UAE - Không còn là thiên đường tội phạm

[Romano]

Vào ngày 26/5 vừa qua cảnh sát Các Tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất (UAE) phối hợp với Interpol đã bắt giữ thành công trùm ma túy người Albania Dritan Gjika tại thành phố Dubai. Cảnh sát Ecuador phát lệnh truy nã Gjika đã được 14 tháng sau khi đối tượng này lẩn trốn khỏi khỏi nơi ở của hắn tại thành phố Guayaquil. Vụ bắt giữ Gjika đã gửi đi một tín hiệu đến các ông trùm ma túy rằng UAE không còn là nơi lẩn trốn an toàn.

Truy quét

Theo hồ sơ của Bộ Nội vụ Ecuador thì Dritan Gjika đến Ecuador vào năm 2009 nhằm mục tiêu xây dựng đường dây buôn lậu ma túy nối Nam Mỹ với Tây Âu. Hắn bị cho là chủ mưu đằng sau phi vụ vận chuyển 9,5 tấn cocaine từ Colombia đến Tây Ban Nha mà sau đó bị cảnh sát nước Tây Âu này bắt giữ. Ngoài ra Gjika cũng là kẻ rửa tiền có hạng. Hắn và 7 đối tượng khác bị phía Ecuador buộc tội đã rửa ít nhất 43 triệu USD tiền bẩn qua các khoản đầu tư ở Ecuador, Tây Ban Nha và UAE.

“Chân rết” của Gjika liên quan đến cả các văn phòng cao cấp nhất của chính phủ Ecuador, trong đó có Danilo Carrera Drouet, nguyên Giám đốc ngân hàng Banco Guayaquil và em vợ của nguyên Tổng thống Guillermo Lasso.

Trong vòng 5 năm vừa qua cảnh sát UAE và đặc biệt là cảnh sát thành phố Dubai đã bắt giữ hàng loạt ông trùm ma túy đang lẩn trốn tại đây. Đầu tiên là vụ bắt giữ ông trùm người Hà Lan gốc Morocco Ridouan Taghi. Đối tượng khi đó đang bị Hà Lan truy nã vì chủ mưu vụ 6 vụ ám sát khác nhau. Taghi là đầu mối mua gom cocaine từ Colombia, Suriname và các quốc gia Nam Mỹ khác để buôn lậu sang Tây Âu.

Vụ bắt giữ Taghi là “phát súng mở màn” chiến dịch Desert Light do Europol và UAE phối hợp thực hiện. Họ tiếp tục giăng lưới bắt trùm mafia Ý Raffaele Imperiale. Tên này “khởi nghiệp” buôn bán ma túy vào đầu thập niên 2000 với tư cách thành viên độc lập trong băng đảng Camorra. Imperiale đóng vai trò trung gian giữa Camorra, ‘Ndrangheta và các gia đình mafia Ý khác với những nhóm cartel Colombia như Autodefensas Gaitanistas de Colombia (AGC).

Sau Raffaele Imperiale thì đến lượt Edin Gacanin và Ryan Hale bị bắt tại Dubai vào tháng 11/2022. Edin Gacanin, biệt danh Tito, là ông trùm băng đảng Tito & Dino thống trị thị trường ma túy ở Hà Lan và các nước vùng Balkan. Gacanin là lý do vì sao những loại tiền chất sản xuất amphetamine lại đang tràn ngập thế giới ngầm Bắc Âu. Còn Ryan Hale (quốc tịch Anh) là cấp dưới của Daniel Kinahan, ông trùm gia đình mafia Kinahan nổi tiếng Ai Len. Daniel Kinahan và em trai Christopher Kinahan Junior hiện đang lẩn trốn lệnh truy nã của Hoa Kỳ với giá trị tiền thưởng lên tới 15 triệu USD. Bản thân Ryan Hale chạy trốn sang Dubai sau khi bị nhà chức trách Tây Ban Nha truy nã tội buôn lậu 10 tấn cocaine đến thành phố Marbella.

Tên Sean McGovern, “cánh tay phải” của Daniel Kinahan, cũng bị bắt tại Dubai vào ngày 11/10/2024. McGovern chạy trốn sang UAE sau khi bị Ai Len truy nã vì liên quan đến cái chết của Noel Kirwan, một đối tượng có liên quan đến ông trùm Gerry Hutch - đối thủ cạnh tranh của gia đình Kinahan. Ngoài ra McGovern còn phải chịu một án giết người khác và nhiều tội danh liên quan đến buôn bán ma túy và cá độ bất hợp pháp. Tên này hiện đã bị trục xuất về Ai Len và vừa mới được đưa ra xét xử trước Tòa án Hình sự đặc biệt vào ngày 29/5 vừa qua. Rất có thể McGovern sẽ phải nhận án trung thân.

Một vụ bắt giữ đáng chú ý khác được cảnh sát Dubai thực hiện là trường hợp Othman El Ballouti. Ballouti là trùm ma túy người Hà Lan chuyên buôn lậu ma túy từ Nam Mỹ và tiền chất ma túy từ Trung Quốc qua cảng Antwerp rồi phân phối khắp châu Âu. Tên này đã bị chính quyền Mỹ ra lệnh cấm vận và truy nã từ năm 2023. Cảnh sát Dubai bắt được Ballouti vào ngày 3/12/2024 khi tên này đang sống trong một căn hộ cao cấp giữa trung tâm thành phố, cách không xa tòa nhà Burj Khalifa.

Ông Jurgen Stock, Tổng thư ký Interpol, phát biểu: “Nhờ sự hợp tác của cảnh sát và các cấp chính quyền UAE mà chúng ta đã bắt giữ được những đối tượng tội phạm sừng sỏ nhất châu Âu. Những vụ bắt giữ trên là minh chứng cho sự hiệu quả trong việc hợp tác giữa các lực lượng cảnh sát quốc gia và Interpol, đồng thời cũng gửi tín hiệu đến các đối tượng tội phạm đặc biệt nguy hiểm là không còn nơi nào trên thế giới là an toàn với chúng nữa”.

Nơi ẩn náu

Trong bản báo cáo được Europol xuất bản vào năm 2023, tổ chức này miêu tả Dubai như là “đầu não” chỉ đạo hoạt động buôn bán ma túy, vàng bạc, v.v... và rửa tiền tại Tây Âu. Các ông trùm ngồi trong căn hộ cao cấp ở Dubai mà chỉ đạo từng bước một của quá trình đưa ma túy từ Nam Mỹ đến Tây Âu. Sau đó chúng sử dụng lợi nhuận từ hoạt động phi pháp để đầu tư vào thị trường bất động sản, thị trường hàng cao cấp của UAE.

Nhà điều tra Vanda Felbab-Brown của Viện Nghiên cứu Brookings Institution (Mỹ) cho biết: “Những thành phố quốc tế như Dubai tạo nên môi trường hoàn hảo cho những kẻ tội phạm. Chúng dễ dàng hòa nhập và ẩn mình trong cộng đồng người ngoại quốc ở nơi đây. Mặt khác các doanh nghiệp, quỹ đầu tư bản địa sẵn sàng “ngoảnh mặt làm ngơ” trước những nguồn đầu tư không có nguồn gốc rõ ràng”.

Bà Vanda còn cho biết thêm rằng những đối tượng như Ridouan Taghi, Edin Gacanin và Raffaele Imperiale hoạt động theo mô hình hội nhóm: “Chúng chung tiền để mua ma túy tổng hợp và cocaine theo giá bán buôn. Mạng lưới kho hàng, bốc vác, vận chuyển, v.v... cũng được chúng sử dụng chung. Không thiếu gì trường hợp một băng đảng không có sẵn hàng trong tay liền “vay” hàng của đồng minh để bán. Các ông trùm ở Dubai gặt hái được nhiều thành công như vậy là nhờ mạng lưới buôn bán ổn định cả về mặt giá cả lẫn nguồn cung”.

Thị trường bất động sản Dubai đặc biệt được các ông trùm Tây Âu để mắt tới. Chúng không những đầu tư vào nhà đất Dubai để rửa tiền mà còn trực tiếp sống ở đây. Francisco Torres, Giám đốc Cục Hiến binh Tây Ban Nha (Guardia Civil), trả lời phỏng vấn AFP: “Các ông trùm ma túy không sống chui lủi ở Dubai. Chúng sống như những ông hoàng ngay giữa ban ngày”.

Tổ chức nghiên cứu Center for Advanced Defense Studies (Mỹ) và tờ tạp chí Rolling Stone đã từng hợp tác điều tra và đưa ra một bản danh sách mang tên “Dubai Unlocked” nhằm “điểm mặt chỉ tên” hàng trăm đối tượng tội phạm quốc tế đã và đang sống tại Dubai. Một cái tên đáng chú ý là Asadullah Khalid, trùm ma túy Afghanistan đồng thời từng giữ nhiều chức vụ quan trọng trong chính phủ Kabul thân Mỹ, ví dụ như chức Giám đốc Cục An ninh quốc gia và Thống đốc tỉnh Kandahar. Nhà ngoại giao Richard Colvin của Canada từng tố cáo trước quốc hội nước này rằng Asadullah Khalid là một kẻ khát máu từng giết hại và tra tấn nhiều người trong căn ngục dưới hầm nhà riêng của hắn tại Kandahar. Mỗi năm Asadullah Khalid lại sống vài tháng ở tòa biệt thự ở khu đô thị mới Mohammed Bin Rashid tại Dubai.

Cách khu đô thị Mohammed Bin Rashid là hòn đảo nhân tạo Palm Jumeirah nổi tiếng thế giới vì mang hình dáng cây cọ. Sebastian Marset, ông trùm nguy hiểm nhất Uruguay, sống ở một ngôi biệt thự tại Palm Jumeirah. Chính phủ Uruguay đang truy nã Marset vì hơn 30 tội danh khác, trong đó có vụ ám sát công tố viên Marcelo Pecci nổi tiếng. Marset từng bị bắt ở sân bay Dubai vào năm 2021 vì tội mang hộ chiếu giả, nhưng chỉ hơn một ngày sau đó hắn đã được cảnh sát Dubai trả tự do. Hiện Sebastian Marset vẫn đang trên đường lẩn trốn. Tình nhân và đồng phạm Gianina García Troche của Marset bị cảnh sát Madrid bắt vào năm 2023 sau khi đáp máy bay từ UAE đến Tây Ban Nha.

Cách không xa khu biệt thự tại Palm Jumeirah của Sebastian Marset là villa của ông trùm ma túy Pháp Abdelkader Bouguettaia. Hắn chạy trốn khỏi Pháp sau khi tòa án nước này kết án hắn chín năm tù vì tội buôn lậu 559 kg cocaine qua cảng Marseille. Hắn mua ngôi biệt thự tại Palm Jumeirah vốn từng thuộc sở hữu của cặp vợ chồng danh thủ bóng đá David Beckham. Trong thời gian Bouguettaia sống công khai tại Dubai, nhân chứng cho biết hắn thường xuyên xuất hiện tại các sự kiện thể thao và ăn tối tại nhà hàng Nusr-Et Steakhouse, nơi một miếng bít tết dát vàng có thể lên tới 2.000 USD. Bouguettaia hiện đang trên đường lẩn trốn lệnh truy nã của Interpol.

Chặng đường dài

UAE đã nỗ lực nhiều trong việc bắt giữ những đối tượng tội phạm truy nã quốc tế và xử lý tài sản của chúng tại nước này. Để ghi nhận nỗ lực này của họ, Financial Action Task Force (tổ chức liên chính phủ nhóm G7 chuyên xử lý tội phạm tài chính) đã gạch tên UAE khỏi “danh sách đen” của tổ chức này vào tháng 2/2024. Tuy nhiên quyết định này đã bị Nghị viện Châu Âu cực lực phản đối. Sau đó bản danh sách Dubai Unlocked được xuất bản vào tháng 5/2024 và cho thấy quốc gia Vùng Vịnh này còn rất nhiều việc phải làm để gột sạch tai tiếng của mình.

Giáo sư ngành tội phạm tài chính Jodi Vittori tại trường đại học Goergetown (Mỹ) trả lời phỏng vấn AFP: “Bạn có thể hoàn thành thủ tục mua bán mộ tòa nhà ở Dubai chỉ trong vòng 15 phút. Đây là điểm thu hút rất nhiều nhà đầu tư, đầu cơ và tội phạm quốc tế đến với thị trường bất động sản Dubai. Mặt khác ngành tư pháp và ngành quản lý địa chính UAE không đáp ứng mặt bằng chung của thế giới về hệ thống giấy tờ nhà đất, hộ khẩu đầy đủ và chính xác. Có đến 9 trên 10 người dân Dubai là người nước ngoài, và 1 trong số 9 người đó là có đầy đủ giấy tờ”.

Luật sư người Mỹ Radha Sterling là thành viên tổ chức hoạt động vì quyền của người nhập cư tại Dubai mang tên Detained in Dubai. Cô cho biết: “Hệ thống tư pháp UAE có một số quy định rất kỳ quặc liên quan đến việc trục xuất. Ví dụ như là họ yêu cầu chính phủ nước yêu cầu trục xuất phải gửi toàn bộ văn bản liên quan đến cáo trạng, phiên tòa v.v... của kẻ bị trục xuất. Trang văn bản nào cũng phải được ký bởi thẩm phán. Nhiều trường hợp dẫn độ từ UAE bất thành chỉ vì chính phủ nước xin trục xuất không đáp ứng đủ các yêu cầu từ phía UAE. Ví dụ như chính phủ Bỉ hiện đang yêu cầu UAE trục xuất 20 đối tượng khác nhau, nhưng mới chỉ có 4 đối tượng trong số đó được dẫn độ thành công kể từ năm 2021”.

Trong những năm gần đây UAE đã ký kết nhiều hiệp ước dẫn độ với các nước châu Âu. Hay là vào tháng 9/2024, Europol đã chính thức bổ nhiệm sĩ quan chuyên phụ trách việc dẫn độ đóng tại Dubai. Đại sứ quán Pháp và Bỉ tại UAE cũng đã có cán bộ chuyên về lĩnh vực này. Ông Jean-Noel Bonnieu, Phó giám đốc Văn phòng Trung Đông và Bắc Phi của Bộ Ngoại giao Pháp, tuyên bố trước Quốc hội nước này: “Chúng ta đã xác định được 30 đối tượng tội phạm ma túy đang lẩn trốn tại Dubai. Không ai trong số này đã được dẫn độ về Pháp, mặc dù một số đang bị cảnh sát UAE giam giữ. Với những bước tiến gần đây trong sự hợp tác giữa Pháp và UAE, chúng ta phần nào có thể tự tin hơn về việc dẫn độ các đối tượng trên về nước”.

Trong bối cảnh “lưới trời” đang đóng lại ở UAE, các ông trùm quốc tế đang tính đến việc tìm đến những mảnh đất mới. Giáo sư Jodi Vittori cho biết: “Thổ Nhĩ Kỳ hoàn toàn có khả năng trở thành điểm đến mới của những tên tội phạm ma túy. Các nước vùng Bắc Phi và Indonesia - đặc biệt là đảo Bali - cũng đang được thế giới ngầm để mắt tới”.