Pháp t́m cách hạn chế xe trượt điện (electric scooter). Tại Paris, một nửa các công ty cho thuê xe trượt chạy bằng điện buộc phải ngưng hoạt động, v́ chi phí bảo tŕ và sửa chữa quá cao. T́nh trạng này một phần cũng v́ Paris đă bắt đầu áp dụng nhiều quy định khắt khe hơn, hầu hạn chế việc sử dụng tùy tiện xe trượt trong thành phố.
Kể từ ngày 01/07/2019, thủ đô Paris áp dụng các quy định mới hạn chế việc sử dụng xe trượt chạy bằng điện (trottinette électrique). Lúc đầu, nhiều người dân Paris đă hưởng ứng phương tiện giao thông này, nhưng nhiều tai nạn xe trượt gần đây buộc hội đồng thành phố phải tăng cường các biện pháp kiểm soát.
Cách đây vài năm, chẳng có ai biết xe trượt là ǵ. Nhưng kể từ một năm nay, xe trượt đă xuất hiện ở khắp nơi, do không có trạm đậu xe cố định, cho nên các loại trottinette nằm ngổn ngang, la liệt trên vỉa hè, đôi khi đặt ở những chỗ gây cản trở lối đi, khiến cho người đi bộ phải than phiền, người lái xe cũng bực ḿnh v́ một số người đi xe trượt không tôn trọng luật giao thông.
Theo số liệu của hội đồng thành phố, tính tới đầu tháng 7/2019, có khoảng 20.000 xe trượt chạy bằng điện trong Paris. Lime (với logo màu xanh quả chanh) là công ty đầu tiên được chính thức đưa vào hoạt động vào tháng 6 năm 2018. Chỉ một năm sau, có tới hơn một chục hăng cho thuê xe trượt chen chân vào thị trường Paris, trong đó đa phần là các công ty khởi nghiệp (start-up). Nhưng sau ngày 01/07/2019, có ít nhất là 6 công ty thuê xe trượt Bold, Wind, Tier, Hive, Ufo và Voi buộc phải ‘‘bỏ cuộc’’.
Tuy vậy, với 6 công ty c̣n lại, số lượng xe trượt ở Paris vẫn c̣n cao hơn nhiều so với các thủ đô khác như Madrid, Lisboa hay Luân Đôn. Trong khi nhiều thành phố lớn đă đơn thuần cấm sử dụng loại xe trượt chạy bằng điện, như trường hợp của Barcelona (Tây Ban Nha), Seattle (Mỹ) hay là Villeurbanne (Pháp).
Theo thăm ḍ của báo Le Parisien, có khoảng từ 10% đến 15% dân Paris sử dụng xe trượt để di chuyển trong thành phố. Vậy th́ xe trượt đặt ra những vấn đề nào khác so với xe đạp ? Theo ông Xavier Desjardins, giáo sư đại học Sorbonne chuyên về quy hoạch đô thị, cuộc tranh luận gần đây khiến cho mọi người có cảm tưởng là xe trượt tràn ngập Paris, nhưng thật ra phương tiện di chuyển này vẫn c̣n rất khiêm tốn, chỉ tương đương với khoảng 4% các phương tiện giao thông nói chung. Hàng năm, có khoảng 6.500 vụ tai nạn xe hơi, trong khi tai nạn xe đạp là khoảng 600 vụ. Do vậy, xe trượt chưa thể được xem là nguy hiểm hơn xe đạp. Điểm khác biệt lớn nhất là vẫn c̣n thiếu những quy định rơ ràng về xe trượt.
Trước đây, dịch vụ cho thuê xe đạp Velib có đặt nhiều trạm đậu xe trong khắp thành phố, trong khi xe trượt được khai thác theo mô h́nh ‘‘free floating’’ tức là không có chỗ trả xe hay đậu xe cố định, chỉ cần dùng ứng dụng dựa theo GPS để t́m ra vị trí của mỗi chiếc xe. Do thiếu quy định, nên đội xe trượt bị thảy bừa bải trên vỉa hè, khiến cho dân thành phố có cảm tưởng thiếu an toàn, mất trật tự.
Kể từ nay, người đi xe trượt buộc phải tôn trọng nhiều giới hạn về mặt tốc độ. Các công ty cho thuê xe trượt buộc phải ‘‘kềm hăm động cơ’’, nén tốc độ xuống c̣n 20 cây số/giờ thay v́ 30 20 cây số/giờ, c̣n trong những khu vực trung tâm dành cho người đi bộ, tốc độ bị giới hạn tối đa ở mức 8 cây số/giờ. Xe trượt cũng không được đậu hay chạy trên vỉa hè, mà phải dùng làn dành cho xe đạp.
Liệu những quy định mới sẽ được tôn trọng và hạn chế các tai nạn ? Theo ông Jean-Paul Lechevalier, phát ngôn viên của hiệp hội ‘‘60 Millions de Piétons’’ (60 triệu người đi bộ), chỉ riêng trong khu vực trung tâm Paris nơi có nhiều không gian dành cho khách bộ hành, cũng có gần 1.000 cây số vỉa hè. Quy định cấm các xe trượt chạy hay đậu trên vỉa hè không dễ áp dụng.
Không thể nào bố trí thêm cảnh sát ở mỗi ngă tư đường phố để kiểm soát giao thông. Chuyện phạt vạ chưa chắc ǵ là đủ, mà phải rút hẳn giấy phép hoạt động của các công ty khai thác nếu các hăng này không đảm bảo đầy đủ các tiêu chuẩn an toàn. Vấn đề thứ hai là việc giáo dục sao cho những người đi xe trượt ư thức rằng, người đi bộ ít đề pḥng khi đi trên vỉa hè, xe trượt chạy bằng điện lại ít có tiếng động, cho nên càng dễ gây ra tai nạn.
Tuy vậy, theo ông Xavier Desjardins giáo sư đại học Sorbonne và là tác giả của quyển sách nghiên cứu ‘‘Urbanisme et mobilités’’ (Quy hoạch đô thị và Sự di động), rất khó mà cấm hẳn việc sử dụng xe trượt như New York, Barcelona hay Valencia đă từng làm. Đối với các đô thị có chủ trương giảm ô nhiễm, xe trượt vẫn được xem là một phương tiện khá tốt để thay thế xe hơi. Trong thành phố việc di chuyển thường là dưới 10 cây số, đi xe trượt thay v́ lái xe hơi giúp giảm bớt nạn kẹt xe, cũng như t́nh trạng thiếu chỗ đậu xe. Điều đó có thể giải thích v́ sao Paris, do có chủ trương hạn chế tối đa xe hơi, muốn t́m ra một giải pháp ổn thỏa cho các h́nh thức di chuyển mới.
Và dường như không phải chỉ có Paris, v́ sau một thời gian cấm hẳn, New York, San Francisco cũng bắt đầu xem xét lại việc có nên triển khai hay không các loại xe trượt trong thành phố. Ngoài các quy định giao thông rơ ràng, các phương tiện di chuyển mới đ̣i hỏi nơi các chuyên viên quy hoạch đô thị một kế hoạch phát triển dài hạn và phân biệt đâu là những sáng kiến thực sự giúp cải thiện đời sống người dân trong thành phố.
RFI
