Phương thức thủ đoạn của các vụ "bắt cóc online" tinh vi đến mức xuất hiện “nạn nhân kép”, mỗi gia đình có đến vài người bị tấn công, nạn nhân chính bị thao túng tâm lý đến mức mê muội, không còn nhận thức được hoàn cảnh, không làm chủ được bản thân…
Thời gian gần đây, lừa đảo chiếm đoạt tài sản trực tuyến đang là vấn đề xã hội nhức nhối khi hàng loạt vụ “bắt cóc online” xảy ra. Thậm chí Phòng Cảnh sát hình sự (PC02) Công an TP HCM đã phải thành lập tổ công tác chuyên trách để xử lý các vụ việc liên quan đến hình thức lừa đảo "bắt cóc online".
“Bắt cóc online” thực chất là hình thức lừa đảo chiếm đoạt tài sản trực tuyến, theo đó tội phạm mạng giả vờ hoặc tạo dựng tình huống bắt cóc người thân của nạn nhân (thường là con cái) để đe dọa, tống tiền hoặc lừa đảo. Trên thực tế, không có vụ bắt cóc thật sự xảy ra, nhưng nạn nhân tin rằng người thân của họ đang gặp nguy hiểm và vội vàng chuyển tiền cho kẻ gian theo yêu cầu...
Hoặc cũng có trường hợp nạn nhân bị các đối tượng gọi điện đe dọa làm cho sợ hãi, tưởng mình vi phạm pháp luật, bị khống chế về mặt tinh thần, dẫn đến phải chuyển tiền cho các đối tượng lừa đảo.
Vụ việc điển hình xảy ra vào chiều tối 2/8. Khi đó, gia đình T.T.H. (20 tuổi, quê Lâm Đồng, sinh viên của một trường Đại học tại TPHCM) đến Công an phường Diên Hồng trình báo về việc nam sinh viên này vừa bị bắt cóc, đòi tiền chuộc 600 triệu đồng.
Tường trình với công an, H. cho biết đã nhận được cuộc điện thoại của người xưng là cán bộ Viện KSND, thông báo H. có liên quan đến đường dây tội phạm rửa tiền.
Đầu dây bên kia hướng dẫn H. thuê lần lượt 2 khách sạn để tập trung trao đổi, chứng minh không có liên quan đến tội phạm; đặc biệt yêu cầu không được tiết lộ, liên lạc với bất kỳ ai. Và theo hướng dẫn của kẻ lừa đảo, H. đã 5 lần chuyển tổng cộng 129 triệu đồng vào tài khoản ngân hàng được chỉ định.
Trong một diễn biến khác xảy ra ngày 4/8, ông T.V.N. (53 tuổi) đến Công an phường Chợ Lớn trình báo việc con trai ông, là T.G.V. (18 tuổi, là học sinh một trường THPT tại TPHCM) đã “mất tích” một cách bí ẩn, gia đình không liên lạc được.
Nam sinh 18 tuổi T.G.V. được tổ công tác của Công an TPHCM giải cứu từ một nhà nghỉ cách nhà hơn 300km. Ảnh: CACC
Từ dữ liệu truy vết, công an xác định V. đã đi taxi đến Đắk Lắk. Rạng sáng 5/8, Công an TP.HCM đã tiếp cận và kiểm tra một nhà nghỉ ở Đắk Lắk, phát hiện và đưa nạn nhân về nhà an toàn. Theo lời khai của V., cậu đã bị một người gọi điện thoại giả là cơ quan công quyền và yêu cầu làm theo hướng dẫn, đó là lý do cậu học sinh có mặt tại nhà nghỉ ở Đắk Lắk.
“Nạn nhân kép” trong các vụ “bắt cóc online”
Theo phân tích của Tiến sỹ, luật sư Đặng Văn Cường, giảng viên Khoa Luật và lý luận chính trị, Trường Đại học Thuỷ Lợi, trong các vụ “bắt cóc online”, nạn nhân thường bị “thao túng tâm lý”, bị dẫn dụ vào nơi vắng vẻ rồi phối hợp với các đối tượng lừa đảo để yêu cầu người nhà chuyển tiền hoặc nạn nhân tự chuyển tiền.
Phương thức thủ đoạn này tinh vi đến mức xuất hiện “nạn nhân kép”, mỗi gia đình có đến vài người bị đối tượng tấn công, nạn nhân chính bị thao túng tâm lý đến mức mê muội, không còn nhận thức được hoàn cảnh, không làm chủ được bản thân. Trong khi đó người nhà (thường là cha mẹ) vì hoang mang để cứu người nhà mà phải chuyển tiền.
Để thực hiện hoạt động "bắt cóc online", các đối tượng thường có được thông tin cá nhân của nạn nhân trước đó do đánh cắp thông tin cá nhân hoặc mua bán trái phép thông tin cá nhân. Các thông tin cá nhân bị đánh cắp hoặc mua bán khá chi tiết về nạn nhân, có thể biết rõ tên, trường học, hình ảnh con cái hoặc người thân (qua mạng xã hội) để làm cho câu chuyện trở nên thuyết phục.
Theo Tiến sỹ Đặng Văn Cường, để đấu tranh với tội phạm công nghệ cần có sự vào cuộc của nhiều cơ quan chức năng như các cơ quan viễn thông, các đơn vị cung cấp dịch vụ mạng xã hội, các ngân hàng, tổ chức tín dụng, các cơ quan bảo vệ pháp luật.
Ngoài ra cũng cần phổ cập công nghệ cao cho người dân, tăng cường các hoạt động, hình thức tuyên truyền nâng cao trình độ nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật của công dân và tinh thần cảnh giác đối với các các phương thức thủ đoạn lừa đảo trực tuyến, lừa đảo bằng hình thức sử dụng công nghệ cao ngày càng tinh vi hiện nay.
Theo Bộ Công an, việc dữ liệu cá nhân bị mua bán công khai hóa trái phép là điều kiện để phát sinh các loại tội phạm, đặc biệt là tội phạm lừa đảo, cưỡng đoạt, chiếm đoạt tài sản, làm giả tài khoản ngân hàng, khủng bố tinh thần đòi nợ,…
Để phòng ngừa hậu quả do hoạt động mua, bán dữ liệu cá nhân gây ra, cơ quan công an khuyến cáo người dân nên thường xuyên thay đổi mật khẩu, sử dụng xác thực hai yếu tố, cẩn thận khi chia sẻ thông tin cá nhân cho người khác. Cần kiểm tra, xác thực thông tin khi có yêu cầu từ những người tự xưng là cán bộ cơ quan nhà nước, nhân viên các ngân hàng, nhà mạng... đề nghị cung cấp thông tin cá nhân.
Các đơn vị, tổ chức có lưu trữ, quản lý dữ liệu thông tin cá nhân của người dùng cần chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật về bảo vệ dữ liệu cá nhân.
VietBF@sưu tập
