Phó giáo sư, tiến sĩ Hoàng Thị Lâm, Trưởng bộ môn Dị ứng Miễn dịch lâm sàng, Đại học Y Hà Nội, cho biết không phải ai cũng bị dị ứng vaccine, chỉ những người cơ địa dị ứng mới có nguy cơ dị ứng vaccine.
Ví dụ, bản thân hoặc thành viên trong gia đ́nh mắc các bệnh dị ứng như dị ứng thuốc, dị ứng thức ăn, dị ứng vaccine, hen phế quản, viêm mũi dị ứng...
Hiện, tỷ lệ dị ứng vaccine và phản vệ do vaccine rất thấp. Tuy nhiên, khi nước ta đang trong chiến dịch tiêm chủng đại trà vaccine Covid-19, mối quan tâm đến các phản ứng sau tiêm, đặc biệt là dị ứng, nhiều hơn.
Vaccine cũng giống như các thuốc khác, đều có khả năng gây dị ứng và bất kỳ thành phần nào của vacine cũng có thể đóng vai tṛ là một dị nguyên (gây dị ứng). Dị ứng vaccine có thể là dị ứng type nhanh xảy ra trong ṿng vài phút hoặc vài giờ với các biểu hiện như mày đay, phù quincke (sưng nề đột ngột), khó thở, phản vệ...
Dị ứng hoặc dị ứng type chậm (qua trung gian IgE hoặc không) xảy ra sau vài giờ đến vài ngày, thậm chí là vài tuần sau khi dùng vaccine. Trong đó cấp tính và nguy hiểm nhất vẫn là phản ứng phản vệ, đặc biệt là sốc phản vệ, có nguy cơ đe dọa tính mạng.
Khoảng 80% trường hợp phản vệ do vaccine xảy ra trong ṿng 30 phút đầu sau tiêm. Các triệu chứng có thể có là mày đay mẩn ngứa, ban đỏ, hoa mắt chóng mặt, mệt mỏi, xuất hiện nhanh sau tiêm vaccine. Sau đó các triệu chứng tiếp tục tiến triển như khó thở, choáng váng, ngất suy hô hấp, trụy tim mạch... Nếu không cấp cứu kịp thời người bệnh có thể tử vong.
Thành phần gây dị ứng trong vaccine rất đa dạng, tùy từng loại vaccine. Đó có thể là do gelatin (có trong vaccine sởi, rubela, thủy đậu...), protein trứng (vaccine sốt vàng, sởi, rubella, vaccine dại ...), protein sữa (bạch hầu, ho gà, uốn ván....).
Một số chất bảo quản trong vaccine như thimerosal, aluminum, và phenoxyethanol cũng có thể gây dị ứng. PEG và Polysorbate là hai thành phần có trong vaccine Covid-19 cũng được liệt kê là các dị nguyên tiềm năng.
Nhân viên y tế tại Hà Nội tiêm vaccine AstraZeneca. Ảnh:Giang Huy.
Nhân viên y tế tại Hà Nội tiêm vaccine AstraZeneca. Ảnh:Giang Huy.
Hiện nay, có nhiều hướng dẫn cách tiếp cận và chẩn đoán dị ứng vaccine ở những người cơ địa dị ứng. Điều quan trọng nhất vẫn là thăm khám lâm sàng. Một số hướng dẫn đề nghị test để nhận biết nguy cơ dị ứng vaccine, tuy nhiên cách này đang gây nhiều ư kiến trái chiều. Bộ Y tế cũng không khuyến cáo test dị ứng trước khi tiêm vaccine.
Theo quan điểm của tiến sĩ Lâm: "Người cơ địa dị ứng có thể test, c̣n trường hợp không thuộc cơ địa dị ứng không khuyến cáo test dị ứng vaccine Covid-19".
Một số pḥng xét nghiệm có thể xác định được mức kháng thể dị ứng với vaccine, thông thường là kháng thể IgE đặc hiệu với vaccine hoặc thành phần vaccine. Test da cũng là phương pháp được sử dụng. Tuy nhiên test da cũng có thể gây phản ứng phản vệ, nên chỉ được thực hiện tại các đơn vị có trang bị đầy đủ phương tiện cấp cứu và được thực hiện bởi các bác sĩ chuyên khoa hoặc có chứng chỉ về việc thực hiện test này.
Ngoài ra, c̣n có xét nghiệm IgE đặc hiệu với dị nguyên (vaccine) như protein trứng, protein sữa, gelatin, latex và nấm mốc hoặc kháng sinh (thành phần của vaccine).
Trong một số trường hợp đặc biệt, các bác sĩ sẽ sử dụng test kích thích để chẩn đoán người bệnh có dị ứng với vaccine hay không. Tuy nhiên, đây là thủ thuật có tính nguy hiểm cao, chỉ nên tiến hành tại các cơ sở y tế có trang bị đầy đủ phương tiện cấp cứu và được thực hiện bởi các bác sĩ chuyên khoa dị ứng.
Tiến sĩ Lâm đánh giá, với các phương pháp tiếp cận và chẩn đoán dị ứng vaccine, người có cơ địa dị ứng có thể thêm cơ hội yên tâm tiêm vaccine, giúp tăng thêm số lượng cá nhân tiêm vaccine, góp phần nhanh chóng tạo nên miễn dịch cộng đồng, đẩy lùi đại dịch.
Chiến dịch tiêm chủng vaccine Covid-19 toàn dân tại Việt Nam bắt đầu hôm 10/7, kéo dài đến tháng 4/2022. Mục tiêu là tiêm miễn phí hàng năm cho nhân dân để đạt được sự miễn dịch cộng đồng trên toàn quốc. Chiến lược tiêm chủng là "tiêm đến đâu an toàn đến đấy", đảm bảo an toàn cho người được tiêm, hạn chế đến mức thấp nhất trường hợp phản vệ.
Delta Có Thể Lây Nhiễm Mà Không Cần Tiếp Xúc Trực Tiếp
Delta hiện đă trở thành biến chủng toàn diện nhất của Covid-19 (Ảnh minh họa)
Với Delta, tốt nhất là nên nghiêm túc ở nhà: Biến chủng Covid lây lan quá kinh khủng, chỉ cần vài giây lướt qua là đủ nhiễm bệnh
Delta có thể lây nhiễm mà không cần tiếp xúc trực tiếp. Chỉ mất 5 – 10s là đủ để một người nhiễm bệnh.
Gần 1 năm rưỡi trôi qua kể từ khi Covid-19 trở thành một đại dịch toàn cầu. Nhưng bây giờ, chúng ta không c̣n đối diện với thứ virus từng gieo rắc kinh hoàng cho Vũ Hán xưa kia. Với biến chủng Delta, Covid-19 đă có một thứ vũ khí toàn diện hơn, và cũng chết chóc hơn. Các biện pháp pḥng dịch trước kia đang dần trở nên mất hiệu quả.
Năm 2021 mới đi được hơn một nửa chặng đường, nhưng số người chết v́ Covid-19 đă vượt qua năm 2020. Tính đến cuối năm ngoái, có khoảng 1,8 triệu ca tử vong, th́ nay đă là hơn 4 triệu người ra đi măi măi.
Lây nhiễm qua tiếp xúc “lướt qua”
Vấn đề lớn nhất của Delta là khả năng lây nhiễm. Ở Sydney (Úc), một số người đă nhiễm bệnh theo cái cách rất bất ngờ, khi thậm chí c̣n chẳng tiếp xúc với F0. Những ǵ họ làm đơn giản chỉ là đi ngang qua ca bệnh trong một quán cafe hoặc trung tâm thương mại.
Cuối tháng 6/2021, camera an ninh tại Sydney ghi nhận 2 trường hợp lan truyền virus dù chỉ đi ngang qua nhau ở một trung tâm thương mại. Chủng virus lây lan chính là Delta, thứ đă khiến nhiều tiểu bang của Úc quay trở lại t́nh trạng phong tỏa toàn diện – gần đây nhất là Victoria.
“Với Delta, chúng ta đang chứng kiến khả năng lây nhiễm ở mức độ rất nhanh chóng và dữ dội, chỉ cần tiếp xúc thoáng qua. Vào đầu đại dịch, những ca tiếp xúc trên 15 phút mới đáng ngại. C̣n giờ, chỉ 5 – 10s là quá đủ. Nguy cơ lây nhiễm đă cao hơn năm ngoái rất nhiều,” – trích lời Tiến sĩ Jeannette Young, quan chức y tế tại bang Queensland.
Và đó là chưa kể, chu kỳ lây nhiễm của Delta (nghĩa là từ lúc phơi nhiễm cho đến khi có khả năng lây lan) đă giảm xuống chỉ c̣n 2 – 4 ngày, thay v́ 7 ngày như trước.
Nhưng Delta vẫn chưa phải là tất cả. Úc đă xuất hiện một biến thể mới – Kappa, với khả năng lây lan qua giọt bắn lơ lửng trong không khí. Vào tháng 5, tại sảnh của một khách sạn dùng để cách ly của Úc, nhiều người đă bị nhiễm dù không tiếp xúc trực tiếp với nhau. Sự việc đă khiến cho 300 địa điểm trở nên nguy hiểm hơn, và 17.000 người có nguy cơ lây nhiễm.
Khả năng lây lan “lướt qua” này có lẽ nên là lời cảnh báo cho toàn thế giới. So sánh với Alpha (chủng gốc tại Vũ Hán), Delta mang đến rủi ro nhập viện cho người nhiễm cao hơn gấp 2 lần. Phân tích dữ liệu di truyền của CDC cho thấy Delta hiện đang chiếm hơn 58% số ca nhiễm tại Mỹ (số liệu ghi nhận vào ngày 14/7).
Đẩy nhanh tiêm chủng – giải pháp duy nhất
Đầu tháng 7/2021, Úc ghi nhận một bữa tiệc sinh nhật đă trở thành ổ dịch, sau khi có ca bệnh “siêu lây nhiễm” xuất hiện ở đó. 24 khách tham dự đă dương tính, chỉ 7 người thoát nạn. 6 người trong đó là các nhân viên y tế, đều đă tiêm chủng toàn bộ. 1 khách tham dự c̣n lại đă tiêm chủng 1 mũi.
Bộ trưởng Bộ Y tế bang New South Wales (NSW) Brad Hazzard cho biết, sự kiện này là minh chứng cho thấy “vaccine quan trọng đến mức nào”. Dẫu vậy, tốc độ tiêm chủng tại nhiều quốc gia – bao gồm cả Mỹ – cũng đang chậm lại. Đây là sự đe dọa rất lớn cho an toàn của cả thế giới trước đại dịch, với những biến chủng đang ngày càng nguy hiểm hơn.
Monday, July 12, 2021
Suy Ngẫm: Một Ngày, Một Năm Và Một Đời Người
Một ngày rất ngắn, ngắn đến mức chưa nắm được cái sáng sớm th́ đă tới hoàng hôn.
Một năm thật ngắn, ngắn đến mức chưa kịp thưởng thức sắc màu đầu xuân th́ đă tới sương thu.
Một cuộc đời rất ngắn, ngắn tới mức chưa kịp hưởng thụ những năm tháng đẹp th́ người đă già rồi.
Luôn luôn đến quá nhanh mà hiểu ra th́ quá muộn, cho nên chúng ta phải học cách trân trọng, trân trọng t́nh thân, t́nh bạn, t́nh đồng nghiệp, t́nh yêu, t́nh vợ chồng, t́nh phụ mẫu, t́nh đồng loại ...
V́ một khi đă lướt qua , th́ khó có thể gặp lại.
️Sau 20 tuổi, th́ đất khách và quê nhà giống nhau v́ đi đến đâu cũng có thể thích ứng.
Sau 30 tuổi, th́ ban ngày và ban đêm giống nhau v́ mấy ngày mất ngủ cũng không sao.
Sau 40 tuổi, th́ tŕnh độ học vấn cao thấp giống nhau, học vấn thấp có khi kiếm tiền nhiều hơn.
️Sau 50 tuổi, th́ đẹp và xấu giống nhau v́ lúc này có đẹp đến mấy cũng xuất hiện nếp nhăn và tàn nhang.
Sau 60 tuổi, th́ làm quan lớn và quan bé giống nhau v́ nghỉ hưu rồi cấp bậc giống nhau.
Sau 70 tuổi, th́ nhà to và nhà nhỏ giống nhau v́ xương khớp thoái hóa không thể đi được hết những không gian muốn đi.
Sau 80 tuổi, th́ tiền nhiều và tiền ít giống nhau v́ có tiêu cũng chẳng tiêu được bao nhiêu tiền.
Sau 90 tuổi, th́ nam và nữ giống nhau v́ không thể làm nổi chuyện ấy nữa.
Sau 100 tuổi, th́ nằm và đứng giống nhau v́ đứng dậy cũng chẳng biết làm ǵ.
CUỘC ĐỜI CỦA BẠN VÀ TÔI LÀ NHƯ VẬY, KHÔNG KHÁC NHAU NHIỀU...
NH̀N RA, HIỂU ĐƯỢC, THẤU HIỂU RỒI, CUỘC ĐỜI LÀ NHƯ THẾ ...
Những loại cây giúp giải độc rắn cắn, côn trùng đốt, bạn nên lưu lại để pḥng khi cần thiết
August 25, 2021
Share
Đu đủ non giúp chữa rắn cắn
Sau khi bị rắn cắn, ngay lập tức bạn dùng garo thắt cách vị trí rắn cắn chừng 5 – 10cm theo hướng về tim, xiết đủ chặt. Khoảng 20 phút th́ nới dần về phía tim chừng 5cm. Sau đó nặn máu độc ra ngoài.
Lấy dao đâm vào trái đu đủ non và dùng bông thấm mủ sau đó đắp lên vị trí rắn cắn. Dùng một chiếc garo để cố định miếng bông trên vết cắn.
Đu đủ bổ nhỏ mang giă nát cả vỏ lẫn hạt. Lấy một chén nước, cho đu đủ đă giă nát vào khuấy đều lên.
Lấy nước đó cho người bị rắn cắn uống, thời gian cách nhau 15 phút 1 lần. Mỗi lần uống khoảng 3 muỗng canh cho tới khi muốn đi đại tiện.
Sau thời gian sơ cứu vết thương hăy đưa bệnh nhân đến bệnh viện càng sớm càng tốt. Để các bác sĩ kiểm tra nếu trong trường hợp gặp rắn dữ có nọc độc cao.
Cam thảo đất dùng để chữa ngộ độc
Dược liệu này c̣n được gọi là cam thảo nam, thổ cam thảo, tên khoa học là Scoparia dulcis L. Cam thảo đất có vị ngọt, tính mát, có công dụng giải nhiệt, chữa cảm sốt, say sắn, ngộ độc nấm bằng cách dùng 100g cây tươi rửa sạch, sắc lấy nước uống.
Nếu trường hợp ngộ độc quá nặng bạn nên đưa bệnh nhân đến bệnh viện gần nhất để được theo dơi t́nh trạng bệnh.
Những loại cây giúp giải độc rắn cắn, côn trùng đốt, bạn nên lưu lại để pḥng khi cần thiết - Ảnh 2
Ổi giúp chữa bệnh tiêu chảy (Ảnh minh họa: Internet)
Tên khoa học là Psidium guajava L., quả ổi xanh, lá non hoặc búp ổi đường dùng làm thuốc. Theo kinh nghiệm dân gian, ăn quả xanh có thể giải độc ba đậu và các chất độc gây tiêu chảy.
Rau mùi có thể chữa nhiễm độc thức ăn
Tên khoa học là Coriandrum sativum L., rau mùi thường dùng để chữa nhiễm độc thức ăn, bằng cách lấy khoảng 120g hạt mùi đem sắc với 2 bát nước lấy 1 bát, chia uống 2 lần trong ngày.
4 động tác đơn giản giúp pḥng chốпg đột qᴜị
Bác Sĩ Hᴜỳnh An Thiên
Đột qᴜị không c̣n là căn bệпh của người lớn tᴜổi mà ngay cả người tɾẻ tᴜổi cũng có ngᴜy cơ mắc phải. Cùng nghe bác sĩ hướng dẫn 4 động tác đơn giản giúp pḥng chốпg đột qᴜị tại nhà nhé.
Những năm gần đây, số ca bị đột quị (tai biến mạch máᴜ năo) liên tiếp tăng và tỷ lệ người tɾẻ tᴜổi bị đột qᴜị ngày càng nhiềᴜ. Để pḥng ngừa đột qᴜị, bên cạnh việc ăn ᴜống lành mạnh, lᴜyện tập thể dục thể thao điềᴜ độ th́ bác sĩ Hᴜỳnh An Thiên – Khoa Khám Bệпh & Nội Khoa, Bệnh Viện Đa Khoa Qᴜốc Tế Vinmec Đà Nẵng đă hướng dẫn 4 động tác đơn giản giúp pḥng ngừa đột qᴜị ngay tại nhà.
1. Nắm ᴄhặt ḷng bàn tay
Ngᴜyên nhân của đột qᴜị là do tắc nghẽn mạch máᴜ. Cho nên động tác nắm chặt ḷng bàn tay sẽ giúp bạn pḥng chốпg đột qᴜị tại nhà.
Bởi v́ tɾong ḷng bàn tay có chứa ɾất nhiềᴜ mạch máᴜ. Hành động nắm chặt tay sẽ khiến cho các mạch máᴜ bị ép lại và việc bạn liên tục nắm chặt tay và thả lỏng sẽ giúp cho mạch máᴜ được lưᴜ thông tốt hơn, không bị tắc nghẽn.
Cách thực hiện như saᴜ : Nắm chặt bàn tay 400 – 800 lần, thực hiện 3 lượt sáng, tɾưa, tối.
2. Nhún vai
Nhún vai sẽ giúp cho khí hᴜyết, cơ bắp tɾở nên thư giăn và từ đó giúp cho máᴜ lưᴜ thông tɾong cơ thể một cách dễ dàng, không bị tắc nghẽn.
Cách thực hiện như saᴜ : Mỗi sáng thức dậy và tối nhún vai lên xᴜống nhiềᴜ lần, thực hiện tɾong ṿng 4 – 8 phút.
3. Lắc đầᴜ
Chᴜyển động đầᴜ qᴜa lại, tɾước saᴜ thường xᴜyên sẽ lᴜyện tập cho mạch máᴜ tɾở nên bền bĩ, có lợi cho việc pḥng ngừa đột qᴜị.
Nhiềᴜ chᴜyên gia cũng cho ɾằng những ᴄôпg nhân sơn có ɾất ít ngᴜy cơ mắc phải đột qᴜị v́ phải di chᴜyển đầᴜ lên xᴜống nhiềᴜ.
4. Mát-xa cổ
Việc mát-xa cổ giúp những cơ bắp ở vùng cổ được thư giăn, giảm bớt cholesteɾol tích tụ, làm cho mạch máᴜ hồi phục và giúp cho máᴜ lên năo tốt hơn, hạn chế khả năng đột qᴜị.
Cách thực hiện như saᴜ : Chà xát 2 tay với nhaᴜ cho nóng, saᴜ đó mát-xa 2 bên tɾái phải của vùng cổ, thực hiện khoảng 2-3 lần/ngày.
4 động tác tɾên tᴜy đơn giản nhưng lại có khả năng ngăn ngừa cơn đột qᴜị. Hăy thực hiện và chia sẻ cho người thân, bạn bè để ngăn chặn căn bệпh này nhé. Đừng qᴜên lᴜyện tập thể thao, ăn ᴜống điềᴜ độ để tăng cường sức khỏe.
Đă gọi là bệnh tiểu đường tất nhiên liên quan đến trục trặc trong khâu biến dưỡng chất đường. Nhiều người v́ thế dù chưa bệnh vẫn bớt món ngọt v́ sợ bệnh hơn sợ … ma! Cẩn tắc tuy đúng là vô áy náy nhưng chỉ bấy nhiêu vẫn chưa đủ để cầm chân “cơn đại dịch của thế kỷ”! Kiêng đường đến phát thèm nhưng nếu cuộc sống tẩm đầy stress th́ bệnh tiểu đường không mời cũng chực chờ ngoài cửa. Bằng chứng là nhiều người không hề “hảo ngọt” theo nghĩa đen nhưng vẫn bệnh mới đau!
Chuyện ǵ cũng có lư do. Nhờ tiến bộ nhảy vọt trong mô h́nh nghiên cứu, thầy thuốc bây giờ đă hiểu rơ hơn về giấc ngủ.Giá trị của giấc ngủ không chỉ khu trú trong phạm vi phục hồi. Giấc ngủ là khoảnh khắc vô cùng quan trọng v́ là lúc cơ thể thao diễn nhiều hoạt động đa dạng, tâm cũng như sinh lư, để chủ động bảo vệ sức khỏe. Giấc ngủ đầy đủ chất lượng thậm chí là một trong các yếu tố quyết định để pḥng ngừa nhiều bệnh chứng nghiêm trọng. Bằng chứng là kháng thể được tổng hợp nhiều hơn, hồng cầu được tân tạo nhanh hơn, thực bào được huy động mạnh hơn, biến dưỡng được gia tốc gấp nhiều lần… trong khi gia chủ đang say giấc nam kha.
Đi xa hơn nữa chuyên gia ngành nội tiết ở Hoa Kỳ chứng minh mối liên hệ mật thiết giữa giấc ngủ và bệnh tiểu đường. Kết quả của một công tŕnh theo dơi kéo dài hàng chục năm với cả chục ngàn đối tượng cho thấy người thường ngủ không đủ 5 giờ đồng hồ mỗi đêm dễ bị bệnh tiểu đường khi vượt qua độ tuổi 40, nếu so sánh với nhóm đồng niên ít khi mất ngủ.
Lư do rất đơn giản. Cảm giác mỏi mệt do ngủ không đủ khiến hệ thần kinh hiểu lầm là cơ thể thiếu năng lượng. Tuyến yên khi đó ra lệnh cho tụy tạng phóng thích nội tiết tố insulin nhiều hơn nhằm thoái biến chất đường để sinh năng lượng. Không sai về mặt cơ chế tác dụng nhưng t́nh trạng này nếu cứ lập đi lập lại quá thường do nạn nhân thiếu ngủ thường xuyên th́ tụy tạng đến lúc nào đó phải kiệt lực. Bệnh tiểu đường khi đó bất chiến tự nhiên thành.
Thêm vào đó là tác dụng tự tăng đường huyết của tuyến thượng thận dù nạn nhân suốt đêm không ăn nhưng ngủ không yên v́ mang công việc, nỗi lo, tính toán vào giấc ngủ. Đây chính là đ̣n bẩy khiến người phải đồng hành với stress sớm trở thành khách hàng thân thiết của khoa nội tiết. Bệnh tiểu đường loại này càng khó chữa v́ bên cạnh rối loạn biến dưỡng c̣n là bàn tay đánh lén của căng thẳng thần kinh!
Ai cũng hiểu “Ăn được ngủ được là tiên, không ăn không ngủ mất tiền thêm lo”. Không riêng ǵ bệnh tiểu đường, nhiều căn bệnh khác không kém phần nghiêm trọng sở dĩ phát tán, từ cao huyết áp bước qua trầm uất, chỉ v́ nạn nhân nhiều đêm không trọn giấc nồng do bàn tay đánh bồi suốt đêm của stress. Rất thường khi nhiều vấn đề trở nên phức tạp một cách oan uổng chỉ v́ một điểm khởi đầu tương đối đơn giản nhưng không được giải quyết rốt ráo. Vướng bệnh tiểu đường v́ ngủ không ngon, ngủ không đủ là một dẫn chứng rơ hơn ban ngày!
Nhưng nói thế không có nghĩa là phải trả giá quá cao v́ phản ứng phụ của thuốc ngủ loại hóa chất tổng hợp. Thầy thuốc ở Âu Mỹ, nơi chắc chắn không thiếu thuốc đặc hiệu, ắt hẳn có lư do chính đáng khi đồng ḷng trở về với hoạt chất sinh học như lactium, melatonin, valeriana, gaba… để an toàn tuyệt đối khi dùng dài lâu, thay v́ chỉ an thần một chiều, thay v́ mua giấc ngủ tạm bợ gượng ép dù biết là trái ngược với qui luật của thiên nhiên.
V́ sao bệnh ung thư dễ tái phát?
Các tế bào ung thư có thể ngủ đông như gấu khiến việc hóa trị không hiệu quả, tăng nguy cơ tái phát bệnh.
Các nhà nghiên cứu từ Trung tâm Ung thư Princess Margarnet ở Canada vừa công bố kết quả cho thấy tế bào ung thư có thể ngủ đông như gấu trúc nếu nhận thấy mối đe dọa, chẳng hạn phương pháp điều trị hóa trị. Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Cell.
Ngủ đông là cơ chế được kích hoạt trong trường hợp sinh vật cần sinh tồn khẩn cấp. Nó cho phép nhiều động vật tạm dừng quá tŕnh phát triển phôi cho đến khi điều kiện môi trường thuận lợi hơn.
Theo cơ chế này, các tế bào ung thư sẽ né tránh được các biện pháp như hóa trị để tồn tại lâu dài trong cơ thể. Điều đó khiến ung thư không bị tiêu diệt triệt để sau vài năm điều trị, có thể tái phát.
Tuy nhiên, điều này cũng mang lại dấu hiệu tích cực trong nghiên cứu về ung thư. Việc hiểu rơ chính xác cách ung thư trốn tránh thuốc điều trị sẽ giúp giới nghiên cứu sớm t́m ra phương pháp đánh bại chúng.
Nghiên cứu tiền lâm sàng của nhóm dựa trên các tế bào ung thư đại trực tràng ở người. Theo nhóm tác giả, chúng có khả năng chuyển sang trạng thái kháng thuốc (drug-tolerant persister – DTP) hay c̣n gọi là trao đổi chất thấp. Điều này giải thích v́ sao chúng ta thường thất bại khi điều trị ung thư và gặp t́nh trạng khối u tái phát.
Nhà nghiên cứu và bác sĩ phẫu thuật Catherine O’Brien, Trung tâm Ung thư Princess Margaret, cho biết: “Khối u hoạt động như một cơ quan hoàn thiện. Chúng có thể chuyển sang trạng thái phân chia chậm đến tối giản để tồn tại”.
Nhóm thu thập các tế bào ung thư đại trực tràng và cho nó tiếp xúc hóa, trị liệu. Họ quan sát thấy chúng chuyển sang trạng thái ngủ đông, sử dụng ít chất dinh dưỡng để hoạt động.
Hành vi này được cho là phù hợp với tất cả tế bào ung thư. Điều này có nghĩa đây có thể là cách giúp chúng sống sót trước hóa chất.
Các nhà nghiên cứu cũng thử cấy tế bào ung thư lên các nhóm chuột khác nhau và nhận được cùng một kết quả. Sau 8 tuần, các khối u giảm đáng kể sự phát triển. Khi ngừng điều trị, khối u phát triển trở lại. Ngay cả với tế bào ung thư mới mọc lại, chúng vẫn rất nhạy cảm với hóa chất và t́m cách ngủ đông.
Cơ sở để tế bào ung thư có thể ngủ đông được là nhờ tự thực bào (autophagy). Trong đó, các tế bào tự ăn chính ḿnh để duy tŕ nguồn dinh dưỡng cần thiết. Trong tự nhiên, quá tŕnh này xảy ra để đào thải tế bào xấu, giữ lại tế bào tốt. Riêng tế bào ung thư, nó sử dụng để duy tŕ sự sống.
Bác sĩ ung thư Aaron Schimmer, cùng trung tâm trên, cho hay đây là điều họ chưa từng biết đến trước đó. Nghiên cứu định hướng cho giới khoa học t́m ra cách để phá vỡ cơ chế ngủ đông, không để chúng có cơ hội quay lại sau đó. Nó được cho là phương pháp điều trị ung thư trong tương lai.
Theo SBTN
____________________ _________
6 loại thảo mộc và chất bổ túc chống lại bệnh trầm cảm
.
Trầm cảm là một chứng rối loạn tâm trạng ảnh hưởng đến hơn 17 triệu người trưởng thành chỉ riêng ở Mỹ.Tuy nhiên, con số thực tế được cho là cao hơn nhiều, do nhiều người bị trầm cảm không t́m cách điều trị v́ nhiều lư do khác nhau. Rối loạn trầm cảm được điều trị bằng thuốc, liệu pháp tâm lư, thay đổi lối sống, bao gồm cả việc ăn uống.
Các nghiên cứu cho thấy rằng vitamin, khoáng chất, thảo mộc và một số hợp chất đặc biệt hiệu quả trong việc cải thiện triệu chứng trầm
cảm, theo trang mạng Healthline.
1. Acid béo Omega-3.
Một số nghiên cứu cho thấy bổ túc omega-3 có thể giúp điều trị chứng trầm cảm. Trong một bảng phân tích năm 2020 về các thử nghiệm đối chứng ngẫu nhiên của 638 phụ nữ cho thấy rằng các chất bổ túc acid béo omega-3 cải thiện đáng kể các triệu chứng trầm cảm ở phụ nữ mang thai và sau khi sinh.
2. NAC (N-acetylcysteine)
NAC là tiền thân của các acid amin L-cysteine và glutathione, được coi là một trong những chất chống oxy hóa quan trọng nhất trong cơ thể. Bên cạnh đó, L-cysteine và glutathione c̣n điều chỉnh t́nh trạng viêm và bảo vệ tế bào chống lại tác hại của quá tŕnh oxy hóa.Uống NAC đă được chứng minh là mang lại một số lợi ích cho sức khỏe, bao gồm tăng mức độ glutathione trong cơ thể. Hơn nữa, NAC cải thiện chứng rối loạn điều ḥa dẫn truyền thần kinh ở những người bị rối loạn tâm thần.
3. Vitamin D
Vitamin D là một chất dinh dưỡng quan trọng đóng nhiều vai tṛ thiết yếu trong cơ thể. Thật không may, nhiều người không có đủ lượng vitamin D, bao gồm cả những người bị trầm cảm.
Nghiên cứu cho thấy rằng những người bị trầm cảm có nhiều khả năng bị thấp hoặc thiếu vitamin D. Vitamin D có thể chống lại chứng trầm cảm thông qua một số cơ chế, bao gồm giảm viêm, điều chỉnh tâm trạng và bảo vệ chống lại rối loạn chức năng nhận thức thần kinh.
Một đánh giá năm 2019 về bốn thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng cho thấy bổ túc vitamin D dẫn đến lợi ích lâm sàng ở những người bị trầm cảm nặng.
4. Saffron
Nghệ tây là một loại gia vị chứa các hợp chất chống oxy hóa, bao gồm cả carotenoid crocin và crocetin.
Các nhà khoa học từng làm năm thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng cho thấy rằng việc bổ túc nghệ tây làm giảm đáng kể các triệu chứng trầm cảm ở người lớn mắc chứng MDD so với phương pháp điều trị khác.
Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu thừa nhận rằng cần phải có những thí nghiệm sâu hơn với thời gian theo dơi dài hơn để đánh giá tốt hơn khả năng của nghệ tây trong việc giúp điều trị chứng trầm cảm.
5. Rhodiola (Rhodiola rosea)
Rhodiola là một loại thảo mộc có liên quan đến nhiều lợi ích sức khỏe tiềm năng khi được dùng ở dạng bổ túc. Chúng bao gồm giảm các triệu chứng trầm cảm và cải thiện phản ứng với căng thẳng, giúp cơ thể bạn thích nghi với các t́nh huống căng thẳng.
Loại thảo mộc này phát huy tác dụng chống trầm cảm thông qua khả năng tăng cường giao tiếp tế bào thần kinh và giảm hoạt động quá mức của trục dưới tuyến yên-vỏ thượng thận (HPA). Trục HPA là một hệ thống phức tạp điều chỉnh phản ứng căng thẳng của cơ thể con người. Khi trục HPA hoạt động quá mức, nó sẽ dẫn đến bệnh trầm cảm.
Khi cơ thể nạp chất bổ túc bao gồm rhodiola và nghệ tây có thể làm giảm đáng kể các triệu chứng trầm cảm và lo lắng ở người lớn bị trầm cảm nhẹ đến trung b́nh sau sáu tuần.
6. Vitamin nhóm B
Vitamin B đóng vai tṛ quan trọng trong chức năng thần kinh và điều ḥa cảm xúc. Các vitamin B, bao gồm folate, B12 và B6, cần thiết cho việc sản xuất và điều chỉnh chất dẫn truyền thần kinh như serotonin, acid gamma-aminobutyric (GABA) và dopamine.
Khi thiếu hụt vitamin B12 và folate có thể làm tăng nguy cơ trầm cảm, và việc bổ túc những chất dinh dưỡng này có thể giúp giảm các triệu chứng trầm cảm ở một số nhóm dân số nhất định.
Ví dụ, bổ túc folate có thể làm giảm các triệu chứng của bệnh trầm cảm kháng điều trị ở trẻ em và người lớn bị đột biến gene ảnh hưởng đến chuyển hóa folate.
Vitamin B6 cũng được t́m thấy cải thiện các triệu chứng trầm cảm khi được sử dụng kết hợp với các chất dinh dưỡng khác, bao gồm tryptophan và một dạng vitamin B3 được gọi là nicotinamide.
Những toa thuốc thiên nhiên mầu nhiệm
Đức Trí, M.D.
Mời quư vị tham khảo một đề tài rất hữu ích cho sức khỏe
Không có loại dược liệu nào trên đời này đem lại hiệu quả tốt hơn cho con người và không tốn kém như THUỐC THIÊN NHIÊN
Trong cuộc sống hàng ngày, con người không thể tránh khỏi mắc các loại bệnh từ bệnh nhẹ cho đến bệnh nặng. Tuy nhiên, khi bị bệnh mọi người đều nghĩ đến việc uống thuốc và hy vọng sẽ nhanh chóng khỏi bệnh, mà không bao giờ biết thay đổi thói quen sống của ḿnh.
Thực tế có rất nhiều loại “thuốc” dưỡng sinh bảo vệ sức khỏe, so với việc uống các loại thuốc Đông, Tây,… th́ loại “thuốc” này không hề có tác dụng phụ, và quan trọng là không mất bất cứ một đồng tiền nào.
1. “Thuốc” chống ung thư tốt nhất : Đi bộ
Đi bộ là phương pháp ngừa ung thư tốt nhất. “Đi bộ có thể được xem như một loại thuốc pḥng ngừa ung thư hiệu quả!” Hiệp hội các tổ chức từ thiện Anh và Macmillan Cancer Aids đă cho rằng, nếu chúng ta có thể đi bộ 2km mỗi ngày hoặc đi bộ khoảng 20 phút sẽ giúp pḥng ngừa ung thư vú, ung thư tuyến tiền liệt, ung thư đại tràng. Hơn nữa có thể giảm nguy cơ tử vong tới 50%. V́ vậy, đi bộ là phương pháp ngừa ung thư tốt nhất.
2. “Thuốc” giúp sống lâu nhất : Cười
Tiếng cười có thể đẩy nhanh nhịp tim và cung cấp oxy cho năo. Nhiều người cho rằng muốn sống lâu, cần ăn thực phẩm đại bổ như nhân sâm, nhung hươu. Tuy nhiên, tất cả không bằng một ha'nh động nhỏ chính là nở nụ cười. Theo một nghiên cứu của Tây Ban Nha cho rằng con người càng cười nhiều th́ càng khỏe mạnh. Tiếng cười có thể đẩy nhanh nhịp tim và cung cấp oxy cho năo.
Lisa Rosenberger, một nghiên cứu viên tại Trung tâm y tế Đại học Rush ở Chicago, nói rằng cười là một loại thể dục dưỡng sinh. Những người có tính hài hước sẽ có hệ thống miễn dịch khỏe mạnh, tỉ lệ bị nhồi máu cơ tim giảm khoảng 40% và tuổi thọ trung b́nh có thể tăng thêm 4 năm rưỡi.
3. “Thuốc” bảo vệ tim mạch tốt nhất : Ngồi thiền
Ngồi thiền có thể tăng cường chức năng của tim, thúc đẩy tuần hoàn máu. Ngồi thiền có thể tăng cường chức năng của tim, thúc đẩy tuần hoàn máu. Sau khi ngồi thiền một lúc, sẽ khiến những suy nghĩ của bạn chậm lại, giúp mọi người trấn tĩnh được cảm xúc, tâm tính được xoa dịu. Khi bạn không ngủ được, có thể ngồi bắt chéo chân để thiền định. Ngoài ra, ngồi thiền c̣n có lợi cho việc ngăn ngừa và điều trị đau khớp, hỗ trợ hệ thống hô hấp, rất hữu ích cho việc thở đều.
4. “Thuốc” chống lăo hóa : Ngủ
Nên đi ngủ trước 23 giờ để vừa bao đảm sức khỏe tổng thể vừa giúp đẹp da, tŕ hoăn lăo hóa. “Thuốc” này so với những mỹ phẩm đắt tiền có tác dụng hơn gấp nhiều lần. Các nghiên cứu đă cho rằng thời gian hoạt động của quá tŕnh chuyển hóa tế bào biểu b́ ở người là từ 10 giờ tối đến 2 giờ sáng ngày hôm sau.
Nếu chúng ta có thể bảo đảm giấc ngủ ngon trong thời gian này, chúng ta có thể đẩy nhanh quá tŕnh chuyển hóa và tŕ hoăn lăo hóa da. Ngược lại, thức đêm nhiều sẽ ảnh hưởng đến tốc độ tái sinh của tế bào, rút ngắn tuổi thọ của tế bào da, dẫn đến đẩy nhanh quá tŕnh lăo hóa da.
Chuyên gia kiến nghị, tất cả mọi người nhất định phải ghi nhớ đi ngủ trước 23 giờ để vừa bao đảm sức khỏe tổng thể vừa giúp đẹp da, tŕ hoăn lăo hóa.
5. “Thuốc” chống mất trí nhớ tốt nhất : Chăm chỉ đọc sách
Đọc sách báo nhiều hơn chính là phương pháp tốt nhất để ngăn ngừa chứng mất trí nhớ. Một số nghiên cứu cho rằng, người có tŕnh độ giáo dục càng thấp, sau này nguy cơ mất trí nhớ càng cao. Do vậy, nếu những đứa trẻ có nền giáo dục tốt th́ có thể giúp pḥng ngừa t́nh trạng sa sút trí nhớ trong tương lai.
Nếu người lớn tuổi cũng duy tŕ thói quen học tập, có thể bảo vệ chức năng nhận thức của bản thân. V́ vậy, đọc sách đọc báo nhiều hơn, mỗi ngày nỗ lực nhớ một vài cái mới xảy ra gần đây hoặc học tập để t́m hiểu kiến thức, khiến đại năo luôn ở trạng thái vận động và học tập, đây chính là phương pháp tốt nhất để ngăn ngừa chứng mất trí nhớ.
6. “Thuốc” bổ sung canxi tốt nhất : Phơi nắng
Phơi nắng là phương pháp tốt nhất để bổ sung canxi. Phơi nắng có thể giúp cơ thể hấp thu được vitamin D, hơn nữa vitamin D giúp hấp thụ canxi vào xương tốt nhất. Canxi đi vào xương tham gia quá tŕnh tạo xương, giúp cơ thể có vóc dáng "cân đối", săn chắc và vững chăi.
Đức Trí, M.D.
____________________ _______________
Hypertension, thường được gọi là bệnh áp huyết cao, làm cho khoảng 50,000 người Mỹ chết mỗi năm. Bệnh này cần được theo dơi thường xuyên, v́ vậy có rất nhiều máy đo áp huyết giúp bệnh nhân tự theo dơi mỗi ngày tại nhà.
Công ty Biospectal (Thụy Sĩ) mới đây đă hoàn thành một phần mềm ứng dụng chạy trên điện thoại có hệ điều hành Android. Ứng dụng có tên là Biospectal OptiBP, dùng để đo áp huyết. Khi sử dụng, chỉ cần kích hoạt phần mềm và đặt đầu ngón tay lên ống kính chụp h́nh của máy điện thoại. Phần mềm sẽ thu tín hiệu và đo lượng máu lưu thông qua đầu ngón tay trong 20 giây, sau đó thuật toán sẽ phân tích và chuyển kết quả thành chỉ số áp huyết thể hiện lên màn h́nh.
Mọi người đều có thể sử dụng phần mềm một cách dễ dàng để đo huyết áp ở bất cứ nơi nào với kết quả chính xác như các dụng cụ đo huyết áp trong bệnh viện hay pḥng khám bác sĩ. Hơn nữa, phần mềm c̣n có thể tự động gửi kết quả tới các văn pḥng bác sĩ, bệnh viện… theo ư muốn của người sử dụng.
Được sự ủng hộ của WHO và Gates Foundation, công ty đang t́m cách để phần mềm có thể chạy trên các điện thoại loại cũ 5-10 tuổi, và trên cả điện thoại có hệ điều hành iOS.
Phần mềm sẽ được phát hành trong thời gian ngắn sắp tới.
Chúng ta đều biết cá được coi là một loại thực phẩm lành mạnh, nhưng phụ nữ mang thai lại được khuyến cáo nên hạn chế ăn cá. Lợi ích sức khỏe từ việc ăn cá có lớn hơn so với những rủi ro không, đặc biệt là khi nguồn cá ngày càng cạn kiệt?
Tuy nhiên, do ngày càng sẵn các thực phẩm có nguồn gốc thực vật và do mối quan ngại ngày càng cao về sự bền vững của nguồn hải sản cũng như những dấu vết khí thải carbon phát sinh liên quan tới việc khai thác hải sản, đă có một số người đặt câu hỏi liệu chúng ta có cần cá trong chế độ ăn uống hay không.
Kể từ năm 1974 đến nay, Tổ chức Nông Lương Liên Hiệp Quốc nói rằng trữ lượng hải sản đạt tiêu chuẩn an toàn bền vững sinh học đă giảm từ 90% xuống chỉ c̣n dưới 66%.
Trong khi đó, những lo ngại về thủy ngân và các chất ô nhiễm khác trong hải sản dẫn đến khuyến cáo phụ nữ đang mang thai hoặc đang cho con bú nên hạn chế ăn một số loài cá.
Vậy ăn cá th́ tốt hơn hay gây hại nhiều hơn cho sức khỏe?
Nhiễm độc kim loại nặng
Trong những thập kỷ gần đây, một trong những mối quan ngại lớn nhất là hàm lượng chất ô nhiễm và kim loại có thể gây hại tồn dư trong hải sản.
Một nguy cơ hàng đầu là chất polychlorinated biphenyls (PCB). Mặc dù đă bị cấm vào những năm 1980, nhưng loại hóa chất công nghiệp này đă được sử dụng trên toàn thế giới với số lượng lớn và vẫn tồn đọng dư lượng trong đất và nước.
Chúng có liên quan đến một loạt các tác động tiêu cực đến sức khỏe trên mọi thứ, từ hệ thống miễn dịch đến năo bộ.
Dù PCB có trong mọi thứ, từ các sản phẩm sữa đến nước uống, nhưng hàm lượng cao nhất có xu hướng được t́m thấy trong cá.
Một trong những mối quan ngại lớn nhất là mức độ ô nhiễm và kim loại có hại tồn dư trong cá
Giải pháp hạn chế dung nạp PCB bằng cách giảm ăn cá sẽ là đi ngược lại lẽ thường, Johnathan Napier, giám đốc khoa học tại Viện nghiên cứu Rothamsted Research ở Hertfordshire, Anh, nói.
"Việc chất độc tích tụ nhiều khả năng sẽ tạo ra nguy cơ cho các loài động vật hoang dă bị đánh bắt làm thức ăn trực tiếp cho con người," ông nói. Bởi các nguyên liệu xuất xứ từ biển được thu hoạch làm thức ăn cho cá nuôi thường đều đă được làm sạch, loại bỏ các chất độc hại, cho nên cá nuôi thường an toàn hơn so với cá đánh bắt trong tự nhiên.
Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng vậy, và hàm lượng PCB cũng biến động theo mùa.
Mặc dù thủy sản nuôi trồng thường được coi là tốt hơn cho sức khỏe và môi trường, nhưng hoạt động nuôi trồng thủy sản quy mô lớn cũng có những vấn đề riêng, chẳng hạn như gây ô nhiễm đại dương với chất thải và trở thành nơi phát sinh các loại dịch bệnh có thể lây lan ngược vào môi trường tự nhiên.
Cơ quan y tế công của Anh (NHS) khuyến cáo phụ nữ mang thai và cho con bú nên hạn chế ăn các loài hải sản có nguy cơ chứa nhiều PCB và các chất ô nhiễm khác như dioxin, xuống mức hai phần ăn mỗi tuần.
Những loài này bao gồm các loài cá nhiều mỡ béo như cá hồi, cá trích, và các loài giáp xác không béo như cua, cá vược. Một phần ăn khoảng 140g.
V́ các loài cá nhiều mỡ béo như cá trích có hàm lượng chất độc PCB tương đối cao, phụ nữ mang thai không nên ăn quá hai phần ăn mỗi tuần
Một nỗi lo khác là thủy ngân, một chất độc thần kinh có thể đi qua nhau thai và ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ.
Có rất nhiều mối liên hệ giữa việc ăn phải thủy ngân và ung thư, tiểu đường và bệnh tim. Tuy thủy ngân có thể được t́m thấy trong các loại thực phẩm khác, chẳng hạn như rau, nhưng một nghiên cứu cho thấy 78% lượng thủy ngân hấp thụ là đến từ cá và hải sản.
Trong cá, hàm lượng thủy ngân đủ cao để Cơ quan Quản lư Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) khuyến cáo phụ nữ có thai nên hạn chế ăn một số loại cá phổ biến, bao gồm cá bơn và cá ngừ, xuống chỉ c̣n một phần ăn một tuần.
Tuy nhiên, những lo ngại xung quanh sự tích tụ kim loại nặng trong hải sản đă bị phóng đại quá mức, Napier nói.
Ông cho rằng đó chỉ là vấn đề đối với những loài cá có ṿng đời đặc biệt dài - như cá kiếm, sống từ 15 đến 20 năm. Cá kiếm có nồng độ thủy ngân là 0,995 PPM, trong khi cá hồi, sống trung b́nh từ 4 đến 5 năm, chỉ có khoảng 0,014 PPM.
Trong khi nghiên cứu vẫn đang được tiến hành, Cơ quan Bảo vệ Môi trường của Hoa Kỳ hiện tuyên bố rằng đối với phụ nữ mang thai, nồng độ thủy ngân trung b́nh cao nhất cho phép trên mỗi phần ăn, nếu dùng một phần ăn một tuần, là 0,46 PPM.
Nhưng vấn đề đang trở nên tồi tệ hơn, v́ có bằng chứng cho thấy mức thủy ngân được t́m thấy trong đại dương có thể tăng lên do Trái Đất ấm hơn. Nghiên cứu đă phát hiện ra rằng khi lớp băng vĩnh cửu ở Bắc Cực tan chảy, nó sẽ giải phóng lượng thủy ngân - vốn bị giữ lại trong ḷng đất đóng băng - vào các ḍng nước.
Trong lúc thủy ngân gay ra rủi ro ở mức thấp, Napier nói rằng chúng ta có thể thu được nhiều lợi ích hơn từ cá - đặc biệt là chất omega 3 trong cá biển.
Axit béo
Việc ăn các loại cá béo, trong đó có cá hồi, cá ngừ, cá trích và cá nục, được cho là có liên quan đến việc giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, nhờ vào các chất omega 3, axit eicosapentaenoic (EPA), và axit docosahexaenoic (DHA).
Một số nguồn omega 3 cũng có từ thực vật, chẳng hạn như hạt lanh và quả óc chó, rất giàu loại axit béo thứ ba là ALA.
Một nghiên cứu năm 2014 kết luận rằng lợi ích sức khỏe tim mạch của omega 3 có nguồn gốc thực vật có thể tương đương với EPA và DHA, nhưng vẫn chưa có nghiên cứu nào hỗ trợ cho kết luận này.
Tuy nhiên, ta có thể t́m thấy cả EPA và DHA trong các loại thực phẩm bổ sung chế biến từ tảo biển và trong rong biển ăn được.
"Cả EPA và DHA đều đóng rất nhiều vai tṛ quan trọng trong quá tŕnh trao đổi chất của con người, nhưng cơ thể chúng ta không thể tạo ra các axit béo một cách hiệu quả, v́ vậy điều thực sự quan trọng là phải có chúng trong chế độ ăn uống," Napier nói.
DHA có nhiều trong năo, vơng mạc và các mô chuyên biệt khác của chúng ta. Cùng với EPA, nó giúp chống lại các chứng viêm trong cơ thể, mà có liên quan đến nguy cơ mắc bệnh tim, ung thư và tiểu đường cao hơn.
"Dữ liệu nghiên cứu xă hội học xem xét tác động của omega 3 từ các sản phẩm tự nhiên thu hoạch từ biển đối với sức khỏe con người là vững chắc, nhất quán, đồng thời cho thấy rằng những người hấp thụ EPA và DHA nhiều hơn sẽ ít có nguy cơ mắc các bệnh thông thường, đặc biệt là bệnh tim, và nếu có mắc th́ tỷ lệ tử vong cũng thấp hơn," Philip Calder, trưởng bộ phận phát triển con người và sức khỏe tại Đại học Southampton của Anh, cho biết.
Một cách để tránh tổn hại tiềm ẩn do phơi nhiễm với thủy ngân nhưng vẫn nhận được omega 3 là uống bổ sung viên dầu cá. Tuy nhiên, nghiên cứu gần đây do Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đặt hàng thực hiện - xem xét các chất bổ sung omega 3 trên nhiều kết quả nghiên cứu về sức khỏe - cho thấy chúng không có tác dụng tương tự được như khi ăn cá béo.
Mặc dù bạn có thể nhận được omega 3 từ các thực phẩm bổ sung dầu cá nhưng chúng không hiệu quả bằng việc ăn cá béo.
"Cơ thể chúng ta thích nghi với việc chuyển hóa toàn bộ thực phẩm ăn vào, thay v́ chỉ hấp thu một chất dinh dưỡng hoặc thành phần cụ thể," Napier nói.
"Những phát hiện của chúng tôi cho thấy một tác động có lợi rất nhỏ [trong việc làm giảm nguy cơ] trong vấn đề tử vong v́ bệnh mạch vành tim," Lee Hooper, một trong những người tham gia thực hiện nghiên cứu trên cho WHO, từ Đại học East Anglia, nói thêm.
Trong số khoảng 334 người uống bổ sung chất omega 3 trong thời gian từ bốn đến năm năm, th́ không có ai chết do bệnh mạch vành tim, bà nói.
Nhưng có một vấn đề với các nghiên cứu xă hội học như của Hooper. Tuy một số loại cá béo, chẳng hạn như cá trích, tương đối rẻ, nhưng chế độ ăn uống với cá th́ thường tốn kém hơn so với ăn các loại thực phẩm khác.
Người ta đă chấp nhận rộng răi rằng địa vị kinh tế xă hội ảnh hưởng đến sức khỏe - v́ vậy, có thể những gia đ́nh ăn nhiều cá hơn là những nhà có thu nhập cao hơn và có lối sống nói chung là lành mạnh hơn.
Thông thường, các nhà nghiên cứu sẽ tính đến các yếu tố gây nhiễu như vậy, Calder nói, nhưng họ có thể không bao quát được mọi yếu tố có thể làm sai lệch kết quả nghiên cứu.
Báo cáo của WHO đă xem xét 79 nghiên cứu, mỗi nghiên cứu khác nhau về cách họ kiểm soát t́nh trạng kinh tế xă hội của những người tham gia.
Cá thường có liên quan đến một chế độ ăn uống đắt tiền hơn - vậy có thể là những người ăn nhiều hải sản thường có thu nhập cao hơn và nói chung có lối sống lành mạnh hơn chăng?
Nhưng các thử nghiệm can thiệp, trong đó mọi người được phân chia ngẫu nhiên vào một nhóm nào đó và biện pháp can thiệp như uống bổ sung omega 3 được thực hiện và theo dơi, th́ cũng vẫn có vấn đề.
Chẳng hạn như việc phân tích các tác động tiềm ẩn đến sức khỏe của việc thiếu hụt EPA và DHA là rất khó, Calder nói, bởi mọi người bắt đầu tham gia thử nghiệm với các mức omega 3 khác nhau trong cơ thể của họ.
Ngoài ra, nghiên cứu cho thấy rằng hải sản có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của mọi người ở các mức độ khác nhau, tùy thuộc vào mức độ chúng có thể chuyển đổi các dạng tiền chất của EPA và DHA. Sự khác biệt này có thể phụ thuộc vào chế độ ăn uống và lối sống tổng thể của một người, Calder nói, nhưng sự khác biệt về gene cũng có thể đóng một vai tṛ nào đó.
Một lư do khác khiến cho những lợi ích đạt được từ việc ăn cá có thể khác nhau, đó là cách thức cá sinh trưởng và phát triển.
Hệ sinh thái biển chứa đầy omega 3: những con cá nhỏ ăn sinh vật phù du biển, và bị những con cá lớn hơn ăn; toàn bộ chuỗi thức ăn này sẽ truyền omega 3 vào cho con người.
Nhưng với cá nuôi th́ khác, mà cá nuôi lại là thứ mà đa số chúng ta ăn. "Trong một trang trại nuôi thủy sản, có hàng ngh́n con cá chỉ trong một cái bể. Chúng ăn những ǵ được người nuôi cho chúng ăn," Napier nói.
Giống như trong tự nhiên, thủy sản nuôi thường được cho ăn các loài cá nhỏ hơn. Tuy nhiên, trong tự nhiên, thức ăn đa dạng gồm nhiều loài hơn. C̣n trong các trang trại nuôi, cá thường được cho ăn viên bột làm từ cá cơm Peru.
Nhưng những con cá cơm này đến nay đă bị khai thác, đánh bắt tới mức tối đa ngưỡng chịu đựng của ngành cá, Napier nói - trong lúc việc nuôi trồng thủy sản toàn cầu dự kiến sẽ tiếp tục tăng trưởng.
Theo Tổ chức Nông Lương LHQ, nhu cầu ngày càng tăng đối với các chất bổ sung dầu cá đồng nghĩa với hàm lượng dầu cá có trong viên bột dùng để nuôi cá đang giảm dần. Điều đó có nghĩa là lượng omega 3 trong hải sản mà chúng ta ăn hàng ngày cũng đang giảm theo.
Nhu cầu bổ sung dầu cá ngày càng tăng có nghĩa là hàm lượng omega 3 trong hải sản mà chúng ta ăn hàng ngày đang giảm dần.
"Mỗi năm có một lượng nhất định dầu cá omega được lấy ra khỏi đại dương - và đó là toàn bộ số dầu cá mà chúng ta có được," ông nói. "Nếu nuôi trồng thủy sản đang mở rộng nhưng đầu vào quan trọng nhất trong chế độ ăn của con người - chính là hàm lượng dầu cá - lại hoàn toàn hữu hạn, th́ về bản chất, chúng ta đang pha loăng lượng dầu cá trong thức ăn dành cho thủy sản nuôi mà thôi."
Nghiên cứu từ năm 2016 cho thấy hàm lượng EPA và DHA trong cá hồi nuôi đă giảm một nửa trong hơn một thập kỷ. Dù vậy th́ cá hồi nuôi vẫn có nhiều omega 3 hơn cá hồi đánh bắt trong tự nhiên, Napier cho biết.
"Cá hồi hoang dă bơi vượt Đại Tây Dương để trở về ḍng sông quê hương; khi đó chúng bị mất sức và gầy ṃn đi nhiều. Chúng không c̣n nguyên lượng mỡ béo bởi v́ phải đốt mọi thứ mà chúng có trong thời gian thực hiện chuyến hành tŕnh ngàn dặm này," ông nói.
Thực phẩm bổ năo
Ngoài omega 3, cá có các chất dinh dưỡng có lợi khác, bao gồm selen, bảo vệ tế bào khỏi bị tổn hại và nhiễm trùng; iốt, hỗ trợ quá tŕnh trao đổi chất lành mạnh; và protein.
Từ lâu, cá đă được ca ngợi là "thực phẩm bổ năo". Một nghiên cứu gần đây cho thấy điều này không chỉ nhờ vào hàm lượng omega 3 của nó - mặc dù các nghiên cứu cũng đă t́m thấy mối liên hệ giữa omega 3 và sự chậm lại của chứng suy giảm nhận thức.
Các nhà nghiên cứu đă so sánh thể tích năo ở những người ăn cá với những người không ăn và phát hiện ra rằng ăn cá nướng trên than hoa hoặc cá bỏ ḷ có liên quan đến khối lượng chất xám lớn hơn, không phụ thuộc vào mức omega 3.
"Thể tích năo của chúng ta thay đổi khi sức khỏe và bệnh tật được cải thiện. Càng có nhiều tế bào thần kinh bao nhiêu, th́ thể tích năo càng lớn bấy nhiêu," Cyrus Raji, phó giáo sư thần kinh học tại Đại học Y Washington, cho biết.
Các nhà nghiên cứu đă so sánh thói quen ăn cá và kết quả chụp cộng hưởng từ (quét MRI) trung b́nh của 163 người tham gia ở độ tuổi cuối 70. Họ phát hiện ra rằng, so với những người tham gia không ăn cá, những người ăn cá hàng tuần có thể tích năo lớn hơn - chủ yếu là ở thùy trán - nơi quan trọng đối với sự tập trung, và ở thùy thái dương - vùng thiết yếu phụ trách trí nhớ, học tập và nhận thức.
Mối quan hệ giữa cá và năo bộ có thể là do cá có tác dụng chống viêm, Raji nói, bởi v́ khi năo phản ứng để giảm viêm nhiễm, nó có thể ảnh hưởng đến các tế bào năo trong quá tŕnh này.
"Điều này có nghĩa là bạn có thể cải thiện sức khỏe năo bộ và ngăn ngừa bệnh Alzheimer's bằng một thứ đơn giản là dùng cá trong chế độ ăn uống," Raji nói. Để giúp năo có khả năng phục hồi tốt nhất có thể đối với chứng mất trí nhớ, Raji khuyên bạn nên bắt đầu ăn cá ít nhất một lần một tuần khi bạn ở độ tuổi hai mươi hoặc ba mươi.
Một lư do khác khiến cá có thể tốt cho sức khỏe là v́ nó thay thế các loại thực phẩm kém lành mạnh hơn trong chế độ ăn của chúng ta. "Nếu chúng ta ăn nhiều cá hơn, chúng ta có xu hướng ăn ít những thứ khác hơn," Hooper nói.
Một lư do khiến cá và hải sản tốt cho sức khỏe là v́ chúng thay thế các loại thực phẩm kém lành mạnh hơn trong chế độ ăn của chúng ta.
Tuy nhiên, v́ không có nghiên cứu nổi trội nào cho thấy có những vấn đề lớn về sức khỏe ở những người không ăn cá, Calder nói rằng rất khó để nói dứt khoát rằng cá cần thiết cho sức khỏe tổng thể của con người. Tuy nhiên, ông cho biết thêm, rơ ràng omega 3 giúp tăng cường sức khỏe và giảm nguy cơ bệnh tật.
Nhưng việc t́m hiểu đến tận cùng mức độ lành mạnh của cá thực sự có thể là một cuộc tranh luận dài không hồi kết.
"V́ cá không phải là nguồn thực phẩm an toàn bền vững, giờ đây chúng ta nên nghiên cứu tập trung vào các giải pháp - chẳng hạn như cách trồng tảo và thu hoạch dầu omega 3, th́ tốt hơn là nghiên cứu thêm về cá," Calder nói.
Mọi người có thể tự cân nhắc bằng cách chọn các loài hải sản có mức độ an toàn bền vững sinh thái nhất hiện có. Các hướng dẫn như của Hiệp hội Bảo tồn Biển cho thấy các loài ngon nhất, với 50 trong số 133 loài được liệt kê là những lựa chọn "tốt", bền vững. Thật may mắn khi số đó bao gồm hầu như tất cả những loài được ưa chuộng phổ biến như cá hồi nuôi, tôm, cá tuyết, cá nục, trai, ṣ và cá bơn nuôi.
hử nghiệm mũ đội tại nhà giúp thu nhỏ khối u năo
Các nhà khoa học phát triển loại mũ có thể tạo ra từ trường tấn công tế bào ung thư, lần đầu tiên thử nghiệm thành công trên người.
Nhóm chuyên gia tại Viện Thần kinh học Methodist Houston sử dụng mũ từ trường để thu nhỏ 1/3 khối u năo của một bệnh nhân tại nhà, IFL Science hôm 27/7 đưa tin. Đây là lần đầu tiên thử nghiệm này thực hiện trên người, cho thấy một phương pháp mới tiềm năng và không xâm lấn để điều trị ung thư năo. Nghiên cứu mới đăng trên tạp chí Frontiers in Oncology.
Mũ từ trường mở ra khả năng mới trong việc điều trị ung thư năo (Ảnh: Houston Methodist).
Bệnh nhân 53 tuổi bị u nguyên bào thần kinh đệm tái phát giai đoạn cuối, đă trải qua phẫu thuật, hóa trị liệu và liệu pháp gene thử nghiệm không thành công trước khi tham gia nghiên cứu. Tiên lượng của u nguyên bào thần kinh đệm hiếm khi tích cực - thời gian sống tối đa thường là hai năm và tỷ lệ sống sau 5 năm chỉ là 4%.
Mũ từ trường ban đầu được phát triển để sử dụng trên chuột. Cục quản lư Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) cho phép sử dụng thiết bị trên bệnh nhân v́ lư do nhân đạo khi người này tái phát ung thư vào tháng 8/2019. Tháng 4/2020, bệnh nhân bắt đầu điều trị và sau 36 ngày, khối u đă thu nhỏ 31%. Tuy nhiên, bệnh nhân tử vong do một tổn thương không liên quan ở đầu sau đó không lâu.
"Nhờ sự dũng cảm của bệnh nhân và gia đ́nh ông ấy, chúng tôi có thể thử nghiệm và xác minh hiệu quả tiềm năng của liệu pháp điều trị u nguyên bào thần kinh đệm không xâm lấn đầu tiên trên thế giới", David S. Baskin, bác sĩ phẫu thuật thần kinh tại Bệnh viện Methodist Houston, chia sẻ.
Mũ bảo vệ sử dụng từ trường dao động để làm gián đoạn quá tŕnh vận chuyển các electron - hạt mang điện tích âm - trong ti thể, "nhà máy năng lượng" của tế bào. Kết quả là tế bào u nguyên bào thần kinh đệm bị giết chết, trong khi tế bào khỏe mạnh không tổn hại v́ sự gián đoạn này chỉ xảy ra khi có các hợp chất mà chỉ tế bào ung thư sản xuất ra.
Chiếc mũ gắn ba cặp nam châm xoay kết nối với pin có thể sạc lại. Ban đầu, từ trường phát ra từ những nam châm này được truyền từng đợt trong hai tiếng dưới sự giám sát tại pḥng khám. Sau đó, vợ của bệnh nhân giúp theo dơi tại nhà, truyền tối đa 6 tiếng mỗi ngày.
Quy mô thử nghiệm rất nhỏ nên đây không phải là kết luận chắc chắn. Tuy nhiên, thử nghiệm cũng mang lại hy vọng cho việc t́m kiếm các liệu pháp điều trị u nguyên bào thần kinh đệm mới mẻ, không xâm lấn.
"Kết quả nghiên cứu của chúng tôi trong pḥng thí nghiệm và với bệnh nhân 53 tuổi đă mở ra một thế giới mới về liệu pháp không xâm lấn, không độc hại cho bệnh ung thư năo, với nhiều triển vọng thú vị trong tương lai", Baskin bác sĩ phẫu thuật thần kinh tại Bệnh viện Methodist Houston nói.
Khói từ cháy rừng độc hại gấp 10 lần bồ hóng và các ống khói công nghiệp
.
Có rất nhiều điều phải lưu tâm nghiên cứu về các đám khói lửa cháy rừng.
Số lượng các vụ cháy rừng bùng nổ ở miền Tây nước Mỹ đă tạo nên những màn khói bụi lan rộng ra khắp khu vực, dẫn đến mối đe dọa ngày càng tăng đối với sức khỏe cộng đồng.
Do sự thúc đẩy của biến đổi khí hậu, cháy rừng năm 2020 tại quốc gia này tệ đến mức nó đă gấp đôi so với kỷ lục trước đó về phần diện tích rừng bị đốt cháy, khiến cho các yêu cầu giám sát tại hộ dân cư về ảnh hưởng của khói bụi đối với chất lượng không khí không c̣n là điều xa lạ. Mùa cháy rừng năm nay khởi đầu đầy tàn khốc, bầu trời ở bờ Đông của nước Mỹ trở nên tăm tối với các mảng khói lửa lây lan từ các đám cháy rừng bờ tây nước Mỹ.
Khói không phải là dạng ô nhiễm không khí mà chúng ta thường gặp. Tuy nhiên, theo nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature vào đầu năm nay, các hạt nhỏ trong khói có thể gây hại cho sức khỏe con người gấp 10 lần so với bồ hóng từ những nguồn ô nhiễm khác như ống thải và nhà máy.
Các nhà nghiên cứu đă phân tích các hạt mịn, được gọi là PM2.5, nó nhỏ hơn 30 lần so với đường kính của nang tóc người. Khi nguồn nhiên liệu cháy, dù đó là khí đốt hay thực vật, nó sẽ đưa những hạt nhỏ này vào không khí và đôi khi xâm nhập vào cơ thể người. Nghiên cứu cho thấy các hạt mịn từ đám khói cháy rừng dẫn đến số ca nhập viện về đường hô hấp nhiều hơn 10% so với thông thường. Những ô nhiễm từ các nguồn khác, dù có hại cũng chỉ làm tăng số ca nhập viện vào khoảng 1%.
Rosana Aguilera, tác giả chính của nghiên cứu và là nhà nghiên cứu sau tiến sĩ tại Đại học California, San Diego sẽ tŕnh bày rơ hơn về ảnh hưởng của khói lửa từ cháy rừng đối với sức khỏe con người.
Các "hạt mịn" là ǵ và tại sao chúng ta phải lo lắng về chúng?
Nhóm nghiên cứu của chúng tôi đă phân tích các hạt mịn v́ nó là một trong những thành phần chính của khói cháy rừng. Những hạt này là độc nhất và thành phần hóa học có thể thay đổi tùy thuộc vào loại vật liệu cháy. Có vô số hợp chất tiềm tàng có thể ẩn chứa bên trong khói cháy rừng hay các hạt mịn, ví dụ như là carbon, kim loại nặng.
Hiện chúng tôi đang tập trung nghiên cứu các hạt mịn có trong khói cháy rừng, v́ ở một số vùng của nước Mỹ và trên thế giới th́ khói cháy rừng đang dần trở thành nguồn phát thải chiếm ưu thế. Riêng ở California, nó chính là nguồn ô nhiễm không khí gia tăng trong tương lai gần.
Những hạt mịn đó có thể ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe con người?
Hạt mịn là một trong những chất gây ô nhiễm không khí đáng lưu tâm v́ nó đủ nhỏ để xâm nhập vào hệ thống hô hấp của con người và đi sâu vào phổi. Nó cũng có khả năng vào máu và từ đó đi đến các cơ quan khác, dẫn đến một số triệu chứng như gây khó thở, kích ứng và làm trầm trọng thêm các t́nh trạng như hen suyễn và các bệnh hô hấp khác cũng như các bệnh tim phổi.
Chúng tôi chủ yếu tập trung vào các hiệu ứng cấp tính, phản ứng sau khi người đó tiếp xúc với khói trong một vài ngày. Nhóm không xem xét đặc biệt các tác động lâu dài ở thời điểm này, nhưng tôi nghĩ đó là một lĩnh vực nghiên cứu cần được mở rộng thêm. Sẽ có đôi chút phức tạp khi phải xem xét mức độ phơi nhiễm lâu dài v́ chúng tôi sẽ phải theo dơi những cá nhân tiếp xúc thường xuyên với đám cháy rừng.
Vậy, so sánh giữa khói cháy rừng với ô nhiễm không khí từ các nguồn phát thải khác như ô tô, xe tải và công nghiệp như thế nào?
Chúng tôi nhận thấy rằng khói cháy rừng có thể gây hại hơn v́ nó gia tăng số ca nhập viện so với các hạt bụi mịn không khói.
Khí thải giao thông có thể rất khác về tính thành phần so với khói cháy rừng. Chúng tôi chưa thực sự xem xét thành phần hóa học của những hạt mịn này khi suy xét đến nguồn gốc của chúng. Nhưng một số nghiên cứu về chất độc đang xem xét chi tiết hơn và nhận thấy rằng độc tính của khói cháy rừng có thể tăng dần lên. Nếu đi qua một cấu trúc nào đó, nó có thể hấp thụ một số hóa chất có trong ngôi nhà và các công tŕnh kiến trúc.
Bà hy vọng nghiên cứu của ḿnh sẽ có ảnh hưởng như thế nào?
Chúng tôi muốn bắt đầu xem xét nhiều hơn đến các tác động khác nhau của hạt mịn đối với các nguồn phát thải và cũng cố gắng t́m kiếm thêm một số thành phần hóa học của các vụ cháy rừng khác nhau.
Nếu khói cháy rừng có những tác động lớn hơn và sẽ trở thành một trong những nguồn chính gây ra ô nhiễm trong tương lai, th́ chúng tôi cần t́m hiểu rơ lư do v́ sao nó gây hại nhiều như vậy? Và tác động nào sẽ là dài hạn?
Chất độc thầm lặng (Nên đọc để mà tránh)
Những Chất Phụ Gia TrongThực Phẩm Đầu Độc Trong Thầm Lặng
Ông Huỳnh Chiếu Đẳng, (Ông HCĐ) cựu giáo sư bộ môn Lư-Hoá nhiều năm giảng dạy tại Việt Nam, nay đang định cư tại Mỹ. Ông là người thường xuyên nghiên cứu và có nhiều bài viết về đề tài an toàn vệ sinh thực phẩm. Dưới đây là phát biểu của ông.
Ông HCĐ: Chất phụ gia là những chất được người ta thêm vào trong thục phẩm với mục đích tạo ra màu sắc, hoặc tạo ra mùi thơm, hoặc bảo quản những thực phẩm chế biến sẵn cho lâu hư.
Từ lâu đời rồi người ta đă biết dùng các chất phụ gia như giấm để ngâm rau cải, củ kiệu, như muối ăn dùng muối thịt, cá, hoặc chất tạo ra màu là lá dứa để tạo ra mùi thơm và màu xanh, hay trái gấc tạo ra màu đỏ cho xôi gấc, hoặc hoa lài, hoa sen được dùng để ướp trà. Tất cả những chất đó có thể được coi như là chất phụ gia.
Nhưng lúc sau này người ta dùng những chất hoá học trong kỹ nghệ làm chất phụ gia cho thực phẩm. Bây giờ những chất hoá học lọt vào tay những người không chuyên môn quá nhiều. Thí dụ chuyện dùng phân ure để ướp cá cho tươi lâu là chuyện chắc chắn không nên làm.
TM : Có hai nguồn gốc, một là chất phụ gia từ thiên nhiên, hai là chất phụ gia từ các hoá chất, vậy chắc có lẽ không phải tất cả các loại phụ gia đều không an toàn, không có lợi cho sức khoẻ?
Ông HCĐ: Chất phụ gia cũng cần thiết. Nếu không có chất phụ gia th́ ḿnh gần như là không thể nào có kỹ nghệ đồ hộp hoặc là những thực phẩm chế biến sẵn. Hiện bây giờ ở tất cả mọi quốc gia chúng ta không thể nào t́m được một món thực phẩm chế sẵn mà không có chút xíu chất phụ gia trong đó.
Chất phụ gia tự bản thân nó nếu được dùng đúng th́ là cần thiết. Nhưng hiện giờ trong các quốc gia kỹ nghệ thực phẩm mới vừa phát triển (Trung Quốc, Việt Nam chẳng hạn) người ta dùng những hoá chất rất là nguy hiểm.
Tác hại của chất Formol
TM : Những chất phụ gia nào được dùng một cách phổ biến, thông dụng, nhiều nhất, và nên đặc biệt cần chú ư, thưa ông
Ông HCĐ: Danh sách này th́ gần như là vô tận. Nhưng bây giờ sự kiểm soát những chất phụ gia ở những quốc gia đă có kinh nghiệm, như tại Mỹ, Canada, nhà nước lập ra danh sách những hoá chất nào được dùng trong thực phẩm, những chất nào được dùng khá lâu rồi và người ta thấy chúng không gây ra bất cứ một hiệu quả nào hết, th́ người ta đặt tên chúng là "những chất được biết là an toàn".
Thí dụ nhà nước Mỹ lập ra một danh sách rất là dài, trong đó chất nào được bỏ vào thực phẩm với phân lượng bao nhiêu, không được nhiều quá. Nhưng ở Việt Nam hiện bây giờ người ta dùng chất phụ gia mà tôi thấy rất là nguy hiểm. Thứ nhất phải kể tới là hàn the. Hàn the là borax. Chất này không phải là chất dùng để ăn được mà là chất dùng trong kỹ nghệ. Lâu nay người Việt Nam ḿnh dùng hàn the trong bánh đúc, gị chả, hoặc trong hoa quả rau cải ngâm giấm với mục đích làm cho nó gịn. Hàn the nếu ḿnh ăn ít th́ nó có hại cho gan, cho thận và cho cơ quan sinh dục
Một chất khác cũng được người Việt Nam dùng rất phổ biến, đó là muối diêm. Muối diêm nói chung là tất cả những chất của nhóm nitric. Ở Hoa Kỳ người ta cấm hẳn, không được dùng muối diêm trong thực phẩm. Nhưng tại Việt Nam th́ muối diêm được dùng rất là phổ thông để tạo ra màu đỏ của thịt heo. Người ta bỏ muối diêm vào trong lạp xưởng, nem.
TM : Và tác hại của muối diêm trước mắt và lâu dài ra sao, thưa ông?
Ông HCĐ : Muối diêm có tác hại nguy hiểm nhất mà người ta biết được là gây ra bệnh ung thư. Dĩ nhiên không phải thỉnh thoảng ḿnh ăn một vài chiếc nem hay một đôi lạp xưởng mà bị. Điều quan trọng là chúng ta ăn lâu dài, chất này sẽ tích luỹ và tạo ra những bệnh về lâu về dài.
Hiện giờ người ta dùng formol để giữ cho thực phẩm không hư. Formol là khí formoldehyde tan trong nước. Formol được dùng trong pḥng thí nghiệm để ngâm xác sinh vật, cũng như trong ngành y khoa là dùng formol để ướp xác người cho sinh viên thực tập. Chất đó nguy hiểm lắm. Theo tôi được biết, trong 20 mẩu bánh phở được đem đi phân chất ở thành phố Hồ Chí Minh th́ có tới 16 mẩu có formol với hàm lượng khá cao.
TM : Chúng tôi c̣n nghe nói là ngay cả bây giờ bánh tráng được phát hiện cũng có formol.
Ông HCĐ : Vâng, đúng vậy. Đó là một điều tôi rất quan tâm.
TM : Họ dùng formol với công dụng ǵ, thưa ông?
Ông HCĐ : Formol được sử dụng để cho bánh tráng không bị meo mốc. Ngoài formol được dùng trong bánh tráng, người ta c̣n dùng chất tẩy trắng trong đó nữa. Bản thân bánh tráng không trắng, không trong đẹp. Nhưng không riêng ǵ bánh tráng, ngay cả bún tàu (miến) cũng rất trong v́ có chất tẩy màu.
Người ta dùng chất tẩy màu trong kỹ nghệ để tẩy sạch màu sắc của những sản phẩm mà người thấy không đẹp. Nhưng tại Việt Nam ḿnh người ta dùng chất đó trong thực phẩm, mà dùng một cách rất là liều lĩnh.
TM : Xin được hỏi ông kỹ một chút là khi người ta tiêu thụ phải những thức ăn có chứa formol th́ gặp phải tai hại như thế nào?
Ông HCĐ : Formol gây ra bệnh ung thư. Điều đó người ta biết chắc. Theo Tiến sĩ Nguyễn Bá Đức ở Bệnh Viện Ung Bướu Trung Ương, mỗi năm tại Việt Nam có thêm 150.000 người măc bệnh ung thư, trong đó ước lượng có 50.000 người mắc bệnh v́ ăn uống.
TM : Tức là một phần ba.
Ông HCĐ : Vâng, một phần ba. Trong đó người ta phải kể formol là một trong những nguyên nhân gây ra t́nh trạng ung thư tại Việt Nam.
Phân ure
TM : Ngoài formol, hàn the, chất tẩy trắng như ông vừa tŕnh bày th́ báo chí Việt Nam dạo gần đây cũng có lên tiếng về việc người ta cho phân ure vào nước mắm.
Ông HCĐ: Ngư dân đánh cá ngoài biển muốn cho cá trữ trên nghe nhiều ngày mà trông vẫn c̣n tươi, đem về nhà c̣n bán được, th́ người ta ướp cá này bằng phân ure, tức là phân đạm. Khi chất này thấm vào cá th́ nó giữ cho cá được cứng và tươi lâu. Khi về đất liền người ta bán cá đó lại cho các hăng làm nước mắm. Những hăng nước mắm này không đủ nước để rửa cá mà dù có rửa cho sạch đi nữa th́ cùng không làm sạch hết ure v́ nó đă thấm vào cá. Cho nên khi làm nước mắm th́ vẫn c̣n hàm lượng ure trong nước mắm. Đó là một lư do.
Ngoài ra tôi được biết người ta dùng "pin" có chứa những chất chứa kim loại nặng như ch́, thuỷ ngân, cadmium, thạch tín. Những chất này nằm trong cái người ta gọi là "pin" đó có mục đích là làm cho lá bánh chưng được xanh tươi, hoặc một số thực phẩm có màu xanh tươi.
Những chất này rất là nguy hiểm, nhất là ch́. Ch́ là chất ảnh hưởng lên trí óc, nhất là trí óc trẻ con. Kế đó là thuỷ ngân. Cadmium cũng là chất độc và thạch tín là một chất rất là độc được dùng để đầu độc giết người từ xưa nay.
Vừa rồi ở nước Mỹ có hàng triệu đồ chơi trẻ con bị thu hồi, lư do là nước sơn bên ngoài có chứa ch́. Sơn pha ch́ được dùng từ xưa, có tên là sơn bạch diêm. Thế giới cấm dùng từ năm bảy chục năm nay rồi, nhưng mà đồ chơi do Trung Hoa sản xuất th́ lại vẫn c̣n sơn ch́.
Thuỷ ngân cũng là một kim loại mà người ta e ngại lắm. Những người mẹ mang thai được khuyên là nên ăn ít cá biển càng tốt.
TM : Những cá biển càng to càng có nhiều thuỷ ngân phải không, thưa ông?
Ông HCĐ: Đúng vậy. Thuỷ ngân có trong thiên nhiên. Lư do cá chứa nhiều thuỷ ngân là do các nhà máy hoá học từ nhiều năm nay đă đổ ra biển, cho nên cá ven biển chứa nhiều thuỷ ngân hơn cá ngoài khơi.
Thường thường những hoá chất trên đây có hại cho các bộ phận bên trong cơ thể, nhất là óc (do kim loại nặng), kế đó là thận, rồi gan, và dĩ nhiên chúng làm thay đổi các tế bào trong cơ thể và đưa tới hậu quả sau cùng là bệnh ung thư.
TM : Tai hại như vậy, nhưng như ông vừa tŕnh bày th́ nếu dùng chất phụ gia đó lâu ngày với số lượng nhiều th́ mới gây nguy hại đáng kể cho sức khoẻ, chứ c̣n lâu lâu mới dùng một lần th́ không đáng ngại, vậy xin hỏi dùng bao nhiêu được xem là nhiều và tḥi gian bao lâu gọi là lâu dài, th́ mới đáng lo?
Ông HCĐ : T́nh trạng thay đổi tuỳ theo chất. Thí dụ hàn the (borax) chúng ta dùng rất là lâu dài th́ số lượng gây chết người là 15 gam dùng cho một lần. Tức là với số lượng 15 gam th́ người lớn có thể chết. Với trẻ con là 3 gam. Nhưng không bao giờ chúng ta ăn nhiều như vậy v́ hàn the không ngon chút nào hết.
Thứ hai nữa là khi bỏ vào bánh tráng th́ người ta cũng chỉ cho một số lượng rất ít, cho nên khi ta ăn vào cơ thể th́ nó tích luỹ dần và lâu dài và nó gây bệnh về lâu dài. Điều này rất là nguy hiểm, những chất nào ăn vào chết liền th́ người ta sợ nên người ta tránh. C̣n những chất mới ăn vào người ta không cảm thấy ǵ cả, rồi tới khi nó phát ra bệnh th́ lúc đó đă trễ rồi.
TM : Đúng là kẻ giết người thầm lặng, phải không ông?
Ông HCĐ: Vâng. Thành thử những chất nào người ta biết được là chất độc th́ ở các quốc gia Tây Phương ngựi ta cấm hẳn, không được có chút xíu nào trong thực phẩm hết.
Thí dụ kẹo sản xuất từ bên Mexico không phải người ta bỏ ch́ vào trong đó, nhưng các máy móc sản xuất người ta hàn bằng ch́. Những vết hàn bằng ch́ tan rất ít vào trong đường, trong kẹo. Đem qua Mỹ bán, chính phủ Mỹ phân chất thấy có chút xíu lượng ch́ trong đó và ra lệnh thu hồi liền.
Bột ngọt
Hoá ra bột ngọt (MSG) không có hại. Tuỳ theo người bị allergy hay không.
TM : Lâu nay vẫn có nhiều người bán tín bán nghi về tính lợi hại của bột ngọt. Nhiều người không dám dùng bột ngọt trong nêm nếm thức ăn v́ nghe nói là độc hại cho sức khoẻ. Bột ngọt có tác hại thực sự ra sao? Có độc hay không, thưa ông?
Ông HCĐ : Huyền thoại về bột ngọt đă có từ lâu lắm, từ khoảng hai ba mươi năm nay. Chính nó là chất mà tôi theo dơi nhiều nhất, thành thử nếu nói về bột ngọt th́ tôi rành nó lắm. Nó chỉ là một huyền thoại thôi.
Thực sự bột ngọt là một chất phụ gia gần như vô hại. Tôi nói là gần như vô hại nếu chúng ta không ăn với số lượng quá lớn. Bột ngọt là chất đă có tự nhiên ở trong thịt cá, dầu chúng ta có thêm vào hay không thêm vào th́ nó vẫn có bột ngọt. Thí dụ như chúng ta lên men nước tương theo lối cổ truyền th́ ở trong đó nó đă có bột ngọt rồi.
Bột ngọt là ǵ? Đó là acid glutamic mà cộng với sút, mà acid glutamic là một chất có trong thịt cá, có trong protein. Nó là một amino acid, tức là nó có trong tự nhiên.
Ở những nhà máy sản xuất bột ngọt người ta dùng phương pháp lên men khoai ḿ hoặc hiện bây giờ người ta c̣n lên men một vài thứ củ khác.
Các bà nội trợ có nhiều người tránh bột ngọt, nhưng thực sự chúng ta vào quán ăn chúng ta không thể nào mà không ăn bột ngọt hết. Tôi có một người quen làm trong tiệm phở. Người này cho biết một thùng nước lèo to của tiệm phở, người ta bỏ vào đó 2 bịch bột ngọt, hoặc có khi 3 bịch. Một bịch bột ngọt là nửa kư lô. Thành ra khi chúng ta vào một tiệm phở, ăn phở về, những người nhạy cảm một lúc sau họ thấy khô miệng, họ thấy đầu hơi choáng váng một chút, tê lưỡi. Có người bị ngứa ngoài da nữa. Những người đó được biết là những người dị ứng với bột ngọt.Theo thống kê, cứ 100 người th́ có 1 người bị dị ứng. "Hội chứng quán ăn Tàu" .
TM : Chính những phản ứng tức th́ làm cho người ta lo sợ?
Ông HCĐ: Đúng vậy. Và triệu chứng đó, người Mỹ gọi là "hội chứng quán ăn Tàu", tại v́ trong tất cả quán ăn Á Đông nói chung th́ người ta luôn luôn dùng bột ngọt bởi lư do cạnh tranh. Nếu không gia thêm bột ngọt (vào thức ăn) th́ thực khách ăn không thấy ngon.
Nhưng có điều là những chủ quán ăn lẫn người đầu bếp không rơ là bột ngọt gây thêm hương vị, nó làm cho vị ngọt thịt cá tăng lên. Nhưng bỏ càng nhiều th́ hương vị tăng lên không nhiều. Nó chỉ đên một giới hạn nào đó thôi, rồi nó không tăng lên nữa. Cho nên số lượng bột ngọt dùng trong nấu ăn không nên bỏ nhiều, chỉ đến một giới hạn nào đó rồi thôi. Ngoài giới hạn đó th́ nó không có lợi ích ǵ hết.
Nếu ḿnh nói vô hại hoàn toàn th́ không đúng, nhưng nó là chất phụ gia an toàn và được biết là không gây bệnh về lâu về dài.
Tuy nhiên, chính phủ Mỹ có khuyên hẳn hoi là những bà mẹ đang mang thai và trẻ sơ sinh c̣n quá nhỏ th́ không nên cho ăn những thực phẩm mà trong đó có bột ngọt.
Chính bản thân bột ngọt, tôi biết lúc xưa người Pháp dùng nó để làm thuốc bổ óc. Mà ngay như chúng tôi lúc c̣n đi học ở trung học th́ vẫn mua những viên thuốc bổ óc để uống. Những viên này là acid glutamic. Và người Pháp c̣n chế dưới dạng nước, dạng ống, đó là acid glutamic dưới dạng nước mà người ta gọi tên là glutaminol. Nếu nó là chất gây bệnh hay là chất có hại về lâu về dài th́ người Pháp họ đă biết và họ không dùng như vậy đâu.
TM : Có những tin đồn rằng bột ngọt được chế biến bằng khoai ḿ công nghiệp có nhựa độc thành ra người ta sợ bột ngọt không bảo đảm chất lượng.
Ông HCĐ: Thưa cô, khoai ḿ nó độc. Nó độc không phải là ăn khoai ḿ độc hay ǵ đâu. Khoai ḿ, nhất là lá khoai ḿ, bông khoai ḿ có chứa một loại acid gọi là acid cyanhydric. Đó là loại acid mà ngày xưa Đức Quốc Xă dùng để giết người Do Thái. Hiện bây giờ vẫn c̣n những nơi người ta dùng chất đó để xử những tội nhân bị tử h́nh.
Trong khoai ḿ có một hàm lượng nhỏ acid cyanhydric, cũng giống như là trong măng tre. Măng tre cũng có một hàm lượng nhỏ acid cyanhydric.
Nếu khoai ḿ được luộc ít nước hoặc chúng ta ăn đọt khoai ḿ th́ có khi bị ngộ độc v́ chất acid đó. Nhưng nếu khoai ḿ được luộc nhiều nước hoặc chúng ta lấy bột khoai ḿ để cho lên men thành bột ngọt th́ không c̣n có dính dáng ǵ tới acid cyanhydric.
Bột ngọt là chính do những con men sinh sống bằng khoai ḿ tạo ra, chứ không phải ngay từ bản thân khoai ḿ.
Nếu người ta luộc đọt khoai ḿ để ăn th́ có thể bị ngộ độc. Hoặc là măng tre mà không được luộc hai ba nước và cứ để như vậy mà ăn th́ cũng có thể bị ngộ độc.
Món mắm các loại
TM : Xin được hỏi thêm là một món ăn cổ truyền rất phổ biến tại Viẹt Nam, rất quen thuộc với mọi người, đó là mắm các loại. Đối với nhiều người Việt Nam, thưỏng thức các loại mắm cũng không khác ǵ các món sơn hào hải vị. Nhưng bây giờ người ta nghi ngờ trong các loại mắm cũng có chứa những chất phụ gia độc hại. Thưa, có phải như vậy không?
Ông HCĐ : Cảm ơn cô đă hỏi câu này. Vâng, tôi xin nói một chút xíu về mắm. Mắm theo ông bà chúng ta làm ngày xưa đó th́ tự bản thân nó cũng là chất rất là độc. Thậm chí đến nỗi cơ quan USDA của Hoa Kỳ khuyên người dân khi đi du lịch ở Trung Hoa hay ở các nước Á Châu th́ đừng ăn những chất protein ngâm muối. Tức là chính phủ Mỹ có ư muốn nói rằng đừng ăn thịt muối hay là cá muối, là mắm, là khô, là những loại rau cải được ngâm muối.
Nếu tôi nhớ không lầm th́ chính phủ Trung Hoa cũng đă khuyến cáo dân chúng là đừng ăn quá nhiều rau cải ngâm muối. Rau cải được ướp muối, được ngâm chua, được ngâm muối là món ăn truyền thống của người Trung Hoa. Và chính phủ Trung Hoa biết rằng nó gây ra bệnh ung thư.
Tôi trở lại với món mắm. Mắm tự bản thân nó là protein được ngâm muối, trong đó có nhiều chất độc được coi như chất tạo ra bệnh ung thư về lâu về dài. Thứ hai, lượng muối quá nhiều. Theo các nhà chuyên môn, hiện giờ mỗi ngày một người lớn chỉ được ăn chừng 1 tới 5 gam muối mà thôi. Đó là một số lượng rất ít, so với số lượng mà người Việt Nam tiêu thụ hiện giờ.
Ngay người Âu Châu, người Pháp làm thống kê, ngựi ta thấy số lượng muối ăn vào đă gấp 5-6 lần số lượng 1-5 gam. Và người ta biết rằng khi ăn muối nhiều như vậy th́ bệnh sẽ xảy ra về tim mạch.
Thành thử nếu chúng ta ăn mắm, ăn nước mắm quá nhiều th́ đă là không tốt rồi. Nhưng hiện bây giờ người ta bỏ thêm vào mắm nhiều chất phụ gia khác nữa, mà các chất phụ gia đó th́ chúng ta không kiểm soát được. Nó do sáng kiến từ nơi sản xuất: người ta muốn làm thế nào th́ làm miễn là trông tươi, trông ngon, trông đẹp th́ người ta ăn.
Tôi được biết khô cá, như khô cá thiều, theo một phóng sự mà tôi đọc được từ báo trong nước, th́ người ta dùng một loại cá biển không ngon đem về xay ra, xong rồi trộn chất phụ gia nào đó rất là nhiều. Xong người ta ép lại cho giống như miếng khô cá thiều rồi đem phơi nắng. Theo phóng viên tờ báo, khi đem phơi như vậy chính ruồi nhặng cũng không dám bám vào miếng khô đó nữa. Điều đó cho chúng ta thấy là đáng ngại lắm.
Tôi được biết tôm khô được người ta xịt thuốc trừ kiến vào trong đó để không bị kiến và bị mốc, màu được tươi. Tôi không biết thuốc trừ kiến đó là chất ǵ, mà con kiến đă sợ chất đó th́ dĩ nhiên là con người cũng phải sợ.
Khô mực và các loại cá khô
TM : Thế c̣n khô mực, cá loại cá khô khác có nên quan ngại không, thưa ông?
Ông HCĐ : Khô mực tới bây giờ tôi không được biết người ta đă bỏ chất ǵ vào trong đó, nhưng chính con khô mực có thành phần cholesterol rất cao. Khô mực là một trong những thực phẩm có cholesterol cao nhất. Kế đó là óc heo, óc ḅ.
TM : Mặc dù là không có chất phụ gia thực phẩm?
Ông HCĐ : Mặc dù không có, nhưng khô mực ăn nhiều không tốt đâu, tại v́ cholesterol trong đó cao lắm. Nó cao hơn cả tṛng đỏ trứng gà nữa.
TM : Dạ. Cholesterol ngày nay cũng là một cái đáng sợ.
Ông HCĐ : Đó là một cái mà người ta khuyến khích không nên đem vào cơ thể nhiều. Số lượng mà cơ quan USDA của Mỹ khuyên người dân là một người lớn trung b́nh mỗi ngày chỉ nên đem vào cơ thể chừng 300 miligam trở lại. Một trong đỏ hột gà chứa từ 250 tới 300 milgam. C̣n nếu trứng vịt th́ hàm lượng cholesterol c̣n cao hơn nhiều.
1- Tại sao ở người cao tuổi da lại mất tính co dăn và có nhăn?
Da già đi là hậu quả những thay đổi của các chất tạo keo chiếm 30 phần trăm chất đạm cơ thể. Chất tạo keo là đóng góp quan trọng của chân b́ và cũng của mô bào kết nối. Xương, gân cũng có nhiều chất tạo keo. Khi chất này già cũ đi, nó giảm nước qua hợp chất cao phân tử: các phân tử liên kết với nhau thành dăy dài và bỏ đi một phần lớn sự linh động và đàn hồi.
Thiếu đàn hồi ở da của người cao tuổi đưa tới nếp nhăn càng ngày càng rơ rệt hơn.Với tuổi già sẽ có sự mất mỡ ở mô bào dưới da thường dùng làm lớp độn cho các cơ quan nội tạng.V́ mất tế bào béo, da mất một số cấu trúc hỗ trợ, bắt đầu sệ và cột chặt thành những nếp gấp, nếp nhăn. Để biết điều ǵ sẽ xảy ra, hăy nghĩ một bộ quần áo của người trước khi tiết chế dinh dưỡng với người đă gầy nhiều.
Một yếu tố khác làm cho có nếp nhăn là mất độ ẩm ở da. Theo tỷ lệ th́ da trẻ con chứa nhiều nước hơn da người lớn; số tuổi làm giảm hoạt động của tuyến bă và tuyến mồ hôi đă cung cấp cho da chất dầu và nước.
2- Liệu sự thoa bóp hoặc các hành động khác có thể làm trẻ lại da người già?
Rất tiếc là ta chỉ có thể làm chậm lại hậu quả của sự hóa già của da nhưng làm trẻ lại là một vấn đề không thể được. Tập thể dục và thoa bóp rất tốt để làm mạnh các bắp thịt, nhưng các vết nhăn và sự đàn hồi là chỉ dấu của da người già đều không mất đi bằng cách vận động cơ thể.
Không kể giải phẫu thẩm mỹ, cách hữu hiệu nhất để tạm thời làm tốt da người cao tuổi là bôi thường xuyên một chất làm mềm da. Nhưng không có sản phẩm nào có thể vĩnh viễn lấy lại độ ẩm mà tuổi già đă mất đi ở da.
Các điều kiện từ bên ngoài có thể thúc đẩy sự hóa già của da. Quư vị càng tiếp xúc với tia cực tím của ánh nắng th́ da lại càng mau già.Theo nhiều nhà chuyên môn về y học, mặt trời gây ra tổn thương cho da nhiều hơn là sự hóa già.
Nếu quư vị không tin, xin nh́n phần cơ thể của quư vị lúc b́nh thường được che kín bằng quần áo. Da ở các phần mặc áo tắm nhẵn hơn và trẻ hơn là các nơi mà cơ thể tiếp xúc với ánh nắng.
3- Tại sao nhiều người làm giải phẫu thẩm mỹ?
Giải phẫu thẩm mỹ thường không có ǵ là phù phiếm. Một số người bị hỏng vẻ bên ngoài gây ra do tai nạn, bệnh hoạn hoặc khuyết tật v́ thế họ cần giải phẫu thẩm mỹ nếu họ muốn sống b́nh thường.
Sự quan trọng của giải phẫu chỉnh h́nh trở nên rơ ràng sau Word War I khi nhiều binh sĩ bị biến dạng trầm trọng v́ ḿn và các chất nổ khác.
Nhưng mặt trận không phải là nơi duy nhất có các thương tích đó. Nạn nhân của các tai nạn lưu thông thường cần giải phẫu chỉnh h́nh cũng như những người bị ung thư. Và ghép da đă thành cách điều trị chung cho những nạn nhân bị thay đổi bề ngoài v́ phỏng. Trong số những khuyết tật mà hiện nay có thể sửa hết sức thành công bằng các kỹ thuật giải phẫu là dư ngón tay, sứt môi và các bất thường của cơ quan sinh dục.
4- Tại sao khuyên không nên giải phẫu ở mũi cho các trẻ em?
Thanh niên thường hay bất măn với kích thước và h́nh dáng của mũi ḿnh. Nhưng giải phẫu thẩm mỹ mũi không nên thực hiện cho tới khi xương sống mũi đă ngưng lớn và mũi đă có h́nh dáng cuối cùng.
Thường thường các bạn trẻ phải đợi tới tuổi ít nhất là 15 hoặc 16 khi giải phẫu. Tuy nhiên với một vài cháu, sự tăng trưởng hoàn toàn có thể thực hiện vào tuổi thanh thiếu niên từ 13 tới 19.
5 - Tái tạo nhũ hoa có b́nh thường không?
Tiến bộ kỹ thuật mới đây trong giải phẫu thẩm mỹ nhũ hoa đă làm một cuộc cách mạng để thay đổi thái độ của dân chúng đối với sự tái tạo. Đă có một lúc được coi như vô ích, giải phẫu này bây giờ được nhiều người cho là rất quan trọng đối với một số bệnh nhân bị ung thư nhũ hoa. Kết quả là: nhiều công ty bảo hiểm trước đây đă từ chối trả tiền cho giải phẫu này th́ ngày nay họ đă trả.
Tất nhiên là các giải phẫu gia không thể làm lại nhũ hoa đă cắt bỏ. Mặc dù da và thịt của bệnh nhân đều được dùng trong việc tái thiết, h́nh dáng được tạo ra với một cái túi chứa nước muối. Nhũ hoa mới thường tṛn trịa hơn, bằng phẳng hơn và cứng hơn nhũ hoa tự nhiên.
Trong sách hướng dẫn viết cho các bệnh nhân sẽ làm giải phẫu thẩm mỹ nhũ hoa, một bệnh viện đă tóm tắt một cách thẳng thắn như sau: “một nhũ hoa tái tạo không phải là một nhũ hoa b́nh thường”. Tuy vậy, nhiều bệnh nhân thấy hoàn toàn tự nhiên trong nịt vú, áo tắm hoặc áo dạ hội cắt ngắn.
Kẻ nội thù - Tất cả u bướu là ung thư ??
Bs Nguyễn Ư Đức
1 - Có phải tất cả u bướu là ung thư?
Mỗi cục khối là một u tân sinh. Đây là sự lớn lên bất thường mới có của các mô bào mà không có vai tṛ sinh học nào cho cơ thể.
Mỗi cục khối là một u tân sinh. Đây là sự lớn lên bất thường mới có của các mô bào mà không có vai tṛ sinh học nào cho cơ thể.
Có hai loại u: lành tính và ác tính hoặc ung thư. Khác nhau ở chỗ u lành tính lớn lên chậm, có giới hạn rơ ràng và không lấn át các cấu trúc quan trọng khác.U ác tính có thể phát triển nhanh hoặc chậm, lan ra bằng cách xâm nhập các cơ quan kế cận hoặc ra xa. Như vậy các tế bào của u ung thư tách ra khỏi u nguyên thủy, vào máu hoặc bạch huyết rồi được đưa đi khắp cơ thể.
Ung thư xuất hiện khi có điều bất thường xảy ra cho việc kiểm soát và điều ḥa sự lớn lên của tế bào, khiến chúng tăng sinh vô tội vạ. Điều bất lợi nhất của ung thư là các tế bào lớn lên rất nhanh và tiếp tục măi măi. Trong khi tế bào b́nh thường vui vẻ “nhận diện” tế bào hàng xóm và ngưng sinh sản khi chúng tiếp xúc với các tế bào th́ tế bào ung thư “em chă”.
Tế bào ác tính đều bất thường về h́nh dáng, to hoặc nhỏ. Nhiều trường hợp chúng giống như tế bào thai nhi. Thực vậy, tế bào ung thư phát triển ngược với thai nhi. Ở thai nhi, một loại tế bào thành tất cả các tế bào của nhiều bộ phận khác nhau.Tế bào ung thư th́ ngược lại.Thay v́ giữ sự chuyên biệt, giống như các tế bào đă sinh ra chúng th́ chúng lại giản dị hơn.
2 - Loại ung thư chính gồm có những ǵ?
Nhà chuyên môn nghiên cứu về u bướu gọi là nhà U Bướu Học. Họ đă t́m ra cả trăm loại ung thư; v́ thế họ thường nói ung thư không phải là một bệnh nhưng là nhiều bệnh.
Tất cả ung thư được xếp vào một trong ba loại chính.
– Ung thư biểu b́ xuất phát từ biểu mô, từ các tuyến, lớp lót các bộ phận và da.
– Ung thư mô liên kết xuất phát từ mô bào liên kết như xương, sụn, và cơ bắp.
– Ung thư máu là trường hợp ác tính của máu và hệ huyết tương.
3 - Nguyên nhân của ung thư.
Nguyên nhân chính của ung thư chưa được biết.Tuy nhiên, ai cũng biết rằng ung thư thường do sự thừa kế hoặc sắp xếp trước của bệnh. Ngoài ra những yếu tố khác như siêu vi trùng hoặc tiếp xúc với khói thuốc lá lâu ngày có thể gây ra ung thư.
Ngoại trừ ung thư rất hiếm về mắt, ung thư tự nó không di truyền. Ngay cả hút thuốc lá kinh niên cũng không phải là nguyên nhân v́ có nhiều người hút cả đời mà vẫn không sao.
Cho tới nay, các khoa học gia đă xác nhận khoảng hơn một tá hóa chất có thể gây ra ung thư ở con người trong một vài điều kiện. Các chất này gồm có phế thải kỹ nghệ, khói xe hơi, thuốc trừ sâu bọ, vật liệu xây nhà và chất chế biến thực phẩm. Các tia phóng xạ như ánh nắng mặt trời, tia quang tuyến và khí giới nguyên tử cũng là rủi ro gây ung thư.
Siêu vi trùng cũng là nguyên nhân lớn của ung thư. Trong một số ung thư, nhất là ung thư nhũ hoa và tuyến tiền liệt, th́ các kích thích tố bị coi là nguyên nhân. Các loại ung thư khác như ở miệng và môi đôi khi cũng xảy ra v́ liên tục bị kích thích bởi răng giả.
4 - Cách điều trị ung thư.
Hiện nay có ba phương pháp để điều trị ung thư: giải phẫu, hóa trị và xạ trị. Một phương pháp mới là dùng tia laser. Một cách khác là dùng giải phẫu thuật lạnh.
Ung thư có thể dễ điều trị nếu các tế bào không tự tách ra khỏi u nguyên thủy và lan ra các vùng ở xa.
Một trong những nghịch lư của ung thư là tia phóng xạ không những gây ra mà c̣n chữa khỏi ung thư. Các kỹ thuật viên dùng tia phóng xạ bằng cả máy và kim hoặc viên con nhộng chứa tia phóng xạ.
Hóa trị là dùng một hỗn hợp hóa chất để tiêu diệt tế bào ung thư. Trong số những dược phẩm mới là các chất chống chuyển hóa có vẻ giống như chất dinh dưỡng nhưng can thiệp vào sự nuôi dưỡng tế bào. Các loại kháng sinh mới rất hữu hiệu được sản xuất nhưng không phải để điều trị nhiễm độc mà can thiệp vào sự tổng hợp của DNA và như vậy ngăn không để tái sinh các tế bào của u bướu.
Trước đây, các nhà nghiên cứu căn cứ vào sự thử thuốc để t́m dược phẩm điều trị ung thư. Ngày nay, người ta dùng máy vi tính để đoán trước sự công hiệu của các dược phẩm trong thời gian ngắn.
Ăn Quá Mặn Thường Xuyên Sẽ Không Tốt Cho Sức Khỏe - Nguyễn Thượng Chánh, DVM
Muối là một chất rất cần thiết cho sự sống của con người. Hầu như trong tất cả mọi bữa cơm, dù chay hay mặn, đều có sự hiện diện của muối trong thức ăn.
***
-Disclaimer-(Chối từ trách nhiệm) tác giả không phải là y khoa BS, và cũng không phải là dược sĩ – Bài viết ch́ là một tổng kết từ các tài liệu khoa học ngoại quốc đáng tin cậy mà thôi-Mọi nghi vấn xin các bạn vui ḷng tham khảo với bác sĩ gia đ́nh.
Muối cũng xâm nhập cả vào lănh vực văn chương b́nh dân truyền khẩu của văn hóa Việt Nam, như “Cá không ăn muối cá ươn, con căi cha mẹ trăm đường con hư’’ (giáo dục con cái) hay “Miệng ăn mắm ăn muối, đừng có nói bậy bạ không nên’’ (có tính cách dị đoan, sợ đụng chạm đến thánh thần) hoặc b́nh dân hơn th́: “C̣n trẻ quá mà tóc đă điểm muối tiêu rồi!” (có người dám nói là tại ǵ xấu máu) và chót hết là “Ông chủ tao đă đi bán muối rồi” (tức là ổng đă đi tàu suốt về bên kia thế giới).
Trong chuyện bếp núc th́ có muối mè, muối tiêu, muối ớt, muối sả, hột vịt muối, cà muối, v.v…C̣n có khát nước th́ làm bậy một ly nước đá chanh muối cũng đă lắm.
Muối giúp cho món ăn bớt nhạt nhẽo, tăng khẩu vị và dễ bắt cơm hơn.
Trớ trêu thay ngày nay khoa học cho biết ăn quá nhiều muối sẽ không tốt cho sức khỏe.
KHÔ CÁ SẶC -Ngon nhưng rất nhiều muối
Muối và sức khỏe
Con người ta sống được là nhờ có muối, nói đúng ra là nhờ chất sodium trong muối...
Sodium rất thiết yếu trong việc điều ḥa và giúp thể dịch trong cơ thể được giữ ở một mức độ thích nghi.
Sodium cũng c̣n dự phần trong các hoạt động biến dưỡng như giúp vào hoạt động dẫn truyền mệnh lệnh thần kinh, hấp thụ dưỡng chất của tế bào và co thắt của các cơ.
Nhu cầu về muối thay đổi tùy theo tuổi tác, trọng lượng cơ thể, nếp sinh hoạt và cũng tùy theo sức khỏe của mỗi người.
Ở người có sức khỏe b́nh thường, sự thặng dư sodium được thận loại bỏ ra ngoài theo nước tiểu và mồ hôi.
Ở một số người khác có tính nhạy cảm với muối, th́ sự loại bỏ sodium như vừa kể không mấy dễ dàng nên tỉ lệ chất nầy không ngừng gia tăng lên măi kéo theo hiện tượng giữ nước trong gian bào và trong máu.
Để thích nghi với sự gia tăng của một khối lượng máu quá lớn, tim phải làm việc nhiều hơn và mạnh hơn đồng thời hệ thống mạch máu phải giăn nở thêm hơn.
Áp lực lưu thông của máu trong huyết quản nếu vượt qua một giới hạn nào đó sẽ được xem là hiện tượng cao máu (hypertension).
Khi đo huyết áp, ở người b́nh thường giới hạn tối đa không nên vượt qua là 140/90. Đối với những người đang bị bệnh tiểu đường th́ giới hạn tối đa là 130/80.
Trong các trường hợp huyết áp động mạch có vẻ cao hơn b́nh thường th́ bạn cần phải đi khám bác sĩ.
Khoa học gọi hiện tượng cao máu là kẻ giết người thầm lặng v́ lẽ nó giết ta một cách thật âm thầm, bất ngờ mà không báo hiệu ra một triệu chứng ǵ trước đó cả.
Tuổi tác càng cao th́ sức đàn hồi của động mạch lại càng giảm v́ vậy bệnh cao máu càng dễ xuất hiện, rất nguy hiểm v́ có thể gây ra tai biến mạch máu năo.
Tất cả các nhà khoa học trên thế giới đều chỉ đích danh sự thặng dư muối như là một trong những nguyên nhân chính gây ra bệnh cao huyết áp động mạch.
Để theo dơi huyết áp của ḿnh một cách thường xuyên, bạn có thể mua một cái máy để mỗi ngày tự đo lấy huyết áp của ḿnh. Bạn cũng có thể ghé vào bất kỳ những pharmacies lớn nào tại Hoa Kỳ hay Canada để nhờ họ đo giùm. Dịch vụ nầy hoàn toàn miễn phí!.
Các loại sodium
Muối (chlorure de sodium) dùng để nêm nếm thức ăn tức muối bọt, chỉ chiếm có một phần nhỏ trong tổng số lượng sodium thật sự được sử dụng, số c̣n lại bao gồm sodium hiện diện một cách tự nhiên trong thực vật rau cải, trái cây và cuối cùng là các loại sodium khác, không ở dưới dạng muối, được sử dụng để pha trộn vào thực phẩm biến chế. Mục đích chính là để giúp gia tăng phẩm chất, hương vị, màu sắc và để việc tồn trữ được kéo lâu dài hơn.
Ngoài việc sử dụng muối để bảo quản, sodium c̣n giúp sản phẩm tăng tính giữ nước và thêm cân. Đây là hiện tượng thường thấy trong kỹ nghệ sản xuất thịt nguội (charcuterie) thí dụ như saucisse, jambon, v.v...
Sự kiện thực phẩm công nghiệp có chứa nhiều muối như pizza, chip, BigMac, Gà KFC, đậu phọng rang, v.v…cũng khiến người tiêu thụ dễ bị khát nên có khuynh hướng cần phải uống nước và đương nhiên giúp nhà hàng tăng số bán các loại nước ngọt như Coke, Pepsi, Seven Up...
Các loại muối sodium nầy được gọi là muối ẩn (caché, hidden) rất nguy hiểm v́ chúng ta không thể thấy chúng được.
Đó là Nitrite de sodium và erythorbate de sodium (dùng trong kỹ nghệ thịt nguội để ướp lạp xưỡng, saucisse, jambon, hot dog, nem…), Bicarbonate de sodium c̣n gọi là baking powder (men, bột nổi để làm bánh), Phosphate de sodium, Benzoate de sodium (trong trái cây khô), Citrate de sodium (trong các loại đồ hộp), Propionate de sodium (giúp bánh ḿ không bị mốc meo) và chót là Monosodium glutamate (MSG) mà chúng ta quen gọi là bột ngọt hay ḿ chín...Sản phẩm có chứa muối sodium nhưng ăn lại không thấy mặn. Chết người là chỗ đó!
Những chất ǵ có thể thay thế được muối?
Trên thị trường cũng có một số sản phẩm có thể được dùng để thay thế muối ăn (Salt substitute) v́ chứa rất ít hoặc không có chứa sodium ǵ hết.
Thông thường th́ những sản phẩm loại này lại chứa quá nhiều potassium nên không mấy thích hợp cho một số người.
Thức ăn nào có chứa nhiều sodium?
Hầu như thức ăn, thức uống nào cũng có chứa ít nhiều sodium hết.
Sodium có trong thịt, thịt nguội charcuterie (jambon, saucisse), thịt bacon, lạp xưỡng, tôm cá, trong đồ conserve, các lon súp, súp dưới dang bột (soupe déshydratée), các lon rau đậu, các lon nước ép trái cây như tomato juice, cocktail aux légumes V8, Clamato, trong thức ăn đông lạnh frozen meals, plats cuisinés, trong các loại fast food (pizza, hamburger, Gà KFC, McCroquettes…), trong tất cả các loại chip, ḿ gói, trong sữa, bơ, margarine, fromage, trong nước khoáng (mineral water) như Vichy celestin, cải chua choucroute (sauerkraut) và cả trong rau quả chẳng hạn như celeri...
Đối với các món ăn VN, món ăn nào mặn là có nhiều muối tức phải chứa nhiều chất sodium rồi, chẳng hạn như tương, chao, miso, nước tương, dầu hào, nước mắm, các loại cá khô, cá mặn, tép rang, tôm kho Tàu, tôm khô, khô ḅ, dưa mắm, các loại mắm như mắm nêm, mắm ruốc, mắm ruột, mắm kho, mắm chưng, bún mắm, thịt kho, cá kho, cua rang muối, hột vịt muối, xoài tượng chấm nước mắm đường, v.v…
Ăn nhiều sodium: hăy coi chừng!
Ở những người có sức khỏe b́nh thường th́ cơ thể tự điều ḥa lượng sodium sử dụng bằng cách thải bớt ra ngoài qua mồ hôi, qua nước tiểu và qua phân.
Đối với một số người khác, sự thặng dư sodium sẽ có hại cho tim thận, cũng như làm tăng huyết áp động mạch và có thể dẫn đến tai biến mạch máu năo rất nguy hiểm…Tiêu thụ quá nhiều sodium sẽ kéo theo mất mát calcium qua thận và có thể dẫn đến t́nh trạng loăng xương (osteoporosis) và có nguy cơ dễ bị găy xương.
Ngược lại, một t́nh trạng thiếu sodium rất hiếm thấy xảy ra do vấn đề ăn uống thiếu thốn. Thiếu sodium sẽ làm cho cơ thể bị mất nước (deshydratation). Sự kiện này có thể thấy xảy ra trong trường hợp xuất mồ hôi quá nhiều, bị tiêu chảy lâu ngày, hoặc do ói mửa dữ dội.
Ngoài ra việc uống quá nhiều thuốc lợi tiểu (diuretic) để mong giảm cân cho ốm cũng dễ đưa đến t́nh trạng cơ thể bị thiếu sodium...
Di truyền cũng có thể là một nguyên nhân gây ra huyết áp cao. Người ta ước lượng có từ 10 đến 30% dân số Bắc Mỹ có mang sẵn trong người gène cao máu.
Một số nhà khoa học th́ cho rằng sodium không phải là nguyên nhân trực tiếp của vấn đề làm cao huyết áp. Nó chỉ làm trầm trọng thêm các yếu tố khác liên hệ với bệnh lư này mà thôi.
Ngoài muối ra, một số yếu tố khác như thuốc lá, nếp sống ù ĺ ít vận động, béo ph́, stress cũng ảnh hưởng đến việc làm tăng huyết áp động mạch.Tháng tư, 2007 tạp chí Hypertension có đăng tin một nhóm khảo cứu gia thuộc Đại học Bristol Anh Quốc qua thí nghiệm trên chuột đă nhận diện được nguyên nhân gây hiện tượng gia tăng huyết áp. Đó là protein Junctional Adhesion Molecule-1 (JAM-1)...JAM-1 được t́m thấy trong lớp tế bào endothelium, tức các tế bào lát trong ḷng các mạch máu năo bộ. Sự kiện khá đặc biệt là JAM-1 có tác dụng giam giữ các bạch huyết cầu, gây nên t́nh trạng viêm sưng (inflammation) năo, cản trở việc lưu thông máu và giới hạn nguồn cung cấp oxy trong đầu. Với khám phá quá mới mẻ nầy, các nhà khoa học nghĩ rằng trong tương lai phương cách trị liệu bệnh cao máu có thể sẽ được duyệt xét lại.
Vậy các bạn hăy cẩn thận. Ăn mặn quá có hại cho sức khỏe.
Cơ quan American Heart Association lúc trước khuyến cáo mọi người nên giảm số lượng muối dùng hằng ngày ở mức độ tối đa là 2300mg. Nay họ thấy số đó vẫn c̣n quá cao nên ấn định xuống c̣n 1500 mg sodium/ ngày, tức là lối ½ muỗng café muối. (muối chứa 40% sodium và 60% chlore)..
Trong thực tế, chúng ta tiêu thụ nhiều gấp bội số lượng trên.
The AHA’s previous suggestion – set forth in the U.S. Dietary Guidelines for Americans back in 2005 – called for a maximum upper limit of 2,300 milligrams of salt daily. Most experts now believe that this figure is much too high for the average person, and have lowered the official recommended limit to 1,500 mg per day
Tại Canada luật bắt buộc nhà sản xuất phải trộn thêm 0,01% iode (iodure de potassium) vào muối bán để ngừa bướu cổ (goiter, goître) do t́nh trạng tuyến giáp trạng thiếu iode gây ra.
Chế độ ăn kiêng, ít muối, ít sodium
Những ai đang có vấn đề tim mạch, huyết áp cao, thận yếu hoặc đang bị tiểu đường th́ nên cẩn thận trong việc ăn uống. Không nên ăn mặn quá.
Tùy theo t́nh trạng của bệnh nhân mà bác sĩ sẽ kê ra các chế độ ăn kiêng thích hợp.
Trong thực tế, tại Canada và Hoa Kỳ luật bắt buộc nhà sản xuất phải nêu rơ số sodium chứa trong sản phẩm.
Nhăn hiệu dinh dưỡng Nutrition Facts ghi trên sản phẩm có thể giúp chúng ta có một ư niệm về sodium trong món hàng.
Nếu bạn muốn tính ra số lượng muối th́ phải lấy số lượng sodium và nhân cho 2,5.
Thí dụ 500mg sodium X 2,5= 1250mg muối (hay 1,25g), và nhớ rằng đây chỉ là số lượng sodium của một phần chuẩn (par portion, per serving size) mà thôi.
Ăn càng nhiều th́ số lượng muối càng tăng!
Tại Cadana, những nhăn hiệu sau đây có nghĩa là ǵ?
Cơ quan Kiểm tra thực phẩm Canada (CFIA), thông qua luật về nhăn hiệu đă quy định rơ rệt những từ ngữ được cho phép ghi trên bao b́, thí dụ:
*SANS SEL AJOUTÉ ou NON SALÉ: Không có thêm muối vào thức ăn. Các nguyên liệu sử dụng cũng không có chứa một lượng sodium nào đáng kể hết.
*FAIBLE TENEUR EN SEL ou EN SODIUM ou HYPOSODIQUE: Thức ăn chứa 50% muối (hay sodium) ít hơn sản phẩm b́nh thường và cũng không thể có hơn 40mg sodium cho 100g (nếu là cheddar cheese) cũng như không thể có hơn 80mg sodium cho 100g nếu là thịt hay cá. Được kể như sản phẩm để ăn kiêng (diète).
*SANS SEL ou SANS SODIUM: Không chứa hơn 5mg sodium cho 100g sản phẩm. Đây là loại thực phẩm chứa ít muối, ít sodium nhất.
Muối, một vấn đề lo nghĩ của nhiều quốc gia
World Action on Salt and Health (WASH) là một tổ chức quốc tế quy tụ trên 200 chuyên gia đến từ 48 quốc gia đă thực hiện một cuộc điều tra về hàm lượng muối của 30 sản phẩm giống nhau được bán trong các hệ thống siêu thị và nhà hàng Fast food trên khắp thế giới.
Riêng đối với Canada, kết quả thật đáng ngại v́ có nhiều món hàng cho thấy có chứa một hàm lượng muối 17 lần nhiều hơn sản phẩm đồng loại bán ở các xứ khác. Thủ phạm bị nêu đích danh, đó là Kellog’s, Burger King và McDonald’s (Le Peril blanc, Protégez Vous, No Mai 2007).
WASH cho biết vấn đề muối không phải chỉ thuần túy giới hạn ở các món như hamburger, khoai Tây chiên hoặc vài loại céréale đâu, nhưng theo họ nguồn sodium quan trọng và đáng ngại nhất xuất phát từ các loại thịt nguội (charcuterie), thịt biến chế, chip, bánh biscuit, crackers, craquelins, bánh ḿ khô (biscottes), thức ăn làm sẵn đóng hộp (plats cuisinés), các loại sauces, soupe lon, bột soupe (soupe déshydratée).
Nói chung là muối nằm rất nhiều trong các loại thực phẩm biến chế công nghiệp.
Coi chừng, có khi một thức ăn giàu sodium không nhất thiết là phải có vị mặn lúc ăn vào đâu. Sodium có thể thấy trong bánh ḿ, trong các thỏi cớm céréale (barres tendres, chewy granola bars) và thậm chí…có thể thấy cả trong cà rem nữa (alginate de sodium).
Nhiều quốc gia trong khối Liên Hiệp Âu châu đă ư thức rằng sự thặng dư muối là một vấn đề y tế công cộng quan trọng...
Tại Finlande, sự can thiệp của chính phủ vào vấn đề muối từ những năm 1970 đến cuối những năm 1990 đă làm cho sự tiêu thụ muối giảm xuống c̣n 30%...
Ở Anh quốc, cơ quan Food Standards Agency năm 2003 đă tung ra chiến dịch nhằm kích động giới kỹ nghệ hạn chế lượng sodium trong một số mặt hàng chẳng hạn như trong các lon súp, rau cải đóng hộp, bánh ḿ và fromage. Mục đích chính của chiến dịch nhằm cắt giảm 1/3 số muối tiêu thụ ở mỗi người dân Anh xuống để không được vượt quá giới hạn 6gr/ngày...
Tại Pháp, cơ quan Agence Francaise de Sécurité Sanitaire des Aliments cũng rất quan tâm đến vấn đề muối trong các sản phẩm bán trên thị trường.
Năm 2002 chính phủ Pháp đă đặt ra một chương tŕnh nhằm giảm thiểu sự tiêu thụ muối ở người dân xuống 20% trong ṿng năm năm...
Tại Canada, dù rằng mối nguy cơ của muối đă quá rơ rệt rồi nhưng bộ luật Loi sur les Aliments et Drogues vẫn không xem muối như một chất phụ gia (food additive) nên không ấn định hàm lượng tối đa sodium dùng trong thực phẩm. Muối chỉ được xem như là một nguyên liệu b́nh thường mà thôi.
Tin ngược đời gây hoang mang cho mọi người(Nov 2011)
Mấy năm trước đây (Nov,2011) có khảo cứu đưa ra nhận xét là ăn ít muối quá cũng không phải là điều tốt như người ta thường nghĩ.
Vậy các nhà khoa học cần phải xét lại đường lối quy định đâu là giới hạn muối có thể ăn vào mà không hại đến sức khỏe?
Lư do, giảm muối xuống một mức độ nào đó sẻ làm tăng hormones và một vài hợp chất. Sự kiện nầy có thể làm hại tim. Các chỉ số sau đây sẽ thay đổi.
-tăng cholesterol
-tăng Triglyceride (yếu tố nguy cơ của độy quỵ và tai biến mạch máu năo)
-tăng enzym renin (là yếu tố liên hệ với áp huyết)
-tăng các hormones adrenalin và noradrenalin (có ảnh hưởng đến áp huyết và nhịp đập của tim)
Khám phá nầy đă gây ra nhiều tranh căi từ các giới khoa học.
Từ lâu các nhà khoa học và CDC đều chỉ đích danh rằng thoái quen ăn quá mặn là nguyên nhân làm tăng áp huyết và bệnh tim mạch.
« People should not worry about salt intake » says JAMA. 10 nov 2011 http://blisstree.com/eat/nutrition/p...concludes-981/ Just last month, the Centers for Disease Control and Prevention released a report saying Americans in general consume way too much sodium, and it’s putting our health at risk. Numerous studies have shown excessive dietary salt can lead to hypertension (high blood-pressure), which is a major risk factor for stroke and heart disease. But this new study—published online this week in the American Journal of Hypertension—reviewe d data from 167 studies comparing high and low sodium diets, and the results are surprising. In folks with normal or high-blood pressure, a low-sodium diet did bring blood pressure down. But a low-sodium diet also corresponded to significantly higher:
· Cholesterol levels
· Triglyceride levels (a factor linked to heart attack and stroke)
· The enzyme renin (which is linked to high blood pressure)
· The hormones noradrenaline and adrenaline (which can affect blood pressure and heart rate)
“In my opinion, people should generally not worry about their salt intake,” said study author Dr. Niels Graudal, of Copenhagen University Hospital in Denmark.
Graham MacGregor, a professor of cardiovascular medicine and chairman of the World Action on Salt campaign group, told Reuters he strongly disagrees with Graudal’s conclusions. The review “clearly shows once again that decreasing salt intake lowers blood pressure,” said MacGregor”.
Khảo cứu của Đại học Mc Master Canada, đăng trong The Journal of the Merican Medical Association cũng đưa ra một kết luận tương tợ : Ở những người đang bị bệnh tim và tiểu đường, ăn quá quá ít muối có thể làm gia tăng nguy cơ chết v́ bệnh tim mạch.
McMaster University research has found that too little salt in the diet of people with heart disease and diabetes may increase the risk of cardiovascular death.
While doctors have warned for years that too much salt is not good, the Hamilton university study of 28,880 people with an increased risk of heart disease between 2001 and 2008 found that a daily intake of less than three grams — or slightly more than a teaspoon — can also increase the risk of heart attack and stroke.
The study was published Tuesday in the Journal of the American Medical Association.
“We did find that too little salt was associated with an increased risk,” said researcher Dr. Martin O’Donnell, an associate clinical professor of medicine at McMaster, told the Toronto Star in a telephone interview from Ireland, where he splits his research time.
The study found moderate sodium intake was associated with the lowest risk of cardiovascular events; high sodium intake with increased risk and low sodium intake with increased risk in cardiovascular deaths and hospital admission for heart failure.
Some studies have reported that low sodium intake can contribute to high blood pressure, which in turn may increase cardiovascular risks.
Trên đây chỉ là kết quả của khảo cứu xét qua một khía cạnh nào đó mà thôi.Vậy nên cẩn thận.
Ăn quá mặn một cách thường xuyên vẫn là việc chúng ta cần nên tránh.
Kết luận
H́nh như dân VN ḿnh có thói quen ăn rất mặn.
Không biết có phải đây là nhu cầu tự nhiên của các dân tộc ở những xứ nóng, nhất là đối với những người lao động nặng nhọc thường hay bị đổ mồ hôi nên mất nhiều sodium hay không?
Ngày xưa lúc c̣n nhỏ chúng ta cũng thường hay nghe người lớn nói là ăn mặn cho chắc da, chắc thịt, cho khỏe đó sao?
Muối, đường và mỡ là ba vấn đề quan trọng mà không ai lại có thể thờ ơ được.
Đây cũng là mối lo ngại chính yếu của những người lớn tuổi lúc ăn uống.
Đại dịch coronavirus đă diễn ra liên tiếp trong 2 năm nay nhưng con người vẫn chưa thực sự hiểu về nó.
Lúc đầu th́ các bác sỹ và các nhà khoa học cho rằng coronavirus gây nhiễm trùng hô hấp th́ cũng giống như cúm, chỉ phải đeo khẩu trang khi có triệu chứng để tránh lây cho người khác, thay vào đó rửa tay thường xuyên là quan trọng nhất. Sau đó cũng chính các nhà khoa học lại nói rằng khẩu trang và giăn cách là quan trọng nhất trong pḥng Covid?!?
Lúc đầu th́ các bác sỹ cho rằng cũng giống như cúm, chỉ những người già, có bệnh lư nền, người suy giảm miễn dịch th́ mới có nguy cơ tử vong, người trẻ, hệ miễn dịch tốt th́ có mắc cũng chỉ như cúm mùa thôi. Nhưng rồi họ cũng không thể giải thích được tại sao vẫn có rất nhiều ca bệnh trẻ tuổi, khỏe mạnh cũng bị mắc, suy hô hấp nặng và tử vong. Họ nhận thấy rằng virus không phân biệt già trẻ, bệnh lư nền hay không, cũng không phân biệt giàu nghèo, nổi tiếng hay không nổi tiếng, ai cũng có thể bị.
Chúng ta thấy virus xuất hiện khắp nơi, bất cứ chỗ nào. Cho dù người ta đổ cho toàn cầu hóa, mọi người di chuyển máy bay dễ dàng nên có thể lây từ châu lục này sang châu lục khác, nhưng không hoàn toàn như vậy.
Thực tế th́ virus b́nh thường không thể di chuyển nhanh và xa đến thế, thường th́ ổ dịch cũng cần thời gian ủ bệnh rồi mới có thể lây lan ra chỗ khác. Mà như vậy th́ nếu 1 thành phố hay 1 quốc gia bị bệnh th́ các thành phố và các nước xung quanh phải bị lây trước chứ? Tại sao cùng lúc xuất hiện ở Châu Á, Châu Âu, Châu Mỹ …?
Các nhà khoa học cho rằng virus lây qua giọt bắn, tiếp xúc, nên yêu cầu sát trùng đủ thứ và giăn cách. Họ phân loại F0, F1, F2,… những người tiếp xúc với F0 th́ được gọi là F1 và bị cách ly rồi truy vết.
Nhưng dần dần trong quá tŕnh chống dịch, họ đều thấy nhiều trường hợp rất lạ kỳ, người cùng một nhà, nhưng người này bị người kia không bị: chồng dương tính, vợ vẫn âm tính, mẹ dương tính, con 8 tháng tuổi đang bú mẹ lại âm tính. Nhiều người giải thích bây giờ âm tính v́ bệnh chưa phát thôi, vài hôm nữa dương ngay ư mà. Nhưng cũng không phải. Người dương tính vẫn là dương tính mà người âm tính vẫn là âm tính. Có những người chẳng đi đâu, chẳng tiếp xúc với ai, chỉ ngồi trong nhà cũng dương tính. Con Covid này h́nh như nó biết chọn người để…lây nhiễm? Nó không lây nhiễm theo cách mà các bác sỹ và các nhà khoa học từ trước đến nay vẫn hiểu về loài virus. Rồi đến gần đây th́ họ lại bắt đầu thay đổi khái niệm, không phải cứ tiếp xúc với F0 là thành F1 ?!?
Vẫn chưa hết, cách đây không lâu, chúng ta vẫn cho rằng vaccine là cứu cánh duy nhất của đại dịch. Nhưng rồi bây giờ th́ sao?
Số ca nhiễm Covid ở Mỹ tăng vọt trở lại mặc dù tỷ lệ tiêm chủng của Mỹ đạt rất nhanh trên 50% với Pfizer và Moderna. Tại Israel, số ca nhiễm nặng đang tăng gấp đôi sau mỗi 10 ngày mặc dù tỷ lệ và tốc độ tiêm vaccine của nước này thuộc hàng đầu thế giới. Khả năng lây nhiễm chủng Delta của người đă tiêm chủng đầy đủ cho người khác không thua kém ǵ từ người chưa tiêm. Điều đó làm dấy lên câu hỏi về tính hiệu quả của việc miễn dịch cộng đồng bằng vaccine mặc dù hiệu quả bảo vệ của vaccine khỏi t́nh trạng bệnh nặng vẫn cao.
Ngay cả chúng tôi, những người nghiên cứu về vi sinh vật, cũng hiểu rằng, tất cả những biện pháp của con người từ trước đến nay đều là chạy theo vi sinh vật. Các nhà khoa học có điều chế ra loại kháng sinh mới th́ chỉ một thời gian ngắn sau là xuất hiện vi khuẩn đề kháng. Vaccine th́ chưa hiệu quả nhiều với virus. Đặc biệt, cấu trúc của virus quá đơn giản nên cứ trung b́nh sau 106 lần nhân lên của virus là xuất hiện 1 đột biến mới. Như vậy th́ hàng ngày, hàng tuần, hàng tháng đều có chủng virus mới, chẳng qua là nó đă đủ trội lên để gây thành dịch do biến chủng mới hay chưa thôi.
Rơ ràng, cần phải b́nh tĩnh lại và nh́n nhận vấn đề.
Rơ ràng cái dịch bệnh này có điều ǵ đó mà giới hạn của khoa học hiện nay chưa thể lư giải được một cách cụ thể và chính xác về loài virus này.
Chính tôi, là một tiến sỹ, bác sỹ chuyên ngành vi sinh, nhưng tôi cũng thấy khó giải thích trước t́nh cảnh dịch bệnh trước mặt, nó khác nhiều so với những ǵ tôi được học, đă biết và đă từng nghiên cứu.
Tại thời điểm đợt dịch thứ nhất, phó trưởng khoa Y của đại học y khoa UCSF email cho tôi và nói rằng ông đang rất lo lắng v́ không biết làm sao để bảo vệ nhân viên và sinh viên của ông trước đại dịch, chúc lành cho các bạn. Đại học Stanford, tượng đài y khoa của tôi cũng sụp đổ khi họ nói họ chẳng hiểu cái dịch này như thế nào. Cũng từ đó, tôi muốn tiếp cận nó theo hướng mới hơn là khoa học thuần tuư. Tôi cho rằng phải mở rộng trí óc hơn, cái nh́n phải lớn hơn, rộng hơn, dựa trên ba khía cạnh: khoa học tự nhiên, khoa học xă hội, và khoa học tâm linh th́ mới hiểu được phần nào về đại dịch này.
Con người chủ yếu mới chỉ nh́n nhận đại dịch ở khía cạnh khoa học, có một số ít người nh́n nhận nó ở khía cạnh khoa học xă hội, và rất ít người hơn nữa nh́n nhận nó ở khía cạnh khoa học tâm linh. Trên mạng, trong sách, đă có quá nhiều người nh́n nhận đại dịch coronavirus ở góc nh́n khoa học, nên tôi không muốn viết về nó nữa, mà tôi muốn nh́n nhận nó ở khía cạnh khoa học xă hội và khoa học tâm linh.
Chẳng hạn, tại sao nếu nh́n vào số lượng người chết do Covid th́ thực ra không bằng 1 trận chiến tranh. Thậm chí c̣n không bằng số người chết hàng năm v́ tai nạn giao thông tại Việt Nam.
Tại sao người ta không sợ chiến tranh, không sợ tai nạn giao thông, mà lại hoảng loạn v́ virus? Là v́ chiến tranh người ta c̣n biết đánh ai, ai đánh, biết kẻ thù là ai, chiến lược thế nào, đánh từ đâu, pḥng thủ thế nào. Nhưng virus th́ không thấy đâu cả. Không biết đánh từ đâu, pḥng thủ thế nào nên tâm lư con người, tâm lư xă hội, họ sợ và hoảng loạn. Từ đó mà t́nh h́nh dịch bệnh cứ nặng dần lên.
Một góc khác ở khía cạnh khoa học xă hội. Mọi người cứ hỏi làm sao để dập dịch, làm sao để chống lại Sars-CoV2. Nhưng riêng tôi, tôi thấy nó là sự cân bằng của Tạo Hóa mang lại. Người ta chỉ nói về tác hại của Covid mà rất ít người nh́n nhận khía cạnh tích cực của nó.
ĐẠI DỊCH NÀY DẠY CHO CHÚNG TA RẤT NHIỀU BÀI HỌC:
1. Khi phải đối diện với bệnh tật hay bất kỳ khó khăn nào trong cuộc sống, cách tốt nhất là giữ sự b́nh thản. Chúng ta học cách sống chậm lại và có khoảng lặng và yên tịnh cho ḿnh.
2. Con người cần phải học lại cái CĂN BẢN SỐNG. Tôi nhận thấy nhiều người trẻ trong cuộc sống xă hội đủ đầy hiện nay, vốn dĩ chưa từng trải qua thảm họa như chiến tranh, thiên tai, bệnh dịch, cũng chưa từng biết thiếu thốn là ǵ nên chỉ quan tâm đến những việc phù phiếm.
Ví dụ như đợt dịch thứ nhất, người ta đổ xô đi tranh cướp giấy toilet mà quên đi những nhu cầu tối thiểu khác của con người, họ thiếu căn bản sống, những kỹ năng sinh tồn tối thiểu.
Giăn cách xă hội khiến hàng quán không thể mở cửa, nhiều người vốn dĩ đă quen ăn hàng, không tự nấu ăn bao giờ, tự dưng cuộc sống bị đảo lộn. Họ than văn rằng dịch buồn quá, chẳng làm được ǵ, chẳng được đi đâu. Họ cần tập lại từ việc đi chợ, nấu ăn, và lo cho người thân của ḿnh đủ ăn. Họ cần học lại bài học về sự sinh tồn.
3. Con người cần hiểu ra rằng đừng có tham lam vật chất quá. Mà chúng ta cần học cách trân trọng thức ăn, nguồn nước, không phung phí, không bỏ thức ăn thừa mứa. Ví dụ trước kia chê ỏng chê eo món này ngon món kia dở, phải có cái này cái nọ mới chịu được. Bây giờ có miếng rau trong bát cơm đă thấy mừng, chịu thiếu thốn một tư thấy cũng không chết ai. Nhịn một tư, không đi chơi, không đi ăn, thiếu tiện nghi... vẫn sống tốt. Hăy tập trong sự thiếu thốn để biết ĐỦ.
4. Con người học được bài học về CƯ AN TƯ NGUY, nghĩa là lúc đang yên ổn, b́nh yên th́ nên nghĩ tới lúc nguy nan. Chúng ta học được cách phải tiết kiệm, phải biết ăn dè, không tiêu hết những ǵ ḿnh làm ra để dự pḥng lúc nguy cấp.
5. Con người học được bài học về cách lưu trữ bảo quản: Có những điều trước đây con người không chịu làm nhưng bây giờ có dịch th́ bắt đầu biết suy nghĩ hơn.
6. Chúng ta học ra được rằng, PHÚC HƯỞNG TẬN TH̀ HỌA SẼ TỚI, đừng nên ăn tận, uống tận, hưởng tận. Chừa đường cho người th́ trời mở đường cho ḿnh.
7. Chúng ta học cách thích nghi, chấp nhận mọi biến động của cuộc sống. Cũng giống như biến thể Delta c̣n đang hoành hành, biến thể Lamda mới đă xuất hiện. Chúng ta không c̣n cách nào ngoài việc thích nghi với mọi nghịch cảnh.
8. Chúng ta hiểu rơ hơn chữ VÔ THƯỜNG, không có ǵ là bất biến trong cuộc đời này. Chúng ta cảm giác được sự sống chết rất mong manh xảy ra rất gần xung quanh ḿnh. Chúng ta hiểu rơ rằng nên quan tâm, dành thời gian cho cha mẹ già nhiều hơn bởi có thể một biến động quét qua ta không c̣n kịp nói lời từ giă họ. Đại dịch xảy ra, cũng bộc lộ cái t́nh giữa con người với con người. Họ kỳ thị những người bị dương tính. Nghĩa tử là nghĩa tận, vậy mà người ta chỉ v́ sợ con virus mà quên đi cái t́nh, cái nghĩa. Thấy tội cho những người ra đi đúng vào đợt dịch. Đám tang lạnh lẽo, lẻ loi, không người đưa tiễn.
Chúng ta cũng học cách nhường cơm xẻ áo và yêu thương những ai đang khó khăn hơn ḿnh. Ta cũng nhận ra tình người tự nhiên vốn dĩ không nên hại nhau, không nên lợi dụng nhau, nên tôn trọng nhau.
9. Đại dịch làm giảm nạn tắc đường mà không một chính phủ nào trên thế giới làm nổi. Nhưng chúng ta cũng học được rằng khi hết dịch sẽ không bao giờ càm ràm nhăn nhó mỗi khi ra đường kẹt xe, nắng nóng.
10. Đại dịch đă làm giảm ô nhiễm môi trường: Môi trường đang ô nhiễm nghiêm trọng, có thể khiến trái đất diệt vong v́ hiệu ứng nhà kính, v́ sự nóng lên của trái đất, v́ băng tan hai cực…Nếu chỉ hô hào kêu gọi mọi người bảo vệ môi trường th́ sẽ chẳng ai làm.
Nhưng chỉ cần đại dịch Covid xảy ra, mọi người không ai ra đường, không xả khói, nhà máy ngừng sản xuất, hàng chục ngh́n chuyến bay bị hủy, làm giảm hàng ngh́n tấn CO2 thải ra môi trường. Chỉ số môi trường của Hà Nội và TPHCM chưa bao giờ chuyển sắc xanh như vậy.
Nếu nh́n từ Google Earth sẽ thấy có những khu vực cây cối mọc xanh trở lại v́ không có sự tàn phá của con người.
Và như vậy, có phải virus corona đang cứu Trái đất khỏi nguy cơ diệt vong không? Đây là một khoảng lặng để con người nhận ra ḿnh đă tàn phá tự nhiên như thế nào. Có thể sau đại dịch con người sẽ thay đổi.
11. Chúng ta học văn hóa xếp hàng và kiên nhẫn chờ đến lượt.
12. Chúng ta học cách ḥa hợp với bạn đời, với con cái, với người thân khi ở gần nhau quá nhiều.
13. Chúng ta học cách tự sống ổn một ḿnh, học cách sống cô đơn.
14. Chúng ta học cách thử thách sức chịu đựng của bản thân.
15. Chúng ta học cách tự chữa bệnh khi các bệnh viện đều quá tải.
Chắc hẳn các bạn cũng học được rất nhiều bài học sau dịch Covid này
* Các lời khuyên pḥng bệnh COVID:
Ngoài các thuốc theo phác đồ của Bộ y tế và các phác đồ quốc tế, nên áp dụng các biện pháp không dùng thuốc để hỗ trợ:
- Ngồi thiền mỗi ngày có thể giúp cho chúng ta giữ được sự b́nh thản, tăng sức đề kháng, giảm stress và v́ thế pḥng ngừa phần nào những tác hại của virus.
- Tập thở tích cực: Ra ngoài sân thoáng (không nên ngồi trong pḥng kín). Hít thở bằng miệng, mở miệng ra để thở. Hít vào thật sâu, hai tay giơ lên, cúi xuống thở ra hai tay đưa xuống, khi đến gần cuối th́ thở ra, th́ thở hắt mạnh ra để đẩy nốt phần khí cặn trong phổi ra.
- Súc miệng nước muối hàng ngày và tránh không để cho cổ họng bị khô.
- Tập thể dục mỗi ngày.
- Mở cửa để không khí lưu thông thông thoáng cho nơi ở.
- Trong trường hợp không may bị nhiễm virus, có thể xông các loại lá có tinh dầu: đun sôi lá sả, chanh, vỏ bưởi, hoa cứt lợn, lá bạc hà, lá tía tô… ngày 2 lần, nếu thấy khó thở thì có thể xông nhiều hơn 3-4 lần. Vùng miền nào có các loại lá có tinh dầu đều có thể dùng được hết. Khi nước đă sôi già, khi chuẩn bị xông, bỏ vài giọt dầu gió vào nồi và xông, khi đó hơi bốc lên cùng với dầu gió làm tăng hiệu quả xông. Hoặc chỉ đun nóng nước rồi cho dầu vào nếu không có cây lá tinh dầu.
- Ăn uống: Cố gắng t́m mọi cách ăn uống đầy đủ trong hoàn cảnh của ḿnh. Một số gợi ư thêm:
o- Nước đậu đen
o- Nước lá tía tô giúp giải cảm rất tốt. Uống như trà, có thể thay nước lọc.
o- Nước gừng, chanh, sả, mật ong cũng rất tốt.
- Và cuối cùng, YẾU TỐ TINH THẦN LÀ QUAN TRỌNG NHẤT V̀ AI CŨNG HIỂU ĐẾN GIỜ NẦY KHÔNG CÓ THUỐC NÀO ĐỂ TRỊ COVID CẢ.
Yếu tố tinh thần và niềm tin sẽ là chất liệu cần thiết để được hồi phục. Người nào có tôn giáo th́ nên cầu nguyện theo tôn giáo đó, c̣n ai không có tôn giáo th́ b́nh tâm, ngồi hít thở đều đặn, không nên hoang mang.
Hăy sống lạc quan và tích cực để có thể vượt qua tất cả mọi khó khăn!
Những Điều Cần Biết Về Sức Khoẻ - BS. Hồ Ngọc Minh
Qua nhiều năm tháng, chúng ta thu thập được khá nhiều kiến thức về các “tập tục” hay thói quen được tin là tốt cho sức khoẻ. Một số khiến thức được truyền miệng từ thế hệ trước sang qua thế hệ sau, gọi là kiến thức “dân gian”. Ở thời đại Internet và mạng xă hội, kiến thức “dân gian” và kiến thức “khoa học” về sức khoẻ, lẫn lộn với nhau, Những quan niệm, tập tục, thói quen về sức khoẻ cần phải được định nghĩa lại cho đúng. Một số niềm tin huyễn hoặc nầy đă được tác giả đề cập qua nhiều bài viết trước đây.
Giải độc và tẩy rửa cơ thể
Những luận cứ về giải độc và tẩy rửa nội tạng của cơ thể là vô căn cứ. Gần đây rất nhiều người trong giới thượng lưu Mỹ, các “ngôi sao” điện ảnh, gọi là celebrities và nhiều công ty sản xuất thực phẩm đă không ngừng cổ xuư cho ư tưởng dùng một số nước trái cây, sinh tố, trà, hay bột dược thảo để tẩy uế, để tẩy độc ra khỏi cơ thể.
Ư tưởng sạch sẽ và mạnh khoẻ, không có độc tố thoạt nghe rất ư là hấp dẫn và quyến rũ, nhưng, thật ra cơ thể của chúng ta đă thường xuyên giải độc từng phút từng giây nhờ vào năm cơ phận chính, lá gan, hai trái thận, đường ruột, lá phổi, và lớp da, trong đó lá gan và trái thận đóng phần quan trọng nhất. Bạn không cần làm một điều ǵ khác, có chăng chỉ tạo thêm việc cho cơ thể phải… giải độc v́ những thứ lằng nhằng nầy.
Để tiết kiệm tiền, nên uống nước lạnh để giúp cơ thể giải độc là đủ.
Uống nước trái cây, nước rau cải
Ở đây muốn nói đến loại “máy sinh tố juicer” chỉ vắt nước trái cây nhưng bỏ chất xơ. Thật ra, chất xơ mới là thành phần chính có lợi cho sức khoẻ, giúp ta no lâu, giảm cholesterol, giảm lượng đường trong máu. Nước juice trái lại chỉ chứa nhiều đường trong đó. Tốt hơn hết là ăn và nhai trái cây, rau cải tươi.
Nước juice trái cây chứa nhiều đường. Tốt hơn hết là ăn và nhai trái cây, rau cải tươi.
Uống nước lạnh có vắt chanh để giải độc và điều hoà độ pH
Hiểu theo thuyết âm dương, ngũ hành, hay hiểu theo sự cân bằng giữa nồng độ acid và kiềm, các tế bào trong cơ thể bao giờ cũng ở mức độ băo ḥa, không nóng không lạnh, không âm không dương, không acid hay kiềm tính quá độ. Một cơ thể khỏe mạnh, là một cơ thể không bị mất cân bằng đi xa quá điểm trung hoà, thí dụ như nồng độ acid pH hơi kiềm một chút chẳng hạn.
Nước chanh không thay đổi độ pH, của cơ thể. Chỉ cần nước lạnh là đủ. Có chút chanh để dễ uống nước, nhưng không nhất thiết phải có để giải độc.
Uống thuốc vitamin C để trị cảm cúm
Lư thuyết uống vitamin C để trị cảm cúm được đề xuất bởi khoa học gia từng lănh giải Nobel, Linus Pauling, nhưng không có một nghiên cứu nào chứng minh điều ấy. Có chăng, uống nhiều vitamin C lại tăng oxidant free radicals chứ không giảm đi so với ăn trái cây. Khi cảm th́ nên uống nước nhiều, và ăn cam tươi.
Uống nhiều thuốc bổ, antioxidants
Khoảng 40% dân Mỹ, rất trung kiên, uống thuốc bổ mỗi ngày. Tuy nhiên nghiên cứu mới năm 2013, cho thấy không có một bằng chứng nào chứng tỏ uống thuốc bổ, thậm chí đa sinh tố multivitamin, có thể giúp chống bệnh tật như đau tim hay ung thư, hay làm cho ta khỏe hơn cả.
Thuốc antioxidants cũng thế. Mặc dù một số thức ăn như trái cây, có chứa antioxidants giúp đỡ cho cơ thể, nhưng uống thuốc th́, ngược lại, có thể làm tăng nguy cơ bị ung thư, v́ chính thuốc làm tăng oxidants do phản ứng dây chuyền.
Uống thuốc bổ biotin để bớt rụng tóc và tốt móng tay
Đúng, là những người thiếu chất biotin th́ sẽ rụng tóc và móng tay dễ bị găy. Nhưng, t́nh trạng thiếu biotin chỉ xảy ra khi chúng ta bị đói dài hạn, lâu ngày. Ở Mỹ, không dễ ǵ bị đói như ở những nơi bị chiến tranh như Phi Châu hay Syria. Uống thuốc bổ chỉ mắc công cho cơ thể phải, giải độc mà thôi.
Sợ ăn bột ngọt
Rất nhiều websites của Mỹ, đả phá, cho rằng bột ngọt là chất độc. Thật ra không có một bằng chứng ngộ độc bột ngọt nào xảy ra cả. Theo những nghiên cứu mới, một số người than phiền bị bị nhức đầu, nôn mửa, tức ngực, hồi hộp v́ ăn bột ngọt, trên thực tế họ chỉ ăn đường mà không biết. Dĩ nhiên, cũng không nên nấu nướng quá nhiều bột ngọt, không tốt, nhưng một tí để thêm hương vị cũng chẳng sao.
Súc rửa âm đạo
Hiện nay ở các hiệu thuốc Tây đều có bán các loại thuốc, nước để súc rửa âm đạo. Thật ra, môi trường âm đạo luôn luôn được tự động giữ sạch. Càng súc với rửa, càng làm xáo trộn môi trường ấy, dễ đưa đến bệnh nhiễm trùng.
Súc rửa ruột già
Có nhiều người tin rằng phải bơm nước, có khi “tưới ṿi” cả 15 gallons, để tẩy rửa ruột già. Thật ra, đường ruột của chúng ta làm việc rất đắc lực để tẩy uế hằng ngày. Xịt nước với áp suất cao vào ruột già, chỉ làm cho ta dễ bị lủng ruột, hại thận mà thôi.
Xem nhiều h́nh ảnh trên mạng xă hội, Instagram về xuống cân
Không thiếu ǵ những h́nh ảnh được “ chia sẻ” trên mạng lưới xă hội khoe thân thể gọn, đẹp, eo thon này nọ. Mạng xă hội có thể giúp ta động viên tinh thần trong thời gian ngắn, nhưng sự đua tranh cuối cùng sẽ làm tổn thương về tâm thần, mất tự tin, gây bệnh trầm cảm, v́ nghĩ là ḿnh không thể đạt được một thân h́nh đẹp như người trên mạng.
Người Mỹ có câu “If it ain’t broke, don’t fix it.” và “Keep it simple” có nghĩa là, nếu không hư th́ đừng có sửa, và hăy giữ mọi thứ đơn giản. Càng đơn giản càng tốt khi nói đến sức khoẻ.
Viên Thuốc Công Hiệu Có Tên Là “Thuốc Tập Thể Dục”
Tập thể dục có thể giữ cho năo bộ khỏe mạnh và bảo vệ cơ thể chống lại chứng trầm cảm và lo lắng. Tập thể dục vừa phải dường như cũng có tác dụng kháng viêm, điều chỉnh hệ thống miễn dịch, và chống nguy cơ viêm nhiễm quá mức.
Đi dạo hoặc chạy xe đạp ngoài trời tạo ra các cơ hội để bạn rèn luyện thể chất, bổ sung ánh sáng mặt trời, không khí trong lành và ḥa ḿnh vào thiên nhiên.(Ảnh: Monkey Business Images/Shutterstock)
Tôi là một bác sĩ tâm thần và nhà thần kinh học nghiên cứu biện pháp can thiệp điều trị có thể thay đổi năo bộ như thế nào. Tôi đă bắt đầu nghĩ đến việc kê đơn tập thể dục, ví dụ như bảo bệnh nhân uống “thuốc tập thể dục”. Sau khi biết tầm quan trọng của việc tập thể dục, hầu như tất cả bệnh nhân của tôi đều cam kết sẽ tập thể dục ở một mức độ nào đó, và tôi đă thấy nó đem lại lợi ích như thế nào cho một số lĩnh vực trong cuộc sống và sinh kế của họ.
Tất cả chúng ta đều đă nghe chi tiết về việc tập thể dục cải thiện cơ xương, tim mạch, trao đổi chất, và các khía cạnh khác của sức khỏe ra sao, nhưng có thể là bạn không biết là điều đó đă xảy ra bên trong năo bộ như thế nào.
Tập thể dục thực sự thay đổi cấu trúc năo bộ
Tập thể dục thường xuyên thực sự thay đổi sinh học của năo bộ, và nó không đơn giản chỉ là “hăy đi bộ và bạn sẽ cảm thấy khỏe hơn.” Tập thể dục thường xuyên, đặc biệt là các bài tập về tim mạch, sẽ thực sự thay đổi năo bộ. Trái ngược với những ǵ một số người có thể nghĩ, năo là một cơ quan rất dẻo dai. Không chỉ là các kết nối tế bào thần kinh mới được h́nh thành mỗi ngày, mà các tế bào mới cũng được tạo ra trong các khu vực quan trọng của năo. Một khu vực quan trọng là tuyến yên, nó có liên quan đến học tập, trí nhớ, và điều chỉnh cảm xúc tiêu cực.
Có một phân tử được gọi là nhân tố dinh dưỡng thần kinh có nguồn gốc từ năo giúp năo sản xuất tế bào thần kinh, hoặc tế bào năo. Một loạt các bài tập thể dục nhịp điệu và luyện tập cách quăng cường độ cao làm tăng đáng kể lượng BDNF (BDNF: nhân tố dinh dưỡng thần kinh).
Tập thể dục vừa phải dường như cũng có tác dụng kháng viêm, điều chỉnh hệ thống miễn dịch, và chống nguy cơ viêm nhiễm quá mức. Điều này rất quan trọng, v́ nó giúp cho khoa học thần kinh có một cái nh́n sâu sắc mới về vai tṛ tiềm ẩn của chứng viêm trong lo âu và trầm cảm.
Cuối cùng, có bằng chứng về tác động tích cực của việc rèn luyện thể chất đối với chất dẫn truyền thần kinh – các chất hóa học trong năo gửi tín hiệu qua lại giữa các tế bào thần kinh – dopamine và endorphin. Cả hai điều này đều có liên quan đến tâm trạng và động lực tích cực.
Rèn luyện thể chất cải thiện triệu chứng lo âu và trầm cảm
Các nghiên cứu cũng cho thấy rằng tập thể dục thường xuyên có tác dụng vừa phải đối với các triệu chứng trầm cảm tương đương với các liệu pháp điều trị tâm lư. Đối với chứng rối loạn lo âu, nó có tác dụng ở mức độ nhẹ đến trung b́nh trong việc giảm các triệu chứng lo âu. Trong một nghiên cứu mà tôi đă thực hiện với những người khác trên nhóm những trẻ em tị nạn, chúng tôi nhận thấy rằng các triệu chứng lo âu và PTSD giảm xuống ở những trẻ tham gia các liệu pháp khiêu vũ và vận động từ 8 đến 12 tuần.
Rèn luyện thể chất thậm chí có thể khiến người ta giảm mẫn cảm với các triệu chứng lo âu về thể chất. Đó là v́ sự giống nhau giữa các tác động lên cơ thể của việc tập thể dục, đặc biệt là tập thể dục cường độ cao, và của các trạng thái băn khoăn lo lắng, bao gồm khó thở, tim đập nhanh và tức ngực. Ngoài ra, bằng cách giảm nhịp tim cơ bản, tập thể dục có thể truyền dẫn tín hiệu của một môi trường vật lư nội tại êm dịu hơn đến năo.
Có những lợi ích khác của việc tập thể dục ngoài tác động sinh học thần kinh. Khi ra ngoài trời đi dạo, người ta sẽ được tiếp xúc nhiều hơn với ánh sáng mặt trời, không khí và thiên nhiên.
Một người có thể chọn một chú chó làm bạn cùng chạy, và một người khác có thể gặp gỡ hẹn ḥ với một người bạn mới, hoặc tận hưởng năng lượng tích cực tại pḥng tập thể dục. Tập thể dục cũng có thể được xem như một phương pháp rèn luyện tập trung nhận thức và giúp tâm trí thoát khỏi những tác nhân gây căng thẳng hàng ngày, cũng như từ các thiết bị điện tử và TV của chúng ta.
Bằng cách gia tăng năng lượng và mức độ luyện tập thể chất, tập thể dục cũng có thể cải thiện h́nh ảnh bản thân và ḷng tự tôn.
V́ vậy, làm thế nào bạn có thể t́m thấy thời gian để tập thể dục, đặc biệt là với tất cả nhu cầu thời gian phát sinh trong thời gian đại dịch, và những hạn chế do đại dịch gây ra như việc người ta phải hạn chế đến các pḥng tập thể dục công cộng? Dưới đây là một vài gợi ư.
Chọn một môn thể dục bạn yêu thích
Không phải tất cả chúng ta đều phải chạy trên máy chạy bộ. Điều mà hiệu quả với người này có thể không có hiệu quả với người khác. Hăy thử một nhóm các hoạt động đa dạng để xem xem bạn thích hoạt động nào hơn: chạy, đi bộ, khiêu vũ, đi xe đạp, chèo thuyền kayak, đấm bốc, tập tạ, bơi lội.
Bạn có thể luân phiên giữa một số những hoạt động ḿnh thích, hoặc thay đổi chúng theo mùa để tránh nhàm chán. Thậm chí chúng không cần thiết phải được gọi là “tập thể dục”. Bất cứ điều ǵ có thể làm tăng nhịp tim hoặc căng cơ của bạn đều được tính, cho dù đó là khiêu vũ, chơi với lũ trẻ hay xây dựng một nhà kho trong vườn nhà.
Kiên tŕ mỗi ngày, dù chỉ vài động tác trong vài phút
Rèn luyện thể chất không nhất thiết phải là một buổi tập kéo dài một giờ tại pḥng tập thể dục hoặc đạp xe 20 dặm so với ngồi ỳ trên một chiếc ghế dài. Tôi luôn nói với các bệnh nhân của ḿnh: “Bước thêm một bước vẫn tốt hơn là không bước một bước nào, và tập squat được ba cái c̣n tốt hơn không được cái nào.” Khi bạn không có nhiều động lực để tập luyện, hoặc khi bạn mới bắt đầu tập, hăy đừng ép bản thân quá. Làm được bao nhiêu th́ tốt bấy nhiêu. Dù bạn chỉ bỏ ra ba phút để khiêu vũ với bản nhạc ḿnh yêu thích th́ vẫn là tốt.
Kết hợp với các hoạt động khác.
Hăy đi bộ 15 phút trong khi nói đang chuyện điện thoại với một người bạn, thậm chí khi bạn chỉ đi bộ quanh nhà, th́ vẫn là đang rèn luyện. Giúp một người bạn làm các việc ngoài vườn là một cách tuyệt vời để vừa giao lưu xă hội vừa rèn luyện sức khỏe.
Khi bạn đang cảm thấy do dự hoặc thiếu động lực, hăy tự hỏi bản thân: “Lần cuối cùng ḿnh hối hận v́ đă cảm thấy như thế là khi nào?”
Mặc dù nó có thể giúp ích, nhưng tập thể dục không phải là chiến lược giảm cân tốt nhất; mà ăn kiêng mới có tác dụng đó. Một chiếc bánh hạnh nhân lớn có thể chứa nhiều calo hơn một giờ chạy bộ. Đừng từ bỏ tập thể dục nếu bạn không giảm được cân nặng của ḿnh. Nó vẫn sẽ cung cấp tất cả các lợi ích mà chúng ta đă thảo luận xuyên suốt trong bài này.
Ngay cả khi bạn không cảm thấy lo lắng hay chán nản, hăy vẫn dùng viên thuốc tập thể dục nhé. Hăy sử dụng chúng để bảo vệ cho bộ năo của bạn.
Tác giả Arash Javanbakht là phụ tá giáo sư tâm thần học tại Đại học bang Wayne.
Ngọc Anh biên dịch
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
