Trong nhiều năm, robot h́nh người bị giới đầu tư tại Thung lũng Silicon - thánh địa công nghệ nước Mỹ - đánh giá là lĩnh vực kém hấp dẫn, bởi mức độ phức tạp cao, đ̣i hỏi vốn lớn và khó thương mại hóa trong ngắn hạn.
Trí tuệ nhân tạo mở đường cho các loại robot làm thay công việc của con người. Ảnh: Tech Xplore.
Tuy nhiên, sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI) trong những năm gần đây đang làm thay đổi cách nh́n này, đặc biệt với tham vọng phát triển những cỗ máy có khả năng di chuyển, tương tác và thực hiện công việc tương tự con người.
Tại Humanoids Summit (Hội nghị thượng đỉnh Robot h́nh người) đang diễn ra ở Mountain View (Silicon Valley, bang California, Mỹ), nhà đầu tư mạo hiểm và doanh nhân công nghệ trong lĩnh vực robot và trí tuệ nhân tạo Modar Alaoui - cũng là nhà sáng lập hội nghị - đă quy tụ hơn 2.000 quan khách bao gồm các kỹ sư robot hàng đầu đến từ Disney, Google, cùng hàng chục công ty khởi nghiệp, nhằm giới thiệu công nghệ và thảo luận các điều kiện cần thiết để thúc đẩy một ngành công nghiệp c̣n đang ở giai đoạn sơ khai.
Theo ông Alaoui, ngày càng nhiều nhà nghiên cứu tin rằng robot h́nh người, hoặc một dạng “hiện thân vật lư” nào đó của AI, sẽ dần trở thành phổ biến trong tương lai. “Câu hỏi thực sự chỉ c̣n là sẽ mất bao lâu”, ông nói.
Một số sản phẩm cụ thể đă bắt đầu xuất hiện. Disney cho biết phiên bản robot biết đi của nhân vật Olaf trong bộ phim hoạt h́nh “Frozen” sẽ được đưa vào hoạt động tại các công viên Disneyland ở Hong Kong (Trung Quốc) và Paris vào đầu năm tới. Những robot mang tính giải trí có h́nh dáng giống con người như vậy đă dần phổ biến, song các chuyên gia cho rằng mốc thời gian để robot “đa năng” có thể trở thành một thành viên làm việc hiệu quả trong gia đ́nh hay nơi công sở vẫn c̣n khá xa.
Bà Cosima du Pasquier, nhà sáng lập kiêm Giám đốc điều hành Haptica Robotics, cho rằng lĩnh vực robot h́nh người vẫn phải vượt qua một “ngọn núi rất lớn” về nghiên cứu và phát triển, đặc biệt là các công nghệ liên quan đến cảm nhận xúc giác và khả năng thao tác tinh vi. Nhà nghiên cứu tại Đại học Stanford (Mỹ) này cho biết, đă đến dự hội nghị chỉ một tuần sau khi chính thức thành lập công ty khởi nghiệp riêng, và những khách hàng đầu tiên của bà chính là cộng đồng chuyên gia tại đây.
Theo thống kê của hăng tư vấn McKinsey & Company, hiện có khoảng 50 công ty trên toàn cầu đă huy động được ít nhất 100 triệu USD để phát triển robot h́nh người. Trong số này, Trung Quốc chiếm khoảng 20 công ty, Bắc Mỹ khoảng 15 công ty. Trung Quốc được đánh giá đang dẫn đầu nhờ các chính sách ưu đăi của chính phủ đối với sản xuất linh kiện, khuyến khích ứng dụng robot, cùng chỉ đạo ban hành năm ngoái về việc xây dựng một hệ sinh thái robot h́nh người hoàn chỉnh vào năm 2025.
Tại khu trưng bày của hội nghị lần này, các doanh nghiệp Trung Quốc chiếm ưu thế, trong đó robot của hăng Unitree xuất hiện phổ biến, một phần do mức giá tương đối thấp, được nhiều nhà nghiên cứu Mỹ lựa chọn để thử nghiệm phần mềm.
Tại Mỹ, sự xuất hiện của các chatbot AI tạo sinh như ChatGPT của OpenAI hay Gemini của Google đă tạo ra cú hích mới cho ngành robot vốn tồn tại nhiều thập kỷ. Làn sóng quan tâm của giới đầu tư đă mang lại nguồn vốn lớn cho các startup phát triển phần cứng, với mục tiêu đưa AI ra khỏi không gian số và hiện diện trong thế giới vật lư. Những tiến bộ kỹ thuật trong mô h́nh ngôn ngữ - vốn giúp chatbot trở nên hiệu quả - cũng đang được ứng dụng để huấn luyện robot thực hiện nhiệm vụ tốt hơn. Khi kết hợp với thị giác máy tính, các mô h́nh “thị giác - ngôn ngữ” cho phép robot học cách nhận biết và tương tác với môi trường xung quanh.
Một robot h́nh người tương tác với khách tham quan tại hội nghị. Ảnh: Ban tổ chức Humanoids Summit.
Không phải ai cũng lạc quan về tương lai của robot h́nh người. Ông Rodney Brooks - đồng sáng lập hăng iRobot - nhà sản xuất robot hút bụi Roomba - đánh giá các robot h́nh người hiện nay khó có thể đạt được sự khéo léo cần thiết, bất chấp hàng trăm triệu, thậm chí hàng tỷ USD được đầu tư cho việc huấn luyện.
Tuy nhiên, ông Alaoui cho rằng robot h́nh người hiện nay có nhiều điểm tương đồng với giai đoạn đầu của xe tự lái. Gần địa điểm tổ chức hội nghị, một hiện vật trưng bày nguyên mẫu xe tự lái h́nh bong bóng của Google ra mắt năm 2014 gợi nhắc rằng phải mất hơn một thập kỷ để robotaxi của Waymo có thể hoạt động thường xuyên trên đường phố.
Một số robot mang dáng dấp con người cũng được thử nghiệm trong môi trường làm việc. Agility Robotics (Mỹ) vừa công bố đưa robot vận chuyển hàng hóa Digit vào một trung tâm phân phối tại bang Texas của Mercado Libre - tập đoàn thương mại điện tử lớn tại Mỹ Latinh. Dù có h́nh dáng giống con người, Digit sở hữu đôi chân đảo ngược, mang đặc điểm sinh học giống chim hơn là người.
Trong khi đó, robot công nghiệp chuyên thực hiện các nhiệm vụ đơn lẻ đă trở nên phổ biến trong ngành sản xuất, với tốc độ và độ chính xác vượt trội so với robot h́nh người hiện nay.
Trong bối cảnh cạnh tranh công nghệ toàn cầu, nhiều hiệp hội tự động hóa cũng đă và đang kêu gọi các chính phủ xây dựng những chiến lược quốc gia mạnh mẽ hơn nhằm phát triển robot trong nước.
Tham khảo thông tin từ Kyodo, Tech Xplore
