Washington, Utah — Lớn lên ở một thị trấn ngoại ô yên bình của bang Utah, Tyler Robinson từng được nhiều người tin sẽ có một tương lai sáng sủa. Trên mạng xã hội, gia đình kể về cậu con trai gắn bó, điểm thi chuẩn hóa cao và GPA 4.0. Tốt nghiệp trung học năm 2021, Robinson còn quay video hào hứng đọc to bức thư của Utah State University: cậu nhận học bổng công trạng bốn năm.
Nhưng mọi thứ rẽ hướng rất nhanh. Robinson chỉ học một học kỳ rồi xin bảo lưu và không quay lại. Từ đó đến nay là quãng thời gian mờ mịt mà hiện tại các nhà điều tra đang cố ghép lại: điều gì đã đưa chàng trai ấy lên mái nhà ở Utah Valley University, nơi anh bị cáo buộc đã nổ súng bắn chết nhà vận động bảo thủ Charlie Kirk trong tuần này?
Một vụ ám sát trơ trẽn giữa thời kỳ bạo lực chính trị
Vụ sát hại táo tợn – mới nhất trong chuỗi các vụ mưu sát hay toan mưu sát nhân vật chính trị những năm gần đây – đã ngay lập tức thổi bùng tranh cãi và cáo buộc qua lại trên khắp chính trường Mỹ. Cảnh sát vẫn đang điều tra, song nhà chức trách cho biết một khẩu súng trường bu-lông bị bỏ lại gần hiện trường chứa vỏ đạn khắc chữ, trong đó có thông điệp được mô tả mang tính chống phát xít.
Một viên đạn khắc dòng “Hey fascist! Catch!” – thông điệp mà Thống đốc Utah Spencer Cox nói “tự nó đã nói lên nhiều điều”. Người thân của Robinson khai rằng vài năm gần đây nghi phạm trở nên quan tâm chính trị hơn, từng chỉ trích Charlie Kirk trong một bữa tối gia đình gần đây, theo ông Cox.
Tuy nhiên, những dòng chữ trên vỏ đạn không chỉ là khẩu hiệu chính trị. Chúng còn pha trộn meme và ám chỉ trò chơi điện tử – thứ ngôn ngữ châm biếm đặc sệt của văn hóa mạng, nơi ý nghĩa luôn lắt léo. Nhà điều tra ghi nhận có chuỗi mũi tên giống tổ hợp nút sử dụng để gọi đợt tấn công trong game Helldivers 2, lời ca “Bella Ciao” từng gắn với phong trào chống phát xít nhưng sau này phổ biến lại qua game Far Cry 6 và một series của Netflix.
“Lúc nào cũng trầm lặng”
Những người từng gặp Robinson đưa ra các lát cắt trái ngược về khuynh hướng chính trị của anh. Một thợ điện làm cùng cách đây vài tuần mô tả anh ít nói, không chủ động bàn chuyện chính trị; chỉ cho biết không ưa Trump hay Charlie Kirk khi có người gợi chuyện.
Trở ngược về thời trung học, một bạn học cũ lại nhớ Robinson và gia đình ủng hộ mạnh mẽ Tổng thống Donald Trump trước bầu cử 2020. “Khi nghe tin, tôi chỉ biết tự hỏi… điều gì đã đổi thay?” – người bạn nói.
Hồ sơ đăng ký cử tri hiện cho thấy Robinson không đăng ký theo đảng nào và chưa từng bỏ phiếu. Bạn học cũ cũng kể Robinson rất mê game, thích thiết kế trò chơi, thường cùng bạn bè chơi bài và game trong giờ ăn trưa. “Cậu ấy lúc nào cũng lặng lẽ, hơi nghịch ngợm, vui tính nhưng khó mở lòng.”
Học bổng dang dở, rẽ sang học nghề
Robinson tốt nghiệp Pine View High School (St. George) năm 2021. Nhờ thành tích học tập, cậu nhận Resident Presidential Scholarship của Utah State University. Trường xác nhận Robinson học ngành tiền-kỹ thuật và bảo lưu sau học kỳ đầu.
Sau khi rời đại học, Robinson theo học Dixie Technical College ở St. George. Anh là năm ba chương trình học việc điện, và theo hồ sơ bang, đã có giấy phép thợ điện học việc từ năm 2022. Gần đây, Robinson sống tại một khu căn hộ ở St. George; hàng xóm mô tả anh khép kín, hiếm khi ra ngoài, có vẻ ở chung với ít nhất một người.
Manh mối từ gia đình và cuộc vây bắt 33 giờ
Sau 33 giờ truy lùng quy tụ lực lượng liên bang và địa phương, cú đột phá đến từ… gia đình. Khi cơ quan điều tra phát tán ảnh nghi phạm, người cha nhận ra con trai mình trong các bức hình của FBI và đối chất: “Tyler, có phải con không?” Nguồn tin cho biết Robinson thừa nhận, bày tỏ ý định tự sát thay vì ra đầu thú. Sau khi cha thuyết phục nói chuyện với mục sư thanh thiếu niên, Robinson đồng ý bị dẫn giải và bị bắt an toàn.
Đến nay, Robinson chưa khai với điều tra viên, để lại hàng loạt câu hỏi bỏ ngỏ về động cơ và quá trình cực đoan hóa, nếu có.
Dấu vết đan xen: chính trị, game và đời sống số
Những bức ảnh trên mạng xã hội cho thấy một gia đình ưa du lịch, dã ngoại; đôi khi Robinson và các anh em cầm súng trong các bức ảnh. Ở một Halloween, mẹ anh ghi chú con trai hóa trang thành “một anh chàng trong meme.”
Sự hòa trộn giữa khẩu hiệu chống phát xít, meme troll (“If you read this, you are gay LMAO”) và tham chiếu game khắc trên vỏ đạn làm nổi bật một thực tế: với một bộ phận thanh niên, thế giới quan được định hình trong môi trường trực tuyến – nơi chính trị, hài hước đen và bạo lực ảo có thể giao thoa theo những cách khó đoán định.
Những câu hỏi trước mắt
* Robinson đã trải qua điều gì từ sau học kỳ đầu ở đại học đến lúc bị bắt?
* Vai trò của văn hóa mạng và trò chơi điện tử trong việc định hình hành vi của anh đến đâu – nếu có?
* Việc khắc chữ lên vỏ đạn phản ánh ý thức hệ thật sự hay chỉ là trò mỉa mai kiểu internet?
* Và quan trọng nhất: động cơ đằng sau phát súng khiến một sự kiện ở trường đại học trở thành thảm kịch chính trị sẽ được làm rõ như thế nào?
Trong lúc nhà chức trách tiếp tục thu thập chứng cứ và lời khai, những người từng biết Tyler Robinson – từ hàng xóm đến bạn học cũ – vẫn bàng hoàng cố ghép lại hình ảnh về một chàng trai trầm lặng, mê game, từng đạt 4.0, từng được học bổng bốn năm, nay trở thành nghi phạm trong một vụ án gây chấn động nước Mỹ.
