Mùa hè oi bức cùng với sự tăng cao của nhiệt độ và độ ẩm khiến nhiều người gặp phải các vấn đề ngoài da như mụn nhọt, rôm sảy... Thay vì chỉ điều trị bên ngoài, Đông y đề cao giải pháp thanh nhiệt, giải độc từ bên trong, trong đó trà thảo dược là một lựa chọn hiệu quả, an toàn và dễ áp dụng.
Theo y học cổ truyền, các vấn đề ngoài da như mụn nhọt, rôm sảy… là hậu quả của "nhiệt tà" và "thấp tà" xâm nhập, khiến cơ thể mất cân bằng, tích tụ độc tố. Vì vậy cần thanh nhiệt, giải độc từ bên trong. Sử dụng các loại trà thảo dược giúp giảm mụn nhọt là một biện pháp hỗ trợ điều trị mụn an toàn, hiệu quả và bền vững.
Bài viết này sẽ giới thiệu các loại trà thanh nhiệt được dùng trong y học cổ truyền, giúp bạn đọc có thêm lựa chọn để chăm sóc sức khỏe làn da từ bên trong trong mùa nắng nóng.
1. Tác dụng chung của các loại trà giúp giảm mụn nhọt
Theo Đông y, mụn nhọt mùa hè là hệ quả của "nhiệt tà" và "thấp tà" xâm nhập hoặc sinh ra bên trong cơ thể do ăn uống, căng thẳng, thức khuya... gây mất cân bằng. Khi nhiệt và thấp kết hợp, khí huyết ứ trệ, độc tố tích tụ dưới da và sinh ra mụn.
Các thể bệnh thường gặp gồm: Nhiệt độc, thấp nhiệt, huyết nhiệt - đều liên quan đến chức năng các tạng phế, vị, can, tỳ.
Nguyên tắc điều trị là thanh nhiệt, giải độc, lương huyết, trừ thấp và điều hòa tạng phủ. Trà thảo dược được dùng như một liệu pháp "uống trong mát ngoài", giúp cơ thể đào thải độc tố, tiêu viêm, lợi tiểu và hỗ trợ tiêu hóa - từ đó giảm mụn nhọt hiệu quả, lành tính trong mùa nóng.
2. Các loại trà thảo dược giúp giảm mụn nhọt
Dựa trên nguyên lý thanh nhiệt, giải độc, lương huyết, tiêu viêm của Đông y, dưới đây là một số loại trà thảo dược phổ biến và hiệu quả:
2.1. Trà kim ngân hoa
Thành phần: Nụ hoặc hoa kim ngân phơi khô.
Cách dùng: Lấy khoảng 10-15g nụ hoặc hoa kim ngân khô, rửa nhẹ, hãm với khoảng 500ml nước sôi trong 10-15 phút như pha trà bình thường (uống nóng hoặc lạnh); có thể kết hợp với cúc hoa, bồ công anh để tăng cường tác dụng thanh nhiệt, giải độc.
Trà kim ngân hoa thanh nhiệt, giải độc, kháng khuẩn, tiêu viêm hỗ trợ làm giảm mụn.
Tác dụng: Kim ngân hoa có vị ngọt, tính hàn; quy kinh phế, vị; có công năng thanh nhiệt, giải độc, kháng khuẩn, tiêu viêm; thường được dùng trong các trường hợp nhiệt độc nội thịnh gây ra các chứng mụn nhọt, mẩn ngứa, rôm sảy, lở ngứa ngoài da, viêm họng, cảm sốt do phong nhiệt.
Trong trị mụn nhọt, kim ngân hoa giúp làm dịu các nốt sưng viêm, giảm đỏ, đẩy nhanh quá trình lành mụn do tác dụng thanh nhiệt lương huyết.
2.2. Trà bồ công anh
Thành phần: Toàn cây bồ công anh (lá, thân, rễ) phơi hoặc sấy khô.
Cách dùng: Lấy khoảng 15-20g cây khô, rửa sạch, sắc với 500-700ml nước đến khi còn khoảng 300ml, chia 2-3 lần uống trong ngày.
Hãm trà: Dùng khoảng 10-15g lá hoặc hoa khô, hãm với nước sôi tương tự như pha trà.
Trà bồ công anh thanh nhiệt giải độc.
Tác dụng: Bồ công anh có vị đắng, ngọt, tính hàn; quy kinh can, vị. Công năng chủ yếu là thanh nhiệt giải độc, lợi thấp, tiêu thũng tán kết; thường được dùng trị các chứng mụn nhọt sưng tấy, đinh râu, viêm tuyến vú, viêm đường tiết niệu (do thấp nhiệt), viêm dạ dày tá tràng do nhiệt...
Đối với mụn nhọt mùa hè, bồ công anh giúp giải độc mạnh mẽ, tiêu viêm, làm xẹp các nốt sưng và hỗ trợ đào thải độc tố qua đường tiểu do tác dụng lợi thấp.
2.3. Trà cúc hoa
Thành phần: Nụ hoa cúc khô.
Có nhiều loại cúc hoa (hoàng cúc, bạch cúc), cúc hoa vàng có tác dụng thanh nhiệt, cúc hoa trắng có tác dụng dưỡng can, giúp sáng mắt.
Cách dùng: Lấy khoảng 5-10g nụ cúc hoa khô, rửa nhẹ, hãm với khoảng 300-400ml nước sôi trong 5-10 phút; uống nóng hoặc lạnh; có thể kết hợp với kim ngân hoa, cam thảo.
Trà cúc hoa giúp tán phong nhiệt, làm giảm mụn nhọt.
Tác dụng: Cúc hoa có vị ngọt, hơi đắng, tính hơi hàn; quy kinh phế, can, giúp tán phong nhiệt, thanh can minh mục, thanh nhiệt giải độc. Cúc hoa giúp sơ tán phong nhiệt ở phần biểu, làm dịu các chứng mẩn ngứa, phát ban. Đặc biệt, tác dụng thanh can nhiệt hỗ trợ điều hòa hoạt động của gan, gián tiếp làm giảm tình trạng mụn nhọt do can hỏa vượng. Cúc hoa cũng rất tốt cho mắt và thư giãn tinh thần.
2.4. Trà atisô
Thành phần: Hoa, lá, thân hoặc rễ atisô phơi hoặc sấy khô.
Cách dùng: Dùng bông hoặc lá khô, lấy khoảng 10-15g, sắc hoặc hãm với lượng nước phù hợp để uống trong ngày; có thể dùng túi trà atisô chế biến sẵn.
Trà atiso lợi mật, lợi tiểu, mát gan, giúp giảm mụn.
Tác dụng: Atisô có vị đắng, tính mát; quy kinh can, tỳ. Công năng chủ yếu là thanh nhiệt, giải độc, lợi mật, lợi tiểu, mát gan. Mặc dù không phải là vị thuốc kinh điển trong các bài thuốc trị mụn nhọt trực tiếp như kim ngân hoa hay bồ công anh, nhưng atisô lại có tác dụng hỗ trợ chức năng gan và thận rất tốt.
Gan là cơ quan giải độc quan trọng của cơ thể. Khi gan bị nhiệt, hoạt động kém, độc tố dễ tích tụ và biểu hiện ra ngoài da dưới dạng mụn nhọt, mẩn ngứa. Uống trà atisô giúp mát gan, tăng cường chức năng thải độc của gan và thận, từ đó hỗ trợ làm giảm mụn nhọt do nóng gan, nội nhiệt.
2.5. Trà rau má
Thành phần: Toàn cây rau má tươi hoặc khô.
Cách dùng: Dùng tươi, rửa sạch rau má tươi, xay hoặc giã nát, lọc lấy nước cốt để uống. Dùng khô, lấy khoảng 10-15g rau má khô, hãm hoặc sắc nước uống.
Rau má thanh nhiệt giải độc, hỗ trợ làm lành các tổn thương do mụn.
Tác dụng: Rau má có vị đắng, hơi ngọt, tính mát; quy kinh can, tỳ. Công năng thanh nhiệt giải độc, lợi thấp, tiêu thũng, hoạt huyết. Rau má là một vị thuốc thanh nhiệt giải độc rất phổ biến trong dân gian, đặc biệt hiệu quả với các chứng do thử thấp (nắng nóng và ẩm thấp) gây ra như rôm sảy, mẩn ngứa, mụn nhọt. Tác dụng hoạt huyết giúp cải thiện tuần hoàn dưới da, hỗ trợ làm lành các tổn thương do mụn.
Khi sử dụng các loại trà này, bạn nên lắng nghe cơ thể và điều chỉnh liều lượng phù hợp. Nên uống đủ lượng nước trong ngày và kết hợp với chế độ ăn uống, sinh hoạt lành mạnh để đạt hiệu quả tốt nhất. Nếu tình trạng mụn nhọt nặng và kéo dài, nên tham khảo ý kiến của thầy thuốc đông y để được chẩn đoán và kê đơn bài thuốc phù hợp với thể trạng. Trường hợp mụn nặng, kéo dài nên đi khám để được chẩn trị theo thể bệnh riêng.
