Người Nhật đã không may...

Người Nhật đã không may...

Nếu gắn với các thuật ngữ chuyên môn, người dân vùng đông bắc của Nhật Bản, nơi vừa chịu thảm họa sóng thần vừa không may về “kiến tạo địa chất”, vừa không may về “địa mạo - địa hình”.

Chúng ta là cư dân trên trái đất, “nhập gia tuỳ tục”, phải luôn ý thức về sự lệ thuộc của mình vào thiên nhiên. Gần đây, Simon Winchester tác giả của cuốn sách mới xuất bản “Atlantica” trên tờ Newsweek đã nhắc đến một trong những sự thật đơn giản, khốc liệt nhưng đáng sợ nhất mà chúng ta hay cố tình quên: loài người định cư trên trái đất chỉ là do địa chất của trái đất cho phép làm như vậy. Thế nhưng, sức mạnh của thiên nhiên có thể huỷ cái “giấy phép” đó bất cứ lúc nào. Hàng nghìn, thậm chí hàng vạn người có thể bỗng dưng bị thiên nhiên tước đi cái “giấy phép” đó.

Động đất, núi lửa, sóng thần, giông bão, lở núi, lở băng, hố tử thần... là những hiện tượng thiên nhiên thường xẩy ra bất ngờ và nhiều khi vô lý như “sấm giữa ban ngày”, nhưng quyền khiếu nại của chúng ta là không có.

Một cô gái được "bao bọc" trong một tấm chăn tại thành phố Ishinomaki sau khi sóng thần đi qua. Ảnh: Yomiuri Shimbnun/AFP/Getty Images

Chúng ta đang cư trú, đi lại, xây nhà, làm thuỷ điện... trên bề mặt của tầng thạch quyển - phần cứng của trái đất, giống như vỏ quả trứng gà. Trong lòng trái đất (bên trong phần cứng - giống như phần lòng đỏ của quả trứng gà) thường xuyên và liên tục xảy ra quá trình mácma hóa.

Tất nhiên, phần vỏ cứng lại không đồng nhất về cấu tạo, rắn mềm, già trẻ, dầy mỏng, nặng nhẹ, cao thấp... khác nhau tạo ra từng khối kiến tạo khác nhau. Cộng với sự vận động của trái đất (quay xung quanh mình nó và xung quanh mặt trời), dưới tác động của lực hấp dẫn trong vũ trụ tầng thạch quyển luôn bị xê dịch là điều đương nhiên.

Chúng ta chỉ cố gắng để dự báo trước càng chính xác càng tốt những “xê dịch” đó. Những biến động về địa chất đó cũng thường xẩy ra cũng theo những quy luật nhất định. Gần một năm về trước, động đất 8,8 độ Richter đã xẩy ra ở Chile, cách đây gần 1 tháng (22/2) xẩy ra ở Newzeland, bây giờ là Nhật Bản với cường độ 9 Richter…

Người Nhật ai cũng biết, họ được thiên nhiên cho phép “đăng ký thường trú” ở nơi giáp nhau của những khối kiến tạo - nằm trên đứt gẫy rất có thể xẩy ra những biến động địa chất lớn. Vì vậy, Nhật Bản là quốc gia đi đầu trong dự báo và đề ra các giải pháp chống động đất.

Người dân Nhật đã và đang trụ lại một cách thành công trên mảnh đất luôn tiềm ẩn rủi ro này. Họ đã nhiều lần không chỉ vượt qua được mà còn phát triển đầy ấn tượng. Họ đã làm được những điều giường như chỉ những người ngoài hành tinh mới có thể. Ai cũng biết, người Nhật đã tỏ ra rất điêu luyện trong các giải pháp thiết kế và xây dựng các công trình chống động đất, dân tộc Nhật nổi tiếng về tính kỷ luật nghiêm khắc. Qua các hình ảnh trên tivi gần đây, chúng ta còn thấy rõ sự đoàn kết xã hội thể hiện trong cách người dân đùm bọc nhau ở những nới tạm trú, xếp hàng dài mua thực phẩm, sẵn sàng tuân thủ và rất tin tưởng vào chính quyền…

Nhưng, có lẽ như vậy cũng chưa đủ để đối phó với thảm hoạ thiên nhiên.

Hình như người Nhật quá siêu về động đất, nhưng lại chưa giỏi về sóng thần.
Cả 3 lò phản ứng tại nhà máy điện hạt nhân bị sự cố không phải do động đất. Theo một số chuyên gia, nguyên nhân trực tiếp lại là sóng thần. Sóng thần đã làm hư hại hệ thống làm mát của các lò phản ứng này. Hiện chưa có thông tin chính thức, có lẽ trước khi xảy ra sóng thần, nước biển rút ra xa làm cho hệ thống bị “mắc cạn”, còn khi sóng thần tràn vào làm cho hệ thống bị ngập. Khi hệ thống làm mát của nhà máy điện hạt nhân vận hành không bình thường, nhiệt độ của lò tăng lên đã dẫn đến sự cố.

Trục trặc ở hệ thống làm mát cũng chính là kịch bản xảy ra sự cố Chernobyl năm 1986 ở Ukraina. Không phải ngẫu nhiên mà trong giáo trình về lựa chọn vị trí xây dựng nhà máy điện hạt nhân của Nga, ngoài những yêu cầu về xa khu dân cư, gần nguồn nước làm mát, chống động đất... Người ta đã đặt ra cả yêu cầu phải tránh được lũ lụt và sóng thần.

Động đất, nếu tâm địa chấn nằm ngoài biển sẽ kéo theo sóng thần - “hoạ vô đơn chí”. Nếu để ý một chút, chúng ta còn thấy vùng bờ biển phía đông bắc của Nhật Bản nơi sóng thần tràn vào lại còn rất không may do quá bằng phẳng. Những cánh đồng bất tận, những khu công nghiệp trải dài mênh mông nằm sát bờ biển lại là điểm rất yếu, rất mong manh trước sóng thần. Kể cả được cảnh báo trước thì người dân cũng chẳng có điểm cao nào để thoát thân. Kể cả sóng thần có thấp bé cũng chẳng có vật cản nào đáng kể để ngăn chúng lại.


Có thể nói, nếu gắn với các thuật ngữ chuyên môn, người dân vùng đông bắc này của Nhật Bản vừa không may về “kiến tạo địa chất”, vừa không may về “địa mạo - địa hình”.

Bây giờ, cả thế giới đang nín thở` theo dõi và cầu mong để chính phủ và các chuyên gia của Nhật Bản xử lý thành công mọi sự cố liên quan đến nhà máy điện hạt nhân và khắc phục hậu quả của sóng thần. Hy vọng rằng, ngoài hai cái không may ở trên, người dân Nhật còn có những may mắn khác để vượt qua cơn bĩ cực này.

Cầu mong Đức Phật và Thượng Đế rủ lòng thương và che chở cho tất cả chúng ta.

(Theo Bee)