bố mẹ. Thỉnh thoảng, cả gia đình lại cùng nhau đi làm từ thiện, giúp đỡ sẻ chia cho những mảnh đời bất hạnh.
Để giữ gìn sức khỏe và giọng hát, NSND chăm chỉ tập luyện thể dục thể thao. Bà nói với Vietnamnet: "Hàng ngày tôi vẫn dành thời gian nghỉ ngơi xen lẫn tập luyện thể thao. Ngày trước tôi thường hay đánh bóng bàn, sau này bận nên không có thời gian tôi chỉ đạp xe thôi.
Ngày nào ở nhà tôi cũng đạp xe, thường xuyên vận động cho thoải mái. Tôi ăn ngủ nghỉ điều độ, ngoài ra chẳng có chế độ gì đặc biệt. Tình yêu lớn tôi dành cho âm nhạc, còn sức tôi còn hát".
Chia sẻ về cuộc sống hiện tại trong chương trình Thế hệ số online, NSND Thu Hiền cho biết bà vô cùng hài lòng, không còn gì phải trăn trở.
"Cuộc sống bây giờ so với ngày xưa là sung sướng lắm rồi. Tôi vẫn có chồng con, gia đình đầy đủ. Tuy tôi chẳng bằng ai nhưng so trong giới nghệ sĩ, tôi cũng không thiệt thòi gì.
Tôi chỉ mong sao được khỏe, được hát, còn sức khỏe, còn được lên truyền hình, đi biểu diễn. Đó là niềm hạnh phúc nhất của người nghệ sĩ như tôi", bà nói.
Nhờ có cuộc sống viên mãn nên NSND Thu Hiền vẫn giữ được giọng hát nội lực cùng nhan sắc mặn mà, đằm thắm dù đã ở tuổi 70. Tuy vậy, hiện bà đi hát ít hơn, chủ yếu dành thời gian để giảng dạy thanh nhạc.
"Bây giờ, chúng tôi lui lại phía sau, sân khấu nào có thể xuất hiện thì xuất hiện, còn không thì ở sau hậu trường lắng nghe các em nghệ sĩ, sát cánh cùng các em.
Tôi mong muốn các bạn sau này học tập thế hệ chúng tôi cái đam mê nghệ thuật, để ngọn lửa nghệ thuật lúc nào cũng bùng cháy, lúc nào cũng phải có tổ chức, chính quy, kỷ luật”.
