Philippines sắp mở cửa thử nghiệm 120 trường học nhưng với Jonathan Mapa, 12 tuổi, và 2,3 triệu trẻ em bỏ học từ tháng 3 năm ngoái, mọi thứ đã quá muộn.
Ban đầu, khi các trường mới học online, Jonathan dùng điện thoại của chị gái để học. Tuy nhiên, người chị sau đó chuyển đến một thành phố khác làm việc. Gia đình Jonathan không thể mua chiếc điện thoại khác cho em, nhất là khi họ phải vật lộn cơm áo gạo tiền lúc thành phố phong tỏa.
"Nhà em còn không có tiền để mua thức ăn. Em ghen tị với các bạn khác vì mọi người có điện thoại di động", cậu bé bật khóc. Trước tình cảnh khốn khó của gia đình, cách đây 9 tháng, Jonathan bắt đầu nhặt rác và các đồ nhựa tái chế, phụ bố mẹ kiếm tiền.
Nếu chăm chỉ và thêm chút may mắn, mỗi buổi chiều, Jonathan có thể kiếm được 0,4 USD. Ngay khi cậu bé 12 tuổi tiết kiệm được 29,5 USD, gia đình em vấp phải một khó khăn khác. Mẹ em bị ốm và viêm khớp, số tiền đó được dùng để giúp mẹ.
Trước khi đại dịch xảy ra, Jonathan Mapa Sr. - bố của Jonathan - đủ khả năng để mua thức ăn, chi trả học phí và cho con trai 0,2 USD mỗi ngày từ việc chạy xe ôm. Tuy nhiên, giờ đây, anh không thể trả tiền thuê nhà hay hóa đơn điện, nước.
Dù nhiều trẻ em tại Tondo, Manila, bắt đầu nhặt rác và đồ tái chế để kiếm sống, người cha 47 tuổi vẫn không muốn con trai làm công việc nguy hiểm này. "Thằng bé không hề xin phép tôi. Nó còn quá trẻ, có thể gặp tai nạn hoặc bị chính quyền bắt", người cha nói.
Khi thành phố phong tỏa, chính phủ Philippines hỗ trợ 78 USD một tháng cho các gia đình như Mapa. Tuy nhiên, con số này quá ít, chỉ bằng một nửa số tiền Mapa kiếm được. Lúc nhà chức trách quyên góp và ủng hộ máy tính bảng để học online, dù đã xếp hàng rất lâu, Mapa vẫn không thể xin được một chiếc cho con trai mình.
Jonathan Mapa, 12 tuổi, đã bỏ học hơn một năm vì gia đình không đủ điều kiện mua thiết bị học online. Ảnh: CNA
Theo các chuyên gia, chính phủ đã bỏ qua tác động của đại dịch với thanh thiếu niên và việc đóng cửa trường học sẽ làm tổn thương cả một thế hệ.
"Tôi không muốn quá bi quan, nhưng thực lòng nghĩ rằng chúng ta đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng, không chỉ liên quan đến học tập mà sẽ ảnh hưởng đến mọi thành phần của xã hội", Tiến sĩ Edilberto De Jesus, thành viên nghiên cứu cấp cao tại trường Ateneo (Đào tạo về hành chính công) nói.
Tháng 5 năm ngoái, Tổng thống Philippine Rodrigo Duterte từng tuyên bố "không cho học sinh trở lại trường đến khi có vaccine". Cho đến nay, nước này ghi nhận hơn 2,7 triệu người nhiễm bệnh và 40.000 trường hợp tử vong. Hơn 1/4 dân số đã được tiêm vaccine.
De Jesus cảnh báo nếu chính phủ không quan tâm đến 26 triệu học sinh, nhiều em sẽ bỏ học và sau này trở thành "lực cản cho sự phát triển xã hội". Việc đóng cửa trường học cả nước không phải là cách tiếp cận đúng đắn vì mức độ ảnh hưởng của Covid-19 tại các khu vực không giống nhau.
Jonathan Mapa đi nhặt rác và các đồ nhựa tái chế, mỗi chiều có thể kiếm 0,4 USD. Ảnh: CNA
Ngoài những đứa trẻ phải bỏ học như Jonathan, ngay cả với những học sinh có thể duy trì học tập, kết quả vẫn rất ảm đạm.
Trong hai tháng 6 và 7, tổ chức SEQuRe Education Movement đã khảo sát gần 6.000 giáo viên, học sinh và phụ huynh. Kết quả cho thấy, 73% trong số 1.299 học sinh được hỏi xác nhận "không tham gia các lớp học trực tuyến". Còn đa số học sinh học trực tuyến cho biết bản thân học kém hơn so với lớp trực tiếp.
Judith Damiar, 14 tuổi, sống tại Wawa, tỉnh Rizal, là nơi đường truyền Internet lúc được lúc mất. Em chọn cách nhận phiếu bài tập hàng tuần từ giáo viên nhưng không có ai để hỏi nếu gặp bài tập khó hoặc vấn đề không hiểu. Judith cảm thấy đau lòng và bất lực khi kết quả học tập bị ảnh hưởng trong khi cha mẹ đã cố hết sức để em được tiếp tục học.
Giáo sư Lizamarie Campoamor-Olegario, trưởng nhóm nghiên cứu của SEQuRE, cho rằng những cảm xúc này có thể gây hại cho sức khỏe tinh thần của học sinh, bao gồm căng thẳng, lo lắng, trầm cảm và hoảng loạn.
Judith Damiar nhận phiếu bài tập hàng tuần từ giáo viên vì không thể tham gia các lớp online. Ảnh: CNA
Tháng trước, Cơ quan Kinh tế và Phát triển Quốc gia Philippines ước tính trong 40 năm tới, nước này sẽ thiêt hại 220 tỷ USD, hệ quả của gián đoạn học tập.
Trước khi đại dịch xảy ra, gia đình Juriel Natividad, 19 tuổi, đủ sức để hỗ trợ tài chính khi em vào đại học tư thục. Đáng lẽ Juriel đã trở thành một sinh viên điện ảnh nhưng em quyết định bỏ học vì mẹ không còn việc làm.
Chàng trai trẻ mong muốn chính phủ sớm cho học sinh trở lại trường và hỗ trợ những người như em tìm việc làm. "Thế hệ của chúng em đang phải chịu đựng những bất ổn tinh thần tồi tệ nhất. Em không thể tránh khỏi cảm giác lo lắng, chán nản về những khó khăn hiện tại", Juriel nói.
Trong tháng này, 59 trường công lập đã vượt qua đánh giá của cơ quan y tế để thí điểm dạy trực tiếp, đảm bảo giãn cách lớp học. Tuy nhiên, sau đó 29 trường rút lui vì chính quyền địa phương hoặc phụ huynh không ủng hộ học trực tiếp. Theo quy định, tối đa 100 trường công lập và 20 trường tư thục có thể ứng tuyển mở cửa, thời điểm kết thúc thử nghiệm là 31/1 năm sau.
Bộ trưởng Giáo dục Leonor Briones cho biết, nếu việc dạy trực tiếp được chứng minh là an toàn và hiệu quả, số lượng trường học được phép mở cửa có thể tăng lên.
De Jesus cho rằng cái giá của việc đóng cửa trường học là tiếp tục khiến những đứa trẻ này mắc kẹt trong đói nghèo. "Không có hy vọng nào để trẻ em nghèo cải thiện vị thế của mình trong xã hội nếu không được giáo dục", ông nói.
"Nếu số phận tốt đẹp, tôi ước Jonathan sẽ có bằng sư phạm, trở thành một giáo viên hoặc chỉ đơn giản là miễn thằng bé có thể học xong. Đó là điều duy nhất tôi có thể đem lại cho Jonathan", Mapa nói.
Judith, cô bé với ước mơ trở thành cảnh sát, nói một cách đơn giản "Em hy vọng mình có thể hoàn thành việc học. Sau đó, em mong Covid sẽ bị tiêu diệt".
