Phó giáo sư, tiến sĩ Hoàng Thị Lâm, Trưởng bộ môn Dị ứng Miễn dịch lâm sàng, Đại học Y Hà Nội, cho biết không phải ai cũng bị dị ứng vaccine, chỉ những người cơ địa dị ứng mới có nguy cơ dị ứng vaccine.
Ví dụ, bản thân hoặc thành viên trong gia đ́nh mắc các bệnh dị ứng như dị ứng thuốc, dị ứng thức ăn, dị ứng vaccine, hen phế quản, viêm mũi dị ứng...
Hiện, tỷ lệ dị ứng vaccine và phản vệ do vaccine rất thấp. Tuy nhiên, khi nước ta đang trong chiến dịch tiêm chủng đại trà vaccine Covid-19, mối quan tâm đến các phản ứng sau tiêm, đặc biệt là dị ứng, nhiều hơn.
Vaccine cũng giống như các thuốc khác, đều có khả năng gây dị ứng và bất kỳ thành phần nào của vacine cũng có thể đóng vai tṛ là một dị nguyên (gây dị ứng). Dị ứng vaccine có thể là dị ứng type nhanh xảy ra trong ṿng vài phút hoặc vài giờ với các biểu hiện như mày đay, phù quincke (sưng nề đột ngột), khó thở, phản vệ...
Dị ứng hoặc dị ứng type chậm (qua trung gian IgE hoặc không) xảy ra sau vài giờ đến vài ngày, thậm chí là vài tuần sau khi dùng vaccine. Trong đó cấp tính và nguy hiểm nhất vẫn là phản ứng phản vệ, đặc biệt là sốc phản vệ, có nguy cơ đe dọa tính mạng.
Khoảng 80% trường hợp phản vệ do vaccine xảy ra trong ṿng 30 phút đầu sau tiêm. Các triệu chứng có thể có là mày đay mẩn ngứa, ban đỏ, hoa mắt chóng mặt, mệt mỏi, xuất hiện nhanh sau tiêm vaccine. Sau đó các triệu chứng tiếp tục tiến triển như khó thở, choáng váng, ngất suy hô hấp, trụy tim mạch... Nếu không cấp cứu kịp thời người bệnh có thể tử vong.
Thành phần gây dị ứng trong vaccine rất đa dạng, tùy từng loại vaccine. Đó có thể là do gelatin (có trong vaccine sởi, rubela, thủy đậu...), protein trứng (vaccine sốt vàng, sởi, rubella, vaccine dại ...), protein sữa (bạch hầu, ho gà, uốn ván....).
Một số chất bảo quản trong vaccine như thimerosal, aluminum, và phenoxyethanol cũng có thể gây dị ứng. PEG và Polysorbate là hai thành phần có trong vaccine Covid-19 cũng được liệt kê là các dị nguyên tiềm năng.
Nhân viên y tế tại Hà Nội tiêm vaccine AstraZeneca. Ảnh:Giang Huy.
Nhân viên y tế tại Hà Nội tiêm vaccine AstraZeneca. Ảnh:Giang Huy.
Hiện nay, có nhiều hướng dẫn cách tiếp cận và chẩn đoán dị ứng vaccine ở những người cơ địa dị ứng. Điều quan trọng nhất vẫn là thăm khám lâm sàng. Một số hướng dẫn đề nghị test để nhận biết nguy cơ dị ứng vaccine, tuy nhiên cách này đang gây nhiều ư kiến trái chiều. Bộ Y tế cũng không khuyến cáo test dị ứng trước khi tiêm vaccine.
Theo quan điểm của tiến sĩ Lâm: "Người cơ địa dị ứng có thể test, c̣n trường hợp không thuộc cơ địa dị ứng không khuyến cáo test dị ứng vaccine Covid-19".
Một số pḥng xét nghiệm có thể xác định được mức kháng thể dị ứng với vaccine, thông thường là kháng thể IgE đặc hiệu với vaccine hoặc thành phần vaccine. Test da cũng là phương pháp được sử dụng. Tuy nhiên test da cũng có thể gây phản ứng phản vệ, nên chỉ được thực hiện tại các đơn vị có trang bị đầy đủ phương tiện cấp cứu và được thực hiện bởi các bác sĩ chuyên khoa hoặc có chứng chỉ về việc thực hiện test này.
Ngoài ra, c̣n có xét nghiệm IgE đặc hiệu với dị nguyên (vaccine) như protein trứng, protein sữa, gelatin, latex và nấm mốc hoặc kháng sinh (thành phần của vaccine).
Trong một số trường hợp đặc biệt, các bác sĩ sẽ sử dụng test kích thích để chẩn đoán người bệnh có dị ứng với vaccine hay không. Tuy nhiên, đây là thủ thuật có tính nguy hiểm cao, chỉ nên tiến hành tại các cơ sở y tế có trang bị đầy đủ phương tiện cấp cứu và được thực hiện bởi các bác sĩ chuyên khoa dị ứng.
Tiến sĩ Lâm đánh giá, với các phương pháp tiếp cận và chẩn đoán dị ứng vaccine, người có cơ địa dị ứng có thể thêm cơ hội yên tâm tiêm vaccine, giúp tăng thêm số lượng cá nhân tiêm vaccine, góp phần nhanh chóng tạo nên miễn dịch cộng đồng, đẩy lùi đại dịch.
Chiến dịch tiêm chủng vaccine Covid-19 toàn dân tại Việt Nam bắt đầu hôm 10/7, kéo dài đến tháng 4/2022. Mục tiêu là tiêm miễn phí hàng năm cho nhân dân để đạt được sự miễn dịch cộng đồng trên toàn quốc. Chiến lược tiêm chủng là "tiêm đến đâu an toàn đến đấy", đảm bảo an toàn cho người được tiêm, hạn chế đến mức thấp nhất trường hợp phản vệ.
Mẹo cải thiện sức khỏe thể chất, tinh thần đón năm mới
Covid-19 và hậu quả suy thoái kinh tế đă ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe thể chất tinh thần của cộng đồng, tạo nhiều rào cản mới cho những người có bệnh nền hoặc gặp vấn đề tâm lư.
Nghiên cứu của Trường Y tế Công cộng Mailman thuộc Đại học Columbia cho thấy tỷ lệ trầm cảm và lo lắng toàn cầu cao hơn trong đại dịch. Đặc biệt, ở châu Á, khoảng thời gian giăn cách và lệnh hạn chế đi lại khiến sức khỏe tinh thần của nhiều người sa sút.
Các nhà khoa học đề xuất một số giải pháp giúp cải thiện sức khỏe tinh thần và thể chất trong năm 2022, khi Covid-19 c̣n diễn biến khó lường.
Khám định kỳ thường xuyên
Theo tiến sĩ Wong, khám sức khỏe giúp phát hiện và điều trị sớm bệnh tật, đồng thời cải thiện chất lượng cuộc sống và ngăn ngừa tử vong. Người dân có thể cá nhân hóa việc sàng lọc bằng cách thảo luận với bác sĩ về các mối quan tâm y tế dựa trên tuổi tác, giới tính, lối sống và xác định các xét nghiệm phù hợp.
“Nên xét nghiệm máu hàng năm để kiểm tra chức năng gan, thận và mức cholesterol. Phụ nữ trên 40 tuổi nên chụp quang tuyến vú, khung chậu hàng năm và xét nghiệm tế bào cổ tử cung. Nam giới dưới 40 tuổi nên khám tinh hoàn, nam giới trên 50 tuổi khám về tuyến tiền liệt”, tiến sĩ Wong nói.
Kiểm tra sức khỏe tâm thần cũng quan trọng không kém. Khi khám thể chất, bác sĩ có thể đánh giá lâm sàng về t́nh trạng tâm thần bằng cách sử dụng bảng hỏi. Theo tiến sĩ Wong, một số biểu hiện về thể chất thực tế lại là triệu chứng của các vấn đề tâm lư.
Ngủ ngắn vào buổi trưa
Ngủ trưa là thói quen tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, nghiên cứu tŕnh bày tại Đại hội Hiệp hội Tim mạch Châu Âu vào năm ngoái chỉ ra rằng người ngủ trưa lâu hơn 60 phút có nguy cơ phát triển bệnh tim mạch cao hơn 34% so với người không ngủ trưa. Nguy cơ tử vong v́ các nguyên nhân nói chung cũng cao hơn 30%.
Các nhà khoa học chưa rơ v́ sao ngủ trưa quá lâu dẫn đến t́nh trạng trên. Một số nghiên cứu khác chỉ ra rằng thói quen này liên quan đến hội chứng viêm, huyết áp cao và bệnh tiểu đường.
Tiến sĩ Tony Wong của Pḥng khám Y khoa London ở Hong Kong cho biết ngủ trưa quá lâu cũng dễ khiến bạn cảm thấy mệt mỏi.
“Ngủ trưa giúp thư giăn và nạp năng lượng cho cơ thể, tâm trí. Nhưng chỉ nên ngủ trong ṿng 20 phút. Nếu ngủ lâu hơn, bạn sẽ bước vào giai đoạn ngủ sâu và cảm thấy uể oải khi thức dậy”, ông nói.
Đi ngủ từ 22h hoặc 23h mỗi ngày
Nghiên cứu tại Anh, công bố trên Tạp chí Tim mạch châu Âu vào tháng 11/2021, cho thấy 22h đến 23h là thời gian lư tưởng nhất để đi ngủ nếu muốn nâng cao sức khỏe tim mạch.
Các nhà khoa học cho biết người ngủ từ 23h đêm đến 23h59 phút có nguy cơ phát triển bệnh tim mạch cao hơn 12%. Người ngủ muộn hơn có rủi ro cao hơn 25%. Ngủ trước 22h cũng làm tăng 24% nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
V́ vậy, các nhà khoa học kết luận thời điểm lư tưởng để đi ngủ là từ 22h đến 23h. Trong 6 năm nghiên cứu, tỷ lệ biến chứng tim mạch như đột quỵ hoặc đau tim ở người ngủ trong khoảng thời gian này thấp nhất, bất kể yếu tố nào, chẳng hạn tuổi tác, giới tính, chất lượng giấc ngủ.
Cơ thể người có một đồng hồ sinh học 24 giờ, giúp điều chỉnh hoạt động về thể chất và tinh thần. Theo tiến sĩ David Plans từ Đại học Exeter, tác giả nghiên cứu, đi ngủ quá sớm hoặc quá muộn có thể làm rối loạn nhịp đồng hồ sinh học của cơ thể, gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe tim mạch.
Uống đủ nước làm giảm nguy cơ suy tim
Theo nghiên cứu tŕnh bày tại Đại hội Tim mạch châu Âu năm 2021, uống đủ nước có thể làm giảm nguy cơ suy tim trong 25 năm sau, làm chậm hoặc thậm chí ngăn chặn những biến chứng gây suy tim.
Các chuyên gia khuyến nghị phụ nữ nên uống 1,6-2,1 lít nước một ngày. Nam giới nên uống 2-3 lít nước một ngày. Tuy nhiên, hiện nay, nhiều người thậm chí không đáp ứng được mức tối thiểu.
Theo các nhà nghiên cứu, natri huyết thanh là thước đo chính xác nhất về t́nh trạng hấp thụ chất lỏng của cơ thể. Ở người uống quá ít nước, nồng độ natri huyết thanh tăng lên. Cơ thể cố gắng tiết kiệm nước, kích hoạt quá tŕnh góp phần vào sự phát triển của chứng suy tim.
Ăn nấm giảm nguy cơ trầm cảm
Theo nghiên cứu của Đại học Y Penn State ở Mỹ, đăng tải trên Tạp chí Rối loạn Tâm lư, nấm tươi có thể làm giảm nguy cơ phát triển bệnh trầm cảm. Trước đó, nhiều công tŕnh chỉ ra lợi ích của loại thực phẩm giá rẻ, dễ chế biến này trong ngăn ngừa ung thư.
Nấm có chứa chất chống oxy hóa gọi là ergothioneine, giúp bảo vệ chống lại tổn thương tế bào và mô. Nồng độ chất chống oxy hóa cao có tác dụng kháng viêm, ngăn ngừa t́nh trạng stress oxy hóa – quá tŕnh gây tổn hại đến các mô như protein, màng tế bào và DNA của tế bào, bao gồm cả tinh trùng.
Nấm là nguồn cung ergothioneine cao nhất trong chế độ ăn uống hàng ngày. V́ vậy, bổ sung nấm vào thực đơn có thể giúp ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh trầm cảm hoặc lo âu.
Ăn nhiều trái cây và rau quả để giảm căng thẳng
T́nh trạng căng thẳng mạn tính làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề như rối loạn lo âu, trầm cảm, bệnh tiêu hoá, tim mạch, vấn đề về giấc ngủ, tăng cân và đau cơ. Theo các nhà nghiên cứu tại Đại học Edith Cowan ở Australia, tiêu thụ ít nhất 470 g trái cây và rau quả mỗi ngày giúp giảm căng thẳng.
Nghiên cứu chỉ ra rằng người ăn lượng trái cây và rau củ như trên có mức độ căng thẳng thấp hơn 10% so với người tiêu thụ dưới 230 g trái cây mỗi ngày. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cũng từng khuyến nghị người dân ăn ít nhất 400 g trái cây mỗi ngày.
Bên cạnh việc bổ sung chất xơ, trái cây và rau xanh c̣n chứa nhiều vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hoá. Tất cả đều có thể làm giảm viêm và stress oxy hóa – những vấn đề được cho là dẫn đến căng thẳng, lo âu.
Tránh ngồi quá lâu
T́nh trạng giăn cách xă hội trong đại dịch khiến lối sống của cộng đồng thay đổi, nhiều người lười vận động hơn. Điều này có thể dẫn đến chứng trầm cảm, lo âu, căng thẳng và phóng đại cảm giác cô đơn.
Nghiên cứu công bố năm 2020 trên Tạp chí Môi trường và Sức khỏe Cộng đồng Quốc tế cho thấy số người tập thể dục từ 2,5 đến 5 tiếng mỗi tuần đă giảm 32% kể từ tháng 3/2020, sau khi Covid-19 bùng phát.
Các chuyên gia theo dơi những người này kể từ tháng 4 đến tháng 6, khi thời gian giăn cách kết thúc. Kết quả cho thấy ít tập thể dục dễ dẫn đến cảm giác chán nản, lo âu và cô đơn. T́nh trạng kết thúc khi các nước nới giăn cách xă hội, hoạt động thể dục thể thao được nối lại.
“Tuy nhiên, người ngồi quá nhiều không thể khỏi chứng trầm cảm như những người khác”, Jacob Meyer, tác giả chính của nghiên cứu, cho biết.
Các chuyên gia lưu ư hoạt động thể chất dù chỉ đôi chút cũng giúp cải thiện sức khỏe tinh thần.
Có 4 thứ không bao giờ nên uống khi vừa ngủ dậy buổi sáng v́ có thể hại nội tạng, giảm tuổi thọ, người sau 50 tuổi càng nên chú ư
December 31, 2021
Share
Ở những người đă vượt qua độ tuổi 50, sức khỏe sẽ bị suy giảm nghiêm trọng do lúc này các mô và cơ quan trong cơ thể bị suy thoái, khả năng miễn dịch cũng giảm sút dẫn đến việc bệnh tật xuất hiện nhiều hơn.
Muốn khỏe mạnh và tăng cường tuổi thọ th́ điều đầu tiên cần phải chú ư chính là điều chỉnh chế độ ăn uống, nhất là duy tŕ thói quen ăn sáng để tăng năng lượng và nuôi dưỡng nội tạng.
Có 4 thứ không bao giờ nên uống khi vừa ngủ dậy buổi sáng v́ có thể hại nội tạng, giảm tuổi thọ, người sau 50 tuổi càng nên chú ư - Ảnh 1.
Nhưng thói quen ăn sáng không nên thực hiện tùy tiện, sau khi ngủ dậy buổi sáng có 4 thức uống mọi người không nên dùng v́ có thể hại nội tạng, suy giảm tuổi thọ.
4 thức uống cần tránh khi vừa ngủ dậy buổi sáng v́ có thể hại nội tạng
1. Nước quá nóng hoặc quá lạnh
Vừa ngủ dậy, nhiều người thích uống nước nóng để làm ấm cơ thể. Nhưng uống nước quá nóng thường xuyên có thể gây tổn thương niêm mạc thực quản và tăng nguy cơ ung thư . Trước đây, WHO cũng đă xếp nước nóng hơn 65 độ vào danh sách tác nhân gây ung thư nhóm 2A. Do đó, bạn không nên uống nước quá nóng khi vừa ngủ dậy buổi sáng.
Có 4 thứ không bao giờ nên uống khi vừa ngủ dậy buổi sáng v́ có thể hại nội tạng, giảm tuổi thọ, người sau 50 tuổi càng nên chú ư - Ảnh 2.
Bên cạnh đó, nước lạnh cũng không phù hợp để tiêu thụ lúc bụng đói v́ sẽ có hại cho dạ dày. Người sau tuổi 50 có chức năng tiêu hóa suy giảm nên việc tiêu thụ đồ lạnh vào buổi sáng sẽ gây tiêu chảy, không có lợi cho hệ tiêu hóa.
2. Trà xanh
Người trung niên, cao tuổi thường thích nhâm nhi tách trà vào lúc bụng đói vào buổi sáng. Nhưng điều này rất có hại cho cơ thể, nhất là trà cũ để qua đêm.
Chúng ta không nên uống trà vào buổi sáng lúc bụng đói, đặc biệt là trà để qua đêm v́ chất caffeine trong trà có thể kích thích ruột và dạ dày, thậm chí khiến vi khuẩn phát triển.
Có 4 thứ không bao giờ nên uống khi vừa ngủ dậy buổi sáng v́ có thể hại nội tạng, giảm tuổi thọ, người sau 50 tuổi càng nên chú ư - Ảnh 3.
Đặc biệt đối với một số bệnh nhân cao huyết áp và đường huyết cao sau 50 tuổi, do phải uống thuốc vào buổi sáng nên tốt nhất không nên uống trà, để tránh phản ứng của thuốc với trà.
Vào buổi sáng, nếu uống trà đặc sẽ có thể gây hại cho thận bởi thận là cơ quan bài tiết chính florua. Khi cơ thể thu nạp lượng florua vượt quá khả năng bài tiết của thận sẽ khiến chất này tích tụ trong cơ thể và ảnh hưởng đến chức năng của thận.
3. Trà sữa
Nhiều người không ăn sáng mà uống trà sữa để giải tỏa cơn đói. Trong trà sữa không chỉ chứa đường mà c̣n chứa nhiều polyphenol trong trà, uống trà sữa sẽ kích thích đường tiêu hóa và ảnh hưởng đến chức năng đường tiêu hóa.
Hơn nữa, trà sữa có chứa caffeine, uống trà sữa lúc bụng đói sẽ gây khó chịu cho cơ thể như chóng mặt, nhất là đối với những người sau 50 tuổi. Nên tránh uống trà sữa lúc bụng đói vào buổi sáng.
Có 4 thứ không bao giờ nên uống khi vừa ngủ dậy buổi sáng v́ có thể hại nội tạng, giảm tuổi thọ, người sau 50 tuổi càng nên chú ư - Ảnh 4.
4. Đừng uống chanh mật ong
Chanh mật ong là thức uống bổ dưỡng, nổi tiếng với các công dụng cho sức khỏe và làm đẹp. Chúng ta thường được khuyên sử dụng chanh mật ong vào buổi sáng để có thể tận dụng hoàn toàn lợi ích của chúng.
Chanh mật ong là thức uống bổ dưỡng, nổi tiếng với các công dụng cho sức khỏe và làm đẹp.
Tuy nhiên điều cần lưu ư là vừa ngủ dậy không nên uống chanh mật ong ngay mà nên sử dụng trước đó một cốc nước ấm 40 độ để làm loăng độ nhớt của máu, sau đó mới nghĩ đến việc uống nước mật ong hay nước chanh mật ong. Như vậy cũng sẽ giúp dạ dày không bị tổn hại, đường huyết không bị tăng đột ngột, hơn nữa cơ thể cũng sẽ hấp thụ dinh dưỡng từ chanh mật ong tốt hơn.
Tại sao sau khi uống cà phê bị đầy hơi?
December 31, 2021
Share
Có một số người sau khi uống cà phê gây ra đầy hơi, nguyên nhân thường do gan gây ra.
Gan là một trong năm tạng rất quan trọng và có những đặc tính: thuộc hành mộc, khai khiếu tại mục, liên quan tới gân, giận dữ, khí sinh phát của mùa Xuân, thuộc phong, thích chua.
Gan khí uất ức, không sơ tiết được thành bệnh. Gan khí uất kết như chứng đầy hơi, đau sườn, tức ngực, nghẹt thở rất khó chịu, tưởng bị tim hành phải đi cấp cứu bệnh viện, đau tức một hay cả hai bên giang sườn.
Đầy hơi do can khí phạm tỳ
Bao tử và tỳ là một cặp âm dương hỗ trợ nhau trong tiêu hóa. Bất cứ một sự mất quân b́nh nào của bao tử và tỳ gây ra v́ bất cứ lư do nào, cũng làm cho tiêu hóa bị trở ngại. Mà gan mộc khắc với tỳ thổ. Một khi gan mất quân b́nh sẽ ảnh hưởng qua tỳ, mà Đông y gọi là can khí phạm tỳ. Lư do v́ lo âu quá độ, giận dữ, buồn phiền từ ngày nọ qua ngày kia, ăn uống quá nhiều chất béo, gan không hóa giải được, và một số người ăn trứng, hay uống nhiều cà phê gan không thích mà gây ra gan mất quân b́nh, phạm qua tỳ. Trong trường hợp này, chúng ta bị đầy hơi, tức ngực, tức giang sườn, có một số người cảm thấy lợm giọng, buồn mửa, nhưng không mửa.
Có người th́ đi đại tiện b́nh thường, có người đi bị lỏng v́ tỳ khí và thận khí của người đó bị suy. Không những vậy c̣n đau sườn phải, hay bị nhức đầu trước trán và nhức hai đầu chân mày, nhức âm ỉ từ giờ nọ qua giờ kia, làm cho khó tập trung vào công việc, nhất là những người làm việc nhiều bằng trí óc.
-Bạch thược: Vị chính trong thang thuốc, làm giảm tức và đau sườn và thượng vị.
-Quế b́: Điều ḥa khí tại trung tiêu.
-Đương qui: Bổ máu và phối hợp với bạch thược để trị đại tiện lỏng và bụng đau.
-Hoàng liên và hoàng cầm: Tiêu thấp, tiêu tích và đưa đồ ăn xuống ruột.
-Binh lăng: Giáng khí.
-Mộc hương: Trị đau sườn, bụng, tản bao tử khí.
-Đại hoàng: Tống thực tích ra ngoài bằng cách đi cầu.
-Cam thảo: Phối hợp các vị thuốc.
Ngoài ra, hệ thống tiêu hóa có nhiều nhiệm vụ phức tạp như chuyển hóa thức ăn, hấp thụ dưỡng chất, đưa những chất cặn bă xuống hạ tiêu, thải ra ngoài, nên cần phải được nuôi dưỡng và bồi bổ hằng ngày. Chúng ta phải đặc biệt lưu tâm đến nó, nếu hệ thống tiêu hóa không kiện toàn, cơ thể không chuyển những chất bổ dưỡng cần thiết tới những tạng phủ và sẽ gây ra những bệnh như nôn mửa, loét bao tử, đau bao tử, sạn mật, bón, tiêu chảy, và trĩ.
COVID-19 sẽ không c̣n là đại dịch vào năm 2022 nếu thực hiện 4 biện pháp đơn giản sau đây
Chúng ta đang chuẩn bị bước sang năm thứ 3 của đại dịch COVID-19. Biến thể Delta đang dần bị Omicron soán ngôi. Để COVID-19 có thể chuyển từ đại dịch thành bệnh đặc hiệu cần phải có những giải pháp cụ thể mà xuất phát điểm phải từ bản thân của chính chúng ta.
Chúng ta cần chủ động nhiều hơn là bị động. Hăy học hỏi những kinh nghiệm từ quá khứ, hăy sữa chữa những sai lầm trước khi quá muộn, hăy tối ưu hoá những cách chúng ta sẽ làm và tối ưu hoá cả chính bản thân chúng ta.
Cố Giám đốc sáng tạo của hăng thời trang Lanvin, ông Alber Elbaz đă từng nói: “Người ta thường hay bảo ‘Đừng sửa những ǵ không hỏng’. Nhưng theo tôi hăy sửa trước khi nó bị hỏng”. Ông Alber Elbaz đă qua đời sau khi nhiễm COVID-19 vào tháng 4/2021.
Với ư nghĩ đó, bác sĩ phẫu thuật thần kinh của Trung tâm Y tế Emory kiêm Trưởng bộ phận phóng viên y tế của đài CNN (Hoa Kỳ), ông Sanjay Gupta đă đưa ra một danh sách những giải pháp đơn giản mà ai cũng có thể làm được để đối phó với đại dịch trong năm mới.
1. Tiêm pḥng
COVID-19 sẽ không c̣n là đại dịch vào năm 2022 nếu thực hiện 4 biện pháp đơn giản sau đây - Ảnh 1.
Tiêm mũi vaccine tăng cường là cách tốt nhất để chống lại Omicron. Ảnh minh hoạ.
Đây là việc cần làm đầu tiên trong năm mới. Mặc dù vaccine ngừa COVID-19 đă xuất hiện hơn 1 năm nay nhưng cho tới hiện tại chỉ có khoảng 62% quốc gia trên thế giới được tiêm chủng đầy đủ.
Tiêm pḥng là cách tốt nhất để giảm nguy cơ mắc các biến chứng nặng nề nếu chẳng may bị nhiễm COVID-19. Theo một thống kê gần đây, nỗ lực triển khai tiêm vaccine của Hoa Kỳ đă ngăn chặn được 1,1 triệu ca tử vong do COVID-19, hơn 10,3 triệu ca nhập viện và gần 36 triệu ca mắc mới (tính đến 11/2021). Tuy nhiên, đáng tiếc là vẫn nhiều ca tử vong có thể pḥng ngừa được đă xảy ra trong thời điểm vaccine luôn có sẵn.
Vaccine rất có hiệu quả trong việc chống lây nhiễm Delta, biến thể vẫn đang gây ra nhiều đợt bùng phát ở nhiều quốc gia. Một số nghiên cứu sơ bộ cho thấy nhiều loại vaccine hiện hành kém hiệu quả hơn trong việc ngăn ngừa nhiễm Omicron nhưng chúng vẫn được chứng minh giúp giảm thiểu các trường hợp nhập viện và tử vong, đặc biệt là với các mũi tiêm nhắc lại. V́ vậy, hăy đi tiêm vaccine ngay lúc này nếu bạn đă đủ điều kiện tiêm chủng.
2. Tăng cường sức khoẻ thể chất
Bên cạnh vaccine, có những cách quan trọng khác để giúp cơ thể chống lại dịch bệnh. Chúng ta thường có động lực để giữ ǵn sức khoẻ thông qua những lo sợ về những bệnh tật mà ḿnh có thể mắc trong tương lai. Chúng ta ăn uống đúng cách để pḥng ngừa ung thư hoặc sa sút trí tuệ ở tuổi già, tập thể dục để tránh mắc bệnh tim mạch. Đại dịch đă dạy chúng ta rằng cơ thể khoẻ mạnh là điều tốt nhất có thể bảo vệ chúng ta khỏi nguy cơ mắc các bệnh lư nghiêm trọng, không chỉ bây giờ mà c̣n trong nhiều thập kỷ sau này. Hăy giữ cho bản thân luôn được khoẻ mạnh nhất có thể để tăng khả năng chống lại virus SARS-CoV-2 nếu không may bị nhiễm.
COVID-19 sẽ không c̣n là đại dịch vào năm 2022 nếu thực hiện 4 biện pháp đơn giản sau đây - Ảnh 2.
Ăn uống đủ chất tăng cường sức khoẻ cho cơ thể. Ảnh minh hoạ.
Nếu bạn hút thuốc, hăy cố gắng bỏ. Nếu bạn không tập thể dục, hăy bắt đầu. Hoạt động thể chất rất quan trọng để có một sức khỏe tốt – ngay cả những việc có vẻ bị xem nhẹ như đi bộ cũng có thể mang lại hiệu quả kỳ diệu.
Nếu bạn mắc các bệnh lư mạn tính về gan, thận, tim hoặc bệnh tiểu đường, hăy cố gắng quản lư bệnh thật tốt v́ tất cả những t́nh trạng này đều đă được chứng minh có thể gây ra những biến chứng tồi tệ khi bị nhiễm COVID-19.
Béo ph́ và thừa cân cũng là những t́nh trạng có liên quan tới những ca bệnh COVID-19 nặng. Hăy giữ cân nặng ở mức độ hợp lư.
Tuy nhiên, thay v́ ăn kiêng để giảm cân, hăy ăn uống đúng cách và đủ chất để tăng cường hệ miễn dịch. Không nên tập trung vào 1 loại thực phẩm, nên ăn đa dạng nhiều loại thức ăn. Có thể kích thích sự hoạt động của vi khuẩn có lợi trong đường ruột bằng cách bổ sung các loại thức ăn lên men như sữa chua, dưa muối. Các vi khuẩn có lợi trong đường ruột được cho là có tác dụng trong việc tăng cường hệ miễn dịch.
Điều cần lưu ư đó là: dù bạn chọn loại thực phẩm nào, hăy lắng nghe cơ thể để biết ḿnh có phù hợp hay không.
3. Nhà cũng là pḥng tuyến chống dịch
Hăy đảm bảo mọi người trong gia đ́nh bạn đều đă được tiêm chủng đầy đủ vaccine ngừa COVID-19 cũng như các loại vaccine cần tiêm hàng năm để ngừa các loại bệnh thường gặp khác như cúm.
Bên cạnh đó, mỗi thành viên trong gia đ́nh nên có thói quen sát khuẩn tay và các bề mặt tiếp xúc nhiều. Bạn nên chuẩn bị sẵn nhiều khẩu trang trong nhà để có thể dùng bất cứ lúc nào cần thiết. Nếu có quyết định tụ tập trong nhà, hăy đảm bảo giữ thông thoáng gió bằng cách mở cửa sổ hoặc bật máy lọc không khí có màng lọc chuyên dụng. Nhiều chuyên gia y tế khuyên rằng hăy làm các xét nghiệm nhanh trước khi quyết định gặp gỡ bạn bè hoặc tụ họp với người thân.
Hăy áp dụng mô h́nh phô mai Thụy Sĩ: Không có biện pháp nào có hiệu quả 100% trong việc bảo vệ bạn khỏi nguy cơ nhiễm COVID-19 nhưng với mỗi lớp bổ sung, bạn sẽ được bảo vệ nhiều hơn.
COVID-19 sẽ không c̣n là đại dịch vào năm 2022 nếu thực hiện 4 biện pháp đơn giản sau đây - Ảnh 3.
Mô h́nh phô mai Thuỵ Sĩ trong việc bảo vệ cơ thể khỏi nguy cơ lây nhiễm COVID-19. Ảnh: Clevelandclinic.
4. Chống dịch từ chính tâm trí của bạn
Sức khoẻ tâm thần là điều vô cùng quan trọng, đặc biệt trong thời kỳ đại dịch. Hăy luôn giữ tâm trạng thoải mái, vui vẻ. Những bài tập thiền, yoga, vẽ, hát hoặc chăm sóc một vài cây xanh trong nhà cũng có thể giúp bạn cảm thấy thư giăn hơn. Hăy quan tâm tới những người xung quanh ḿnh, hăy làm những điều bạn yêu thích.
Hăy cùng nhau hành động v́ tương lai của chúng ta. Xin kính chúc quư độc giả một năm mới nhiều sức khoẻ và b́nh an!
Vỏ hàu tưởng vứt đi nhưng lại có tác dụng không ngờ
1. Đặc điểm vị thuốc
Mẫu lệ c̣n gọi là vỏ hàu, vỏ hà, hà sông…
Tên khoa học: Ostrea sp.
Thuộc họ: Mẫu lệ (Ostridae)
Mẫu lệ là vỏ phơi khô của nhiều loại hàu hay hà như hàu cửa sông (c̣n gọi là hàu cồn, hà sông).
Hàu cửa sông là loại hàu vỏ to và dày, có nhiều h́nh dáng kích thước như tṛn, dài, bầu dục… Do bám chen chúc vào nhau trên các vật bám khác nhau nên tạo ra những h́nh dáng khác nhau.
Mặt ngoài của vỏ hàu có màu sẫm. Mặt trong của vỏ thường có màu trắng, có vỏ màu vàng tím, óng ánh như xà cừ. Đối với hàu nhiều tuổi th́ lớp vỏ có thớ xếp chồng lên nhau theo từng lớp.
Vỏ hàu chế biến vị thuốc mẫu lệ có thể thu nhặt quanh năm, loại bỏ thịt, lấy vỏ rửa sạch, phơi hoặc sấy khô.
Cách bào chế:
– Mẫu lệ khô, khi dùng rửa sạch, làm khô, tán vụn thành bột hoặc nung rồi mới tán bột.
– Mẫu lệ nung: Lấy mẫu lệ đă rửa sạch, đặt trên ḷ than, nung đến khi thành màu trắng tro xốp, lấy ra để nguội, nghiền nhỏ.
Với hàu nhiều tuổi th́ lớp vỏ có thớ xếp chồng lên nhau theo từng lớp.
2. Thành phần hóa học của mẫu lệ
Mẫu lệ chứa phần lớn là canxi cacbonat, canxi phophat và canxi sulfat. Ngoài ra c̣n có magie, nhôm, sắt oxyd, chất hữu cơ. Tuy nhiên, khi nung lên th́ không c̣n chất hữu cơ nữa.
3. Công dụng và liều dùng
Trong Đông y mẫu lệ được dùng làm thuốc chữa đau dạ dày do thừa nước chua (thừa acid), bồi bổ cơ thể suy nhược, mồ hôi trộm, băng huyết.
Dùng ngoài chữa mụn nhọt, lở loét.
Theo tài liệu cổ, mẫu lệ vị mặn, chát, tính hơi hàn, vào 3 kinh can, đởm và thận; có tác dụng tư âm (nuôi âm) tiềm dương, hóa đờm, cố sáp; dùng chữa cốt nhiệt, di tinh bang đới, mồ hôi trộm.
Dùng 3-6 gam/ngày dưới dạng thuốc sắc, thuốc bột hay thuốc viên.
4. Một số đơn thuốc có mẫu lệ
Vỏ hàu tưởng vứt đi nhưng lại có tác dụng không ngờ - Ảnh 2.
Vị thuốc mẫu lệ.
4.1 Hỗ trợ chữa đau dạ dày: 25g mẫu lệ (nướng qua lửa), 25g lá khôi, 10g hương phụ, 12g khương hoàng, 10g hoài sơn, 5g cam thảo. Các vị thuốc này sấy khô tán bột mịn. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 10g uống với nước chín nguội.
4.2 Trị viêm loét dạ dày tá tràng: Long cốt sống và mẫu lệ nung, mỗi vị 30 – 50g. Nếu ngủ kém gia thêm dạ giao đằng 15g, đau thượng vị nhiều gia thêm diên hồ sách 10g. Sắc uống mỗi ngày, chia thành 2 lần uống.
4.3 Trị khí hư kiệt và băng huyết ra không ngừng: Miết giáp và mẫu lệ mỗi vị 90g. Đem tán thành bột mịn, mỗi lần dùng 4g, ngày dùng 3 lần.
4.4 Thuốc bổ, chữa bệnh có nhiều mồ hôi: Mẫu lệ 10g, hoàng kỳ 4g, ma hoàng căn 4g, cám 10g, nước 600 ml. Sắc c̣n 200 ml, chia làm nhiều lần uống trong ngày.
4.5 Thuốc chữa khí hư, bạch đới: Mẫu lệ (nung rồi tán nhỏ) 40g, hoa ḥe 40g. Hai vị sấy khô, tán bột. Ngày uống 12 g (Theo Bản thảo cương mục).
4.6 Trị mộng tinh, di tinh, đi phân sệt: Mẫu lệ tán bột trộn đều với giấm, làm thành viên hoàn to bằng hạt bắp. Mỗi lần dùng 30 viên, uống ngày 2 lần.
4.7 Hỗ trợ chữa chóng mặt: Mẫu lệ và long cốt mỗi vị 18g, cúc hoa 9g, hà thủ ô và cây kỷ 12g. Sắc uống trong ngày.
4.8 Bài thuốc chữa chứng mụn nhọt mới nổi chưa có mủ: Lấy một ít bột mẫu lệ, ḥa với nước, sau đó trộn đều và bôi lên da (vùng tổn thương).
4.9 Chữa chứng ra mồ hôi trộm: Mẫu lệ và đỗ trọng, hai vị lượng bằng nhau. Cách chế biến: Các dược liệu trên đem phơi khô, nghiền thành bột mịn, mỗi lần dùng 1 th́a bột uống với rượu. Ngày dùng từ 2 – 3 lần cho đến khi khỏi.
Cảnh báo ung thư tuyến tiền liệt từ 7 thói quen đi vệ sinh
Năm 2020, thế giới ghi nhận thêm hơn 1,4 triệu trường hợp ung thư tuyến tiền liệt, chiếm 7,3% tổng số ca ung thư. Căn bệnh này cướp đi 375.304 sinh mạng, chiếm 3,8% tổng số ca tử vong do ung thư trên toàn cầu.
Điều quan trọng là bạn phải biết các dấu hiệu của ung thư tuyến tiền liệt, v́ phát hiện sớm sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ tử vong.
Ung thư tuyến tiền liệt thường không gây ra bất kỳ triệu chứng nào cho đến khi ung thư phát triển đủ lớn để gây áp lực lên ống dẫn nước tiểu từ bàng quang ra ngoài dương vật. Theo dơi kỹ thói quen đi vệ sinh hàng ngày là ch́a khóa trong việc phát hiện ung thư tuyến tiền liệt.
Nguyên nhân của ung thư tuyến tiền liệt vẫn chưa được biết đến rộng răi – nhưng có những điều làm tăng nguy cơ phát triển ung thư, chẳng hạn như nếu bạn có một thành viên trong gia đ́nh mắc bệnh.
Các chuyên gia trước đây đă cảnh báo rằng nam giới ở độ tuổi 40 có tiền sử gia đ́nh mắc bệnh ung thư tuyến tiền liệt nên được tầm soát.
Khi nói đến ung thư tuyến tiền liệt, có 7 dấu hiệu chính mà bạn có thể nhận thấy khi đi vệ sinh. Bao gồm các dấu hiệu cảnh báo sau:
– Cần đi tiểu thường xuyên hơn – đặc biệt là vào ban đêm
– Phải chạy vội vào nhà vệ sinh
– Khó đi tiểu
– Căng thẳng khi đi tiểu
– Một ḍng chảy nước tiểu yếu
– Cảm thấy rằng bạn chưa làm sạch bàng quang hoàn toàn
– Có máu trong nước tiểu hoặc tinh dịch
Mặc dù đây là những dấu hiệu chính nhưng không phải lúc nào chúng cũng có nghĩa là bạn bị ung thư tuyến tiền liệt và nếu lo lắng, bạn nên nói chuyện với các bác sĩ để chẩn đoán được chính xác.
Canh bao ung thu tuyen tien liet tu 7 thoi quen di ve sinh
Các chuyên gia trước đây đă cảnh báo rằng nam giới ở độ tuổi 40 có tiền sử gia đ́nh mắc bệnh ung thư tuyến tiền liệt nên được tầm soát.
Với bệnh ung thư tuyến tiền liệt, không phải lúc nào cũng rơ ràng là bạn mắc bệnh cho đến khi nó đă lan rộng. Các chuyên gia nói rằng các dấu hiệu ung thư tuyến tiền liệt đă lan rộng bao gồm: giảm cân không chủ ư, đau xương hoặc lưng, chán ăn và đau tinh hoàn.
Hiện tại vẫn chưa có tầm soát ung thư tuyến tiền liệt v́ các bác sĩ cho biết không rơ liệu lợi ích có lớn hơn rủi ro hay không. Mặc dù đây là một trong những bệnh ung thư phổ biến nhất nhưng nó không đi kèm với việc tầm soát thường xuyên – như phương pháp tầm soát ung thư vú và chụp quang tuyến vú.
Hiện nay có xét nghiệm kháng nguyên đặc hiệu cho tuyến tiền liệt (PSA) dành cho nam giới, nhưng các chuyên gia nói rằng điều này là không đáng tin cậy và có thể dẫn đến việc nam giới phải điều trị khi không cần thiết.
Các chuyên gia hy vọng những tiến bộ trong h́nh ảnh y học và di truyền học sẽ giúp phát triển các phương pháp tầm soát ung thư tuyến tiền liệt định kỳ cho nam giới trong thập kỷ tới.
Ung thư tuyến tiền liệt nếu được phát hiện sớm khi nó vẫn c̣n giới hạn trong tuyến tiền liệt sẽ có cơ hội tốt nhất để điều trị thành công. Do vậy, hăy chú ư đến những dấu hiệu cảnh báo ung thư tuyến tiền liệt khi đi vệ sinh này để sớm có đánh giá và phát hiện bệnh kịp thời.
4 sai lầm khi ăn sáng khiến bạn già đi nhanh chóng
Eat this, not that cho biết lăo hóa da là quá tŕnh tự nhiên mà ai cũng phải trải qua. Tuy nhiên đôi khi những thói quen sinh hoạt ăn uống hàng ngày của bạn khiến quá tŕnh này diễn ra nhanh hơn. Đặc biệt là những thói quen ăn sáng dưới đây, sẽ khiến bạn trở nên già trước tuổi.
Thường xuyên ăn sáng bằng đồ ngọt
Có thể bạn không biết rằng, tiêu thụ quá nhiều đồ ngọt sẽ dẫn đến nguy cơ béo ph́, lăo hóa da sớm và tăng nguy cơ mắc các bệnh lư tim mạch, tiểu đường…
4 sai lầm khi ăn sáng khiến bạn già đi nhanh chóng - 1
Thường xuyên ăn sáng bằng đồ ngọt có thể khiến da bạn lăo hóa nhanh chóng. Ảnh:HQ
Lượng đường từ thực phẩm khi đi vào trong cơ thể sẽ phá hủy collagen, khiến độ đàn hồi của da trở nên kém hơn, xuất hiện nếp nhăn và tàn nhang khi c̣n trẻ. Điều này cũng được chuyên gia dinh dưỡng Lauren Manaker ở South Carolina (Mỹ), khẳng định và khuyến nghị bạn chỉ nên ăn một lượng vừa phải đồ ngọt để đảm bảo sức khỏe và cả làn da của ḿnh.
Ăn đồ ăn nhanh quá nhiều
Nếu bữa sáng của bạn chỉ có trứng, thịt xông khói và một chút cà chua, hoặc đồ ăn nhanh, đồ ăn nhiều dầu mỡ, bạn sẽ nhận thấy làn da của ḿnh già đi nhanh chóng so với các bạn cùng lứa.
Điều này là do quá tŕnh chiên rán thực phẩm có thể giải phóng các gốc tự do, làm cho cơ thể bạn tích tụ một lượng dư thừa các hợp chất gây hại tế bào khiến làn da bị lăo hóa và suy yếu độ đàn hồi.
Do đó, ăn đủ các nhóm chất, ăn thêm rau củ và nhiều trái cây chứa vitamin A, C, E, D cùng các hợp chất kẽm, selen… để làn da trở nên căng mịn hơn. “Các chuyên gia cho biết dinh dưỡng là một trong nhiều yếu tố quan trọng để duy tŕ làn da khỏe mạnh”- Eat this, not that nhấn mạnh.
Ăn bữa sáng quá nhiều chất béo
Mặc dù chất béo là cần thiết trong chế độ ăn uống hàng ngày của bạn, nhưng dung nạp quá nhiều chất béo có thể gây hại cho làn da của bạn. Đơn cử như các chất béo chuyển hóa không tốt có trong thức ăn nhanh, các loại bơ thực vật, bánh quy, bánh nướng, đồ ăn chế biến sẵn, bánh chiên…
Theo một báo cáo năm 2020 được công bố trên Tạp chí Nutrients, chế độ ăn nhiều chất béo có thể làm tăng nguy cơ bị viêm da, điều này có thể trực tiếp góp phần khiến làn da của bạn lăo hóa nhanh hơn.
Không uống đủ nước
Làn da của bạn cần được cung cấp đủ nước để ngăn ngừa t́nh trạng khô nứt, bong tróc. Tuy nhiên, nếu bạn uống quá ít nước th́ làn da sẽ không sản xuất hoặc tiết ra ít dầu, từ đó gây ra t́nh trạng nứt nẻ, sần sùi trên da. Do đó hăy uống một ly nước và mỗi sáng nhé.
Trung b́nh mỗi ngày, hăy đảm bảo cung cấp đủ từ 2 – 2,5 lít nước cho cơ thể để duy tŕ hoạt động của các cơ quan và giúp làn da luôn khỏe mạnh, căng mịn.
Những người tuyệt đối không được uống rượu, bia kẻo nguy hại đến sức khỏe
Người bị huyết áp cao
Người huyết áp cao nên kiêng bia rượu. Bởi chúng có thể làm tăng thêm huyết áp, dễ gây đột quỵ, đe dọa tính mạng và sức khỏe, gây ra những biến chứng đáng sợ.
Người bị viêm loét dạ dày và tá tràng
Những người này thường có nhiều axit dạ dày. Trong rượu, bia có chứa nhiều CO2, khi vào cơ thể sẽ làm tăng axit dạ dày, gây đau thắt bụng do vết loét kịch phát, thậm chí c̣n gây thủng ở nơi loét, đe dọa tính mạng người bệnh.
Người mắc bệnh gút
Bia rượu, đạm là hai tác nhân lớn khiến bạn dễ mắc bệnh gút. Do đó, nếu đă mắc phải căn “bệnh nhà giàu” này bạn tuyệt đối phải kiêng bia rượu.
Cố tính uống bia, rượu sẽ khiến bệnh nặng thêm lên, đau đớn vô cùng.
Người bị béo ph́
Bia chứa rất nhiều calo, uống bia trong một thời gian dài có thể khiến cơ thể tích tụ mỡ và xuất hiện “bụng bia”, dẫn đến béo ph́. Kết hợp với tác dụng của món ăn, người béo ph́ không nên uống bia để tránh nguy hiểm cho sức khỏe, mắc các bệnh về huyết áp và tim mạch.
Người bị gan nhiễm mỡ
Tương tự như béo ph́, người bị gan nhiễm mỡ uống bia, rượu sẽ làm tăng áp lực lên gan. Uống bia sẽ làm tăng gan nhiễm mỡ, dễ dẫn đến xơ gan…, làm suy giảm nghiêm trọng sức khỏe gan. Do đó, những người mắc bệnh gan không nên uống bia.
Người mắc bệnh tăng nhăn áp, bị cận thị
Đứng vị trí sau “sát thủ hàng đầu” gây mù ḷa là đục thủy tinh thể, tăng nhăn áp chính là nguyên nhân gây mù ḷa nhiều thứ hai trên thế giới. Người sử dụng quá nhiều rượu, bia sẽ dễ mắc phải căn bệnh này.
Y học đă chỉ rơ, lượng mentanol có trong rượu, bia có tác dụng phụ gây hại đến vơng mạc, trực tiếp cản trở vơng mạc sản sinh sắc tố thị giác, dẫn đến khả năng thích ứng với ánh sáng của mắt bị giảm, về lâu dài có thể gây ra mù ḷa. Do đó, những bệnh nhân cận thị, mắc bệnh tăng nhăn áp không nên sử dụng quá nhiều rượu, bia.
Phụ nữ mang thai và cho con bú
Đối với phụ nữ trong thời ḱ mang thai, các chất trong bia rượu có thể thông qua cuống rốn vào trong bào thai, làm ảnh hưởng tới quá tŕnh trưởng thành của thai nhi. Có thể gián tiếp khiến cho thai nhi bị mắc chứng ngộ độc rượu, dễ dẫn đến các hiện tượng như dị dạng, sinh non.
Bia được tạo ra chủ yếu do ủ lên men các nguyên liệu như lúa mạch mà thành, tuy nhiên mạch nha trong đại mạch lại có tác dụng ức chế việc tiết sữa và tái tạo sữa. V́ vậy, phụ nữ đang cho con bú không nên uống nhiều bia, rượu. Người muốn tắt sữa sau khi cai sữa th́ nên uống nhiều bia.
Người bị sỏi thận
Trong thành phần làm bia, rượu có chứa một số chất như kali và các loại muối khoáng, có thể khiến cho hạt sỏi bị to lên nhanh chóng. Do đó, bệnh nhân bị sỏi trong hệ tiết niệu nên uống ít hoặc không sử dụng rượu bia.
Người đang uống thuốc
Những người đang uống thuốc kháng sinh, kháng viêm, huyết áp, tiểu đường, thuốc chống đông máu,… nếu uống rượu, bia sẽ gây ra những tác dụng phụ không mong muốn.
Các loại thuốc tuyệt đối kiêng kỵ với rượu, bia
Các thuốc chống viêm không steroid
Khi bạn sử dụng lâu dài các thuốc chống viêm không steroid, bao gồm cả thuốc không kê đơn (OTC), chẳng hạn thuốc giảm đau như ibuprofen và naproxen có thể làm tăng nguy cơ chảy máu và loét dạ dày. Nếu uống thêm rượu có thể làm cho những tác dụng phụ nặng nề hơn. Hay thuốc acetaminophen có thể ảnh hưởng trực tiếp đến gan và nếu uống thêm rượu th́ bạn sẽ khiến gan phải đối diện với nguy cơ bị tổn thương do làm việc quá sức.
Thuốc ngủ
Rượu làm cho tác dụng của thuốc ngủ, cả thuốc kê đơn và không kê đơn phát huy tác dụng mạnh mẽ hơn. Đây không phải là một điều tốt v́ đồ uống này có thể gây buồn ngủ, chóng mặt và làm chậm hơi thở khi dùng với thuốc an thần. Ngoài ra, rượu có thể c̣n làm cho bạn ngủ kéo dài hay gấp đôi lượng thời gian của thuốc an thần, thậm chí làm giảm tác dụng của thuốc. Do vậy, đừng mạo hiểm khi uống thuốc an thần lại uống thêm rượu, dù chỉ là 1,2 ly v́ đă có trường hợp quá liều và tử vong từ sự kết hợp này.
Thuốc dị ứng và cảm lạnh
Thuốc dị ứng không kê đơn như benadryl và zyrtec chứa thành phần kháng histamin, một chất có thể gây buồn ngủ quá mức và có thể đặt bạn vào nguy cơ nếu bạn đang lái xe hay vận hành máy móc thiết bị. Nguy cơ này sẽ tăng lên nếu bạn vừa sử dụng thuốc dị ứng vừa uống rượu. Ngay cả các thuốc kháng histamine được quảng cáo là không buồn ngủ (như claritin và allegra) vẫn có thể gây buồn ngủ ở một số người, đặc biệt là khi kết hợp với rượu.
Thuốc kháng histamine cũng được sử dụng trong một số loại thuốc cảm lạnh và cảm cúm như nyquil, một số thuốc hỗ trợ giấc ngủ ban đêm không được dùng chung với rượu. Nếu bạn cần phải uống rượu v́ một lư do nào đó khi đang dùng một trong những loại thuốc này th́ nên uống một lượng vừa phải và chắc chắn rằng bạn không phải lái xe hay đặt ḿnh vào nguy cơ tai nạn hay chấn thương.
Thuốc hạ huyết áp và cholesterol
Những người dùng thuốc trị bệnh tim mạch như tăng huyết áp, tăng mỡ máu nên thận trọng về việc uống rượu.
Thuốc dùng chữa tăng huyết áp bằng cách làm giảm huyết áp nhưng rượu có thể có tác dụng phụ và làm cho huyết áp xuống quá thấp gây chóng mặt hoặc ngất xỉu.
C̣n thuốc hạ cholesterol được chuyển hóa ở gan nên nếu bạn uống rượu thường xuyên hoặc quá mức th́ dễ dẫn đến tổn thương gan và chảy máu dạ dày.
Thuốc chống trầm cảm
Cũng giống như thuốc ngủ, thuốc chống trầm cảm có thể gây ra buồn ngủ, chóng mặt và t́nh trạng này có thể tăng nặng khi người bệnh uống rượu khiến họ đối diện với nguy cơ chấn thương cao như té ngă hay tai nạn xe hơi. Bên cạnh đó, rượu có thể gây ra hiện tượng lưu trữ và làm bệnh trầm cảm tiềm ẩn tồi tệ hơn.
Ngoài ra, người bệnh cần chú ư một loại thuốc ức chế oxidase chống trầm cảm – có thể gây ra vấn đề về tim và huyết áp cao, thậm chí tử vong khi kết hợp với rượu. Do vậy, nếu bạn dùng loại thuốc này th́ nên tránh uống rượu hoàn toàn.
Thuốc kháng sinh
Khi kê đơn thuốc kháng sinh, đặc biệt là metronidazole, tinidazole và trimethoprim – sulfamethoxazole, cephalosporin bác sĩ thường cảnh báo bạn không được uống rượu v́ rượu có thể nguy hiểm. Nguyên nhân là do những loại thuốc này có chứa các enzyme có tác dụng với rượu và có thể gây ra đau đầu, đỏ bừng mặt, tim đập nhanh, buồn nôn và nôn tồi tệ hơn so với b́nh thường.
Khuyến cáo được các bác sĩ đưa ra là không nên uống rượu nếu bạn đang dùng kháng sinh. Nếu muốn, bạn nên uống sau 72 giờ sau liều thuốc cuối cùng hay khi cơ thể được chữa khỏi bệnh v́ khi phải dùng kháng sinh là cơ thể bạn đang phải chiến đầu với một bệnh nhiễm khuẩn cấp tính.
Nên đeo khẩu trang ǵ để bảo vệ bản thân trước Omicron? Tư vấn bất ngờ từ chuyên gia Mỹ
Khi biến thể Omicron rất dễ lây lan tiếp tục lan rộng toàn cầu, một số chuyên gia Mỹ cho rằng đă đến lúc phải xem xét lại các khuyến cáo chọn khẩu trang, CNN đưa tin.
Tiến sĩ Leana Wen, bác sĩ cấp cứu và là giáo sư về quản lư và chính sách y tế tại Trường Y tế Cộng cộng Viện Milken, Đại học George Washington, Mỹ, cho biết: “Đây là điều mà các nhà khoa học và các quan chức y tế công cộng đă nói trong nhiều tháng”.
Tiến sĩ Wen giải thích: “Chúng ta cần phải đeo ít nhất một chiếc khẩu trang phẫu thuật ba lớp, c̣n được gọi là khẩu trang dùng một lần và được bán ở hầu hết các hiệu thuốc và một số cửa hàng tạp hóa và bán lẻ. Bạn có thể đeo khẩu trang vải bên ngoài, nhưng đừng chỉ đeo khẩu trang vải”.
Tốt nhất, ở những nơi đông người, “bạn nên đeo khẩu trang KN95 hoặc N95”, nữ chuyên gia khuyến cáo. Những khẩu trang này vừa vặn hơn và có một số vật liệu nhất định – chẳng hạn như sợi polypropylene – hoạt động như một lớp rào cản ngăn chặn giọt bắn lọt vào mũi hoặc miệng.
Trong những tháng đầu tiên của đại dịch, các chuyên gia y tế Mỹ không khuyến khích công chúng mua khẩu trang N95, v́ các chuyên gia y tế đang phải đối mặt với t́nh trạng thiếu thiết bị bảo hộ cá nhân. Nhưng giờ nguồn cung N95 không c̣n là vấn đề ở Mỹ, tiến sĩ Wen nói.
Tuy nhiên, hướng dẫn gần đây nhất của Trung tâm Kiểm soát và Pḥng ngừa Dịch bệnh Mỹ về việc lựa chọn, đeo, vệ sinh và bảo quản khẩu trang đúng cách đă khuyến cáo mọi người nên tránh khẩu trang N95, thay vào đó, chọn khẩu trang có hai hoặc nhiều lớp vải có thể giặt được, thoáng khí.
CNN đă liên hệ với CDC Mỹ về các khuyến nghị của họ liên quan đến N95 và khẩu trang vải và vẫn đang chờ b́nh luận.
Erin Bromage, phó giáo sư sinh học tại Đại học Massachusetts Dartmouth, cho biết chúng ta cần thay đổi các khuyến nghị về khẩu trang khi đă hiểu rơ hơn về COVID-19 và cách nó lây lan.
“Có vẻ như … nguyên nhân chính gây nhiễm coronavirus là hít thở chung không khí”, phó giáo sư Bromage nói.
Cựu Tổng Y sĩ Mỹ, Tiến sĩ Jerome Adams, cho biết tuần trước: “Chúng ta cần quảng bá khẩu trang chất lượng cao hơn ở khắp mọi nơi, bởi v́ ngay bây giờ một chiếc khẩu trang vải một lớp không thể chống lại Omicron. Chúng ta cần xét nghiệm nhiều hơn. Chúng ta cần khẩu trang tốt hơn. Đó là cách chúng ta vượt qua điều này”.
'Không Thể Tiêm Vaccine Cho Cả Hành Tinh Mỗi 6 Tháng'
Hôm 4/1, người phát triển ra một trong những loại vaccine COVID-19 được sử dụng nhiều nhất trên thế giới thừa nhận rằng, việc liên tục cung cấp liều vaccine tăng cường cho người dân hai lần mỗi năm là một biện pháp “không bền vững”.
Chia sẻ với The Telegraph trong một cuộc phỏng vấn vào hôm thứ Ba (4/1), ông Andrew Pollard - một trong những người phát triển vaccine Oxford AstraZeneca pḥng COVID-19 - nhận xét: “Chúng ta không thể tiêm pḥng cho cả hành tinh cứ 6 tháng một lần”.
Thay vào đó, các nhà hoạch định chính sách nên cố gắng “nhắm mục tiêu đến những người dễ bị tổn thương”, hơn là cung cấp liều vaccine tăng cường cho bất kỳ ai từ 12 tuổi trở lên, theo ông Pollard. Ông cũng là người phụ trách Ủy ban hỗn hợp về tiêm chủng và chủng ngừa của Vương quốc Anh. Ông tiếp tục nhận định, cần thu thập thêm dữ liệu về việc “liệu những người dễ bị tổn thương có cần liều bổ sung hay không, khi nào và tần suất ra sao”.
Tuyên bố này được đưa ra khi một số quốc gia, bao gồm cả Israel, đang bắt đầu hoặc đang cân nhắc tiêm liều vaccine COVID-19 thứ 4 cho người dân. Hôm thứ Hai (3/1), các quan chức Israel bắt đầu cung cấp liều vaccine tăng cường cho tất cả các nhân viên y tế và cá nhân từ 60 tuổi trở lên.
Ở Israel, liều tăng cường quyết định giá trị thời hạn với hộ chiếu vaccine COVID-19 của các cá nhân - c̣n được gọi là "thẻ xanh" - được sử dụng để người dân có thể đến một số địa điểm nhất định. Năm ngoái, các nhà chức trách nước này đă thông báo rằng, thẻ xanh COVID-19 sẽ hết hạn nếu người dân không được tiêm nhắc lại trong ṿng 6 tháng kể từ khi tiêm liều vaccine thứ 2.
Hồi cuối tháng Chạp, Bộ trưởng Y tế Đức là ông Karl Lauterbach nói với đài truyền h́nh ZDF rằng, người Đức “sẽ cần tiêm mũi vaccine thứ tư” để pḥng COVID-19 trong những tháng tới. Trong khi đó, các nhà chức trách ở Hà Lan tuần trước khẳng định rằng, họ đă mua đủ liều vaccine để cung cấp thêm 3 mũi tiêm tăng cường cho người dân, cho đến năm 2023.
Trong cuộc phỏng vấn hôm 4/1, ông Pollard nói: “Đến một thời điểm nào đó, xă hội phải cởi mở hơn. Khi chúng ta mở cửa, sẽ có một khoảng thời gian bị nhiễm bệnh, đó là lư do tại sao mùa đông có lẽ không phải là thời điểm tốt nhất. Nhưng đó là quyết định của các nhà hoạch định chính sách, không phải các nhà khoa học. Cách tiếp cận của chúng ta phải thay đổi, [từ việc] dựa vào vaccine và mũi tăng cường. Rủi ro lớn nhất vẫn là những người chưa được tiêm pḥng”.
Ông nói thêm, Vương quốc Anh không nên tuân theo một cách mù quáng các chính sách tiêm nhắc lại đă được thực hiện hoặc hiện đang được đề xuất ở Đức hay ở Israel.
Kể từ khi biến thể đột biến mạnh Omicron lần đầu tiên được phát hiện vào tháng 11/2021, dữ liệu của Tổ chức Y tế Thế giới cho thấy, biến thể đă lan truyền nhanh chóng và xuất hiện ở ít nhất 128 quốc gia. Biến thể này đă gây ra t́nh thế khó xử cho nhiều quốc gia và những nước đang t́m cách khởi động lại nền kinh tế và cuộc sống của họ, sau gần 2 năm bị gián đoạn v́ COVID.
Nhưng ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy, biến thể Omicron đang ảnh hưởng đến đường hô hấp trên, gây ra các triệu chứng nhẹ hơn so với các biến thể trước đó. Chủng mới này của virus Corona Vũ Hán đă tạo ra "sự tách biệt" giữa số ca bệnh tăng cao và tỷ lệ tử vong thấp ở một số nơi, một quan chức của WHO cho biết hôm 4/1.
Da gà, Tưởng Mỡ Màng Nhưng Lại Tốt Cho Sức Khỏe
LOS ANGELES, California (NV) – Có rất nhiều loại thực phẩm từ lâu đă nổi tiếng có thể giúp hỗ trợ và tăng cường sản xuất collagen tự nhiên bao gồm trái cây và rau. Nhưng ít ai biết, da gà cũng giúp tăng cường sản xuất collagen!
Ngoài việc nạp các thực phẩm giàu các chất chống oxy hóa để cung cấp collagen cho các tế bào, bạn cũng có thể xem xét thịt ḅ, gà hoặc cá và bổ sung collagen thủy phân peptide. Trong đó, gà là thực phẩm được nhiều người ăn kiêng ưa dùng v́ thịt trắng, ít mỡ lại tốt cho sức khỏe.
Nhưng khi ăn, chúng ta lại hay có quan niệm sai lầm là để tăng lượng collagen th́ chỉ ăn ức gà mà loại bỏ luôn cả xương và cả da v́ lo sợ chứa nhiều cholesterol và mỡ màng nhiều.
Bạn đừng lo v́ thật ra da gà lại có rất nhiều lợi ích tăng cường sự phát triển collagen và cực kỳ tốt cho sức khỏe, theo trang mạng MindBodyGreen.
Tại sao nên ăn cả da gà
Theo cuộc nghiên cứu mang tên “Poultry Science” được đăng trên tạp chí PubMed năm 2003, da gà là nguồn cung cấp collagen có phẩm chất cao. Cụ thể, da gà chứa khoảng 55% nước, 35% mô liên kết, chủ yếu là collagen, 5% đến 10% chất béo và 0.5% khoáng chất và tùy thuộc vào cách bạn chế biến.
Và đừng quên, collagen giúp tạo nên cấu trúc của làn da của chúng ta – thông qua các nguyên bào sợi của tế bào, mặc dù mức độ tự nhiên giảm dần theo tuổi tác. Từ đây, bạn sẽ thấy được sự tương đồng giữa làn da của con người và động vật là hoàn toàn hợp lư.
Ngoài ra, gân và dây chằng cũng có rất nhiều trong mô liên kết. Trên thực tế, nghiên cứu “Atern Ther Health Med” được phát hành năm 2019 đă chứng minh rằng sụn gà được xem như một nguồn collagen để giúp khớp khỏe mạnh và hoạt động thoải mái.
Một nghiên cứu khác cho thấy phụ nữ trong độ tuổi từ 20 đến 35 tuổi ăn sụn gà ít nhất hai lần một tuần có sự cải thiện lớn ở làn da, hạn chế sự lăo hóa, giảm nếp nhăn và tăng cường collagen tự nhiên.
Nếu bạn đang ăn ức gà không xương, không da, tức là bạn đang không tiêu thụ sụn giàu collagen đó. Dù ức gà vẫn là một nguồn cung cấp protein tốt nhưng nếu bạn đang hy vọng có thể thu được lợi ích từ việc bổ sung collagen, th́ đừng bỏ qua phần da gà.
Da gà cung cấp lượng collagen dồi dào cho cơ thể. (H́nh: Anna Tis/Pexels)
Ngoài ra, bạn nên chú ư nên chọn gà hữu cơ, không tiêm chất bảo quản, được nuôi thả trên đồng cỏ để đem lại sức khỏe tốt nhất.
Nói tóm lại, có rất nhiều loại thực phẩm có thể giúp hỗ trợ sản xuất collagen cho cơ thể, chỉ là bạn hăy bảo đảm không vô t́nh loại bỏ nguồn giàu collegen nhất.
Và với thịt gà, hăy giữ phần da lại để có thể cung cấp cho bạn nhiều collagen hơn nữa. (KD) [qd]
Hôm thứ Ba vừa qua một bản tin ngắn được đăng trên trang web của Nasdaq cho hay hăng Neuralink, một hăng chuyên chế tạo các tế bào điện tử, hay c̣n gọi là các con “chip” điện tử, vừa tuyên bố họ đă thành công trong việc chế tạo một con “chip” điện tử có thể gài vào trong thân thể con người.
Loại “chip” này là loại “chip” theo kỹ thuật mới gọi là Artificial Intelligence, mà nói theo tiếng Việt là “bộ năo nhân tạo”.
Nghe tên hăng Neuralink chắc ít ai biết tới. Ông chủ của hăng chính là Elon Musk, cũng là chủ nhân ông của hăng xe Tesla, và cũng là chủ hăng SpaceX. Anh chàng này coi vậy mà quá giỏi. Làm đủ thứ chuyện. Năm nay anh chàng 50 tuổi. Không chỉ tḥ tay vô kỹ nghệ xe hơi, anh chàng c̣n xía vô kỹ thuật không gian, và giờ đây là cả thiết bị y khoa, tiếng Mỹ gọi là Medical Device, mà thiết bị y khoa này không phải là những loại b́nh thường lâu nay, mà là thiết bị y khoa ... tân kỳ.
Tại sao lại gọi là tân kỳ?
Lâu nay ngành Medical Device của Mỹ đă sáng chế, phát minh ra rất nhiều thứ để giúp chữa bịnh cho các bịnh nhân.
Medical Device cũng nằm dưới sự quản lư của FDA, nhưng ít ai biết đến. Thường th́ chúng ta chỉ biết các hăng dược phẩm bào chế ra thuốc men để trị bịnh này, bịnh kia, và chịu sự quản lư của FDA. Medical Device không bào chế thuốc, nhưng t́m ṭi và sản xuất ra các thiết bị chữa bịnh, hay chẩn đoán bịnh.
Những năm gần đây, chúng ta thường nghe nói về chuyện bác sĩ “thông tim”, chữa trị các bịnh về tim, v..v... rất hay. Nhưng ít ai biết là nhờ các hăng Medical Device sáng chế ra các ống nhỏ c̣n hơn sợi dây, cỡ như mạch máu để bác sĩ đưa vào trong người bịnh nhân, nối các mạch máu, hay thông các mạch máu, v..v... Nhờ vậy mà cứu nhiều bịnh nhân bị nghẽn mạch máu, hay bị các động mạch vành tim chai cứng.
Những thứ này đă hay rồi, giờ lại có thứ tân kỳ hơn. Medical Device kết hợp với ... kỹ nghệ tân tiến, của các con “chip” điện tử, hay các vi mạch điện tử trong các máy điện toán. Không những thế, các con “chip” điện tử đời nay đă tiến đến bậc được xem là “bộ năo nhân tạo” (artificial intelligence) khi có thể nhận biết vạn vật xung quanh.
Và đó là chuyện mà Elon Musk đă làm. Trả lời phỏng vấn với báo Journal, Elon Musk cho biết Neuralink đang chờ sự chấp thuận của FDA cho thiết bị mới này. Theo Elon Musk, anh chàng mong rằng Neuralink sẽ là công ty đầu tiên có thiết bị đưa vào con người có thể giúp những người đă bị liệt, tủy sống đă bị hư, hồi phục trở lại hoạt động như người b́nh thường. Elon Musk cho biết thêm kết quả thử lâm sàng rất thành công. Neuralink đă thử trên những chú khỉ và thấy các chú khỉ này thậm chí c̣n có thể chơi ... tṛ chơi điện tử (video games).
Chưa biết FDA sẽ chấp thuận hay không. Nhưng rơ ràng một thời đại tân kỳ mới đang đến trong lịch sử loài người. Từ những thiết bị như một cái ống nhỏ xíu được đưa vào trong mạch máu, đến những tế bào điện tử nhỏ tí xíu đưa vào trong lỗ tai thay cho màn nhĩ, rồi những giọt tinh thể nhỏ vào mắt thay cho những cặp kính lăo, th́ bây giờ sắp sửa đến những tế bào điện tử thay cho tế bào thần kinh của loài người.
Bạn sắp di dự đám cưới, hoặc tham dự một sự kiện quan trọng diễn ra trong tuần tới mà áo dài, áo đầm mặc không vừa, quần kéo lên không nổi v́ bụng quá bự. Làm sao đây?
Tuyệt đối không được nhịn, bỏ bữa. Kế hoạch ăn kiêng cho phép bạn ăn đầy đủ ba bữa mỗi ngày, thậm chí c̣n có thêm các bữa nhẹ. Theo Woman & Home.
Để giảm cân trong một khoảng thời gian ngắn, bạn chỉ cần giữ lượng calorie ở mức thấp. Đơn giản là các bữa ăn của bạn sẽ có ít chất béo, ít carbs, nhưng nhiều thực phẩm tốt cho sức khỏe. Tuy vậy, bạn vẫn cảm thấy no và hài ḷng nhờ lượng protein cao và nhiều rau quả giàu chất xơ. Trong thời gian này, bạn không nên uống thức uống có đường. Tốt nhất bạn nên uống vài lít nước mỗi ngày. Ngoài ra, bạn có thể cho phép ḿnh uống một số loại trà thảo mộc, trà đen và cà phê không đường.
Trứng và các loại rau xanh cũng là một bữa điểm tâm tuyệt vời. Minh họa: Unsplash
Bữa điểm tâm:
Buổi sáng bạn có thể dùng điểm tâm với yến mạch, trái cây, sữa chua ít béo. Nếu ngán, bạn cho tất cả vào trộn đều, hoặc xay sinh tố uống. Trứng và các loại rau xanh cũng là một bữa điểm tâm tuyệt vời. Một lát bánh ḿ nướng, một trái trứng ốp la, hoặc luộc chín, một ít măng tây nữa là đủ cho bữa sáng lành mạnh.
Sau bữa sáng… nhẹ nhàng này, bạn có thể ăn tiếp bữa nhẹ khác, là trái cây tươi. Trái cây th́ bạn ăn tùy thích. Bạn cũng có thể cho một số trái cây vào xay uống. Hoặc đơn giản chỉ cần một trái chuối giữa hai bữa sáng và trưa là đủ. Nhớ là bữa nhẹ này nên cách giờ ăn trưa khoảng một tiếng, để bao tử c̣n có thời gian để tiêu hóa.
Bữa trưa
Cá ngừ hoặc gà là thành phần cung cấp protein cho bữa trưa của bạn, cộng với một dĩa salad lớn, gồm các thứ rau mà bạn thích. Thời gian này, bạn quên đi các chất béo xấu như phô mai và ḿ ống. Có thể bơ và khoai lang có chất béo tốt, nhưng đừng ăn nhiều.
Bữa ăn trưa này sẽ khiến bạn mau đói. Đă có bữa ăn nhẹ cho bạn đây, là trái cây, hoặc các loại hạt như hạt như hướng dương, óc chó, hạnh nhân,… Những loại hạt này có hàm lượng chất béo cao hơn, nhưng ở mức độ vừa phải, rất tốt cho bạn.
Có thể dùng ít carbs như ḿ làm từ lúa ḿ nguyên cám hoặc một miếng beefsteak nạc cho bữa tối. Minh họa: Pixabay
Bữa tối
Bữa tối tương tự như bữa trưa, cũng là ít cá hoặc ức gà và một dĩa rau lớn, ít củ luộc như củ dền, và nửa trái bơ cũng là lựa chọn tốt. Một đĩa salad lớn với nhiều thành phần như rau, củ dền hoặc bơ là lựa chọn tốt. Thời điểm này, bạn có thể dùng ít carbs như ḿ làm từ lúa ḿ nguyên cám hoặc một miếng beefsteak nạc.
Bên cạnh thực đơn trên, bạn cố gắng luyện tập. Huấn luyện viên Chloe Twist nói với Woman & Home: “Trong khi dinh dưỡng là khía cạnh quan trọng nhất của việc giảm cân, h́nh thức tập thể dục mà bạn chọn để có thể tác động lớn đến tốc độ giảm cân.”
Trên đây chỉ là thực đơn cho bạn giảm cân cấp tốc để mặc vừa đồ đẹp. Về lâu dài, bạn cần áp dụng phương pháp khác.
Giờ là lúc bạn thử cách giảm cân trong ṿng vài ngày và nói cho chúng tôi biết kết quả thế nào nhé!
Người Đầu Tiên Trên Thế Giới Được Chữa Khỏi Bệnh Tiểu Đường
Ông Brian Shelton
NGƯỜI ĐẦU TIÊN TRÊN THẾ GIỚI ĐƯỢC CHỮA KHỎI BỆNH TIỂU ĐƯỜNG
Thiên Nhan
Sau gần nửa năm điều trị, lượng đường huyết của ông Brian Shelton đă được kiểm soát tốt. Bệnh nhân này có thể là người đầu tiên trên thế giới được chữa khỏi tiểu đường.
40 năm trong cuộc đời Brian Shelton là những tháng ngày sống chung với tiểu đường type I - căn bệnh tưởng chừng như không bao giờ khỏi. Lượng đường trong máu của Shelton giảm mạnh bất ngờ và ông sẽ bất tỉnh. Nam bệnh nhân từng lao thẳng xe máy vào tường, ngất xỉu trong sân nhà khách hàng khi đang giao thư.
V́ những tai nạn bất ngờ do bệnh tiểu đường gây nên, bác sĩ của Shelton yêu cầu ông nghỉ hưu ở tuổi 57, sau 1/4 thế kỷ làm việc trong ngành bưu điện.
Vợ cũ, bà Cindy Shelton, đă đưa Shelton về nhà của bà ở Elyria, Ohio, Mỹ, v́ không yên tâm khi để ông sống một ḿnh.
Đầu năm 2021, bà t́nh cờ phát hiện Vertex Pharmaceuticals tuyển t́nh nguyện viên mắc tiểu đường type I tham gia thử nghiệm lâm sàng thuốc điều tri. Shelton đă đăng kư và ông là người đầu tiên.
“Như một phép màu”
Đây là lời chia sẻ của ông Shelton khi biết tin ḿnh đă khỏi tiểu đường type I. “Nó như một phép màu và tôi được sống lại cuộc đời mới”, nam bệnh nhân chia sẻ.
Ngày 29/6, ông được truyền tế bào gốc, bổ sung tế bào insulin bị thiếu hụt. Giờ đây, cơ thể của ông đă tự kiểm soát được lượng insulin và đường huyết.
Với kết quả này, ông Shelton, hiện 64 tuổi, có thể là người đầu tiên được chữa khỏi tiểu đường type I - căn bệnh vốn được xem là mạn tính. Phương pháp điều trị hoàn toàn mới và được kỳ vọng sẽ giúp ít nhất 1,5 triệu người Mỹ đang mắc tiểu đường type I khỏi bệnh.
Vài ngày sau khi rời bệnh viện, ông được đo lượng đường trong máu. Kết quả rất hoàn hảo. Ngay cả khi ăn xong, lượng đường huyết vẫn ở mức b́nh thường.
Điều đó khiến Shelton vỡ ̣a trong hạnh phúc: "Tôi không biết nói ǵ ngoài lời cảm ơn".
Ông Shelton đă khóc trong hạnh phúc khi thấy lượng đường huyết không thay đổi sau bữa ăn. Ảnh: Amber Ford/New York Times.
Phương pháp tế bào gốc mà Vertex Pharmaceuticals phát hiện được đặt tên là VX-880.
5 năm trước khi điều trị, ông Shelton trải qua 5 lần nhập viện, nguy kịch v́ lượng đường trong máu quá thấp. Ông đă tiêm 34 đơn vị insulin mỗi ngày vào máu nhưng cơ thể không thể tự tạo ra chất này.
Vào tháng 10, Vertex công bố kết quả thử nghiệm lâm sàng khả quan. 90 ngày sau khi truyền dịch, bệnh nhân dung nạp tốt. Nó giúp giảm 91% nhu cầu insulin hàng ngày của bệnh nhân và phục hồi quá tŕnh sản xuất insulin.
Các chuyên gia về bệnh tiểu đường rất ngạc nhiên trước phát hiện này, song, họ cũng khuyến cáo chúng ta cần thận trọng. Nghiên cứu của Vertex Pharmaceuticals vẫn đang được tiến hành và sẽ kéo dài 5 năm với 17 t́nh nguyện viên mắc tiểu đường type I nghiêm trọng tham gia. Dự án này không nhằm mục đích điều trị tiểu đường type II.
Tiến sĩ Irl Hirsch, chuyên gia về bệnh tiểu đường tại Đại học Washington, người không tham gia nghiên cứu, cho biết: “Chúng tôi đă t́m kiếm điều này trong nhiều thập kỷ. Tôi rất chờ mong và hy vọng nó sẽ được nhân rộng”.
Vị chuyên gia cũng muốn biết liệu phương pháp này có tiềm ẩn các tác dụng phụ hay không và tế bào được tạo ra tồn tại suốt đời hay cần phụ thuộc điều trị.
Tiến sĩ Peter Butler, chuyên gia về bệnh tiểu đường tại Đại học California, Los Angeles, người cũng không tham gia vào nghiên cứu, đồng ư với TS Irl khi đưa ra các khuyến cáo tương tự: “Đây là kết quả đáng chú ư. Nó có thể đẩy lùi bệnh tiểu đường bằng cách trả lại cho bệnh nhân những tế bào mà họ bị thiếu”.
Kết quả này là công tŕnh kéo dài 30 năm t́m ṭi của nhà sinh vật học Doug Melton, chuyên gia tại Đại học Harvard.
"Căn bệnh khủng khiếp”
TS Melton không có khái niệm về bệnh tiểu đường cho đến năm 1991, khi đứa con trai 6 tháng tuổi của ông - Sam - bắt đầu run rẩy, nôn mửa và thở từng hơi khó nhọc. “Con tôi bị ốm rất nặng, bác sĩ không biết cháu bị bệnh ǵ. Tôi đă đưa con đến Bệnh viện Nhi Boston và xét nghiệm nước tiểu cho thấy cháu bị tiểu đường”, ông kể lại.
Con trai của TS Doug Melton, Đại học Harvard, bắt đầu xuất hiện các triệu chứng của tiểu đường type I khi mới 6 tháng tuổi. Điều đó khiến ông quyết tâm đi t́m cách chữa trị căn bệnh này. Ảnh: Kayana Szymczak/The New York Times.
Tiểu đường type I xảy ra khi hệ miễn dịch của cơ thể phá hủy các tế bào insulin từ tuyến tụy. Triệu chứng bệnh thường bắt đầu ở tuổi 13 hoặc 14. Không như tiểu đường type II (vốn mắc phải do lối sống, rối loạn chuyển hóa khi trưởng thành), type I gây tử vong nhanh chóng nếu bệnh nhân không được tiêm insulin.
“Đây là căn bệnh khủng khiếp”, TS Butler nói.
Tiểu đường cũng là nguyên nhân hàng đầu gây mù ḷa ở Mỹ. Bệnh nhân c̣n đối mặt nguy cơ suy thận, phải cắt cụt chân và tử vong ngay trong đêm nếu lượng đường trong máu của họ giảm mạnh khi ngủ. Bệnh tiểu đường làm tăng đáng kể khả năng bị đau tim, đột quỵ, gây suy yếu hệ miễn dịch.
Theo TS Buller, tiểu đường cũng là một trong những nguyên nhân khiến một số người đă tiêm đủ liều vaccine Covid-19 vẫn tử vong khi nhiễm bệnh. Chưa kể, chi phí tiêm insulin rất cao, trở thành gánh nặng của tất cả bệnh nhân.
Cách chữa trị duy nhất có hiệu quả là cấy ghép tuyến tụy hoặc các cụm tế bào sản xuất insulin (c̣n gọi là tế bào tiểu đảo Langerhans) từ người hiến tặng. TS Ali Naji, Đại học Pennsylvania, là người tiên phong trong việc cấy ghép các tế bào tiểu đảo Langerhans. Ông đang là điều tra viên chính trong dự án thử nghiệm với bệnh nhân Sheton. Vị chuyên gia cho hay tỷ lệ người hiến tặng rất hiếm khiến phương pháp này gần như bất khả thi với đa số bệnh nhân.
Những manh mối đầy hy vọng
TS Melton và vợ Gail O'Keefe trải qua nhiều tháng chăm sóc con trai mắc căn bệnh bẩm sinh đáng sợ này. Bà Gail phải châm vào ngón tay, chân của Sam để kiểm tra lượng đường huyết 4 lần/ngày. Sau đó, bà sẽ tiêm insulin cho cậu bé. Với một đứa trẻ 6 tháng tuổi như Sam, insulin thậm chí c̣n không được bán đúng liều. Họ phải mua liều của người lớn và pha loăng trước khi tiêm.
Chị gái của Sam, Emma, hơn em trai 4 tuổi, cũng mắc phải căn bệnh này và xuất hiện triệu chứng vào năm 14 tuổi.
TS Melton từng nghiên cứu sự phát triển của loài ếch nhưng ông quyết định từ bỏ công việc này, vùi đầu vào con đường t́m cách chữa trị bệnh tiểu đường. Ông sử dụng các tế bào gốc phổi, có khả năng trở thành bất kỳ tế bào nào trong cơ thể. Mục đích của ông là biến chúng thành các tế bào nhỏ để chữa trị cho bệnh nhân.
Nhưng vấn đề không dễ dàng như vậy. Quy định của Mỹ là cấm sử dụng, nghiên cứu phôi thai người. V́ vậy, TS Melton tách dự án khỏi Đại học Harvard và nhận tài trợ từ Viện Y khoa Howard Hughes. Ông ước tính chi phí dành cho dự án này khoảng 50 triệu USD trong hơn 20 năm, mục tiêu cuối cùng là chuyển đổi thành công tế bào gốc thành tế bào tiểu đảo tủy.
Thách thức tiếp theo là t́m ra chuỗi hóa học kết nối hai tế bào. Nó diễn ra khá chậm chạp với nhiều năm không mang lại kết quả.
Một buổi tối vào năm 2014, TS Felicia Pagliuca, thành viên dự án, cho thuốc nhuộm vào chất lỏng chứa các tế bào gốc đang phát triển. Chất lỏng lập tức chuyển sang màu xanh lam, báo hiệu sự chuyển đổi thành tế bào insulin. Màu xanh ngày càng đậm hơn khiến cô sung sướng. Lần đầu tiên, họ tạo thành công các tế bào tiểu đảo từ tế bào gốc phổi.
Cả pḥng thí nghiệm ăn mừng. Những thành viên đội mũ len màu xanh dương tự làm với 5 ṿng tṛn đỏ, vàng, lục, lam, tím, tượng trưng cho 5 giai đoạn mà tế bào gốc phải trải qua để trở thành tế bào tiểu đảo. Họ đă luôn hy vọng nh́n thấy màu tím nhưng các thí nghiệm mắc kẹt ở màu xanh lá cây.
TS Melton biết ḿnh cần thêm người để sản xuất thành công loại thuốc chữa tiểu đường. Vậy là, ông thành lập công ty Semma vào năm 2014, được đặt tên dựa trên hai con của ḿnh.
Thử nghiệm lâm sàng thuốc chữa tiểu đường type I của Vertex đang có 17 người. Ảnh: The New York Times.
Họ mất 5 năm để nuôi cấy thành công số lượng lớn tế bào tiểu đảo. Cùng thời điểm, một công ty do chuyên gia về liệu pháp gene Bastiano Sanno đứng đầu đă thử nghiệm các tế bào của ḿnh trên chuột và phát hiện chúng chữa khỏi tiểu đường ở loài gặm nhấm.
Cả hai kết hợp và lên kế hoạch thử nghiệm lâm sàng trên người, nộp đơn lên FDA để phê duyệt.
Tháng 4/2019, tại cuộc họp ở Bệnh viện Đa khoa Massachusetts, TS Melton t́nh cờ gặp đồng nghiệp cũ - GS.TS David Altshuler, Phó giám đốc Viện Broad, Giám đốc Khoa học của Vertex Pharmaceuticals. Ông Melton giới thiệu “kỳ quan” mà họ đă tạo ra - lọ thủy tinh nhỏ có “viên tế bào” màu tím sáng lấp lánh.
Cơ hội đă đến.
Sau 8 tuần họp, đàm phán, Vertex mua lại Semma với giá 950 triệu USD, TS Sanna trở thành Phó chủ tịch. Tuy nhiên, giá điều trị của phương pháp vẫn rất đắt đỏ. Loại thuốc mới phát hiện cũng khó sản xuất. Thách thức của Vertex là đảm bảo quy tŕnh sản xuất ở mọi lúc mọi nơi và tế bào an toàn khi tiêm vào cơ thể bệnh nhân. V́ vậy, các nhân viên làm việc trong điều kiện vô trùng nghiêm ngặt.
Chưa đầy hai năm sau, FDA đă cho phép Vertex thử nghiệm lâm sàng trên người và ông Shelton là bệnh nhân đầu tiên.
Giống những bệnh nhân được cấy ghép tuyến tụy, Shelton phải dùng thuốc ức chế miễn dịch. Ông cho rằng nó không gây tác dụng phụ và thấy chúng ít nguy hiểm hơn nhiều so với việc liên tục theo dơi lượng đường trong máu, tiêm insulin. Sau khi được điều trị bằng phương pháp mới, Shelton vẫn phải duy tŕ thuốc ức chế hệ miễn dịch để ngăn cơ thể đào thải các tế bào mới.
Tuy nhiên, điều này khiến TS John Buse, Đại học North Carolina, người không tham gia nghiên cứu, cảnh báo bệnh nhân cần dừng dùng thuốc. Nó giúp đánh giá chính xác lợi ích của phương pháp truyền tế bào tiểu đảo và ngăn biến chứng tiềm ẩn của thuốc ức chế hệ miễn dịch.
Hiện tại, ông Shelton là người đầu tiên được báo cáo kết quả từ dự án thử nghiệm lâm sàng VX-880. Nhóm tác giả sẽ tiếp tục và họ tin tưởng vào điều này. Thời gian sẽ là câu trả lời cho tất cả.
Mất Bao Lâu Và Ăn Ǵ Đễ Phục Hồi Sau Khi Mắc Covid?
MẤT BAO LÂU VÀ ĂN G̀ ĐỂ PHỤC HỒI SAU KHI MẮC COVID?
BBC News
Nhà báo Sue Quinn viết trên BBC Food về nhu cầu ăn các thực phẩm bổ dưỡng để phục hồi sau khi bạn mắc Covid.
Bài báo trích lời GS Philip Calder, chuyên gia về dinh dưỡng miễn dịch, khoa Y ĐH Southampton, nói rằng protein rất quan trọng để phục hồi cơ bạn bị teo đi khi mắc bệnh.
Ngoài ra là các loại vitamin A, C, D, E, B6, B9 (folate) và B12, giúp khôi phục hệ miễn dịch. Các chất khoáng cần thiết có kẽm, đồng, selenium và sắt.
Nếu không ăn đủ các trái cây, rau và thịt, sữa có sẵn các chất này, bạn cần uống vitamin D (10 microgram một ngày) nhất là trong các tháng mùa đông.
Vitamin B12 th́ chỉ có trong sản phẩm từ động vật, nên nếu bạn là người ăn chay th́ cần mua vitamin này dạng thuốc để uống bổ trợ.
Toàn bài tiếng Anh có ở đây.
Trước đó BBC đă đăng:
Covid-19 chỉ xuất hiện vào cuối năm 2019, nhưng đă có những dấu hiệu rằng có thể mất một thời gian dài để một số bệnh nhân hồi phục hoàn toàn.
Thời gian phục hồi sẽ phụ thuộc vào mức độ bạn ốm yếu thế nào. Một số người sẽ khỏi nhanh chóng, nhưng đối với những người khác, nó có thể để lại những vấn đề kéo dài.
Tuổi tác, giới tính và các vấn đề sức khỏe khác đều làm tăng nguy cơ bệnh trở nặng hơn.
Việc điều trị càng xâm lấn trong thời gian càng lâu th́ khả năng phục hồi càng chậm.
Nếu tôi chỉ có triệu chứng nhẹ th́ sao?
Hầu hết những người mắc Covid-19 sẽ chỉ phát triển các triệu chứng chính - ho hoặc sốt. Nhưng họ có thể cảm thấy đau nhức cơ thể, mệt mỏi, đau họng và đau đầu.
Bắt đầu là ho khô, nhưng một số người cuối cùng sẽ bắt đầu ho ra chất nhầy có chứa tế bào phổi chết gây ra do virus.
Những triệu chứng này được điều trị bằng nghỉ ngơi trên giường, uống nhiều nước và uống giảm đau như paracetamol.
Những người có triệu chứng nhẹ có thể phục hồi tốt và nhanh chóng.
Cơn sốt sẽ thuyên giảm trong ṿng chưa đầy một tuần, mặc dù ho có thể kéo dài. Một phân tích của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) dựa trên các dữ liệu Trung Quốc cho biết trung b́nh phải mất hai tuần để phục hồi.
Nếu tôi có các triệu chứng nghiêm trọng hơn th́ sao?
Bệnh có thể trở nên nghiêm trọng hơn nhiều đối với một số người. Điều này có xu hướng xảy ra trong khoảng ngày thứ bảy hoặc mười sau khi nhiễm bệnh.
Sự thay đổi này có thể đột ngột. Hơi thở trở nên khó khăn và phổi bị viêm. Điều này là do mặc dù hệ thống miễn dịch của cơ thể đang cố gắng chống lại - nó thực sự phản ứng thái quá và cơ thể bị tổn thương.
Một số người sẽ cần phải ở trong bệnh viện để được hỗ trợ thở oxy.
Bác sỹ Sarah Jarvis nói: "Việc khó thở có thể mất một thời gian đáng kể để cải thiện ... cơ thể đang chống lại viêm nhiễm."
Bà nói rằng có thể mất hai đến tám tuần để hồi phục, với sự mệt mỏi kéo dài.
Nếu tôi cần chăm sóc đặc biệt th́ sao?
WHO ước tính cứ một trong 20 người sẽ cần điều trị chăm sóc tích cực, có thể bao gồm được dùng thuốc an thần và đặt máy thở.
Sẽ mất thời gian để phục hồi từ trong pḥng chăm sóc đặc biệt hoặc chăm sóc tích cực (ICU), bất kể bệnh ǵ. Bệnh nhân được chuyển đến một pḥng bệnh thông thường trước khi về nhà.
Bác sĩ Alison Pittard, Trưởng khoa Chăm sóc Chuyên sâu, cho biết có thể mất 12 đến18 tháng để trở lại b́nh thường sau bất kỳ giai đoạn nào trong pḥng điều trị đặc biệt.
Nằm một thời gian dài trên giường bệnh viện dẫn đến mất khối lượng cơ bắp. Bệnh nhân sẽ yếu và cơ bắp sẽ mất thời gian để hồi phục lại. Một số người sẽ cần vật lư trị liệu để đi lại được.
Do những ǵ cơ thể trải qua trong ICU, cũng có khả năng người bệnh sẽ bị mê sảng và rối loạn tâm lư.
"Có vẻ như có một yếu tố được thêm vào với căn bệnh này - sự mệt mỏi do virus chắc chắn là một yếu tố rất lớn", Paul Twose, nhà vật lư trị liệu tại Hội đồng Y tế Đại học Cardiff và Vale University Health Board nói.
Đă có báo cáo từ Trung Quốc và Ư về t́nh trạng yếu toàn thân, khó thở sau bất kỳ mức độ gắng sức nào, ho dai dẳng và thở không đều. Cộng thêm cần ngủ nhiều.
"Chúng tôi biết bệnh nhân mất một khoảng thời gian đáng kể, có khả năng nhiều tháng, để hồi phục."
Nhưng thật khó để khái quát điều này. Một số người chỉ mất thời gian tương đối ngắn trong pḥng chăm sóc đặc biệt, trong khi một số khác phải thở máy trong nhiều tuần.
Coronavirus sẽ ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe của tôi?
Pḥng phục hồi chức năng cho bệnh nhân Covid-19 tại Pháp
Chúng ta không biết chắc chắn v́ không có dữ liệu dài hạn, nhưng chúng ta có thể xem xét các điều kiện khác.
Hội chứng suy hô hấp cấp tính (được gọi là Ards) phát triển ở những bệnh nhân có hệ thống miễn dịch bị suy giảm quá mức, gây tổn thương cho phổi.
"Có dữ liệu tin cậy rằng, thậm chí sau 5 năm, mọi người có thể gặp khó khăn về thể chất và tâm lư", ông Twose nói.
Bác sĩ James Gill, bác sĩ đa khoa và giảng viên tại Trường Y khoa Warwick, cho biết mọi người cũng cần hỗ trợ về sức khỏe tâm thần để cải thiện khả năng phục hồi.
"Bạn đang cảm thấy khó thở, sau đó bác sĩ nói 'Chúng tôi cần cho bạn thở máy. Chúng tôi cần đưa bạn vào giấc ngủ. Bạn có muốn nói lời tạm biệt với gia đ́nh không?'.
"PTSD [rối loạn căng thẳng sau chấn thương] ở những bệnh nhân nặng nhất này không có ǵ đáng ngạc nhiên. Sẽ có những vết sẹo tâm lư đáng kể cho nhiều người."
Vẫn có khả năng thậm chí một số trường hợp nhẹ vẫn gặp phải vấn đề sức khỏe lâu dài - chẳng hạn như mệt mỏi.
Có bao nhiêu người đă hồi phục?
Lấy một con số chính xác là khó khăn.
Tính đến ngày 15/4, Đại học Johns Hopkins báo cáo khoảng 500.000 người đă khỏi bệnh trong số hai triệu người mắc bệnh.
Nhưng các quốc gia sử dụng các phương pháp ghi dữ liệu khác nhau. Một số không công bố số liệu phục hồi và nhiều người nhiễm bệnh nhẹ sẽ bị bỏ qua.
Các mô h́nh toán học đă ước tính khoảng 99-99,5% số người nhiễm phục hồi.
Tôi có thể tái nhiễm Covid-19 không?
Bệnh nhân Covid-19 hồi phục hôn từ biệt mặt đất trước khi rời bệnh viện ở Morocco
Đă có nhiều suy đoán, nhưng ít bằng chứng, về độ bền của bất kỳ khả năng miễn dịch nào. Nếu bệnh nhân đă chiến đấu với virus thành công, họ hẳn đă có một phản ứng miễn dịch.
Báo cáo về các bệnh nhân bị nhiễm hai lần có thể chỉ là các xét nghiệm ghi lại không chính xác rằng họ không có virus.
Câu hỏi về khả năng miễn dịch là rất quan trọng để hiểu liệu mọi người có thể bị tái nhiễm hay không và hiệu quả của bất kỳ loại vaccine nào.
Thực tế chúng ta biết rất ít hoặc hiểu sai bét về các tập đoàn dược phẩm trên thế giới. Sau đây là một trích đoạn từ tác phẩm “Tṛ Chuyện Với Thiên Thần” của Dược sĩ Trương Văn Dân (Ư).
PHÁT MINH RA BỆNH
Cái xác phàm của mỗi chúng ta, của hết thảy nhân loại hiện nay, chính là nguồn lợi kếch xù của bọn người kinh doanh trên sự sợ hăi: bệnh tật.
Lănh vực này hiện nay nằm trong tay các tài phiệt. Và họ bỏ rất nhiều tiền để tiếp thị. Một thuật ngữ mới ra đời: Disease mongering (Nghề buôn bán bệnh tật).- Khi ủy ban “khoa học” Mỹ tái định nghĩa hypercholesterolemia (có cholesterol cao trong máu) và chỉ cần giảm chỉ số từ 240 mgs/dl xuống 200 mgs/dl để các bác sĩ cho phép dùng thuốc th́ số “bệnh nhân” đột ngột tăng 3 lần.
– Chỉ trong năm 2016 Công ty Pfizer đă chi 1,2 tỷ USD, theo sau là Công ty Bristol Myers Squibb chi 460 triệu USD để quảng cáo và tiếp thị thuốc.
Nhưng đây chỉ là đỉnh của băng sơn. Trên thực tế rất nhiều các nhà khoa học hướng dẫn cách dùng thuốc đều hưởng lợi nhuận từ các dược pḥng.
Thông qua “Disease mongering”, những trạng thái như buồn rầu, lo âu, hồi hộp… rất b́nh thường trong cuộc sống đă bị truyền thông (Big Media) hô biến thành bệnh (?) để làm mọi người sợ hăi, cảm thấy ḿnh phải dùng thuốc.
Không ai nói với chúng ta là nỗi buồn là một phần của sự sống.
Bạn mất ngủ hả? Hăy uống thuốc ngủ! Mà có thật sự cần phải dùng thuốc không? Biết đâu không ngủ là một điều tuyệt vời. Thỉnh thoảng được thức giấc, mở cửa nh́n ra bầu trời đêm mà kẻ ngủ say sẽ không bao giờ biết.
Đă có người nói, “ban ngày để sống c̣n ban đêm là để hiểu cuộc sống.”
Nhưng các tập đoàn dược phẩm chi ra số tiền càng ngày càng lớn cho việc bán thuốc “ảo”, kèm theo quà tặng, mời du lịch…
Thí dụ bệnh tiểu đường type II, trước đây được xác định là đường huyết phải trên mức 140mg/dL. Năm 1997, ngạch mức trên bị Cơ quan y tế thế giới OMS rút xuống c̣n 126 mg/dL (7mmol/L).
Lập tức có thêm 1.700.000 người Mỹ được xếp vào danh sách bệnh nhân tiểu đường (suốt đời).
Cholestérol: Năm 1998, ngạch mức từ 240mg/dL bị rút xuống c̣n 200mg/dL.
Lập tức xă hội Hoa Kỳ có thêm 42.600.000 bệnh nhân có cholestérol cao trong máu. Các nhà bào chế có thêm được 86% “khách hàng” mới.
Ba mươi năm trước, Giám đốc hăng dược phẩm Merck, Henry Gadsen, đă từng trả lời trong một cuộc phỏng vấn: “Giấc mơ của chúng tôi là sản xuất thuốc cho những người khỏe mạnh. Làm được thế, chúng tôi có thể bán thuốc cho bất kỳ ai”. (*)
Một cách nói khác không kém phần trắng trợn, đó là: “Trên thế giới, chỉ có hai nhóm người: nhóm người đă bệnh rồi và nhóm người chưa biết họ bệnh”.
Một nghiên cứu mới nhất từ Pháp: 50% thuốc bán hiện nay trên thị trường là vô ích, 20% có hại và nhiều khi nguy hiểm cho người dùng.
Ai cũng biết sức khỏe tùy thuộc vào điều kiện kinh tế, khí hậu và thực phẩm chứ không chỉ dựa dẫm vào thuốc men, cách chữa trị hay các kỹ thuật hiện đại.
Hiện nay nhiều người hễ thấy khó chịu một chút là uống thuốc mà không biết rằng không có loại thuốc nào là không có tác dụng phụ, đó là:
“1 PHẦN THUỐC CHỨA 3 PHẦN ĐỘC”.
Kết luận của người gởi: Trước khi uống thuốc, ḿnh nên thử các cách trị liệu khác. Nhưng qua kinh nghiệm hành nghề, chúng ta không thể khuyên bệnh nhân điều này v́ sẽ làm “công ty” khó chịu.
Cá nhân tôi khi c̣n làm việc có chừng hai hay ba bệnh nhân dùng từ 18 tới 24 loại thuốc. Mấy người này đều mua bằng Medicaid. Hễ họ than phiền về một triệu chứng nào đấy là BS cho ngay một toa, không cần hỏi thêm.
Nghiên Cứu Mới Tiết Lộ Thêm Lợi Ích Của Ánh Sáng Mặt Trời
NGHIÊN CỨU MỚI TIẾT LỘ THÊM LỢI ÍCH CỦA ÁNH SÁNG MẶT TRỜI
Báo Mai
Ánh sáng mặt trời có ảnh hưởng trực tiếp đến nhịp sinh học và các trung tâm cảm xúc trong năo bộ chúng ta. Nhận đủ ánh nắng mặt trời vào ban ngày có thể cải thiện giấc ngủ, cải thiện tâm trạng và làm giảm chứng mất ngủ.
Chứng rối loạn giấc ngủ có tính chất lan tỏa và cứ ba người lớn th́ có khoảng một người bị mất ngủ nhẹ. Khi mức độ căng thẳng gia tăng trên thế giới, chứng mất ngủ ở người lớn trở nên ngày càng phổ biến hơn. Nhưng một nghiên cứu mới do Đại học Monash dẫn đầu đă phát hiện ra rằng việc nhận đủ ánh sáng mặt trời tự nhiên mỗi ngày có thể giúp giảm chứng mất ngủ và cải thiện tâm trạng.
Nghiên cứu được công bố trên Tạp chí về Các chứng rối loạn cảm xúc bao gồm hơn 400,000 người tham gia từ chương tŕnh ngân hàng sinh học Anh quốc. Người ta thấy rằng việc thiếu tiếp xúc với ánh sáng ban ngày là một yếu tố nguy cơ dẫn đến tâm trạng kém, mất ngủ và các triệu chứng trầm cảm.
Các nhà nghiên cứu lưu ư rằng hầu hết các thông điệp về sức khỏe và ánh sáng đều tập trung vào việc tránh ánh sáng vào ban đêm. Nghiên cứu trước đây đă phát hiện ra rằng ánh sáng vào ban đêm có thể làm gián đoạn đồng hồ của cơ thể, c̣n được gọi là nhịp sinh học. Nghiên cứu này giúp làm nổi bật tầm quan trọng của việc nhận đủ ánh sáng ban ngày để đảm bảo cơ thể hoạt động tối ưu.
Nhịp sinh học
Nhịp sinh học là một quá tŕnh tự nhiên bên trong điều chỉnh chu kỳ ngủ – thức. Nó lặp lại khoảng 24 giờ một lần và có thể giúp hướng dẫn cơ thể biết khi nào nên ngủ và khi nào nên thức. Chu kỳ này rất quan trọng trong việc giúp cơ thể nghỉ ngơi và lấy lại năng lượng đă mất trong khi thức để thực hiện các hoạt động hàng ngày.
Trong một bài báo trên trang web của Đại học Monash, đồng tác giả nghiên cứu Sean Cain cho biết, “Trong nghiên cứu này, chúng tôi quan sát thấy rằng thời gian tiếp xúc với ánh sáng ngoài trời nhiều hơn trong ngày có liên quan đến các triệu chứng trầm cảm ít hơn, tỷ lệ sử dụng thuốc chống trầm cảm thấp hơn, ngủ ngon hơn, và ít triệu chứng mất ngủ hơn”.
Việc giảm các triệu chứng này có thể được giải thích là do tác động của ánh sáng đến nhịp sinh học và tác động trực tiếp mà ánh sáng mặt trời tạo ra đối với các trung tâm cảm xúc trong năo bộ.
Mọi người có xu hướng dành hầu hết thời gian thức trong điều kiện ánh sáng nhân tạo và tiếp xúc với ánh sáng tương đối sáng vào ban đêm. Bằng cách thực hiện những điều chỉnh nhỏ đối với thói quen hàng ngày, một số người có thể cải thiện giấc ngủ, tâm trạng và mức năng lượng của họ.
Các nhà nghiên cứu kết luận nghiên cứu bằng cách lưu ư rằng việc tiếp xúc không đủ với ánh sáng ban ngày có thể là một yếu tố quan trọng góp phần gây ra một giấc ngủ kém và chứng rối loạn trầm cảm.
Họ gợi ư những lời khuyên đơn giản cho mọi người; khi mặt trời ló dạng, hăy hấp thụ càng nhiều ánh sáng càng tốt, nhưng sau khi mặt trời lặn, hăy giữ cho môi trường xung quanh bạn tối. Đó là lời khuyên hay, nhưng nói th́ dễ hơn làm v́ ở các vùng khí hậu phía bắc, có sự thay đổi căn bản về độ dài ánh sáng ban ngày giữa mùa hè và mùa đông.
Nghiên cứu này giúp chỉ ra tầm quan trọng của ánh sáng ban ngày. Các nhà nghiên cứu khuyên bạn nên tiếp xúc với ánh sáng chói chang đầu tiên vào buổi sáng và dành thời gian ở ngoài trời, nhận đủ ánh sáng mặt trời vào ban ngày. Cần tránh tiếp xúc với ánh sáng xanh, đặc biệt là vào ban đêm và nên tắt đèn sáng vào ban đêm, hạn chế thời gian sử dụng màn h́nh và tắt đèn trong pḥng ngủ.
Bằng cách điều chỉnh nhịp sinh học, bạn sẽ cảm thấy tỉnh táo hơn vào ban ngày và buồn ngủ hơn vào ban đêm. Như nghiên cứu này cũng cho thấy, bạn có thể giúp cải thiện tâm trạng và giảm các cơn mất ngủ.
Sarah Cownley đă nhận được bằng tốt nghiệp về liệu pháp dinh dưỡng từ Học viện Khoa học Sức khỏe ở London. Cô thích giúp đỡ những người khác bằng cách dạy những thay đổi lối sống lành mạnh thông qua tham vấn cá nhân và với những đóng góp thường xuyên của cô cho Tờ báo Sức khỏe Bác sĩ. Bài báo này ban đầu được xuất bản trên Bel Marra Health.
Không cho người già ăn no bụng và ngon miệng là một điều đáng trách cả về lư lẫn về t́nh.
Các nhà nghiên cứu ở Hoa Kỳ vừa chứng minh hẳn ḥi là, người cao tuổi nếu có da có thịt một chút, nghĩa là dư cân, ít bị bệnh và sống thọ hơn bạn đồng niên ḿnh hạc xương mai. Lượng mỡ dưới da, tất nhiên không nhiều, chính là kho dự trữ dưỡng chất để đáp ứng cho nhu cầu phục hồi cơ thể đă cao tuổi mỗi lần ngă bệnh.
Chúng ta sống đến tuổi nầy là may mắn lắm rồi! Nên ăn những ǵ chúng ta thích, đừng hà tiện nữa! Để dành tiền cho con cháu biết bao nhiêu cho đủ? Hơn nữa, chúng nó có bằng cấp, có công việc tốt, chúng nó hẵn nhiên là giàu có hơn ḿnh! Th́ tại sao ḿnh lại hà tiện, chắt chiu để dành cho chúng? Biết bao nhiêu cho đủ? C̣n ăn th́ cứ ăn cho thỏa thích. Một mai răng rụng hết chỉ c̣n nh́n mà hít hà thôi!
Tuy không hẳn v́ bất hiếu nhưng do định kiến là người cao tuổi không cần ăn nhiều nên có nhiều người già bị rơi vào t́nh trạng suy dinh dưỡng một cách oan uổng! Thêm vào đó là nhiều người lớn tuổi phải kiêng cữ, thường khi thái quá do con cháu ép buộc, v́ bệnh tiểu đường, cao huyết áp, tăng mỡ trong máu…
Vấn đề chưa dừng lại ở điểm cơ thể người cao niên v́ thế mà thiếu dưỡng chất. Nguy hơn nhiều là v́ lư do đó mà sức đề kháng bị xói ṃn, khiến cho bệnh bội nhiễm cũng như bệnh do thoái hóa cơ khớp trở thành mối đe dọa thường xuyên cho cơ thể vốn vừa nhạy cảm, vừa dễ thiếu nước khi tuổi đời chồng chất. Nếu xét về mặt dược lư, bữa ăn của người cao tuổi thậm chí c̣n quan trọng không kém viên thuốc đặc hiệu nữa!
Quan điểm cho rằng, người cao tuổi cần phải e dè với từng miếng ăn, là một sai lầm nghiêm trọng. Nhiều công tŕnh nghiên cứu trong thời gian gần đây cho thấy h́nh thức ăn uống dồi dào với rau cải tươi, nhiều cá biển, và nhất là thấy ngon miệng, là phương pháp dinh dưỡng lư tưởng cho người già. Bằng chứng là người cao tuổi ở Địa Trung Hải ít bị nhồi máu cơ tim nhờ khẩu phần đa dạng với thực phẩm "xanh" chiếm tối thiểu 60% tổng số lượng khẩu phần ăn hàng ngày. Bằng chứng là người Nhật có tuổi thọ cao nhất thế giới nhờ thực đơn hầu như không bao giờ thiếu cá biển và đậu nành.
Ngược lại, người cao tuổi trong các nhà dưỡng lăo ở Hoa Kỳ, nơi cách ăn uống kiêng cữ được đặt lên hàng đầu, lại có tỷ lệ tai biến mạch máu năo và tử vong v́ nhồi máu cơ tim vượt xa các quốc gia khác!
Từ nhận thức đó, thay v́ tiếp tục đề cao cách ăn uống kiêng khem, đa số chuyên gia dinh dưỡng ở khắp nơi đă đồng ḷng tán dương phương pháp dinh dưỡng mang nhiều nét "đổi mới" cho người già dựa trên các nguyên tắc như sau:
• Người cao tuổi nên ăn tất cả những món ưa thích và ngon miệng, miễn là với số lượng không gây trở ngại cho vấn đề tiêu hóa.
• Khẩu phần hàng ngày càng đa dạng càng tốt, càng ít thực phẩm "ăn liền" (fast food) càng hay.
• Chắc chắn cần uống đủ nước trong ngày bằng cách chú trọng các món cung cấp nước như rau trái, món canh…, thay v́ uống nước v́ có nhiều người già thường chỉ uống khi thấy khát.
• Đừng nấu cho người cao tuổi các món ăn tuy bổ dưỡng về thành phần nhưng với khẩu vị nuốt không vô! Đừng quên cảm giác ngon miệng là đ̣n bẩy cho sức kháng bệnh.
• Không nhất thiết phải cữ muối, tuyệt đối nếu không có chỉ dẩn của bác sĩ trong giai đoạn bệnh tim mạch cấp tính.
• Không nên thiếu món ngọt nếu thực khách chưa bị bệnh tiểu đường.
• Luôn luôn có rau quả tươi trong khẩu phần.
• Nên có nhiều bữa ăn nhỏ thay v́ ngày ba bữa đúng giờ.
• Một ly rượu vang cho mỗi bữa ăn là điều nên làm.
• Chỉ tránh các món ăn gây dị ứng, món chiên xào nếu đă có bệnh trên đường tiêu hóa như viêm đại trường măn, viêm ruột dị ứng, trĩ…
• Có bữa cơm gia đ́nh cùng con cháu thay v́ ăn riêng trong buồn tẻ như người bệnh nặng.
• Vận động nhẹ trước và sau bữa ăn.
Con cháu nếu biết thương ông bà, đừng quên là các nhà nghiên cứu ở Hoa Kỳ vừa chứng minh hẳn ḥi là: Người cao tuổi nếu có da có thịt một chút, nghĩa là dư cân, ít bị bệnh và sống thọ hơn bạn đồng niên ḿnh hạc xương mai. Lượng mỡ dưới da, tất nhiên không nhiều, chính là kho dự trữ dưỡng chất để đáp ứng cho nhu cầu phục hồi cơ thể đă cao tuổi mỗi lần ngă bệnh.
Không cho người già ăn no bụng và ngon miệng là một điều đáng trách cả về lư lẫn về t́nh.
DINH DƯỠNG Ở TUỔI GIÀ
BS Nguyễn Ư Đức
Tại sao lại có chuyện đa dạng, cân bằng, dinh dưỡng cao?
Thưa lư do là v́ ngoài các chất dinh dưỡng chung th́ mỗi loại thực phẩm lại có những chất mà chỉ riêng ḿnh mới có. Cho nên, bữa ăn cần phải có nhiều món ăn khác nhau. Chẳng hạn ta chỉ ăn thịt cá mà quên món rau tươi xanh, th́ là điều thiếu sót rất đáng trách v́ thịt cá không có chất xơ của rau. Mà chất xơ lại rất cần cho cơ thể.
Đa dạng nhưng không “hổ lốn”, hỗn độn, nhất bên trọng, nhất bên khinh mà cần theo một tỷ lệ đă được nghiên cứu chỉ định. Đó là sự cân bằng giữa các loại thực phẩm. Thông thường các nhà dinh dưỡng khuyến cáo nên dùng từ 45-55% chất carbohydrate từ cơm, gạo, ḿ, rau trái, 25-30% chất béo và phần c̣n lại là chất đạm thịt cá, các loại hạt.
Và món ăn phải có giá trị dinh dưỡng cao, tức là có đủ các chất mà cơ thể cần để hoạt động, để tái tạo tế bào hư hao, để trẻ thơ tăng trưởng. Các thực phẩm như đường tinh chế, rượu chỉ cho calori mà không cho chất dinh dưỡng, cho nên nếu tiêu thụ nhiều chỉ làm cho cơ thể ph́ lộn, béo bệu.
Dù ở tuổi già, nhưng quư lăo niên vẫn cần năng lượng để làm việc, để duy tŕ sức khỏe tuổi cao đồng thời, nếu dinh dưỡng tốt, cũng có thể pḥng tránh được một số bệnh như bệnh loăng xương, bệnh tim, bệnh cao huyết áp, thiếu hồng cầu, sa sút trí tuệ Alzheimer và vài loại ung thư. Chẳng may mà cụ nào đang mắc một vài trong các bệnh vừa kế th́ dinh dưỡng đúng cách cũng khiến cho bệnh nhẹ nhàng, hồi phục mau hơn.
Hỏi rằng có một công thức dinh dưỡng nào toàn hảo cho tuổi thọ trường sinh, th́ câu trả lời là không có. Nhưng những lời khuyên thực tế sẽ là: thực phẩm phải đa dạng, phẩm chất dinh dưỡng cao và các chất dinh dưỡng phải cân bằng.
Về số lượng chắc chắn là nhu cầu của quư cụ sẽ ít hơn là khi c̣n trung niên trai tráng, v́ bây giờ đâu c̣n phải lao động chân tay cật lực. Do đó quư cụ vẫn cần các chất dinh dưỡng chính như mọi người. Đó là chất carbohyrat (chất bột, đường), chất dạm, chất béo, vitamin, khoáng chất và nước.
Con người, nói chung, không giống các sinh vật khác ở chỗ là ta không phải di chuyển để lùng kiếm thức ăn hay e ngại không kiếm đủ thức ăn. Mà ta lại có mối lo là làm sao không chỉ-ngồi-đó-mà-ăn hoặc ăn-quá-nhiều. Lư do là tại nhiều quốc gia, thực phẩm quá dư, chỉ muốn ăn ǵ và có tiền là xong. Nhưng ăn nhiều mà không vận động, tiêu dùng th́ thật là nguy hiểm.
Sau đây là một số điều cần làm để có dinh dưỡng tốt cho tuổi già:
1_ Biết lựa thức ăn thích hợp.
Tại Hoa kỳ, năm 1990 một đạo luật liên hệ tới việc liệt kê phẩm chất, thành phần của thức ăn đă được ban hành với mục đích để giới tiêu thụ dễ chọn lựa thức ăn thích hợp với nhu cầu của ḿnh. Các quốc gia khác cũng phụ họa, làm theo.
Nhăn hiệu (Food label) đó không hoàn toàn đáng tin cậy, nhưng ít nhất cũng có giá trị hướng dẫn. Ta nên coi kỹ bảng phân tích này để lựa thức ăn thích hợp với cơ thể của ḿnh.
2_ Khi nào th́ ăn?
Tất nhiên sẽ có câu trả lời: Thấy đói là ăn. Vậy khi nào th́ đói, đói bụng hay đói con mắt? Lại nữa: ăn để sống hay sống để ăn?.
Người phương Tây có thói quen: ăn bữa sáng bữa trưa nhẹ, bữa tối thịnh soạn. Kể ra cũng tiện, v́ sáng dậy vội vă đi làm, chỉ đủ th́ giờ để chiêu một ly cà phê.
Trưa ngồi ở sở vừa làm việc vừa nhai miếng bánh ḿ kẹp chả mới làm tối hôm qua, kèm theo quả chuối, ly coke.
Tối về rảnh rang, làm một bữa cơm rượu no nê, rồi lên giường ngủ.
Thế là cholesterol trong máu tăng cao, những tảng mỡ không mời mà ngang nhiên xâm lấn vùng bụng, vùng hông.
Từ hơn ba chục năm trước, tại viện Đại Học Chicago, nhà dinh dưỡng Clarence Cohln đă chứng minh rằng những người ăn một bữa no mỗi ngày th́ cholesterol sẽ cao hơn những người nhâm nhi nhiều lần trong ngày. Đây có lẽ cũng là lư do mà cholesterol ở nữ giới, lúc thiếu thời, thấp hơn ở nam giới, v́ quư bà hay ăn quà vặt. C̣n quư ông th́ nhồi nhét một bữa cho xong.
Ăn một bữa no cũng bắt buộc sự biến hóa thực phẩm phải làm việc quá sức, vị tố tiêu hóa, nhất là Insulin, phải tiết ra nhiều trong một thời gian quá ngắn, đôi khi có khuyết điểm.
Tốt hơn hết là tuổi già cứ nhâm nhi, chia phần ăn ra nhiều phần nhỏ rồi ăn lai rai nhiều lần trong ngày.
3_ Hỏi rằng ăn bao nhiêu cho đủ?
Xin thưa là các cụ Á đông ta quan niệm để sống lâu chỉ nên ăn” ba phần đói, bẩy phần no”. Để c̣n hơi tḥm thèm, sau này c̣n muốn ăn món đó nữa và cũng để tránh ăn quá nhiều.
Các nhà dinh dưỡng lại khoa học hơn. Họ khuyên:
Nam giới trên 50 tuổi tiêu thụ khoảng 2000 calo nếu ít hoạt động, 2200-2400 calori nếu hoạt động vừa phải và nếu c̣n rất hoạt động lại cần nhiều hơn: 2400-2800 calo mỗi ngày.
Với nữ giới th́ theo thứ tự như trên sẽ là 1600 calori, 1800 calori và từ 2000-2200 calori.
4_ Làm sao để ăn ngon?
Ăn uống đứng đầu tứ khoái (ăn, ngủ, sinh lư, “đổng ́a”). Nhưng nhiều vị cao niên lại chẳng muốn ăn hoặc thấy món ăn nhạt tuếch, vô vị. Trở ngại này có thể là v́ răng không c̣n nhiều, lợi viêm sưng, nhai nuốt khó khăn, nước miếng giảm hoặc đang uống nhiều dược phẩm trị bệnh làm giảm khẩu vị; hoặc cô đơn lủi thủi ăn uống một ḿnh.
Hăy thổ lộ với các nhà chuyên môn dinh dưỡng, y tế để cùng nhau giải quyết.
Lựa nấu món ăn ưa thích, cho thêm chút gia vị màu mè để món ăn hấp dẫn hơn. Và cũng t́m thêm bạn để đồng thực, đồng ẩm.
5_ Giới hạn thực phẩm có nhiều chất béo nhất là mỡ động vật.
Chất béo băo ḥa làm tăng cholesterol trong máu. Chất béo từ thực vật, bất băo ḥa, làm giảm cholesterol.
Giản dị nhất là ăn thịt nạc, thịt gà, vịt bỏ lớp da đầy mỡ; hấp hay nướng nhiều hơn là chiên; thay thịt bằng cá, rau, trái cây; uống sữa ít chất béo.
6_ Ăn thực phẩm có nhiều rau, trái cây hạt ngũ cốc
Các thực phẩm này tương đối vừa rẻ lại tốt lành và cũng có nhiều năng lượng.
Các nhà dinh dưỡng khuyên nên dùng 5 đơn vị trái cây và rau mỗi ngày, 6 tới 11 đơn vị hạt ngũ cốc. Mỗi đơn vị là lượng thức ăn mà ta thường dùng như là một bát cơm, một quả táo cỡ trung.
Nên nhớ là trên thế giới có cả hàng trăm triệu người ăn chay mà họ vẫn sống lâu. Như vậy ăn chay chắc phải có một gía trị dinh dưỡng nào đó.
Lại nữa: phần ăn của các lực sĩ vô địch trước khi tranh giải đều có nhiều carbohydrate, là một lư do để ta tăng số lượng rau và trái cây trong bếp và trên bàn ăn của chúng ta.
7_ Một vài ư kiến về chất đạm protein.
Cơ thể được cấu tạo bằng chất đạm. Chất này có nhiều nhất trong thịt động vật nhưng cũng có trong thảo mộc, nhất là các cây thuộc họ đậu như đậu hoà lan, đậu cô ve, đậu nành.
Khoa học đă chứng minh là một khẩu phần có nhiều thịt động vật làm tăng hiểm họa bệnh tim.
Do đó, tới tuổi cao, nên theo một chế độ thực phẩm với thịt nạc, sữa ít chất béo, nhiều rau, trái cây.
8_ Nước và muối cũng cần được lưu ư.
Trong cơ thể, tỷ lệ nước lên đến 60% trọng lượng, mỗi ngày thận lọc gần hai trăm lít máu và thải ra 1/100 dung dịch nước. Như vậy cơ thể cần có một số nước tối thiểu để tồn tại. Trung b́nh, cần uống 1 lít rưỡi nước mỗi ngày, và uống thêm khi nào thấy cần để tránh t́nh trạng khô nước hay loăng tiểu.
Nước không có calories, không có khoáng chất, đôi khi không mất tiền mua lại c̣n là chất bôi- trơn (lubricant) tốt cho cơ thể.
Với muối, chỉ cần một phần tư th́a cà phê mỗi ngày là đủ. Dân chúng dùng nhiều muối, như người Nhật, thường có nhiều nguy cơ cao huyết áp.
9_ Tăng tiêu thụ chất xơ
Gần đây, chất xơ (fiber) trong rau và trái cây được nhắc nhở tới nhiều v́ có công dụng trong việc hạ thấp lượng cholesterol trong máu, tăng tốc độ di chuyển của thức ăn trong ruột, tránh táo bón và viêm ruột.
Chất xơ không có giá trị dinh dưỡng mà chỉ làm đầy bao tử, cho nên c̣n có tác dụng giúp ta giảm béo mập...
10_ Dùng bổ sung sinh tố và khoáng chất
Các vi chất này có tác dụng xúc tác trong việc chuyển hóa thức ăn và có nhiều trong các loại thực phẩm. Tuy nhiên, ở người cao tuổi, khẩu phần nhiều khi không được cân bằng và có thể thiếu một vài loại sinh tố, khoáng chất. V́ vậy nên dùng thêm một phân lượng phụ trội.
Kết luận
· Để sống già sống khỏe, cần có dinh dưỡng đầy đủ, cân bằng, đa dạng.
· Hăy tiêu thụ nhiều loại thực phẩm khác nhau.
· Hăy giới hạn các thực phẩm “rỗng”, chỉ có calori mà không có chất dinh dưỡng, như rượu, nước có hơi, bánh ngọt.
· Hăy lựa thực phẩm có ít cholesterol, chất béo.
· Và pḥng tránh ngộ độc, tiêu chảy với vệ sinh an toàn thực phẩm. Ăn chín, uống sôi, rau trái sạch, rửa tay thường xuyên.
TOP 10 LOẠI QUẢ TỐT CHO SỨC KHỎE BẠN NÊN ĂN
Sưu tầm
Dưới đây là những loại 'siêu' trái cây có chứa nhiều chất dinh dưỡng tốt cho sức khỏe, cần thiết cho bất kỳ chế độ ăn uống lành mạnh nào.
Quả đào
1. Đào - Tiên dược
Giống như chuối, đào cũng là loại quả có lượng kali cao. Nhưng loại quả này c̣n có nhiều khoáng chất thiết yếu giúp tăng cường sức khỏe thần kinh và cơ bắp, khiến nó trở thành một trong những trái cây tốt nhất cho sức khỏe.
Ngoài ra, đào c̣n là trái cây lành mạnh để thêm vị ngọt vào bất kỳ chế độ ăn kiêng nào.
Quả dứa
2. Dứa - Chống viêm hiệu quả
Loại dứa tươi, để lạnh hay sấy khô đều tốt cho sức khỏe. Dứa là loại quả có khả năng chống viêm tốt, làm giảm nguy cơ đau tim và đột quỵ, cũng như tăng khả năng sinh sản.
Quả nho
3. Nho - Sức khỏe tim mạch
Là một trong những loại trái cây lâu đời nhất và tốt nhất cho sức khỏe, nho được chứng minh là có tác dụng ngăn ngừa bệnh tim và cholesterol cao nhờ hàm lượng chất chống oxy hóa.
Loại quả này cũng giúp ngăn ngừa chuột rút cơ bắp và thiếu máu.
Quả Kiwi
4. Kiwi - Chứa nhiều vitamins
Kiwi có ít cao và nhiều chất xơ, chứa nhiều vitamin C và E - hai chất chống oxy hóa mạnh giúp chống ung thư và tăng cường thị lực.
Kiwi có thể để lâu trong tủ lạnh mà không sợ hỏng, do đó loại quả này cũng là đồ ăn nhẹ tuyệt vời và tiện lợi.
Quả soài
5. Xoài - Tăng cường miễn dịch
Xoài đang ngày càng trở nên phổ biến trong danh sách các trái cây tốt cho sức khỏe.
Với hàm lượng beta-carotene đặc biệt cao, xoài thúc đẩy sự phát triển của xương và hệ miễn dịch khỏe mạnh.
Quả táo
6. Táo - Sức khỏe năo bộ
Một quả táo có lượng calo thấp (khoảng 80), nhưng có chất chống oxy hóa mạnh giúp bảo vệ thoái hóa tế bào năo - có thể dẫn đến bệnh Alzheimer (loại bệnh mất trí nhớ).
Một người trưởng thành ăn táo ít có khả năng bị huyết áp cao. Táo cũng có thể làm giảm cholesterol và ngăn ngừa ung thư ruột kết, cũng như thúc đẩy răng khỏe mạnh và giảm cân.
Táo cũng được biết đến với lợi ích giảm nguy cơ mắc bệnh tim.
Quả lựu
7. Lựu - Nhiều chất chống oxy hóa
Nước ép lựu có khả năng chống oxy hóa từ 2-3 lần so với rượu vang đỏ hoặc trà xanh. Lựu cũng là nguồn kali tuyệt vời, giúp duy tŕ năng lượng và kiểm soát huyết áp cao.
Nghiên cứu cho thấy uống nước ép lựu mỗi ngày có thể cải thiện sức khỏe tim mạch, giảm cholesterol và điều trị rối loạn cương dương.
Nhiều người cũng chọn ăn salad có thêm lựu như là một món ăn lành mạnh để giảm cân.
Quả bưởi
8. Bưởi - Ngôi nhà vitamin C
Mặc dù cam là nguồn vitamin C tuyệt vời, nhưng bưởi đóng góp một lượng lớn hơn.
Chỉ cần một nửa quả bưởi, bạn đă có gần 50% vitamin C hàng ngày cũng như hàm lượng chất xơ, kali và vitamin A cao.
Các nghiên cứu cho thấy bưởi có thể làm giảm các triệu chứng viêm khớp và phục hồi da hay tóc bị hư tổn.
Quả chuối
9. Chuối - Ăn nhẹ lành mạnh
Một quả chuối là món ăn nhẹ hoàn hảo bạn có thể ăn ngay mà chỉ việc bóc vỏ.
Chuối chứa đầy kali và chất xơ giúp thúc đẩy năng lượng lâu dài và giúp bạn tỉnh táo suốt cả ngày. Chuối không chứa chất béo hoặc muối, nó là đồ ăn nhẹ lành mạnh hơn một túi bánh quy.
Bạn muốn giữ chuối lâu hơn? Để chúng trong tủ lạnh sau khi nhúng chín, dù vỏ có thể chuyển sang màu nâu, nhưng lơi bên trong vẫn giữ được độ ngon trong 3-5 ngày nữa.
Quả việt quất
10. Qủa việt quất - Sức mạnh chống lăo hóa
Từ lâu việt quất đă là một trong những siêu thực phẩm được yêu thích. Loại quả này chứa nhiều chất chống oxy hóa và vitamin C để giúp chống lại bệnh tật và tăng cường trí năo nhờ một số sắc tố.
Một nghiên cứu cho thấy những người ăn nhiều quả này ít có khả năng bị thoái hóa điểm vàng do tuổi tác, đây là nguyên nhân hàng đầu gây mù ở người lớn tuổi.
Trên đây là top 10 loại quả tốt nhất cho sức khỏe. Để có chế độ ăn uống lành mạnh, hăy thêm chúng vào thực đơn của bạn.
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
