Tổng thống Trump từng tuyên bố cho biết, EU trao cho Mỹ
"món quà" trị giá 600 tỷ USD mà ông có thể tùy ý sử dụng. Tuy nhiên, trong khuôn khổ sự thỏa thuận mới được cho công bố ra cho thấy,
"món quà này dường như không hề tồn tại!".
Khoảng nửa tháng trước đây, Tổng thống Mỹ Donald Trump có lên tiếng gây sốc trong cuộc phỏng vấn trên kênh
CNBC: Theo thỏa thuận thương mại vào tháng 7 với Liên minh Châu Âu (EU), khối này sẽ trao cho Mỹ món quà trị giá 600 tỷ USD và ông có thể cho sử dụng tùy ý.
"Họ cho tôi 600 tỷ USD. Và đó là một món quà", ông Trump có nói.
"Nhân tiện, đó không phải là khoản vay. Không phải là kiểu 3 năm nữa sẽ đến hạn, chúng ta phải trả lại. Không có gì phải trả lại cả. Họ đưa cho chúng ta 600 tỷ USD và chúng ta có thể đầu tư vào bất cứ thứ gì mình muốn".
Một phóng viên của
CNBC cho biết bà rất cảm kích về thông tin này, bởi vì trước đó, họ đã cố gắng tìm kiếm thêm tin tức chi tiết về con số 600 tỷ USD này.
Tổng thống Mỹ đáp lại:
"Không có chi tiết nào cả. Chi tiết chỉ đơn giản là 600 tỷ USD để đầu tư vào bất cứ thứ gì mà tôi muốn. Bất cứ thứ gì. Tôi có thể làm bất cứ điều gì tôi muốn".
Dù vậy, các chuyên gia về thương mại tỏ vẻ hoài nghi về tuyên bố của ông Trump. Những diễn biến mới đây dường như cũng cho thấy ra về một câu chuyện khác.
Cách nói khác biệt
Theo tài liệu được Tòa Bạch Ốc cho công bố ra, từ nay cho đến năm 2028
"EU sẽ mua 750 tỷ USD nguồn năng lượng từ Mỹ và đầu tư mới 600 tỷ USD vào Mỹ".
Tuy nhiên, khi EU cho công bố bản tóm tắt riêng, phần mô tả cam kết này lại có phần thận trọng hơn nhiều. Tài liệu này có giải thích rằng,
"Các công ty EU đã bày tỏ sự quan tâm đến việc đầu tư ít nhất 600 tỷ USD vào nhiều lĩnh vực khác nhau tại Mỹ".
Con số 600 tỷ USD dường như thể hiện "ý định" của các congt ty kinh doanh tư nhân châu Âu sẽ đầu tư vào Mỹ trong tương lai,
chứ không phải là một khoản hỗ trợ trọn gói nào đó của EU dành cho chính quyền Trump.
Chủ tịch Ủy ban Châu Âu bà Ursula von der Leyen trò chuyện với Tổng thống Trump vào tháng 7/2025.(Ảnh: Reuters)
Theo
New York Times, khoản chi tiêu này sẽ đến từ các công ty tư nhân trên khắp 27 quốc gia thành viên, chứ không phải do giới chức EU trực tiếp điều hành hay bắt buộc cho thực hiện. Ủy ban châu Âu, cơ quan hành pháp của EU chịu trách nhiệm về đàm phán thương mại, có thể đóng vai trò kết nối, tổ chức và khuyến khích các khoản đầu tư lớn, nhưng không thể ép buộc bất cứ quốc gia nào trong EU.
Dù vậy, không thể bác bỏ hoàn toàn luận điệu của ông Trump tại thời điểm phỏng vấn với
CNBC, vì Mỹ và EU chưa cho công bố văn bản chung chính thức về những gì đã được hai bên thống nhất.
Đến hôm 21/8, hai bên đã cho công bố một khuôn khổ thỏa thuận. Bản tóm tắt ngắn gọn và mơ hồ,
nhưng cho thấy không có khoản tài trợ 600 tỷ USD nào cả.
Thay vào đó, khuôn khổ này có đoạn nêu rõ:
"Mỹ và Liên minh Châu Âu chia sẻ một trong những mối giao dịch kinh tế lớn nhất thế giới, được hỗ trợ bởi các khoản đầu tư song phương vượt 5 ngàn tỷ USD.
"Hai bên mong muốn sẽ thúc đẩy và tạo thuận lợi cho những khoản đầu tư lẫn nhau ở hai bờ Đại Tây Dương. Trong bối cảnh đó, các công ty châu Âu dự kiến sẽ đầu tư thêm 600 tỷ USD vào những lĩnh vực chiến lược tại Mỹ cho đến năm 2028".
Điều này không hề khớp với lời tuyên bố của ông Trump cho rằng,
EU "đã cho tôi" 600 tỷ USD để "đầu tư vào bất cứ thứ gì mà tôi muốn".
Justin Wolfers, giáo sư về kinh tế tại Đại học ở Michigan, có viết trên mạng xã hội rằng tổng thống Mỹ
"không nhận được xu nào trong số 'món quà 600 tỷ USD' mà ông tuyên bố nhận được".
Trong cuộc phỏng vấn với
CNN, ông Wolfers nhấn mạnh thêm rằng,
"không có sự cam kết nào cả. Cụm chữ 'dự kiến' không phải là một sự cam kết".
Ông cũng cho biết, văn bản có nêu rõ ra rằng, bất cứ khoản tiền nào được đầu tư cũng không phải trao cho tổng thống kiểm soát, như ông Trump khẳng định, thậm chí không bàn giao cho chính phủ Mỹ nói chung. Thay vào đó, ông Wolfers còn cho biết,
"Số tiền sẽ do các công ty châu Âu đầu tư vào bất cứ thứ gì mà người châu Âu có lẽ muốn, và lợi nhuận sẽ thuộc về họ".
Khi được hỏi về sự khác biệt giữa cách ông Trump mô tả số tiền và nội dung văn bản chính thức, người phát ngôn Tòa Bạch Ốc Kush Desai đáp rằng ,đây là
"sự bắt bẻ vô nghĩa chung quanh chiến thắng lịch sử của Tổng thống Trump dành cho người dân Mỹ".(?)
"EU đang đầu tư 600 tỷ USD vào lĩnh vực chiến lược, những lĩnh vực sẽ tạo ra hàng ngàn việc làm trên khắp nước Mỹ nhờ vào kỹ thuật đàm phán của Tổng thống Trump", Desai nói.
Đây không phải một trường hợp duy nhất
Hiệp định thương mại với EU không phải là sự thỏa thuận duy nhất mà ông Trump mô tả ra thật khác biệt với phía đối tác.
Trong cùng cuộc phỏng vấn với
CNBC hồi đầu tháng 8, ông Trump có nói rằng:
"Tôi đã nhận được khoản tiền thưởng ký kết từ phía Nhật Bản là 550 tỷ USD. Đó là tiền của chúng ta. Chúng ta có thể đầu tư tùy thích".
Tổng thống Trump gặp ông Ryosei Akazawa, Bộ trưởng Tái thiết Kinh tế Nhật Bản, đồng thời là người dẫn đầu phái đoàn tham gia cuộc đàm phán với Mỹ về vấn đề thuế đối xứng. (Ảnh: Reuters)
Tuy nhiên, các viên chức Nhật Bản đã mô tả số tiền được hứa hẹn này theo một cách khác. Theo
Japan Times, trưởng phái đoàn đàm phán thuế của Nhật Bản, ông Ryosei Akazawa có nói vào tháng 7 rằng:
"Không phải là 550 tỷ USD tiền mặt sẽ được gửi sang Mỹ".
Thay vào đó, ông Akazawa cho biết gói 550 tỷ USD bao gồm sự kết hợp giữa các khoản đầu tư, khoản vay và bảo lãnh vay từ phía Nhật. Trong đó phần đầu tư chỉ chiếm 1-2% tổng số (và Mỹ sẽ nhận 90% lợi nhuận từ các khoản đầu tư đó).
Ông nói thêm trong tháng này rằng tỷ lệ đầu tư có thể vượt quá 2%, nhưng vẫn mô tả một điều khác với khoản tiền mặt 550 tỷ USD mà Mỹ có thể chi tiêu tùy ý.
Cho đến này Mỹ và Nhật Bản vẫn chưa cho công bố văn bản chung chính thức.
