Phân biệt biến chủng Delta và Delta Plus

[june04]

Delta Plus là dòng phụ của biến thể Delta, dễ lây nhiễm hơn và đang lan truyền mạnh mẽ ở Anh, nhiều chuyên gia cho rằng nó là nguồn cơn khiến ca Covid nước này tăng kỷ lục.

Hôm 17/10, một cựu quan chức của Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) kêu gọi nghiên cứu khẩn biến thể Delta Plus sau làn sóng lây nhiễm mới ở Anh.

Delta Plus xuất hiện ở Anh vào tháng 4, được tìm thấy ở ít nhất 44 quốc gia khác. Số ca nhiễm tại nước này tăng mạnh trong thời gian gần đây, khiến Hệ thống Y tế Quốc gia (NHS) đứng trước bờ vực khủng hoảng nếu chính phủ không có kế hoạch dập dịch bổ sung vào mùa thu đông.

Delta Plus khác gì so với Delta?

Delta Plus là dòng phụ của biến thể Delta, có một đột biến bên trái gọi là K417N. Đột biến này được tìm thấy trong hai phiên bản virus: Delta AY.1 và AY.2, cả hai đều được gọi là Delta Plus.

Đột biến ảnh hưởng đến một vùng của protein S mà virus dùng để xâm nhập tế bào, được gọi là vùng liên kết thụ thể. Khu vực này quyết định độ bám dính của virus với tế bào. K417N được cho là giúp nCoV tạo liên kết mạnh mẽ hơn giữa chính nó và vật chủ. Điều này có nghĩa virus sẽ lây nhiễm dễ dàng hơn. Tuy nhiên, Cơ quan Y tế Công cộng Anh (PHE) cho biết vaccine vẫn hiệu quả giảm triệu chứng nặng và tử vong.

Phiên bản khác của Delta Plus là AY.4.2, đang lây lan mạnh ở Anh. Nó chứa hai đột biến trong protein S cho phép virus xâm nhập tế bào máu, gọi là Y145H và A222V, đã được tìm thấy trong các biến thể khác có từ giai đoạn sớm của đại dịch. Bản thân các đột biến này không làm tăng khả năng lây truyền của virus trong quá khứ, song đặc tính sẵn có của Delta mang lại lợi thế cho AY.4.2.

Stephen Hoption Cann, chuyên gia bệnh truyền nhiễm Đại học British Columbia, cho biết: "Chúng tôi chưa thực sự biết lợi thế đó là gì, nhưng hy vọng nó không trốn tránh được hàng rào miễn dịch ở người đã tiêm phòng đầy đủ. Đó là điều chúng tôi quan tâm nhất".

Francois Balloux, giám đốc Viện Di truyền của Đại học College London, ước tính phiên bản AY.4.2 của Delta Plus có thể lây truyền nhiều hơn 10% so với Delta ban đầu. Để so sánh, biến thể Detla có khả năng lây truyền gấp đôi so với chủng gốc của nCoV (được tìm thấy ở Vũ Hán), Balloux dự đoán AY.4.2 "không có tác động tương tự đến đại dịch".

Người dân đeo khẩu trang khi ngồi trên một chuyến tàu điện ngầm ở London, ngày 19/7. Ảnh: AP

Ảnh hưởng của Delta Plus AY.4.2 đến dịch bệnh tại Anh

Trong báo cáo tuần trước, Cơ quan An ninh Y tế Anh cho biết tần suất của AY.4.2 gia tăng trong các ca nhiễm gần đây, so với lần đầu xuất hiện vào tháng 7. Báo cáo đưa ra trong bối cảnh nước này đã dỡ bỏ tất cả lệnh hạn chế về sức khỏe cộng đồng, trường hợp mắc và tử vong ở một lần nữa leo thang.

Anh ghi nhận hơn 48.000 ca nhiễm mới ngày 18/10, cao nhất kể từ tháng 7. Số người dương tính mới đạt trung bình hơn 44.000 mỗi ngày trong tuần qua, tăng 16% so với tuần trước.

Số trường hợp nhập viện và tử vong cũng gia tăng, trung bình 130 ca mỗi ngày trong tuần qua, với 223 bệnh nhân qua đời chỉ tính riêng ngày 19/10. Con số này thấp hơn nhiều so với thời điểm đỉnh dịch năm ngoái, trước khi phần lớn dân số Anh được tiêm phòng, song vẫn quá cao khi dịch đã kéo dài suốt hai năm, theo một số chuyên gia.

Theo báo cáo của cơ quan y tế, trình tự gene của AY.4.2 được phát hiện trong 6% ca nhiễm mới xét nghiệm vào cuối tháng 9 và đầu tháng 10. Song theo ông Francois Balloux, bằng chứng cho thấy nó không phải nguyên do khiến dịch bệnh tại Anh tăng mạnh. Thay vào đó, ông và giới khoa học cho rằng nguồn cơn là ở việc dỡ bỏ hoàn toàn lệnh hạn chế và miễn dịch ở một số người đã tiêm vaccine suy giảm nhanh hơn các nước khác.

Chính phủ đang theo dõi chặt chẽ AY.4.2, song chưa coi đây là biến thể đáng lo ngại.

Triệu chứng khi nhiễm Delta Plus

Dữ liệu y tế đến nay cho thấy triệu chứng khi nhiễm Delta Plus giống với các phiên bản nCoV trước đây. Theo NHS, biểu hiện thường gặp là sốt, thân nhiệt cao, ho liên tục trong hơn một giờ hoặc cả ngày, mất hoặc rối loạn vị giác, khứu giác.

Còn quá sớm để kết luận liệu Delta Plus có làm giảm hiệu quả của vaccine hay không. Nghiên cứu ban đầu cho thấy đột biến K417N không có khả năng làm điều này. Trong thử nghiệm vaccine Pfizer chống biến thể Delta Plus, các nhà khoa học cho biết nó không có đột biến giúp virus trốn tránh kháng thể trung hòa do vaccine tạo ra.