Vị tổng thống già Zimbabwe không mảy may biết gì về cái đêm 14-15/11. Đó là đêm định mệnh và ông chấm dứt mọi quyền lực cao nhất ở nước này. Sáng hôm 15/11, cũng như mọi ngày ông Robert Mugabe thức dậy với tinh thần thư thái mà không hề hay biết đã bị quân đội quản thúc từ đêm trước trong chính dinh thự riêng của mình.
Dinh thự Nhà Xanh nơi ông Mugabe bị quản thúc (Ảnh: Zimbabwe Today)
Bị quản thúc trong chính nhà riêng
Tổng thống Zimbabwe Robert Mugabe sáng thứ Tư tuần trước như thường lệ thức dậy trong dinh thự sang trọng có tên gọi “Nhà Xanh” gần trung tâm thủ đô Harare. Chỉ có điều, ông không thấy lãnh đạo cơ quan an ninh ở đó như mọi sáng để báo cáo tóm tắt tình hình. Chỉ khi đó, ông mới chợt nhận ra rằng ông đang bị quản thúc trong chính ngôi nhà của mình.
Cung điện nguy nga của ông Mugabe bỗng chốc trở thành nhà tù được canh gác cẩn mật bởi các binh sĩ và một xe tăng T72.
Thời báo phố Wall dẫn lời các quan chức an ninh cấp cao cho biết, không ai đánh thức ông vào đêm trước khi quân đội Zimbabwe triển khai hàng loạt xe tăng và binh sĩ vào thủ đô, giành quyền kiểm soát các tòa nhà chính quyền, chiếm giữ các ngã tư chiến lược. Động thái của quân đội được cho là nhằm đáp trả việc Tổng thống Mugabe bắt đầu cuộc “thanh trừng” quy mô lớn nhằm duy trì quyền lực.
Chỉ sau một đêm, nhà lãnh đạo từng được ca ngợi là “chúa sơn lâm của châu Phi” nhưng nay bị gọi là “kẻ già nua” bỗng chốc trở thành tù nhân trong chính ngôi nhà của mình.
Sau đêm định mệnh đó là một tuần dai dẳng đối đầu giữa ông Mugabe và lực lượng quân đội muốn chấm dứt 37 năm cầm quyền của nhà lãnh đạo này. Quân đội và đảng cầm quyền ra sức gây sức ép buộc ông Mugabe từ chức hoặc sẽ phải đối mặt với nguy cơ bị luận tội.
Ông Mugabe chỉ chính thức đệ đơn từ chức vào hôm qua 21/11 để đổi lấy việc không bị luận tội. Ngay lập tức, cả Zimbabwe vỡ òa trong vui mừng. Người dân ở thủ đô và các thành phố lớn đã đổ xuống đường reo hò ăn mừng thời khắc lịch sử này.
Ảnh của ông Mugabe bị dỡ xuống ở Trung tâm hội nghị quốc tế ở thủ đô Harare (Ảnh: Getty)
“Tức nước, vỡ bờ”
Thời báo phố Wall dẫn nguồn thạo tin cho biết, kế hoạch của quân đội Zimbabwe buộc ông Mugabe từ bỏ quyền lực đã được chuẩn bị rất kỹ lưỡng và không gặp bất cứ phản kháng nào từ lực lượng an ninh vốn bảo vệ cho ông Mugabe nhiều thập niên qua.
Sự việc được đẩy lên cao trào khi ngày 11/11, binh sĩ tại binh đoàn cơ giới ở căn cứ quân sự Inkomo, cách thủ đô Harare khoảng 60km, được mật báo về một kế hoạch thanh trừng của Tổng thống Mugabe nhằm vào tướng quân đội Constantino Chiwenga, cánh tay phải một thời của nhà lãnh đạo Zimbabwe. Vài ngày trước đó, Tổng thống Mugabe đã cách chức Phó Tổng thống Emmerson Mnangagwa.
Theo kế hoạch được mật báo này, lực lượng cảnh sát trung thành với ông Mugabe đã phục sẵn ở sân bay thủ đô Harare để bắt giữ ông Chiwenga ngay khi ông trở về từ chuyến công du Trung Quốc. Tuy nhiên, các binh sĩ ở căn cứ Inkomo đã đóng giả thành nhân viên sân bay để bảo vệ ông Chiwenga ngay khi máy bay của ông đáp xuống.
Một ngày sau đó, ông Chiwenga tổ chức họp báo nói rằng, quân đội sẽ không ngồi yên chứng kiến đợt thanh trừng của ông Mugabe. “Quân đội sẽ không ngần ngại can thiệp vào”, ông nói.
Xe tăng tiến vào thủ đô Harare (Ảnh: Getty)
Cũng kể từ đó, căn cứ Inkomo được đặt trong tình trạng báo động cao. Trưa 14/11, dòng tin tiêu điểm trên truyền hình quốc gia đã gây sự chú ý đặc biệt của các binh sĩ. Dòng tin trích lời ông Kudzanayi Chipanga, bí thư Đoàn thanh niên đảng cầm quyền ZANU-PF nói rằng: “Súng đạn phải tuân theo chính trị và không phải chính trị theo súng đạn”.
Một giờ sau, hàng chục xe tăng T69 và T72 cùng các xe bọc thép nối đuôi nhau rời các căn cứ quân sự. Giữa đường, đoàn xe dừng lại ở một cánh đồng để chờ lệnh.
Lúc này ở thủ đô Harare, ông Mugabe đang nhóm họp nội các. Các cố vấn thông báo cho ông về sự xuất hiện của đoàn xe tăng, tuy nhiên ông đã gạt chuyện này sang một bên và trở về “Nhà Xanh” khoảng 18h cùng ngày.
Trong khi đó, lực lượng cảnh vệ của ông lúc này đã cấu kết với quân đội. Họ để đoàn xe của ông đi qua trạm kiểm soát, sau đó phong tỏa và chờ tới khi quân đội triển khai kế hoạch. Ông Mugabe lên giường ngủ ngay khi trở về nhà mà không chút hoài nghi nào.
Khoảng 21h30 ngày 14/11, các sĩ quan quân đội nhận được lệnh triển khai lực lượng vào trung tâm thủ đô và bắt giữ một số thành viên trong nhóm thân cận của ông Mugabe vốn được gọi là G-40.
Các xe tăng tiến về nhà riêng của Bí thư Đoàn Thanh niên đảng ZANU-PF, nhưng ông này và vợ đã chạy tới một đồn cảnh sát ở Borrowdale. Ông này sau đó đã lực lượng quân đội bắt giữ và trong bài phát biểu trên truyền hình quốc gia đã cầu xin được quân đội tha thứ vì phát ngôn trước đó. Người đứng đầu lực lượng an ninh của Tổng thống Mugabe, Albert Ngulube, cũng bị bắt giữ cùng ngày.
Chỉ trong vòng tối 14/11 và sáng 15/11, quân đội Zimbabwe đã giành kiểm soát thủ đô Harare, quản thúc vợ chồng ông Mugabe, chiếm đài truyền hình quốc gia , yêu cầu cảnh sát hạ vũ khí.
Một tuần sau đó, quân đội và đảng cầm quyền đã gây sức ép buộc ông Mugabe từ bỏ quyền lực, đặt dấu chấm hết cho 37 năm cầm quyền của ông.
VietBF © sưu tập
