Mua bán nhà đất trao tay: Người mua gánh rủi ro

Thủ tục mua bán nhà đất thường khiến người dân gặp nhiều phiền phức, điều đó dẫn đến nhiều trường hợp vì ít quan tâm đến các thủ tục giấy tờ này mà gánh lấy hậu quả.

Thiệt hại do sơ suất của người mua

Vợ chồng anh Phan Hữu Thắng (ở quận Hoàng Mai, Hà Nội) chăm lo làm ăn 10 năm nay mới tích cóp được ít tiền mua được mảnh đất hơn 40m2 tại quận Hoàng Mai, Hà Nội vào thời điểm thị trường bất động sản đóng băng giá nhà đất “rẻ như bèo”. Mảnh đất anh chị mua được là đất thổ cư của một dòng họ lớn trong làng. Đất đã có sổ đỏ nhưng vì “sơ suất” gia chủ đã làm thất lạc, chỉ còn lại bản phô tô có chứng thực.

Mua bán trao tay, người mua gặp nhiều rủi ro. (Ảnh minh họa)

Vốn tính cẩn thận, anh chị đã xác minh qua tổ dân phố, chính quyền địa phương. Khi biết đất không có tranh chấp, anh chị mới quyết định mua. Khi mua, người đứng ra bán là ông bố và anh con trưởng của dòng họ, do đó, tạm thời anh chị cũng chỉ làm giấy mua bán viết tay. Hai bên cam kết sau khi anh chị trả nốt số tiền đất còn lại (50 triệu đồng), bên bán sẽ làm thủ tục tách thửa, sang tên sổ đỏ cho vợ chồng anh chị.

5 năm sau, khi cả hai ông bà chủ bán đất cho chị đều qua đời thì mâu thuẫn cũng bắt đầu phát sinh từ đây. Trước khi mất, ông bà không để lại di chúc nên nên 6 anh em nảy sinh tranh giành đất đai dẫn đến việc kéo nhau ra tòa, anh Thắng cũng bị đưa vào vụ án với tư cách người quyền lợi nghĩa vụ liên quan.

Đến nước này anh Thắng biết mình đã sơ suất và khả năng mất trắng miếng đất là rất lớn khi giấy tờ nhà đất của anh là viết tay, người bán chỉ có ông bố và anh con trưởng mà không có sự đồng ý của những người còn lại trong gia đình. Trong khi đất mà anh chị mua thuộc khối di sản thừa kế cần phải chia đều cho cả 6 người con.

Một trường hợp tương tự cũng xảy ra với chị Nguyễn Thị Minh ở Mỹ Đình. Trước đây, chị Minh có hộ khẩu ở Thường Tín, nhưng vì mua được mảnh đất ở Mỹ Đình nên cả nhà chị về đây sinh sống. Chuyện cứ thế trôi qua cả chục năm nay, vừa rồi, do đứa con gái đầu chuẩn bị vào lớp một nên chị phải làm thủ tục chuyển khẩu từ Thường Tín về Mỹ Đình, lúc này rắc rối mới bắt đầu nảy sinh.

Tuy nhiên, khi đi làm thủ tục vì không có sổ đỏ chứng minh nên công an yêu cầu chị phải có xác nhận của công chứng để chứng minh đất này chị được chuyển nhượng hợp pháp và có xác nhận của UBND cấp xã về chuyện đất không có tranh chấp. Tuy nhiên, khi ra công chứng thì chị bị từ chối do đất nhà chị chưa được cấp sổ đỏ và không có đủ giấy tờ theo quy định.Chỉ một sơ suất nhỏ mà đứa con của chị phải chấp nhận học trái tuyến vì không có hộ khẩu.

Những lời khuyên cần thiết

Thực tế cho thấy, do sự phiền phức khi làm các thủ tục chuyển nhượng giấy tờ đất mà nhiều người dân phải gánh chịu những hậu quả không đáng có. Qua nhiều sự việc đã xảy ra, các công chứng viên cho biết, nguyên nhân của tranh chấp từ giấy tờ mua bán trao tay chủ yếu là vì lợi ích. Từ những lợi ích tăng theo thời gian so với lợi ích tại thời điểm mua đã dẫn đến nhiều mâu thuẫn trong gia đình, dòng họ.Người mua nếu chưa hoàn tất thủ tục có thể bị kiện trực tiếp hoặc bị đưa vào với tư cách người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan. Chưa kể những phiền lụy khác.

Luật sư Nguyễn Thị Minh Châu, Trưởng Văn phòng luật sư Bảo Châu cho biết, trong trường hợp như trên nếu bị kiện, người mua có khả năng mất trắng. Bởi lẽ, mua bán trao tay khi ra tòa sẽ không được chấp nhận là hình thức mua bán hợp pháp.

Bộ luật Dân sự quy định: “Khi giao dịch dân sự vô hiệu thì các bên khôi phục lại tình trạng ban đầu, hoàn trả cho nhau những gì đã nhận; nếu không hoàn trả được bằng hiện vật thì phải hoàn trả bằng tiền…”. Do đó, người mua thường là người phải gánh lấy thiệt thòi.

Từ những câu chuyện trong thực tế, Luật sư Nguyễn Thị Minh Châu khuyến cáo người dân không nên mạo hiểm với những loại nhà đất giấy tờ không rõ ràng. Nếu quyết mua thì cần nhanh chóng hoàn thiện các thủ tục pháp lý để chuyển nhượng, sang tên để tránh những phiền lụy và thiệt hại nếu bị kiện ra tòa.

Phan An (tổng hợp)