Hiện nay, trong vấn đề bảo đảm an ninh cho Ukraine, các cuộc thảo luận đang xoay quanh việc triển khai bốn đến năm lữ đoàn châu Âu “trên mặt đất, được cung cấp bởi ‘liên minh tự nguyện’, cùng với các ‘năng lực chiến lược hỗ trợ’ từ Mỹ”.
Tổng thống Mỹ Donald Trump (phải) gặp Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, trong nỗ lực sớm chấm dứt xung đột theo những điều kiện có thể chấp nhận được đối với cả Nga và Ukraine, tại Washington, D.C., ngày 19/8/2025. Ảnh: Anadolu Agency/TTXVN
Báo The Kyiv Post ngày 27/8 dẫn nguồn Financial Times dựa trên trích dẫn thông tin cung cấp bởi bốn quan chức Mỹ cho biết Washington có thể cung cấp các nguồn lực tình báo, hỗ trợ phòng không và giám sát chiến trường để hỗ trợ nỗ lực do châu Âu dẫn dắt nhằm thực thi một thỏa thuận hòa bình tại Ukraine.
Các quan chức cấp cao Mỹ được cho là đã nói với những người đồng cấp châu Âu rằng Washington sẵn sàng cung cấp các “năng lực chiến lược”, bao gồm tình báo, giám sát và trinh sát (ISR), chỉ huy và kiểm soát, cũng như các phương tiện phòng không, để hỗ trợ lực lượng châu Âu triển khai trên mặt đất.
Sự hỗ trợ này sẽ có hiệu lực nếu một thỏa thuận hòa bình được ký kết, nhằm bảo vệ Ukraine khỏi các hành động gây hấn trong tương lai từ Liên bang Nga sau khi chiến tranh kết thúc.
Sự hỗ trợ thời hậu chiến có thể bao gồm máy bay Mỹ, hậu cần và radar mặt đất, hỗ trợ thực thi vùng cấm bay và lá chắn phòng không do châu Âu áp đặt cho Ukraine.
Mỹ cũng có thể tham gia giám sát lệnh ngừng bắn bằng vệ tinh và điều phối các quốc gia châu Âu cùng đối tác khác cam kết triển khai hàng nghìn binh sĩ tới Ukraine.
Đáp lại yêu cầu bình luận của Financial Times, Lầu Năm Góc cho biết các biện pháp này hiện còn “trong giai đoạn tiền quyết định, và Bộ Quốc phòng sẽ không bình luận về các vấn đề tiền quyết định”.
Financial Times cũng cho biết các quan chức châu Âu đã bày tỏ lo ngại rằng việc triển khai binh sĩ trên mặt đất chỉ có thể khả thi nếu có sự hỗ trợ, giám sát và bảo vệ từ Mỹ.
Tuy nhiên, các quan chức này cũng cho biết Mỹ có thể rút lại đề nghị nếu châu Âu không thể hiện được cam kết gửi hàng chục nghìn quân để lập lực lượng gìn giữ hòa bình.
Các nước phương Tây cũng được cho là đã đưa ra một kế hoạch sơ bộ liên quan đến một khu phi quân sự, có thể được tuần tra bởi lực lượng gìn giữ hòa bình trung lập từ một quốc gia thứ ba do Ukraine và Liên bang Nga đồng thuận.
Phía sau đó, theo ba trong số bốn nguồn tin của Financial Times, một biên giới kiên cố hơn sẽ do binh sĩ Ukraine bảo vệ, những người đã được Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) huấn luyện và trang bị vũ khí.
Người phát ngôn Nhà Trắng nói với Financial Times rằng “Tổng thống Trump và nhóm an ninh quốc gia của ông vẫn đang tiếp tục tiếp xúc với các quan chức Liên bang Nga và Ukraine”, nhưng nhấn mạnh rằng “không phù hợp với lợi ích quốc gia khi công khai đàm phán sâu hơn về các vấn đề này”.
Ông Andriy Yermak, Chánh văn phòng của Tổng thống Volodymyr Zelensky, xác nhận thông tin của Financial Times, nói rằng các cuộc thảo luận xoay quanh việc triển khai bốn đến năm lữ đoàn châu Âu “trên mặt đất, được cung cấp bởi ‘liên minh tự nguyện’, cùng với các ‘năng lực chiến lược hỗ trợ’ từ Mỹ”.
Ông Yermak nhấn mạnh đây là một “sự thay đổi lớn so với mùa xuân vừa rồi”, đồng thời nói thêm rằng Mỹ “có thể cung cấp trụ cột giúp toàn bộ kiến trúc an ninh và răn đe hoạt động hiệu quả.”
Tuần trước, Tổng thống Mỹ Donald Trump nói với Fox News rằng Mỹ có thể sẵn sàng hỗ trợ một lực lượng châu Âu, “đặc biệt là từ trên không”, nhấn mạnh rằng “không ai có được những thứ mà chúng ta có”, đồng thời bác bỏ khả năng triển khai bộ binh Mỹ.
Tuy nhiên, ngày 25/8, ông Trump nói rằng “chúng tôi thậm chí chưa thảo luận chi tiết” về các bảo đảm an ninh cho Ukraine, nhưng nhấn mạnh rằng Mỹ sẽ “tham gia với vai trò hỗ trợ từ phía sau”.
Ngày 21/8, báo Politico đưa tin Thứ trưởng Quốc phòng Mỹ phụ trách chính sách Elbridge Colby đã nói với một nhóm nhỏ đồng minh rằng Mỹ dự định sẽ đóng vai trò “tối thiểu” trong các bảo đảm an ninh, đồng thời kỳ vọng châu Âu gánh vác phần lớn trách nhiệm này.
Ngày 20/8, hãng Bloomberg đưa tin khoảng 10 quốc gia đã bày tỏ sẵn sàng gửi quân mặt đất để hình thành lực lượng bảo đảm an ninh cho Ukraine thời hậu chiến.
Tình báo Mỹ được cho là có vai trò then chốt trong nỗ lực chiến tranh của Ukraine, dù mức độ ảnh hưởng đầy đủ chưa thể được biết rõ.
Có thông tin nói rằng Mỹ đã cung cấp dữ liệu về sự di chuyển về vị trí của quân đội Liên bang Nga, các loại vũ khí hạng nặng cùng với kế hoạch tấn công dự kiến, qua đó giúp Ukraine lên kế hoạch các chiến dịch phản công.
Nổi tiếng nhất là việc từng có báo cáo nói rằng Mỹ đã cung cấp tình báo giúp Ukraine đánh chìm soái hạm mang tên lửa Moskva của Hạm đội Biển Đen thuộc Hải quân Liên bang Nga.
Tháng 2 năm nay, các hoạt động của máy bay quân sự Mỹ tăng vọt trên khu vực phía Tây Biển Đen, ngay trước một cuộc tấn công của Ukraine vào căn cứ không quân Primorsko-Akhtarsky thuộc vùng Krasnodar, Tây Nam nước Nga.
Không quân Mỹ đã nhiều lần cho thiết bị bay không người lái (UAV) trinh sát Global Hawk bay vào không phận Biển Đen, đôi khi bay qua Bán đảo Crimea nằm dưới sự kiểm soát của Liên bang Nga và các cơ sở quân sự tại Liên bang Nga.
Vào tháng 5, sự xuất hiện của một máy bay trinh sát chiến lược RQ-4B Global Hawk của Mỹ quanh khu vực Biển Đen dường như cho thấy Washington đang thay đổi chiến thuật trong đàm phán với Moskva (Moscow), sau khi trước đó có vẻ đã giảm sự cam kết với Ukraine.
VietBF@ sưu tập
