Kinh hoàng công nghệ sản xuất đá… sạch

Tháng an toàn vệ sinh thực phẩm đã đến hồi kết, cho thấy một số dịch bệnh đang có chiều hướng diễn biến phức tạp từ nước không sạch, từ thực phẩm mất an toàn đang được dư luận đặc biệt quan tâm.

Đá cây, đá sạch… chất lượng như thế nào mà đi khắp nẻo Hà thành vẫn thấy nó ở trong túi nilon, trong bao tải dứa... cùng với bụi đường. Chúng tôi đã có mặt tại một số cơ sở chuyên sản xuất đá sạch cung cấp cho thị trường Hà Nội để tìm hiểu.

Bao bì đá sạch liệu có sạch?

Ô nhiễm nghiêm trọng

Có mặt tại cơ sở chuyên sản xuất đá cây trên phố Linh Lang (Ba Đình, HN), chúng tôi không khỏi giật mình bởi sự ô nhiễm môi trường ở đây. Bên cạnh cổng ra vào luôn tồn tại dòng nước đen kịt hòa quện với rác thải sinh hoạt hàng ngày. Khu vực sản xuất bốc mùi khó chịu. Toàn bộ các trang thiết bị, dây chuyền sản xuất đá sạch được bố trí trong gian nhà cấp bốn rộng chừng 50 - 60m2, phía trên có bể cấp nước với những mảng tường ố vàng do dòng nước giếng khoan tạo nên, ngay cạnh đó có hai dàn máy lắng, lọc luôn hoạt động hết công suất để sản xuất đá thành phẩm.

Theo quan sát của PV, ngoài sự ô nhiễm nghiêm trọng môi trường sản xuất thì những người công nhân ở đây không tuân thủ bất kì tiêu chí nào mà ngành y tế quy định như phải sử dụng găng tay, đồ bảo hộ lao động. Họ còn ngang nhiên cởi trần, mặc quần đùi, sử dụng giầy dép thông thường (theo quy định phải sử dụng dép, ủng riêng biệt) đi lại trong quá trình sản xuất.

Một công nhân ở đây cho biết, sản xuất đá cây phục vụ người dân để bảo quản thực phẩm là chủ yếu nên ít ai để ý tới điều kiện vệ sinh. Vừa nói chuyện anh này thoăn thoắt chạy ra bể làm đá (nơi đặt các khay đựng nước thương phẩm) với đôi dép vừa đi bên ngoài vào cùng với đôi tay trần gỡ tấm bạt che mặt bể lên kiểm tra rồi nhấn mạnh chưa đầy một tiếng đồng hồ nữa sẽ cho ra một mẻ đá mới.

Tại một số cơ sở chuyên sản xuất đá cây ở khu vực Trung Văn (huyện Từ Liêm), Yên Xá (huyện Thanh Trì)... tình hình cũng chẳng hơn là mấy. Hầu hết người lao động tham gia sản xuất đều "quên" tuân thủ các quy định của ngành y tế.

Không chỉ ở các cơ sở sản xuất đá cây mà tại các cơ sở sản xuất đá viên tinh khiết tình trạng mất an toàn vệ sinh thực phẩm (ATVSTP) vẫn diễn ra. ý thức về ATVSTP của công nhân tại các cơ sở rất kém, họ chỉ chú trọng làm đá mà bỏ qua các quy định tối thiểu nên có chuyện đá rơi vãi trên nền nhà ẩm ướt, nhầy nhụa bẩn vẫn được nhặt, đóng gói bán ra thị trường.

Đá cây chỉ để bảo quản thực phẩm?

Theo quy trình sản xuất đá tinh khiết đạt tiêu chuẩn thì nguồn nước lấy từ độ sâu 90m, được xử lý qua hệ thống lọc thẩm thấu ngược, và diệt vi khuẩn bằng tia cực tím. Các bộ phận khuôn đá, dao cắt đá, bồn cấp nước làm đá, cối lạnh và gàu tải đá của hệ thống máy sản xuất đá viên tinh khiết đều bằng inox, không gỉ.

Chu trình sản xuất đá khép kín hoàn toàn tự động, không có sự tiếp xúc trực tiếp với bàn tay con người. Tuy nhiên, phần lớn các cơ sở sản xuất đá sạch ở khu vực này đều sử dụng nguồn nước giếng khoan, trong khi đó với mặt bằng sản xuất và nguồn nước bị ô nhiễm như vậy liệu chất lượng sản phẩm có được đảm bảo?

Theo thống kê của Sở Y tế Hà Nội, hiện trên địa bàn thành phố có gần 50 cơ sở sản xuất đá đăng ký chất lượng sản phẩm và thuộc quyền quản lý của Sở. Một cán bộ y tế dự phòng thừa nhận: Việc mất vệ sinh về chất lượng đá phần nhiều là do quá trình vận chuyển, bụi đường, bụi xe bám vào và do các đại lý bán đá lẻ không đủ điều kiện trong bảo quản, đảm bảo chỉ số chất lượng ban đầu của đá. Ngoài ra, trong quá trình sản xuất đá đều phải sử dụng nước máy với những tiêu chuẩn kỹ thuật yêu cầu chặt chẽ mới cho đá viên tinh khiết.

Trong thời điểm dịch bệnh đang có nguy cơ lan rộng, người dân tuyệt đối không được sử dụng đá cây trong chế biến thực phẩm mà chỉ dùng để bảo quản thực phẩm trong thời gian ngắn. Bác sỹ ngành y tế dự phòng Nguyễn Văn Hướng phân tích: Trong môi trường lạnh vi khuẩn chỉ bị kiềm chế phát triển còn khi đá tan vi khuẩn tiếp tục sống và khả năng gây bệnh sẽ rất cao. Vì thế, dùng đá không sạch chế biến thực phẩm và bảo quản thực phẩm đều rất nguy hiểm cho thực phẩm và sức khỏe con người.

Theo NĐT

Đá sạch - Kinh hoàng bẩn!

Hàng ngày, từ quán cóc đến những quán giải khát sang trọng vẫn sử dụng đá cây, đá viên được gọi là đá sạch. Tuy nhiên, khi tận mắt chứng kiến những xưởng sản xuất đá có lẽ người dân đều phải “rợn người” vì đá sạch lại… siêu bẩn.

Dùng dao rỉ sét chặt đá, chân đạp đá trên nền đất

Hãi hùng những xưởng đá

Theo chân một anh chuyên chở đá thuê, trong vai người đi đặt đá cho nhà hàng chúng tôi có mặt tại một cơ sở sản xuất đá cây trên đường 19.5 Văn Quán, Hà Đông, Hà Nội. Ngay trước cổng, chỉ có một tấm biển rách nát ghi: Đá cây sạch, chuyên bán buôn bán lẻ…

Bước vào xưởng, một khu lán rộng khoảng 50m2 dựng tạm với nền đất nhớp nháp nước cáu bẩn. Trên giàn làm đá, màu ố vàng quện với những rêu mốc đen, đỏ khiến cho người nhìn phát hoảng. Chốc chốc lại xuất hiện những chiếc xe ba bánh, xe máy cà tàng đến vận chuyển đá cây đi.

Ông chủ xưởng sản xuất tên Lý Ng. cho biết, xưởng sản xuất đã làm từ hơn chục năm nay, đá được làm từ nguồn nước giếng khoan. Mỗi ngày cơ sở sản xuất khoảng 300 cây đá thành phẩm với giá dao động từ 25 – 30 ngàn đồng/cây. Ngày nắng nóng thì nhiều hơn, mùa hè thường là sản xuất không kịp vì các hàng, quán tiêu thụ quá lớn.

Xưởng sản xuất đá tại Văn Quán, Hà Đông bẩn kinh hoàng.

Theo quan sát, những người công nhân ở đây vô tư chân đất, tay trần dẫm đạp lên các khay đá, chặt đá. Chứng kiến cảnh, dùng chân đẩy giữ đá trên nền đất cạnh rãnh nước bẩn, chúng tôi thắc mắc là bẩn, anh làm công nói: “Các anh lo gì, nước thì giếng khoan nhưng làm lạnh, vi trùng chết hết rồi. Bọn em giao đá cho các quán nước mía, quán cóc, người ta dùng bao nhiêu năm nay có ai sao đâu. Còn các quán hàng lớn họ vẫn lấy đều, dùng đủ thứ nào ướp bia, hải sản, thậm chí khi “cháy” đá viên thì họ đập nhỏ đá cây ra xay sinh tố, khách vẫn uống ngon lành…”.

Tại cơ sở sản xuất nước đá viên tinh khiết của chủ đá tên Th. (Trung Văn, Từ Liêm, Hà Nội) cũng rơi vào cảnh tương tự, cơ sở sản xuất được đặt ngay cạnh con mương chứa nước thải đen kịt. Với 4,5 công nhân luôn túc trực đợi từng mẻ đá “chín” sẵn sàng đóng gói tung ra thị trường.

Một đại lý đá cây "sạch" thuộc xã Trung Văn, huyện Từ Liêm.

Với kiểu làm “nhiều không”: không bảo hộ lao động, không che chắn… Nhìn cảnh đóng gói của nhân viên tại xưởng này trong cảnh không găng tay, không khẩu trang nhặt các viên đá rơi vãi trong thao tác sản xuất vẫn xảy ra thường xuyên. Ngay cả 3 phễu đựng đá trước khi được đóng gói đều không được che đậy khiến cho bụi bặm, ruồi nhặng có thể bay vào bất cứ lúc nào.

Xưởng sản xuất đá viên cũng trong cảnh hãi hùng vì... bẩn.

Dân lãnh hậu quả, ngành chức năng “quên” xử lý?

Rơi vào cảnh, miệng nôn chôn tháo, phải nằm điều trị tại bệnh viện 5 ngày trời, chị Nguyễn Thu Hương, ở phố Ngô Quyền, Hà Đông bức xúc: “Chỉ vì uống trà đá ven đường, sau đó mấy nguời bạn rủ nhau vào quán uống hoa quả dầm đá. Ai ngờ về đến nhà là đau bụng quằn quại, đến viện các bác sĩ kết luận nguyên nhân do ngộ độc. Từ giờ chắc không dám ghé mấy quán nước đó nữa”.

Được biết, theo quy trình sản xuất đá tinh khiết đạt tiêu chuẩn thì nguồn nước lấy từ độ sâu 90m, xử lý qua hệ thống lọc thẩm thấu ngược và diệt vi khuẩn bằng tia cực tím. Các bộ phận khuôn đá, dao cắt đá, bồn cấp nước làm đá, cối lạnh và gàu tải đá của hệ thống máy sản xuất nước đá viên tinh khiết đều phải bằng inox, không bị rỉ sét theo thời gian. Sản xuất nước đá khép kín hoàn toàn tự động, không có sự tiếp xúc trực tiếp với bàn tay con người thì nước đá viên tinh khiết mới đảm bảo ATVSTP.

Nhưng trên thực tế, hiện nay các cơ sở sản xuất đá sạch hầu như đều sử dụng nguồn nước giếng khoan, mặt bằng sản xuất và nguồn nước bị ô nhiễm nghiêm trọng. Nhiều cơ sở chưa có đầu tư thỏa đáng, các trang thiết bị mang tính chất thủ công, nhà xưởng chật chội, còn nhiều phế liệu trong cơ sở sản xuất dẫn đến các vi phạm chủ yếu về vệ sinh ngoại cảnh như môi trường sản xuất không đảm bảo, không có điều kiện bảo hộ lao động.

Theo một lãnh đạo Sở Y Tế Hà Nội, tình trạng mất vệ sinh về chất lượng đá phần nhiều là do quá trình vận chuyển, bụi đường, bụi xe bám vào và do các đại lý bán đá lẻ không đủ điều kiện trong bảo quản, đảm bảo chỉ số chất lượng ban đầu của đá. Trong quá trình sản xuất đá đều phải sử dụng nước máy với những tiêu chuẩn kĩ thuật yêu cầu chặt chẽ mới cho dạng nước đá viên tinh khiết.

Dịp hè, nhu cầu sử dụng đá cây, đá viên là rất lớn. Tuy nhiên, mùa hè cũng là thời điểm dịch bệnh đang có nguy cơ lan rộng. Trong khi đó, trên đại bàn Hà Nội vẫn tồn tại nhiều cơ sở sản xuất đá cây, đá viên mất vệ sinh, ô nhiễm. Đề nghị cơ quan chức năng cần nhanh chóng vào cuộc, tiến hành thanh kiểm tra, xử lý nghiêm những cơ sở vi phạm, đảm bảo vấn đề ATVS TP đối với người dân.

Theo Lao Động