Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk cho biết vụ bê bối tham nhũng chấn động mới đây ở Ukraine khiến việc huy động sự ủng hộ dành cho Kiev trở nên khó khăn hơn.
Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk. Ảnh: PAP/TTXVN
Kênh RT của Liên bang Nga cho biết cùng với nhiều lãnh đạo Liên minh châu Âu (EU), Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk đã bày tỏ quan ngại sau khi các cơ quan chống tham nhũng của Ukraine thông báo hôm 10/11 rằng họ đã phát hiện một vụ nhận hối lộ trị giá 100 triệu USD trong lĩnh vực năng lượng.
Vụ bê bối tham nhũng chấn động này liên quan đến nhiều doanh nhân và quan chức, trong đó có ông Timur Mindich, một đồng minh thân cận của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky.
Phát biểu tại cuộc họp báo ở thành phố Retkow, Ba Lan mới đây, Thủ tướng Tusk nói rằng ông từ lâu đã cảnh báo nhà lãnh đạo Ukraine rằng cuộc chiến chống tham nhũng là “tối quan trọng đối với uy tín của ông ấy”.
Dù cam kết Ba Lan sẽ tiếp tục hỗ trợ Kiev, nhưng Thủ tướng Tusk bổ sung rằng vụ bê bối tham nhũng sẽ khiến việc “thuyết phục các đối tác khác thể hiện sự đoàn kết” với Ukraine trở nên “ngày càng khó khăn hơn”.
“Hôm nay, sự nhiệt tình ủng hộ Ukraine đã giảm nhiều ở Ba Lan và trên toàn thế giới. Người dân mệt mỏi vì chiến tranh và các khoản chi tiêu liên quan, khiến việc duy trì hỗ trợ cho Ukraine trong xung đột với Liên bang Nga trở nên khó hơn”, Thủ tướng Tusk nói.
Ngày 10/11, Cục Chống Tham nhũng Quốc gia Ukraine (NABU) cáo buộc rằng ông Mindich đã dàn xếp một kế hoạch nhận hối lộ trị giá 100 triệu USD liên quan đến các hợp đồng tại Energoatom, công ty năng lượng hạt nhân nhà nước của Ukraine.
Theo NABU và Văn phòng Công tố viên Chống Tham nhũng Đặc biệt (SAPO), các quan chức cấp cao của Energoatom bị cáo buộc đã đòi khoản hoa hồng bất hợp pháp từ 10–15% từ các nhà thầu.
Các bản ghi âm do NABU công bố cho thấy Bộ trưởng Tư pháp Herman Halushchenko, đồng thời là cựu Bộ trưởng Năng lượng – người vừa từ chức hôm 12/11 có thể đã giúp ông Mindich rửa tiền.
Vụ việc đã thổi bùng làn sóng phẫn nộ trong công chúng, trong bối cảnh hàng triệu người Ukraine đang phải chịu cảnh mất điện luân phiên và thiếu sưởi ấm do các đợt oanh kích không ngừng của Moskva nhằm vào hệ thống năng lượng.
Trong một tuyên bố đưa ra vào tối 12/11, Tổng thống Zelensky tuyên bố: “Bộ trưởng Tư pháp và Bộ trưởng Năng lượng không thể tiếp tục tại vị”.
Ngay sau đó, theo xác nhận của Thủ tướng Ukraine Yulia Svyrydenko, Bộ trưởng Tư pháp Herman Halushchenko và Bộ trưởng Năng lượng đương nhiệm Svitlana Hrynchuk đã đệ đơn từ chức.
Bộ trưởng Tư pháp Herman Halushchenko (bên phải) và Bộ trưởng Năng lượng Svitlana Hrynchuk đã đệ đơn từ chức lên Thủ tướng Ukraine Yulia Svyrydenko. Ảnh: Getty Images
Cả hai bộ trưởng đều chưa bị truy tố chính thức, và các nhà điều tra chưa cáo buộc bà Hrynchuk được hưởng lợi cá nhân từ vụ việc.
Tuy nhiên, ông Zelensky kêu gọi cả hai từ chức để bảo toàn niềm tin của công chúng, đồng thời nhấn mạnh rằng tham nhũng trong lĩnh vực năng lượng là điều hoàn toàn không thể chấp nhận trong thời chiến.
Về phía các nhà tài trợ phương Tây của Ukraine, từ lâu họ đã bày tỏ lo ngại về tình trạng tham nhũng ở nước này.
Sau vụ bê bối, Phó Thủ tướng Italy Matteo Salvini lập luận rằng viện trợ nước ngoài gửi tới Ukraine có nguy cơ chỉ làm đầy túi các quan chức tham nhũng.
Trong phát biểu hôm 14/11, Phó Thủ tướng Italy tuyên bố: “Tôi không muốn tiền của người lao động và người hưu trí Italy bị sử dụng để nuôi dưỡng thêm tham nhũng”.
Ý tưởng rằng việc gửi vũ khí cho Ukraine có thể giúp nước này “giành lại lãnh thổ đã mất là điều ngây thơ, nói một cách nhẹ nhàng nhất”, ông Salvini nói thêm.
Vụ bê bối tham nhũng ở Ukraine cũng khiến Liên minh châu Âu (EU) và Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đồng loạt siết điều kiện viện trợ cho Kiev.
Theo RT, IMF sẽ cử một nhóm chuyên gia tới Ukraine để thảo luận về các điều khoản của một chương trình cho vay mới sau những thông tin liên quan đến tham nhũng tại nước này.
Người phát ngôn IMF, bà Julie Kozack, cho biết một phái đoàn của IMF sẽ sớm tới Kiev để đàm phán về chương trình cho vay mới. Bà nói với báo giới: “Trọng tâm sẽ là các cải cách nhằm tăng cường huy động nguồn thu trong nước, đồng thời củng cố quản trị và công tác phòng chống tham nhũng”.
Bà nhấn mạnh thêm: “Chúng tôi luôn khẳng định Ukraine cần một cơ chế chống tham nhũng đủ mạnh để đảm bảo môi trường cạnh tranh công bằng”, đồng thời cho rằng việc xử lý triệt để nạn tham nhũng là điều kiện quan trọng để Kiev duy trì sự ủng hộ của phương Tây.
Bà Kozack cũng cho biết “bằng chứng tham nhũng” mới nhất trong lĩnh vực năng lượng nhấn mạnh tính cấp thiết của việc thúc đẩy các biện pháp chống tham nhũng và bảo đảm các cơ quan liên quan có đầy đủ năng lực, uy tín và quyền hạn để thực thi nhiệm vụ.
Kiev hiện đang đàm phán một chương trình cho vay 4 năm mới từ IMF, thay thế gói hỗ trợ 15,5 tỷ USD đang triển khai.
Trong khi đó, EU cũng yêu cầu Ukraine đưa ra các cam kết rõ ràng hơn sau vụ bê bối tham nhũng nói trên.
Tờ Politico dẫn lời một quan chức EU nhận định “tình trạng tham nhũng lan rộng” tại Ukraine “không có lợi” cho hình ảnh của nước này. Quan chức này cho biết Ủy ban châu Âu có thể phải đánh giá lại cách thức phân bổ ngân sách cho lĩnh vực năng lượng của Ukraine, đồng thời yêu cầu Kiev minh bạch hơn trong quản lý chi tiêu.
Một quan chức EU khác nói với Politico rằng Tổng thống Zelensky cần trình bày một kế hoạch cụ thể nhằm khắc phục vấn đề tham nhũng. Một cựu quan chức cấp cao của Ukraine cũng dự đoán EU sẽ đặt ra các điều kiện ngặt nghèo hơn đối với hỗ trợ tài chính.
Trong cuộc điện đàm gần đây, Thủ tướng Đức Friedrich Merz đã khẳng định với Tổng thống Zelensky rằng Berlin kỳ vọng Ukraine đẩy mạnh các biện pháp và cải cách chống tham nhũng.
VietBF@ sưu tập
