Các bác sĩ quân y Ukraine cảnh báo, máy bay không người lái Nga thống trị trên bầu trời khiến việc sơ tán thương binh gần như bất khả thi – tạo điều kiện cho căn bệnh từng ám ảnh các chiến trường 100 năm trước bùng phát trở lại, theo Telegraph.
Căn bệnh chiến tranh kinh hoàng 100 năm trước hồi sinh

Các binh sĩ Ukraine đang đau đớn chống chọi căn bệnh chiến tranh từ 100 năm trước đang hồi sinh và lan rộng trên tiền tuyến. Ảnh Evgeniy Maloletka/Telegraph.
Trong các hầm ngầm gần chiến tuyến Bakhmut hay Zaporizhzhia, các bác sĩ quân y Ukraine đang chứng kiến một cảnh tượng tưởng chừng chỉ có trong sách lịch sử: bệnh hoại thư sinh hơi – thứ từng gieo rắc kinh hoàng trong các chiến hào bùn lầy Thế chiến thứ nhất – nay đang tái xuất, giết chết binh sĩ với tốc độ chóng mặt.
Căn bệnh do vi khuẩn Clostridium gây ra, phá hủy mô cơ trong môi trường thiếu oxy và tạo ra bong bóng khí dưới da. Chỉ vài giờ sau khi nhiễm, người bệnh đau đớn dữ dội, vùng da sưng phồng, đổi màu và phát ra tiếng răng rắc khi sờ vào – dấu hiệu cho thấy mô đã hoại tử.
Thông thường, với y học hiện đại, căn bệnh này gần như bị xóa sổ ở châu Âu. Nhưng trong chiến tranh Ukraine, điều kiện tồi tệ, thương tích sâu do mảnh pháo, và đặc biệt là sự chậm trễ trong việc sơ tán thương binh vì máy bay không người lái khiến những ca hoại thư sinh hơi tăng vọt.
“Chúng tôi đang chứng kiến những biến chứng mà suốt 50 năm qua chưa ai từng thấy trong chiến tranh. Có những người bị thương cả vài tuần mà chưa thể đưa về bệnh viện. Họ nằm dưới hầm, cầm cự tạm bợ – và khi đến nơi, mô cơ đã chết, nhiễm trùng lan khắp người", một bác sĩ quân y nước ngoài tên Alex, đang làm việc tại Zaporizhzhia, chia sẻ.
Trong Thế chiến I, lính chiến đấu trong các chiến hào ngập bùn, đầy phân bón và chất thải – môi trường lý tưởng cho vi khuẩn Clostridium. Những vết thương do đạn và mảnh pháo sâu, phức tạp, lại bị bọc kín trong lớp băng bẩn. Không có thuốc kháng sinh, phẫu thuật trễ nải, nên hàng nghìn binh sĩ đã chết vì hoại thư trước khi được cứu chữa.
Ngày nay, các bác sĩ cho rằng tình hình ở Ukraine đang có những điểm tương đồng đáng sợ. Hệ thống y tế quân sự quá tải, các trạm cứu thương dã chiến phải đặt sâu trong lòng đất để tránh UAV cảm tử.
“Nếu bước ra ngoài, bạn có thể bị máy bay không người lái tấn công - đó không phải cường điệu”, ông Alex nói.
Điều trị gần như bất khả thi
Theo bác sĩ Lindsey Edwards, chuyên gia vi sinh tại Đại học King’s College London, điều trị hoại thư sinh hơi cần phẫu thuật cắt bỏ mô nhiễm khuẩn ngay lập tức, kết hợp kháng sinh liều cao. Nhưng trong các hầm ngầm Ukraine, không có phòng thí nghiệm, không thể xét nghiệm kháng thuốc hay nuôi cấy vi khuẩn để chọn đúng loại kháng sinh.
“Tất cả các quy trình chuẩn đều bị bỏ qua. Trong điều kiện dã chiến, bạn chỉ có thể đoán, và điều đó khiến rủi ro tử vong tăng lên gần 100% nếu không xử lý kịp thời", bà Edwards nói.
Các cơ sở ngầm này cũng không đảm bảo vô trùng, còn việc tiếp tế thuốc men, dụng cụ y tế cực kỳ khó khăn do đoàn xe thường bị UAV hoặc pháo tấn công.
“Chúng tôi chỉ có thể thực hiện cái gọi là ‘phẫu thuật kiểm soát thiệt hại" - cắt những phần nguy hiểm nhất để giữ mạng sống trong 24–48 giờ đầu”, ông Alex kể.
Kháng thuốc lan rộng – mối đe dọa kép
Các chuyên gia cảnh báo, tình trạng kháng kháng sinh đang bùng phát mạnh tại Ukraine do việc dùng thuốc không đủ liều, điều trị chắp vá và môi trường y tế bị tàn phá. Khi vi khuẩn Clostridium kháng thuốc, nguy cơ tử vong còn cao hơn.
“Chúng tôi đang đối mặt với chủng vi khuẩn mà kháng sinh gần như vô hiệu”, ông Alex nói. “Người bị thương có thể sống sót qua vụ nổ, nhưng chết vì nhiễm trùng – những ca lẽ ra có thể cứu được.”
Trong Thế chiến II, sự ra đời của kháng sinh từng khiến thế giới tin rằng các căn bệnh chiến hào như hoại thư sinh hơi sẽ mãi biến mất. Nhưng ở Ukraine, hơn một trăm năm sau, nó quay trở lại – một biểu tượng bi thảm của chiến tranh hiện đại trong kỷ nguyên máy bay không người lái.
“Chúng tôi thấy quá nhiều người đáng lẽ có thể sống sót – chỉ cần được truyền máu, hay cắt cụt kịp thời – nhưng họ đã chết trong hầm vì không thể đưa họ ra khỏi chiến trường kịp lúc", ông Alex nghẹn lời chia sẻ.
VietBF@ sưu tập