Vì sao không nên đến thăm người bệnh vào buổi chiều? Thực tế, đằng sau lời nhắc nhở này là sự đúc kết kinh nghiệm từ cả phong tục tập quán, phong thủy lẫn đời sống thực tiễn.
Trong kho tàng tục ngữ, ca dao, lời dặn dò của ông bà xưa, có những câu nghe qua tưởng chừng đơn giản, thậm chí có phần kỳ lạ, nhưng lại chứa đựng triết lý sâu xa về cách ứng xử và giữ gìn phúc khí trong đời sống thường nhật. Một trong số đó là lời răn: “Sáng không vay tiền, chiều không thăm người bệnh”. Nghe qua, nhiều người sẽ thắc mắc: Tại sao lại kiêng kỵ vay tiền vào buổi sáng?
Vì sao ông bà dặn: “Sáng không vay tiền”?
1. Yếu tố tâm linh – phong thủy
Trong quan niệm dân gian, buổi sáng được coi là khởi đầu cho một ngày mới, tượng trưng cho sự hanh thông, mở ra vận khí thuận lợi. Nếu ngay sáng sớm mà đã có chuyện đi vay tiền, vay nợ, thì coi như tự tạo cái bóng không may mắn cho cả ngày, dễ khiến công việc bị trì hoãn, tiền bạc khó khăn. Người ta tin rằng: “Đầu xuôi thì đuôi lọt”, sáng mà không thuận lợi thì cả ngày khó yên ổn.
Bên cạnh đó, ở góc nhìn phong thủy, sáng sớm là lúc dương khí còn mạnh, tượng trưng cho sự khởi phát. Nếu ngay lúc ấy đã gắn mình với nợ nần, tức là vô tình trói buộc vận khí, khiến cho tài lộc khó mà phát triển. Chính vì thế, người xưa luôn căn dặn tránh vay mượn tiền vào buổi sáng, coi đó như cách giữ cho dòng chảy tài chính của bản thân không bị ngăn trở.
2. Yếu tố thực tế – xã hội
Nhìn ở góc độ đời sống, lời dặn này cũng có ý nghĩa thực tiễn rõ ràng. Buổi sáng là thời gian mọi người bắt đầu công việc, cần tâm trạng thoải mái để tập trung làm ăn. Nếu ai đó đến vay tiền sớm, sẽ khiến chủ nợ bận lòng, không vui, ảnh hưởng đến cả ngày làm việc. Người đi vay thì bị mang tiếng “đầu ngày đã phải cầu cạnh”, còn người cho vay thì e ngại tiền của mình vừa ra đi, sợ mất may mắn đầu ngày.
Ngoài ra, về tâm lý, khi mở hàng hay bắt đầu ngày mới, ai cũng muốn gặp chuyện thuận lợi. Thế nên, vay tiền buổi sáng không chỉ là chuyện phong thủy mà còn là cách ứng xử tế nhị trong xã hội.
Vì sao “Chiều không thăm người bệnh”?
1. Yếu tố tâm linh – quan niệm dân gian
Người xưa cho rằng, buổi chiều là lúc âm khí dần mạnh lên, dương khí suy yếu. Nếu đến thăm bệnh vào khoảng thời gian này, dễ mang theo khí xấu về nhà, không chỉ bất lợi cho bản thân mà còn ảnh hưởng đến gia đình. Nhất là với người bệnh nặng, chiều thường là lúc sức khỏe suy kiệt, tinh thần mệt mỏi, nếu có khách đến thăm thì dễ khiến không gian trở nên nặng nề, khí trường u ám.
Một niềm tin khác trong dân gian cho rằng, nếu thăm bệnh vào buổi chiều tối, người đến thăm vô tình sẽ mang vận khí bệnh tật về mình, lâu dần có thể ảnh hưởng đến sức khỏe, vận mệnh. Do đó, các cụ mới dặn: hãy đến thăm bệnh nhân vào buổi sáng hoặc buổi trưa, khi dương khí thịnh, vừa tốt cho người bệnh vừa an lành cho người đến thăm.
2. Yếu tố thực tế – y học và đời sống
Nếu xét theo góc độ khoa học, buổi chiều tối là lúc người bệnh thường cần nghỉ ngơi. Sau một ngày dài điều trị, uống thuốc, cơ thể họ đã quá mệt mỏi. Lúc này, sự xuất hiện của khách, dù mang ý tốt, cũng có thể khiến bệnh nhân mất giấc ngủ, giảm khả năng hồi phục.
Không chỉ vậy, nhiều bệnh viện thường hạn chế giờ thăm vào buổi chiều tối để đảm bảo an ninh, tránh ảnh hưởng đến công tác điều trị. Đây cũng là lý do thực tế khiến câu dặn dò của ông bà ngày xưa vẫn còn nguyên giá trị cho đến nay.
Ẩn chứa đạo lý ứng xử trong đời sống
Câu nói “Sáng không vay tiền, chiều không thăm người bệnh” không chỉ đơn thuần là kiêng kỵ mà còn phản ánh đạo lý sống của cha ông ta.
Về tài chính: Hãy tập sống chủ động, tự lực, tránh để chuyện vay mượn làm ảnh hưởng đến vận trình của bản thân và người khác. Nếu thực sự cần thiết, nên chọn thời điểm hợp lý để mượn tiền, vừa giữ được sự may mắn, vừa tránh gây khó xử.
Về ứng xử xã hội: Khi thăm bệnh, hãy lựa chọn thời gian phù hợp để không làm phiền, ngược lại còn giúp người bệnh cảm thấy được quan tâm, an ủi. Sự tế nhị, tinh tế trong hành xử chính là nét đẹp mà ông bà ta muốn nhắn nhủ.
Giá trị vẫn còn nguyên trong thời hiện đại
Ngày nay, có thể nhiều người không còn quá tin vào yếu tố tâm linh, nhưng những lời dặn dò này vẫn đáng để suy ngẫm. Thực tế đã chứng minh rằng: vay tiền buổi sáng thường tạo cảm giác không hay cho cả đôi bên, còn thăm người bệnh buổi chiều dễ ảnh hưởng đến việc nghỉ ngơi, hồi phục của họ.
Hơn nữa, sống trong xã hội hiện đại, sự khéo léo, biết chọn thời điểm vẫn luôn là kỹ năng quan trọng. Biết lúc nào nên làm, lúc nào nên tránh, chẳng những giúp công việc thuận lợi mà còn thể hiện được sự tinh tế trong cách cư xử.
“Các cụ bảo rồi: Sáng không vay tiền, chiều không thăm người bệnh” – nghe tưởng đơn giản, nhưng thực chất chứa đựng cả một triết lý nhân sinh. Đó vừa là kinh nghiệm sống, vừa là cách giữ gìn phúc khí, lại vừa dạy ta sự khéo léo trong ứng xử. Biết mà tránh, chẳng những giúp bản thân nhẹ nhàng hơn trong cuộc sống, mà còn thể hiện sự tôn trọng người khác, giữ được vận may và sự hanh thông cho chính mình.
VietBF@sưu tập
