Sau khi cựu tổng thống Donald Trump gây chấn động chính trường Bắc Carolina bằng việc bất ngờ tuyên bố hậu thuẫn hạ nghị sĩ Ted Budd trong cuộc đua vào Thượng viện Mỹ, bởi Trump coi việc hậu thuẫn ứng viên vòng sơ bộ bầu cử giữa kỳ 2022 như công cụ để thưởng những người trung thành và trả đũa "kẻ phản bội".
Hồi đầu tháng, 90 giây sau khi cựu tổng thống Donald Trump gây chấn động chính trường Bắc Carolina bằng việc bất ngờ tuyên bố hậu thuẫn hạ nghị sĩ Ted Budd trong cuộc đua vào Thượng viện Mỹ, các cố vấn của Budd đứng dưới sân khấu tại trung tâm hội nghị Greenville, xem những email dồn dập thông báo có người gửi tiền ủng hộ trực tuyến.
"Mọi người đổ xô đi tìm hiểu về Ted trên Google", cố vấn Jonathan Felts của Budd nói. "Thông báo vang lên liên tục, các khoản đóng góp bắt đầu đổ về".
Cựu tổng thống Donald Trump tại Ohio ngày 26/6. Ảnh: Reuters.
Tuy nhiên, các cố vấn chính trị của Trump ít hào hứng hơn. Họ lo sợ rằng việc đột ngột hậu thuẫn một ứng viên đang lép vế trong các cuộc thăm dò (Budd biết tin Trump sẽ hậu thuẫn mình chỉ vài phút trước khi cựu tổng thống lên sân khấu), có thể khiến Trump lại hứng chịu thêm một thất bại nữa ở Bắc Carolina. Ông từng tuyên bố ủng hộ một ứng viên thất thế tại bang này tranh cử vào Hạ viện, nhưng người đó đã thất bại trong vòng bầu cử sơ bộ năm 2020.
Các chiến lược gia cho biết những người thân cận với cựu tổng thống đang tranh cãi liệu ông có nên nhúng tay sâu vào cuộc bầu cử quốc hội giữa kỳ năm 2022 hay không, khi ông đang định vị mình là ứng viên tổng thống tiềm năng năm 2024.
Các chiến lược gia cho rằng sự hậu thuẫn của ông là tấm vé hấp dẫn nhất với nhiều ứng viên Cộng hòa trong vòng bầu cử sơ bộ ở nhiều bang, đồng thời là "vận xui" với đối thủ của họ. Tại một cuộc mít tinh cuối tuần trước, trước đám đông ở Wellington, Ohio, Trump đã phát biểu trong khoảng 90 phút, nhấn mạnh ông hậu thuẫn cựu phụ tá Max Miller, người đang thách thức hạ nghị sĩ đương nhiệm của đảng Cộng hòa, Anthony Gonzalez.
Sự lựa chọn phản ánh xu hướng của Trump là coi việc hậu thuẫn như phần thưởng cho bạn bè và những người ủng hộ cáo buộc có gian lận trong bầu cử tổng thống năm 2020, đồng thời trả đũa các nghị sĩ Cộng hòa đã bỏ phiếu luận tội ông, bao gồm Gonzalez.
"Gonzalez từng xin đi nhờ Không lực Một hơn một lần và sau đó ông ta luận tội tôi", Trump nói. Ông gọi Gonzalez là "kẻ bán đứng", "đảng viên Cộng hòa giả" và "nỗi ô nhục" của Ohio.
Các ứng viên Cộng hòa trên khắp đất nước đang tích cực tiếp cận để mong được Trump hậu thuẫn trong các cuộc đua vào quốc hội và ghế thống đốc bang. Họ gửi yêu cầu được gặp mặt đến văn phòng của Trump, đến nơi ở của ông và thể hiện sự trung thành đối với cựu tổng thống trong quảng cáo tranh cử và các lần xuất hiện trên truyền hình.
"Điều trước tiên mọi người muốn trong vòng bầu cử sơ bộ là được Trump hậu thuẫn", nhà tư vấn của đảng Cộng hòa nói. "Điều thứ hai là họ mong ông ấy không hậu thuẫn đối thủ của họ. Thứ ba là nếu ông ấy hậu thuẫn đối thủ của họ thì ông ấy sẽ không bay đến để thực hiện một cuộc mít tinh".
Một cố vấn cho biết kể từ khi rời nhiệm sở, Trump đã thực hiện 40-50 cuộc gặp với các ứng viên. Nhưng Trump đã có cách tiếp cận có tổ chức hơn kể từ khi Susie Wiles, chiến lược gia lâu năm ở Florida, bắt đầu quản lý hoạt động chính trị cho ông. Wiles có một bản danh sách các ứng viên cùng thông tin chi tiết và đã cố gắng hạn chế một số cuộc gặp.
Đội ngũ của Trump kiểm tra những bình luận trước đây của các ứng viên với Trump và những gì họ đã nói trên mạng xã hội. Cựu tổng thống được trao cho một danh sách ứng viên, trong đó nêu vị trí của ứng viên trong các cuộc thăm dò, chi tiết tiểu sử và các chỉ số khác.
Ba cố vấn cho biết Trump chủ yếu đưa ra quyết định dựa vào mức độ trung thành của các ứng viên đối với ông, xem xét những gì họ đã nói về ông trong quá khứ, liệu ứng viên có chạy đua chống lại người mà ông ghét hay không và liệu ứng viên có thể thắng hay không.
Cuối mùa hè này, tại New Jersey, Trump dự kiến gặp ba ứng viên tranh cử để thay thế hạ nghị sĩ Liz Cheney, người ông muốn loại bỏ nhất, vì những lời chỉ trích gay gắt của bà nhắm vào ông và việc Cheney đã bỏ phiếu ủng hộ luận tội Trump.
Một nhóm riêng biệt gồm các nhà hoạt động bảo thủ và các nhà tài trợ của đảng Cộng hòa ở Wyoming đã bắt đầu sàng lọc những người thách thức Cheney, xem xét hồ sơ và lịch sử làm việc của họ. "Chúng tôi đang phỏng vấn, kiểm tra, nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng để giới thiệu hai ứng viên cho cựu tổng thống, để ông ấy quyết định chọn ai", Jeff Wallack, thành viên trong nhóm, cho biết.
Tuy nhiên, một số người xung quanh ông và các quan chức cấp cao trong đảng muốn Trump chỉ hậu thuẫn ít người, lo sợ rằng ứng viên ông hậu thuẫn có thể thất bại khi đối đầu với ứng viên đảng Dân chủ, khiến đảng Dân chủ có thể củng cố thế kiểm soát Hạ viện và Thượng viện, đồng thời làm suy yếu vị thế của ông trước cuộc tranh cử tổng thống sau này.
"Nếu những người ông hậu thuẫn thua cuộc, ông sẽ hứng tiếng xấu", một cố vấn của Trump cảnh báo.
Các cố vấn đang khuyến khích ông hậu thuẫn những ứng viên Cộng hòa an toàn trong các cuộc đua thống đốc và phó thống đốc để tỷ lệ chiến thắng cao hơn. Họ cũng khuyên ông không tham gia vào tất cả 10 cuộc đua vào hạ viện mà những nghị sĩ tái tranh cử là những người đã bỏ phiếu luận tội ông.
Đặc biệt, hai người ủng hộ luận tội ông, hạ nghị sĩ David G. Valadao và hạ nghị sĩ John Katko đang đại diện cho các khu vực vốn có lịch sử nghiêng về đảng Dân chủ. Các lãnh đạo Cộng hòa lo ngại nếu để ứng viên khác thay thế hai nghị sĩ này, họ sẽ thất bại trước đối thủ đảng Dân chủ, khiến phe Cộng hòa mất thêm hai ghế ở Hạ viện.
Ở Bắc Carolina, có thể mất vài tháng để biết hiệu quả thực sự mà sự hậu thuẫn của Trump mang lại. Số tiền ủng hộ Budd nhận được trong ba ngày sau khi Trump hậu thuẫn bằng số tiền ông nhận được trong 6 tuần đầu tiên của chiến dịch tranh cử.
"Sự hậu thuẫn của Trump giống như một mũi tiêm steroid vậy", Felts nói. "Nó không khiến bạn trở nên to lớn hay mạnh mẽ hơn. Nhưng nó giúp bạn có thể tập luyện nặng và bền bỉ gấp đôi".
