Những người trẻ ở Mỹ nghiện bóng cười

[goodidea]

Cách đây 8 năm, khi còn học đại học ở Florida, Caldwell bắt đầu dùng khí cười để giải trí, và sử dụng nhiều hơn trong thời Covid-19.

Là con út trong gia đình có 4 chị em, Meg Caldwell được bố mẹ đặt nhiều kỳ vọng. Nhưng việc lạm dụng khí cười (N2O) bắt đầu hủy hoại cuộc đời cô.

Sau một lần hít khí cười quá liều, Caldwell mất khả năng vận động chân, tiểu tiện không tự chủ, song vẫn tiếp tục tìm mua khí cười ở các cửa hàng thuốc lá điện tử địa phương, hít chúng ở bãi đậu xe rồi quay lại mua thêm. Đôi khi cô tiêu hàng trăm USD mỗi ngày vào khí cười.

Tháng 11/2024, Caldwell qua đời tại bãi đậu xe bên ngoài một cửa hàng thuốc lá điện tử.

Caldwell không phải trường hợp duy nhất ở Mỹ đánh mất tất cả vì lạm dụng khí cười từ khi còn trẻ. Trung tâm Chống độc Mỹ (APC) cho biết số trường hợp tìm đến khí cười có chủ đích ở nước này đã tăng 58% trong giai đoạn 2023-2024.

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC), số ca tử vong do ngộ độc khí cười tăng hơn 110%, số ca cấp cứu tăng 32% trong giai đoạn 2019-2023.



Nhiều bang Mỹ đã cấm sử dụng khí cười cho mục đích giải trí, nhưng N2O được bán dưới dạng sản phẩm chế biến thực phẩm vẫn hợp pháp. Chỉ riêng bang Louisiana là cấm hoàn toàn việc bán lẻ loại khí này.

Galaxy Gas, nhà sản xuất khí N2O dùng trong sản xuất kem tươi, còn ra mắt các hương vị như dâu tây, mâm xôi xanh. Giới chuyên gia cảnh báo tình trạng này, cùng những thay đổi lớn về bao bì và cách thức bán lẻ N2O cho mục đích chế biến thực phẩm, đã góp phần làm gia tăng tình trạng lạm dụng khí cười.

Trước đây, N2O thường được chứa trong các ống kim loại dùng một lần nặng khoảng 8g và người dùng hít bằng bóng bay. Những ống này có giá rẻ, dễ dàng được mua tại trạm xăng, cửa hàng tiện lợi, cửa hàng thuốc lá điện tử, siêu thị bán lẻ lớn như Walmart.

Các nhà sản xuất N2O sau đó bắt đầu bán những bình lớn nặng tới 2 kg với mẫu mã bắt mắt tại các nền tảng thương mại điện tử như Amazon.

Mối lo lạm dụng N2O gia tăng từ năm 2024, khi hàng loạt video người dùng hít khí cười lan truyền trên mạng xã hội Mỹ. Hồi tháng 7/2024, video quay một thanh niên hít khí cười hương dâu tây và kem, lè nhè tại nhà hàng thức ăn nhanh ở Atlanta đã thu hút hơn 40 triệu lượt xem.

Tình trạng lạm dụng khí cười cũng xuất hiện dày đặc trong các MV nhạc rap ở Mỹ, cũng như các buổi livestream. Rapper Ye (Kanye West) đã lên tiếng về tình trạng lạm dụng N2O, khởi kiện nha sĩ của mình vì "cung cấp cho anh một lượng N2O nguy hiểm".

Theo số liệu của chính phủ Mỹ, hơn 13 triệu người ở nước này đã dùng khí N2O trái mục đích ít nhất một lần trong đời, trong đó có trẻ em. Năm 2024, 4% học sinh lớp 8 và 2% học sinh lớp 12 ở Mỹ thừa nhận đã thử hít N2O. Năm 2023, 156 trẻ vị thành niên đã tử vong khi hít khí này.

Để đối phó, TikTok đã chặn các tìm kiếm từ khóa "Galaxy Gas" và chuyển hướng người dùng đến một thông điệp cung cấp nguồn hỗ trợ cai nghiện. Nữ rapper SZA cũng cảnh báo người theo dõi về tác hại của khí cười và chỉ trích tình trạng "tiếp thị N2O rầm rộ cho trẻ em da màu".

Hồi tháng 3, Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) ban hành cảnh báo chính thức về N2O, cho biết tình trạng sử dụng loại khí này để giải trí đang tăng mạnh và có thể gây tử vong, đặc biệt là ở giới trẻ.

FDA cho biết sẽ tích cực theo dõi tình trạng lạm dụng và sẽ có hành động phù hợp để bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Nhưng đối với một số gia đình Mỹ, những cảnh báo này đến quá muộn.

Năm 2023, gia đình của Marissa Politte, 25 tuổi, thắng kiện nhà phân phối khí N2O United Brands, được bồi thường 745 triệu USD, sau khi cô bị một tài xế "phê" khí cười đâm tử vong. Trong những năm sau đó, Mỹ liên tiếp ghi nhận những vụ tai nạn giao thông chết người liên quan đến khí cười.

Gia đình Caldwell ở Florida cũng đã khởi kiện tập thể chống lại các nhà sản xuất, phân phối N2O, với hy vọng loại bỏ hoàn toàn loại khí này khỏi thị trường bán lẻ Mỹ.

"Thật điên rồ khi bất kỳ ai cũng có thể mua khí cười tại cửa hàng thuốc lá điện tử ở Mỹ", Kathleen Dial, chị gái Caldwell, bày tỏ.

VietBF@sưu tập