Kinh ngạc với những dấu chân trên vách đá dựng đứng

[troopy]

Những phát hiện lớn về dấu chân khủng long ở Italy và Bolivia, hé lộ thêm về hành vi và môi trường sống của những "chúa tể" cổ đại cách đây hàng triệu năm.

Các nhà cổ sinh vật học Italy mới đây đã gây chấn động giới khoa học khi phát hiện hàng nghìn dấu chân khủng long được bảo tồn gần như nguyên vẹn trên một vách đá gần như dựng đứng tại khu vực núi cao gần thị trấn Bormio, vùng Lombardy, miền Bắc Italy, nơi dự kiến đăng cai Thế vận hội Mùa đông năm 2026.

Được tìm thấy tại thung lũng băng hà Valle di Fraele, bãi dấu chân trải dài gần 5km với những vết chân rộng tới 40cm, hằn rõ cả vết móng vuốt sắc nhọn. Giới chuyên gia nhận định đây là một trong những địa điểm giàu tư liệu hóa thạch thuộc kỷ Trias (kỷ Tam Điệp) bậc nhất thế giới.

Theo phân tích sơ bộ, những dấu chân này thuộc về một đàn khủng long ăn cỏ cổ dài khổng lồ, nhiều khả năng là loài Plateosaurus, từng thống trị Trái Đất cách đây hơn 200 triệu năm. Vào thời điểm đó, khu vực này không phải là núi cao lạnh giá mà là một đầm phá ấm áp, ven bờ đại dương Tethys cổ đại.

Nhà nghiên cứu dấu tích sinh vật Fabio Massimo Petti, công tác tại Bảo tàng Khoa học MUSE ở Trento, cho biết các dấu chân được hình thành khi trầm tích còn mềm trên những bãi triều rộng lớn bao quanh đại dương Tethys cổ đại. Sau đó, lớp bùn này dần hóa đá, giúp các chi tiết như dấu ngón chân và móng vuốt được bảo tồn gần như nguyên vẹn cho tới ngày nay.


Dấu chân loài khủng long ăn thịt được phát hiện tại Carreras Pampa ở Bolivia. (Ảnh: Jeremy McLarty)

Đáng chú ý, phát hiện tại Italy diễn ra trong bối cảnh giới khoa học toàn cầu liên tiếp công bố những phát hiện mới về hành vi của khủng long thông qua dấu chân hóa thạch. Một nhóm các nhà cổ sinh vật học, chủ yếu đến từ Đại học Loma Linda (California, Mỹ), vừa qua đã ghi nhận chi tiết 16.600 dấu chân khủng long chân thú, bao gồm cả Tyrannosaurus rex tại di chỉ Carreras Pampa nằm trong Công viên Quốc gia Torotoro (Bolivia). Hầu hết dấu vết thuộc về loài theropods - loài khủng long hai chân, có ba ngón.

Nghiên cứu được công bố trên tạp chí PLOS One sau 6 năm khảo sát thực địa, xác nhận đây là bộ sưu tập dấu chân khủng long chân thú lớn nhất từng được phát hiện. Đồng tác giả Roberto Biaggi cho biết không có nơi nào trên thế giới có mật độ dấu chân chân thú dày đặc như Toro Toro.

Nghiên cứu cho thấy khủng long tại khu vực không chỉ đi lại mà còn để lại 1.378 vết cào khi cố bơi qua lớp bùn mềm ở đáy hồ. Chúng in móng trước khi mực nước dâng lên, giúp bảo tồn các dấu vết qua hàng triệu năm. Nhà cổ sinh vật học Richard Butler nhận định số lượng và mức độ bảo tồn của dấu chân tại đây là chưa từng có, mở ra góc nhìn về hành vi của khủng long vào cuối kỷ Phấn Trắng, thời điểm khoảng 66 triệu năm trước khi thiên thạch làm tuyệt chủng toàn bộ loài này và 75% sinh vật sống.

Những phát hiện liên tiếp này không chỉ giúp tái hiện sinh động đời sống của khủng long cổ đại, mà còn khẳng định vai trò đặc biệt của dấu chân hóa thạch trong việc giải mã lịch sử tiến hóa của sự sống trên hành tinh.

VietBF@sưu tập