Tổng thống Hàn Quốc vừa tới Bình Nhưỡng. Trái với dự đoán, người Triều Tiên và lãnh đạo Kim Jng Un tiếp ông rất nồng hậu. Hai miền Nam- Bắc Triều Tiên bắt đầu bước vào giai đoạn không còn thù địch, không còn chiến tranh.
Hôm qua (19-9), ngày thứ hai trong chuyến thăm Triều Tiên kéo dài ba ngày của Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in, Seoul và Bình Nhưỡng đã tuyên bố các thỏa thuận quan trọng, mở ra một giai đoạn mới dự báo tích cực cho quan hệ song phương cũng như triển vọng giải quyết vấn đề an ninh và hạt nhân ở bán đảo Triều Tiên.
Cam kết “không chiến tranh”
Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in trong buổi họp báo với lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un hôm qua đã tuyên bố Triều Tiên sẽ đóng của một cơ sở thử nghiệm tên lửa quan trọng của nước này trước sự hiện diện của “các chuyên gia quốc tế”, đồng thời dự tính sẽ phá hủy một khu phức hợp phát triển hạt nhân nếu Mỹ đồng ý thực hiện các biện pháp đáp trả tương ứng. Tuyên bố này, theo CNN, được xem như nỗ lực của ông Moon và ông Kim trong việc cùng với chính quyền Tổng thống Donald Trump cố gắng kiểm soát các mối đe dọa chiến tranh tại bán đảo Triều Tiên.
Cả hai nhà lãnh đạo trong buổi họp báo đã cam kết quyết tâm mang lại hòa bình của bán đảo Triều Tiên kể từ bây giờ và mãi về sau. Tuyên bố này cộng hưởng cho những hứa hẹn ban đầu của hai nhà lãnh đạo về việc cải thiện quan hệ hai nước tại cuộc gặp mặt lần đầu tiên trong năm diễn ra vào tháng 4-2018. “Thế giới chuẩn bị chứng kiến hai quốc gia đã bị chia rẽ sẽ cùng nhau tạo dựng tương lai mới” - ông Kim nói trước đông đảo người theo dõi đang vỗ tay.
Tổng thống Moon và Chủ tịch Kim còn nói đùa rằng họ sẽ tiếp tục tổ chức một cuộc gặp thượng đỉnh song phương mang tính lịch sử lần thứ tư tại thủ đô Seoul của Hàn Quốc. Tuy nhiên, dựa trên cam kết mà hai nhà lãnh đạo đã ký trước buổi họp báo, khả năng ông Kim sẽ đến Seoul “sớm nhất có thể” - điều chưa từng có nhà lãnh đạo Triều Tiên nào trước đây thực hiện. Cha ông Kim, cố Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-il, đã từng đồng ý đến thăm Seoul nhưng chuyến thăm không diễn ra.
Liên Triều còn tạo dấu ấn quan trọng khi Bộ trưởng Quốc phòng Hàn Quốc Song Young-moo và người đồng cấp Triều Tiên No Kwang-chol đã ký thỏa thuận chung, khẳng định hai nước quyết tâm “chấm dứt tất cả hành động mang tính thù địch nhằm chống lại nhau”. Tổng thống Moon, nhà lãnh đạo Hàn Quốc đầu tiên đến thăm Triều Tiên trong hơn một thập niên qua, tuyên bố “kỷ nguyên không chiến tranh ở bán đảo Triều Tiên đã bắt đầu. Hôm nay, cả miền Nam và miền Bắc đã quyết định triệt tiêu tất cả nguy cơ có thể gây ra chiến tranh trên toàn bán đảo Triều Tiên”.
Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in (trái) và người đồng cấp Triều Tiên Kim Jong-un tại Bình Nhưỡng. Ảnh: GETTY
Các thành quả mà Hàn-Triều thể hiện trong hai ngày qua là kết quả của quá trình làm việc tích cực giữa quan chức hai nước trước khi hai nhà lãnh đạo gặp mặt. Kể từ thượng đỉnh liên Triều vào tháng 4, sau đó là tháng 5-2018, quan hệ Hàn-Triều trở nên nồng ấm nhất kể từ khi chiến tranh Triều Tiên (1950-1953). Điều đó tạo bước đệm quan trọng cho cuộc gặp lịch sử giữa tổng thống Mỹ và chủ tịch Triều Tiên diễn ra vào tháng 6 tại Singapore.
Cuộc gặp thượng đỉnh Hàn-Triều lần thứ ba cho thấy dường như khác với những lần nồng ấm “chớp nhoáng” trước đây giữa hai nước, sự xích lại gần nhau giữa Bình Nhưỡng và Seoul đang tiến dần đến những hành động mang tính thiết thực, bất kể vấn đề cốt lõi nhất “phi hạt nhân hóa hoàn toàn bán đảo Triều Tiên” vẫn còn là dấu chấm hỏi. Mục tiêu làm hòa với Bình Nhưỡng của Tổng thống Moon rõ ràng là có thật và mục tiêu hòa nhập cộng đồng quốc tế mà bắt đầu là làm lành với Hàn Quốc của Chủ tịch Kim đến lúc này cũng rất thuyết phục. “Thống nhất” bán đảo Triều Tiên tuy vẫn còn là chuyện rất xa vời nhưng quyết tâm xây dựng khu vực “không chiến tranh”, với tất cả những gì hai bên đã làm là hoàn toàn khả dĩ.
Đến lúc Mỹ hành động
“Quả bóng” trách nhiệm, theo CNN dẫn lời các chuyên gia, bây giờ được đá sang Mỹ - đồng minh Hàn Quốc và là nhân tố quan trọng tác động an ninh khu vực. Tổng thống Trump hôm qua (19-9) đã lập tức phản ứng với thượng đỉnh Hàn-Triều bằng việc gọi ông Kim là “người hùng” khi nói rằng “ông Kim Jong-un đã đồng ý các hoạt động kiểm tra hạt nhân, tất cả tùy thuộc vào các vòng thương thuyết cuối cùng. Ông Kim cũng đồng ý tháo dỡ vĩnh viễn một cơ sở thử nghiệm và bệ phóng tên lửa trước sự kiểm chứng của các chuyên gia quốc tế. Trong khi chờ đợi các hoạt động trên diễn ra sẽ không có bất kỳ cuộc thử nghiệm hạt nhân hay tên lửa nào diễn ra”.
Tuyên bố của hai lãnh đạo Moon-Kim sẽ là cơ sở quan trọng để ông Trump “phá băng” các chương trình đàm phán giữa Mỹ và Triều Tiên mà vài tuần trước tổng thống Mỹ cho rằng sẽ không tiếp diễn cho đến khi đối đầu thương mại Mỹ-Trung Quốc được giải quyết. Cựu Phó trợ lý ngoại trưởng Mỹ về các vấn đề Đông Á và Thái Bình Dương Michael Fuchs nhận định điều mà Mỹ chờ đợi là những động thái thực tiễn từ Triều Tiên trong quá trình phi hạt nhân hóa. Nếu Triều Tiên thực sự sẵn sàng đóng cửa cơ sở thử nghiệm hạt nhân và tên lửa Yongbyon và cho phép chuyên gia quốc tế kiểm chứng, đó sẽ là một bước đi thực tế mà Mỹ cần, cho dù đó chỉ là một bước tiến nhỏ trong cả một quá trình lâu dài.
“Câu hỏi quan trọng nhất hiện nay vẫn là Triều Tiên muốn Mỹ sẽ đáp trả lại điều gì nếu Triều Tiên hành động” - ông Michael Fuchs nói. Tổng thống Moon cũng kỳ vọng Mỹ và Triêu Tiên sẽ tiếp tục các cuộc đàm phán hạt nhân sau vài tháng bế tắc. “Mỹ-Triều vẫn tiếp tục thể hiện lòng tin của họ với nhau và tôi hy vọng rằng một chương trình thượng đỉnh Mỹ-Triều khác sẽ diễn ra càng sớm càng tốt” - ông Moon nói.
Một số cam kết Hàn-Triều
• Gửi hồ sơ vận động đồng tổ chức Thế vận hội mùa hè 2023.
• Thiết lập hệ thống kết nối đường sắt và đường bộ giữa hai nước.
• Ngừng các cuộc tập trận quân sự nhằm vào nhau dọc theo ranh giới quân sự giữa hai nước kể từ ngày 1-11 tới đây.
• Dỡ bỏ 11 chốt biên phòng tại khu vực phi quân sự từ nay đến cuối năm.
• Lập vùng cấm bay ở biên giới nhằm tránh các vụ tai nạn, va chạm đáng tiếc.
• Bình thường hóa khu phức hợp công nghiệp Kaesong và các dự án du lịch Kumgang sớm nhất có thể.
• Thí điểm lập một khu vực đánh bắt cá chung ở khu vực biên giới biển phía Tây.
• Cùng nỗ lực tìm kiếm hài cốt các liệt sĩ trong chiến tranh Triều Tiên
