Ngày 30/7, Trung Quốc đă tổ chức lễ duyệt binh quy mô lớn ở căn cứ huấn luyện Chu Nhật Ḥa để chào mừng tṛn 90 năm ngày thành lập quân đội Trung Quốc. Đây là một cuộc phô trương lực lượng của quân đội Trung Quốc. Tham dự lễ duyệt binh có Chủ tịch nước, Chủ tịch Quân ủy Trung ương Trung Quốc Tập Cận B́nh và Phó Chủ tịch Quân ủy Trung ương Phạm Trường Long. Họ đều mặc quân phục dă chiến thể hiện h́nh tượng “người lính trong chiến đấu”. Trong cuộc duyệt binh kỷ niệm 90 năm ngày thành lập quân đội Trung Quốc, ông Tập Cận B́nh mặc quân phục, có 12.000 binh sĩ, hơn 600 trang bị trong đó có hơn 40% trang bị mới tham gia duyệt binh.
Điều đó có thể đặt các nước láng giềng có mâu thuẫn với Trung Quốc trước những thách thức mới từ sức ép quân sự to lớn của Bắc Kinh.
South China Morning Post, Hồng Kông ngày 30/7 có bài viết của nhà báo Choi Chi-yuk b́nh luận, cuộc duyệt binh khổng lồ của Trung Quốc hôm Chủ nhật mang thông điệp rơ ràng đến quân đội, dân chúng Trung Quốc và thế giới rằng:
Quân đội Trung Quốc dưới quyền chỉ huy của ông Tập Cận B́nh đang nhanh chóng hiện đại hóa và cải thiện khả năng sẵn sàng chiến đấu.
Trung Quốc không tổ chức duyệt binh tại Thiên An Môn, Bắc Kinh như thường lệ, mà tổ chức ở Chu Nhật Ḥa, khu tự trị Nội Mông dịp kỷ niệm 90 năm thành lập quân đội.
Tuy nhiên không có các màn nghi lễ, thay vào đó cuộc duyệt binh được thực hiện dưới h́nh thức diễn tập, ông Tập Cận B́nh mặc quân phục dă chiến, thay v́ bộ đại cán màu rêu kiểu Mao Trạch Đông quen thuộc.
Ông Tập Cận B́nh mặc quân phục dă chiến duyệt binh, ảnh: Sky News.
Ông Tập Cận B́nh nói với quân đội Trung Quốc rằng: phải sẵn sàng nghe lệnh, có khả năng chiến đấu và chiến thắng trong bất kỳ cuộc chiến nào.
Cuộc duyệt binh biểu dương lực lượng này cho thấy những ǵ ông Tập Cận B́nh đă làm để cải thiện năng lực tác chiến của quân đội Trung Quốc kể từ khi lên nắm quyền.
Đồng thời nó cũng cho thấy tầm nh́n của ông về vai tṛ của quân đội Trung Quốc trong tương lai, khi ông cố gắng xây dựng nước ḿnh thành cường quốc khu vực và toàn cầu.
Từ Quang Dụ, một thiếu tướng Trung Quốc nghỉ hưu nói rằng, cuộc duyệt binh hôm Chủ nhật là một trận chiến thực sự mà ông Tập Cận B́nh có thể phải kiểm tra khả năng sẵn sàng chiến đấu của quân đội.
"Bạn không thể tạo ra một cuộc chiến tranh để kiểm tra khả năng của họ trên chiến trường.
Nhưng bạn cần phải xem các phi công đang lái máy bay của họ như thế nào, làm thế nào những người lính kiểm soát xe tăng của họ", ông Dụ nói.
Antony Wong Dong, nhà b́nh luận quân sự Ma Cau cho biết, vũ khí mà Trung Quốc trưng ra ở Chu Nhật Ḥa đă cho thấy quân đội Trung Quốc có sức mạnh "ghê gớm". Theo ông:
"Sau năm nay cải cách to lớn và một chiến dịch chống tham nhũng đă làm giảm hàng chục, nếu không phải là hàng trăm các nhà lănh đạo quân sự cấp cao, giờ đây ông Tập Cận B́nh có thể báo cáo công chúng Trung Quốc thành quả tốt đẹp dưới sự lănh đạo của ông ta.".
Trung Quốc duyệt binh tại Nội Mông, thay v́ Bắc Kinh. Ảnh: SCMP.
Quân đội Trung Quốc bị cản trở bởi lănh đạo chia rẽ và tham nhũng tràn lan khi ông Tập Cận B́nh nắm quyền Chủ tịch Quân ủy Trung ương từ ông Hồ Cẩm Đào cuối năm 2012.
Ông Hồ Cẩm Đào đă bị 2 viên tướng Phó Chủ tịch Quân ủy trung ương Quách Bá Hùng và Từ Tài Hậu "qua mặt" và tách khỏi các vấn đề quân sự.
Năm 2010 Bộ trưởng Quốc pḥng Mỹ Robert Gates nêu ra một câu hỏi với ông Hồ Cẩm Đào về việc Trung Quốc âm thầm phát triển máy bay chiến đấu J-20, ông Hồ Cẩm Đào dường như không ư thức được sự phát triển này.
Tập Cận B́nh th́ khác, ông không lăng phí thời gian để củng cố quyền lực của ḿnh trong quân đội.
Cả Từ Tài Hậu và Quách Bá Hùng đều bị lật đổ dưới thời Tập Cận B́nh v́ tham nhũng. Ông tái cấu trúc quân đội, đặc biệt là bộ máy chỉ huy gọn nhẹ và ông chính là Tổng chỉ huy, Tổng tư lệnh.
Tập Cận B́nh đă cắt giảm 300 ngàn quân mà ông không gặp phải lực cản nào đáng kể, đồng thời tăng ngân sách phát triển vũ khí.
Zeng Zhiping, một chuyên gia Học viên Công nghệ Nanchang cho hay, ông Tập Cận B́nh đă làm nhiều hơn những người tiền nhiệm trong việc phát triển sức mạnh quân sự.
Cuộc duyệt binh hôm Chủ nhật rất khác so với những ǵ được thực hiện dưới thời hai người tiền nhiệm, ông Giang Trạch Dân và ông Hồ Cẩm Đào.
Hai vị này chỉ tiến hành 1 cuộc duyệt binh duy nhất trong thời gian cầm quyền tại Thiên An Môn, ông Giang Trạch Dân năm 1999 và ông Hồ Cẩm Đào năm 2009.
Cả hai mặc bộ đại cán màu rêu kiểu Mao Trạch Đông, duyệt binh trên chiếc Limousine sang trọng. C̣n Tập Cận B́nh th́ khác, ông mặc rằn ri dă chiến và duyệt đội ngũ trên chiếc xe Jeep.
Đi đến khối nào, sĩ quan binh lính đều gọi ông là Chủ tịch, thay v́ "thủ tưởng" như trước.
Thủ trưởng th́ có nhiều, Chủ tịch chỉ có một. Điều này cho thấy Tập Cận B́nh là nhà lănh đạo quân sự tối cao duy nhất hiện nay.
Những ǵ Tập Cận B́nh kiểm tra khả năng tác chiến của quân đội Trung Quốc cũng giống như Đặng Tiểu B́nh làm năm 1981 khi ông ta cố gắng cải thiện khả năng tác chiến cho quân đội cồng kềnh sau Cách mạng Văn hóa.
Đa Chiều ngày 30/7 tường thuật lời ông Tập Cận B́nh trong buổi duyệt binh này:
"Quân đội anh hùng của chúng ta có đủ tự tin, có đủ năng lực đánh bại bất kỳ kẻ địch nào đến xâm phạm.
Quân đội anh hùng của chúng ta có đủ tự tin, có đủ năng lực bảo vệ chủ quyền, an ninh và lợi ích phát triển quốc gia.".
Tờ báo của người Hán tại hải ngoại này nhận định:
"Hiện tại môi trường an ninh xung quanh Trung Quốc không mấy lạc quan.
Ngoài quan hệ Trung - Nga tương đối tốt và không có mối lo nào từ phía Bắc, c̣n lại các phương nguy cơ đầy rẫy.
Phía Đông là bán đảo Triều Tiên với ông Kim Jong-un bất chấp tất cả phát triển vũ khí hạt nhân và tên lửa đạn đạo, cho đến Hàn Quốc bố trí hệ thống pḥng thủ tên lửa THAAD.
Nhật Bản và Trung Quốc vẫn tiếp tục "c̣ cưa" ở Hoa Đông, với tranh chấp chủ quyền Senkaku / Điếu Ngư.
Ở Đài Loan tiến sĩ Thái Anh Văn đang cầm quyền, hai bờ eo biển đều có tính toán riêng.
Phương Nam th́ sóng gió không ngừng trên Biển Đông khi Việt Nam không cam chịu, Hoa Kỳ không rút lui, tương lai sẽ c̣n nhiều thứ khó có thể liệu trước.
Phía Tây hiện nay biên giới Trung - Ấn có thể bùng phát thành xung đột, chiến tranh bất cứ lúc nào...
Thế nên phát biểu của ông Tập Cận B́nh khi duyệt binh c̣n mang ẩn ư khác, khi ông nói rằng dời núi th́ dễ, lay động quân đội Trung Quốc th́ khó.".
Cá nhân người viết cho rằng, cuộc duyệt binh năm nay không chỉ là để thị uy trước dân chúng trong nước hay các đối thủ tiềm tàng, mà c̣n thể hiện quyền lực tuyệt đối của ông Tập Cận B́nh.
Về mặt đối nội, Trung Quốc sắp tổ chức Đại hội 19 khi một Ủy viên Bộ chính trị đương nhiệm - Bí thư Trùng Khánh Tôn Chính Tài vừa bị bắt, một Ủy viên Bộ chính trị khác - Bí thư Quảng Đông Hồ Xuân Hoa lập tức lên tiếng tuyên bố ủng hộ "quyết định này của Trung ương".
Những tiếng nói nào đi ngược với quan điểm của ông Tập Cận B́nh trong nội bộ sẽ khó có cơ hội được thể hiện khi chứng kiến màn duyệt binh thể hiện sức mạnh tuyệt đối này.
Về mặt đối ngoại, những quốc gia được Trung Quốc xem là "đối thủ tiềm tàng" hay có tranh chấp (có thể bao gồm tranh chấp do chính Trung Quốc tạo ra) cũng là đối tượng mà ông Tập Cận B́nh nhắm tới qua cuộc duyệt binh này.
Như vậy, con đường phấn đấu trở thành siêu cường khu vực hoặc toàn cầu mà nhà lănh đạo Trung Quốc theo đuổi, không chỉ bao gồm nguồn vốn giá rẻ và công nghệ thải loại cho các nước đang phát triển - mục tiêu của Một vành đai, một con đường.
Mà con đường ấy c̣n được bảo vệ bởi lực lượng quân sự hùng hậu và "sẵn sàng chiến đấu" nếu nói theo ngôn ngữ nhà binh.
Mới đây thôi, Trung Quốc đă khánh thành một căn cứ quân sự đầu tiên ở hải ngoại, vùng sừng châu Phi. Những động thái mở rộng địa bàn cho quân đội nước này có lẽ sẽ c̣n tiếp diễn trong thời gian tới.
Điều đó có thể đặt các nước láng giềng có mâu thuẫn với Trung Quốc trước những thách thức mới từ sức ép quân sự to lớn của Bắc Kinh.
Nhưng đồng thời, Trung Quốc cũng mang đến bài học quư cho nhiều nước.
Đặc biệt là việc ông Tập Cận B́nh không nương tay với nạn tham nhũng và lợi ích nhóm từng thao túng quân đội nước này, một vấn đề quốc gia nào cũng có thể gặp phải và không dễ ǵ giải quyết.
