VBF-Người dân rất lo lắng cho tình trạng nguồn nước bị nhiễm chất gây ung thư. Được biết hóa chất đã ngấm sâu xuống đất và ngấm vào nguồn nước uống. Một số giếng cung cấp nước cho hàng trăm người đã bị nhiễm chất gây ung thư khiến cho nhiều người bị bệnh.
Ông Ralph Gutierrez nói hai hãng Shell và Dow phả trả tiền dọn sạch chất TCP ra khỏi nước nước ngầm tại Woodville. (Sasha Khokha/ WQED)
ARVIN – Hóa chất được dùng trong nhiều thập niên trong ngành nông nghiệp, giúp rau trái được tươi tốt, sản xuất được nhiều, nhưng hóa chất cũng thấm sâu xuống đất và ngấm vào nguồn nước uống, đưa đến nguy cơ gây ung thư cho loài người. Đây là điều mà chính quyền cũng như người dân từng lo lắng từ lâu, nay đang là một vấn đề được chú ý tại California, và đồng thời gây quan tâm đến các tiểu bang khác, nơi hóa chất cũng được sử dụng tương tự.
Trong vùng thung lũng Central Valley ở California, hàng trăm cái giếng cung cấp nước cho một triệu người đang bị nhiễm một loại hóa chất, mà một số chuyên gia nói là một trong những tác nhân gây ung thư mạnh nhất trên thế giới.
Chính quyền tiểu bang đang chuẩn bị áp dụng biện pháp đầu tiên để kiểm soát chất ấy, được gọi là 1,2,3, TCP. Những dữ kiện xét nghiệm của một nhóm hoạt động xã hội cho thấy rằng chất TCP cũng đã được tìm thấy bởi các cơ sở tiện ích trên khắp nước Mỹ.
Một số người sống trong vùng đất nông nghiệp phì nhiêu này tin rằng hóa chất ấy chính là nguyên nhân gây ra những vấn đề sức khỏe của những người trong gia đình và hàng xóm của họ.
Không có cuộc nghiên cứu nào cho thấy chất hóa học ấy gây ra những đợt tăng bệnh ung thư trong các cộng đồng. Nhưng một số cư dân và chuyên gia nói với đài NBC News rằng còn phải thực hiện những những cuộc nghiên cứu ở các thị xã như Arvin.
TCP nguy hiểm ra sao? Cơ Quan Bảo Vệ Môi Trường đã kết luận rằng hóa chất ấy “có thể gây bệnh ung thư cho con người.” Hội đồng phụ trách cung cấp nước của California báo động cho các cư dân đừng tắm bằng nước bị nhiễm độc, vì họ có thể hít phải thứ hóa chất ấy.
Ông Paul Tratnyek là một giáo sư tại Viện Y Tế Môi Trường thuộc trường đại học Oregon Health and Science University, nghiên cứu về TCP cho Bộ Quốc Phòng, nói rằng ít hóa chất sánh bằng TCP về mức độ độc hại.
Ông Tratnyek nói với đài NBC, “Ngay một khối lượng nhỏ TCP trong nước sẽ được coi có thể là một tác động trên sức khỏe.”
Đài NBC News có mặt ở Arvin khi thành phố này xét nghiệm nước để tìm chất TCP. Một phòng thí nghiệm được tiểu bang chứng nhận đã phát hiện khối lượng nhiều gấp hơn sáu lần, so với khối lượng mà tiểu bang nói là có thể chấp nhận được.
Cư dân địa phương Maggie Medina nói, “Arvin nghèo, nhưng họ đáng sống. Họ xứng đáng nhận được nước sạch, họ không tạo ra vấn đề này.”
TCP là một chất tẩy nhờn được dùng trong việc sản xuất các sản phẩm nhựa. Theo luật sư Todd Robbins cho biết, sự hiện diện của hóa chất ấy trong các nguồn cung cấp nước trên khắp vùng Central Valley ở California phần lớn có thể được gắn với hai công ty kỹ nghệ lớn chuyên tái chế TCP, bằng cách đóng gói chất ấy với những thứ thuốc trừ sâu nông nghiệp.
Ông Robbins nói, “TCP lọt vào nước uống ở vùng Central Valley, vì hai ông ty Dow Chemical Company và Shell Oil Company đã nhìn thấy một cơ hội, cách đây mấy chục năm, để lấy một dòng chất thải độc hại tại các nhà máy hóa học của họ, đưa nó vào thùng và bán cho nông dân, sau đó nông dân xịt chất ấy vào mặt đất.”
Luật sư Robbins đại diện cho 30 cộng đồng đang kiện Dow và Shell, để đòi hai công ty ấy phải trả tiền cho tiến trình lọc gây tốn kém hàng triệu Mỹ kim, cần phải có để làm sạch những nguồn cung cấp nước.
Hai công ty ấy đã thắng trong một vụ kiện hồi năm 2010 do thành phố Redlands, California, nộp đơn. Nhưng họ đã dàn xép những vụ kiện khác, và mới đây thua vụ kiện đầu tiên của một thành phố ở Central Valley, nằm cách Arvin hai giờ đồng hồ về phía bắc. Một bồi thẩm đoàn đã cho Clovis ở California nhận được $22 triệu, để lọc nước bị ô nhiễm và loại bỏ chất TCP ra khỏi các giếng nước.
Trong số những tài liệu mà ông Robbins thu thập được, có một bản ghi nhớ nội bộ. Trong bản ấy, các khoa học gia của Dow gọi là TCP là “rác”, thừa nhận rằng chất ấy là ít hữu ích trong việc diệt côn trùng phá hoại. Một bản ghi nhớ khác của Shell nêu ra những mối lo ngại về độc tính của hóa chất ấy đối với động vật.
Ông nói, “Tính cho đến ít nhất năm 1970, các công ty đều biết rằng chất ấy đặt ra một mối nguy cơ trực tiếp cho nước ngầm, được các kỹ sư và các nhà khoa học của họ khuyên nên làm một điều gì đó, và họ đã không chịu làm như vậy.”
Trong một văn bản, công ty Shell nói rằng sản phẩm đang được đề cập đã không còn được dùng từ nhiều năm rời, nó chỉ chứa “những khối lượng rất nhỏ” của chất TCP, và đã được chính phủ liên bang và chính quyền California chấp thuận. Công ty nói thêm rằng sản phẩm này “đem lại lợi ích”, và TCP cũng có trong các sản phẩm khác, được sản xuất bởi những công ty khác.
Các công ty cũng chỉ ra rằng không có những cuộc nghiên cứu chứng minh rằng TCP gây ung thư ở con người.
Tuy nhiên, Jenny Rempel thuộc Trung Tâm Nước Cộng Đồng, một nhóm vận động, nói rằng những cuộc nghiên cứu về động vật thường được dùng để ấn định các tiêu chuẩn về y tế cộng đồng. Thực vậy, đó là điều mà California đã dựa vào khi tiểu bang này ấn định mức độ mà các hãng cung cấp nước phải thông báo cho các cư dân về tình trạng ô nhiễm.
Hiện giờ tiểu bang đang vượt qua điều đó. Theo dự trù, hội đồng đặc trách nước sẽ bỏ phiếu về việc có đòi hỏi hay không những nỗ lực làm sạch, một khi TCP đạt tới một ngưỡng nào đó.
Tiền lệ do California tạo ra vào hôm thứ Ba có thể là quan trọng trên toàn quốc. Nhóm Công Tác Môi Trường (EWG), một tổ chức vận động bênh vực, đã thu thập dữ liệu từ các các công ty cung cấp nước trên toàn quốc. Nhóm này kết luận rằng TCP đã được phát hiện tại ít nhất 17 tiểu bang, phục vụ hàng triệu người. Hiện thời EWG liệt kê 13 công ty trên trang web của nhóm, nhưng sẽ cập nhật hóa danh sách để bao gồm thêm bốn tiểu bang nữa.
