Cuộc chiến du kích ở Afghanistan, Mỹ bày "mưu sâu kế hiểm" hòng kéo Nga sa lầy lần nữa? Tổng thống Nga Putin nói rằng, Chiến tranh Liên Xô - Afghanistan (1979-1989) là "cuộc chiến vô ích" và không lý gì mà Moscow lại ngã thêm lần nữa vào cùng "vũng lầy".
VÌ SAO QUỐC GIA TRUNG Á TAJIKISTAN ĐƯỢC CẢ NGA LẪN MỸ 'VE VUỐT'
"Nga luôn coi trọng quan hệ đồng minh và đối tác chiến lược với Tajikistan".
Điều này đã được chính Tổng thống Nga Vladimir Putin nêu ra trong một bức điện chúc mừng gửi tới Tổng thống Tajikistan Emomali Rahmon nhân dịp kỷ niệm 30 năm độc lập của đất nước này.
Người đứng đầu Điện Kremlin bày tỏ sự tin tưởng rằng bằng những nỗ lực chung, Nga và Tajikistan sẽ đảm bảo thúc đẩy hơn nữa quan hệ hợp tác song phương trong các lĩnh vực cũng như hợp tác trong khuôn khổ các nước SNG (Cộng Đồng Các Quốc Gia Độc Lập), CSTO Tổ Chức Hiệp Ước An Ninh Tập Thể), SCO (Tổ chức Hợp tác Thượng Hải) và những tổ chức đa phương khác.
Ông Putin nhấn mạnh rằng điều này "đáp ứng đầy đủ lợi ích của các dân tộc thân thiện của chúng ta", cũng như "phù hợp với việc củng cố hòa bình, an ninh và ổn định ở Trung Á".
Tổng thống Nga Vladimir Putin và người đồng cấp Tajikistan Emomali Rahmon.
Về phần mình, Washington cũng hy vọng sẽ tăng cường quan hệ đối tác với Tajikistan trong vấn đề an ninh khu vực - điều đó đã được Ngoại trưởng Mỹ Anthony Blinken nói rõ trong tuyên bố chúc mừng của mình.
Người đứng đầu cơ quan ngoại giao Mỹ lưu ý rằng đất nước của ông mong đợi tiếp tục hợp tác với các đối tác Tajikistan trong những năm tới "nhằm tăng cường an ninh biên giới và ổn định khu vực", cũng như "tăng cường hiệu quả của các thể chế dân chủ và thúc đẩy việc tuân thủ nhân quyền".
Tuyên bố của ông Blinken ở một mức độ nào đó rõ ràng chỉ mang tính nghi thức - tuy nhiên, cần lưu ý rằng chúng được đưa ra khi vấn đề củng cố biên giới của Tajikistan sau các sự kiện xảy ra ở quốc gia láng giềng Afghanistan hiện đang đặt ra những thách thức khá gay gắt.
Ngoại trưởng Mỹ Blinken (Ảnh: Foreign Policy).
AI ĐANG BẢO VỆ BIÊN GIỚI TAJIKISTAN?
Cần lưu ý rằng phía bên kia đường biên giới Tajikistan-Afghanistan dài hơn 1,3 nghìn km là các tay súng Taliban.
Vào tháng 7, Thứ trưởng Ngoại giao Nga Oleg Syromolotov thông báo rằng Moscow đã phân bổ 1,1 triệu USD cho Tajikistan để xây dựng một đồn biên phòng hiện đại ở một trong những khu vực dễ bị tổn thương nhất của biên giới giáp với Afghanistan tại tỉnh Khatlon của nước này.
Rõ ràng các lực lượng biên phòng Tajikistan sẽ sớm được tiếp nhận cơ sở hạ tầng mới, với công nghệ và thiết bị hiện đại.
Theo nhà ngoại giao này, Nga cũng duy trì các mối liên hệ làm việc thường xuyên với Tajikistan, thông qua các cơ quan quốc phòng và tình báo.
Cơ sở quân sự lớn nhất nằm bên ngoài Nga là ở Tajikistan - Căn cứ Quân sự số 201.
Căn cứ bao gồm các đơn vị cơ giới, xe tăng, pháo binh, trinh sát, cũng như những đơn vị phòng không, radar, phòng thủ hóa học và sinh học và thông tin liên lạc. Căn cứ này được triển khai tại hai thành phố - Dushanbe và Bokhtar.
Ngoài ra, ở Nurek còn có tổ hợp theo dõi quang-điện tử “Okno” của lực lượng Không quân Vũ trụ Nga (VKS).
Và, như bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu đã tuyên bố trước đây, trong trường hợp có các mối đe dọa đối với Tajikistan, lính Nga tại căn cứ số 201 sẽ được lệnh bảo vệ biên giới của nước cộng hòa này.
Theo ông Shoigu, căn cứ "tồn tại ở đây để duy trì sự ổn định và yên bình trong khu vực này của một trong những thành viên CSTO tại Trung Á".
Điều này có nghĩa là về bản chất việc bảo vệ biên giới Tajikistan là của Nga - và không rõ người Mỹ có thể đóng vai trò gì ở đây.
Binh lính và cơ giới CSTO tham gia cuộc tập trận gần biên giới Afghanistan vào cuối tháng 10.
NGƯỜI MỸ ĐANG TÍNH KÉO NGA VÀO "VŨNG LẦY" CŨ?
Hôm 1/9, Đại sứ quán Mỹ tại Dushanbe (thủ đô Tajikistan) đã tuyên bố ý định xây dựng các cơ sở mới cho đồn biên phòng ở Aywaj - cũng tại tỉnh Khatlon và rằng cơ sở mới sẽ giúp lính biên phòng triển khai nhanh hơn ở các khu vực giáp biên giới để đối phó với những mối đe dọa.
Ông Vladimir Evseev, chuyên gia quân sự, tổ trưởng bộ môn Hội nhập và phát triển Á-Âu của Tổ chức hiệp ước Thượng Hải, thuộc Viện Các nước SNG, đã chia sẻ về những lợi ích mà người Mỹ theo đuổi ở Tajikistan, ngoài việc tăng cường an ninh biên giới:
"Ở đây có một lý do khiến Nga thực sự lo lắng. Tajikistan có lập trường rất cứng rắn chống lại chính quyền mới ở Afghanistan.
Điều này đã được thể hiện, cụ thể là trong chuyến thăm của ngoại trưởng Pakistan đến Dushanbe, nơi mà ông Rahmon đã nói rất rõ ràng về quan điểm của Tajikistan với Taliban.
Truyền thông Phương Tây viết rằng Tajikistan là quốc gia duy nhất ủng hộ cuộc kháng chiến chống Taliban và hỗ trợ con trai của Ahmad "Shah" Massoud (Thủ lĩnh Mặt trận Kháng chiến Quốc gia Afghanistan - NRF, ông Ahmad Massoud) ở Panjshir - khi dường như đã vận chuyển vũ khí, đạn dược và thiết bị quân sự tới đó bằng máy bay trực thăng.
Một hình ảnh tuyên truyền của NRF ở Panjshir.
Theo ông Rahmon, người Tajik chiếm 46% dân số Afghanistan. Vì vậy, có thể hiểu được ông ấy...
Khó để nói các số liệu (về người Tajik ở Afghanistan) chính xác đến mức nào. Nhưng họ thực sự chiếm phần đông dân số - hơn cả người Pashtun.
Nhưng chúng ta đang nói về điều mà người Mỹ quan tâm - họ rất muốn kéo Nga tham gia vào cuộc đối đầu với Taliban.
Và trong trường hợp này, một công cụ thích hợp cho điều đó là Tajikistan - một thành viên của CSTO - và sự can thiệp của Tajikistan vào các vấn đề nội bộ của Afghanistan buộc Nga phải phản ứng bằng cách nào đó.
Nhưng điều này, ít ra, cũng đe dọa chúng ta (Nga) bằng sự xấu đi trong quan hệ với tổ chức Taliban.
Tôi xin nhắc rằng, chỉ có một số ít quốc gia được mời tham dự lễ nhậm chức của chính phủ mới ở Afghanistan - đó là Nga, Trung Quốc, Qatar, Thổ Nhĩ Kỳ, Pakistan và Iran. Có thể nói rằng đây là những quốc gia được Taliban coi là thân thiện hơn cả.
Và, tất nhiên, đối với chúng ta bây giờ, việc bị lôi kéo vào tình hình ở Panjshir, nơi mà sự phản kháng đã chuyển sang các phương thức chiến tranh du kích, là điều hoàn toàn không cần thiết.
Ngược lại, người Mỹ lại rất muốn điều này.
Bởi vậy, một trong những mục tiêu của Mỹ - đó là khả năng thúc đẩy giới lãnh đạo Tajikistan ủng hộ các lực lượng kháng chiến chống Taliban. Sự leo thang của cuộc nội chiến ở Afghanistan gần như không tạo ra bất kỳ vấn đề nào đối với người Mỹ".
Một bản đồ chưa xác thực miêu tả các khu vực hoạt động từ mạnh đến yếu của NRF trong lãnh thổ Afghanistan.
NỘI CHIẾN Ở AFGHANISTAN CÓ LỢI HAY HẠI VỚI MỸ?
Ông Vladimir Evseev tiếp lời: "Người tị nạn Afghanistan là hiểm họa lớn với Châu Âu chứ không phải đối với Mỹ.
Nhưng việc nổ ra cuộc nội chiến mới ở Afghanistan là một vấn đề đau đầu đối với Nga. Nga ấy sẽ bị phân tâm ở hướng Afghanistan, và điều này, tất nhiên, là một kịch bản tiêu cực đối với Moscow.
Vì vậy, tôi nghĩ rằng Mỹ không thực sự quan tâm đến an ninh của Tajikistan - với họ thế nào cũng được.
Hoặc về việc chấm dứt nạn buôn bán ma túy - đó không phải là ưu tiên của họ.
Nhưng sự can dự của Nga thông qua Tajikistan vào cuộc đối đầu với Taliban là hoàn toàn phù hợp với lợi ích quốc gia của Mỹ.
Thư ký Hội đồng An ninh Belarus Alexander Volfovich cũng không loại trừ việc triển khai quân đội của CSTO ở Tajikistan trong trường hợp tình hình xung quanh Afghanistan trở nên trầm trọng hơn.
Nhưng tôi rất nghi ngờ điều đó. Quốc gia duy nhất trong CSTO sẽ thực sự hỗ trợ cho Tajikistan là Nga.
Hình minh họa.
Người Belarus có thể hỗ trợ về mặt chính trị, thậm chí họ có thể cung cấp vũ khí - nhưng sẽ không ai chiến đấu ở đó ngoại trừ Nga.
Đúng, chúng ta có căn cứ quân sự ở đó... nhưng căn cứ này hiện đang bận rộn với việc đào tạo người Tajikistan. Họ đã gọi nhập ngũ 30 nghìn người, nhưng không có kỹ năng vận hành cả thiết bị phức tạp, lẫn vũ khí.
Cho đến nay, chưa xảy ra tình huống nghiêm trọng nào liên quan tới sự đột kích của các băng nhóm quy mô lớn ở biên giới Tajikistan.
Nhưng chúng có thể xuất hiện trong tương lai - nếu xảy ra nội chiến (Afghanistan). Ở đó sẽ chủ yếu xảy ra các cuộc xâm nhập của những nhóm phá hoại quy mô nhỏ từ 5 đến 7 người. Đây là lý do tại sao biên giới được củng cố.
Do đó, sự hỗ trợ của Washington cho Dushanbe trên cơ sở viện trợ nước ngoài của Mỹ là gần bằng không. Đó hoàn toàn không phải là những khoản tiền mà có thể làm cho người Mỹ phải căng thẳng.
Trên thực tế, tất nhiên, Mỹ đang theo đuổi các mục tiêu của riêng mình. Có lẽ họ muốn thuyết phục người Tajik để triển khai các cơ sở quân sự của Mỹ trên lãnh thổ của Tajikistan. Nhưng không lẽ Nga sẽ để điều đó xảy ra?
Hai quốc gia mà có ảnh hưởng quyết định đến Tajikistan - đó là Nga và Trung Quốc sẽ không để điều đó xảy ra... Nhưng những nỗ lực như vậy từng được triển khai từ phía Mỹ. Và tôi nghĩ họ sẽ tiếp tục.
Người Mỹ sẽ hành động như họ đã luôn làm thế. Họ sẽ cố gắng tạo ra vấn đề bên trong Tajikistan, và những vấn đề cho Nga thông qua Tajikistan. Đây là mục tiêu chính của họ, và đó hoàn toàn không phải là bảo vệ và an ninh biên giới".
VietBF@ sưu tập
