Đã đến lúc AI lắp iPhone thay con người?

[miro1510]

Xu hướng toàn cầu hóa đưa các dây chuyền sản xuất đến các nước có chi phí nhân công rẻ. Lãnh đạo Foxconn cho rằng AI và robot tự động sẽ đảo ngược xu hướng này.

Tại Computex 2025, lần đầu Foxconn xuất hiện như một đại diện chính thức để trình bày tầm nhìn của mình vào lĩnh vực công nghệ. Có mức định giá hơn 70 tỷ USD, chỉ xếp sau về quy mô so với TSMC tại đảo Đài Loan, nhưng công ty này ít xuất hiện bởi họ nổi tiếng như một bên “làm thuê”, là công xưởng sản xuất iPhone cho Apple.

Doanh nghiệp này bắt đầu "bước ra ánh sáng" với việc tham gia sâu vào lĩnh vực AI, với sự hỗ trợ của Nvidia. Ngoài ra, họ cũng được trước những ngã rẽ quan trọng trước áp lực thuế quan từ Mỹ, buộc chuỗi cung ứng phải thay đổi.

Phần phát biểu của ông Young Liu, Chủ tịch Foxconn bị NDTV đánh giá đã vẽ ra một “tương lai ảm đạm” khi rất nhiều công việc tay chân bị cướp đi. Cách giải quyết bằng công nghệ AI, robot có thể để lại nhiều khoảng trống khổng lồ ở các quốc gia đang phát triển.

AI, robot làm hết “việc tay chân”

Foxconn là đối tác lớn sản xuất lớn nhất của Apple, đảm nhiệm việc lắp ráp 70% iPhone trên khắp thế giới. Họ cũng là đơn vị làm hàng theo hợp đồng số một hiện tại. Dựa trên kinh nghiệm vận hàng chục năm của mình, ông Young Liu đưa ra lý thuyết về tương quan nhân khẩu học lao động và mô hình GDP của các quốc gia.

Trong đó, lãnh đạo Foxconn cho rằng khi một quốc gia phát triển, nhóm công việc sử dụng ít chất xám, dựa nhiều vào lao động giá rẻ sẽ giảm sút. Phần này phải được bù đắp bằng một trong hai cách, lao động nhập cư hoặc chuyển dây chuyền sản xuất sang các quốc gia nhân công rẻ hơn.

Lý thuyết của Foxconn về khả năng AI, robot thay thế nhân công giá rẻ. Ảnh: Computex.

Điều này hoàn toàn đúng khi áp vào đối tác lớn nhất của họ, Apple. Công ty có trụ sở tại Cupertino chiếm phần lợi nhuận cao nhất trong cả chuỗi sản xuất, dù chỉ đảm nhận phần việc nghiên cứu, phát triển sản phẩm và thương hiệu. Trong khi đó, nhiệm vụ lắp ráp, chế tạo vốn cần nhiều nhân công lại được đặt tại châu Á.

Dựa trên lý thuyết này, ông Liu cho rằng mô hình cuối cùng cũng sẽ sụp đổ khi các quốc gia đều muốn đi lên trong tháp GDP. Khi đó, không còn nơi có nhân công giá rẻ để đặt dây chuyền lắp ráp. Việc sử dụng lao động nhập cư lại là vấn đề chính trị nhức nhối ở nhiều quốc gia phát triển.

Giải pháp được lãnh đạo doanh nghiệp đưa ra là cải tiến công nghệ. “GenAI và robot sẽ lấp đầy khoảng trống. Đó là cơ hội tôi nhìn thấy khi một quốc gia trở nên thịnh vượng hơn, những công việc GDP thấp được thay thế bằng máy móc”, ông Liu nói.

Ông Young Liu, Chủ tịch Foxconn. Ảnh: Xuân Sang.

Bằng cách này, Chủ tịch Foxconn gợi mở cách có thể đưa các dây chuyền sản xuất, vốn đòi hỏi lượng lớn nhân công trở lại các quốc gia phát triển. Điều này đặc biệt phù hợp trong hoàn cảnh căng thẳng thuế quan do ông Trump đưa ra nhằm gây áp lực để các công ty xây nhà máy ở Mỹ.

Công ty vẫn chưa công bố kế hoạch nào về việc chuyển dây chuyền sản xuất iPhone về lại quê nhà Apple. Tuy nhiên, họ đã bắt đầu với các cơ sở sản xuất hợp tác cùng Nvidia.

Không thể thay thế con người

Tầm nhìn của Foxconn với các nhà máy được hỗ trợ bởi AI và robot đã dần được áp dụng. Họ không phải bên duy nhất nhìn thấy cơ hội mới trong ngành này.

Sau gián đoạn bởi đại dịch, LG nhận ra những nhà máy dùng robot và quản lý tự động giảm thiểu được tác động bởi đứt gãy chuỗi cung ứng. Công ty thúc đẩy mảng mới và bán giải pháp nhà máy “không người” cho nhiều đối tác Hàn Quốc. Tương tự, những nhà máy lắp ráp xe điện của Xiaomi thành hình trong thời gian ngắn kỷ lục. Nó cũng nổi tiếng vì không cần bật đèn, bởi các dây chuyền robot nối đuôi thực hiện công việc của mình.

Robot hình người tại gian hàng Foxconn ở Computex. Ảnh: Xuân Sang.

“Chúng tôi đã nghĩ mình có thể thay thế hoàn toàn con người”, ông Liu nói tại Computex 2025.

Tuy nhiên, thực nghiệm cho thấy điều này không kinh tế và khó áp dụng. Cụ thể, lãnh đạo Foxconn cho biết AI, robot có thể hoàn thành công việc chỉ sau 1-2 lần thử. Tốc độ học việc của chúng tốt hơn hẳn con người trong 80% công việc.

Tuy nhiên, chúng gặp khó khăn khi bị yêu cầu làm thao tác phức tạp hơn. Quá trình học hỏi chậm đi, dẫn đến giảm hiệu quả đầu tư, năng suất. Do vậy, Foxconn quyết định dùng con người ở 20% còn lại.

“Tôi hài lòng vì điều này. Tuyển dụng là một việc khó khăn, nên tôi muốn dùng nhân viên ở những việc có giá trị”, ông Young Liu nói.