Phó giáo sư, tiến sĩ Hoàng Thị Lâm, Trưởng bộ môn Dị ứng Miễn dịch lâm sàng, Đại học Y Hà Nội, cho biết không phải ai cũng bị dị ứng vaccine, chỉ những người cơ địa dị ứng mới có nguy cơ dị ứng vaccine.
Ví dụ, bản thân hoặc thành viên trong gia đ́nh mắc các bệnh dị ứng như dị ứng thuốc, dị ứng thức ăn, dị ứng vaccine, hen phế quản, viêm mũi dị ứng...
Hiện, tỷ lệ dị ứng vaccine và phản vệ do vaccine rất thấp. Tuy nhiên, khi nước ta đang trong chiến dịch tiêm chủng đại trà vaccine Covid-19, mối quan tâm đến các phản ứng sau tiêm, đặc biệt là dị ứng, nhiều hơn.
Vaccine cũng giống như các thuốc khác, đều có khả năng gây dị ứng và bất kỳ thành phần nào của vacine cũng có thể đóng vai tṛ là một dị nguyên (gây dị ứng). Dị ứng vaccine có thể là dị ứng type nhanh xảy ra trong ṿng vài phút hoặc vài giờ với các biểu hiện như mày đay, phù quincke (sưng nề đột ngột), khó thở, phản vệ...
Dị ứng hoặc dị ứng type chậm (qua trung gian IgE hoặc không) xảy ra sau vài giờ đến vài ngày, thậm chí là vài tuần sau khi dùng vaccine. Trong đó cấp tính và nguy hiểm nhất vẫn là phản ứng phản vệ, đặc biệt là sốc phản vệ, có nguy cơ đe dọa tính mạng.
Khoảng 80% trường hợp phản vệ do vaccine xảy ra trong ṿng 30 phút đầu sau tiêm. Các triệu chứng có thể có là mày đay mẩn ngứa, ban đỏ, hoa mắt chóng mặt, mệt mỏi, xuất hiện nhanh sau tiêm vaccine. Sau đó các triệu chứng tiếp tục tiến triển như khó thở, choáng váng, ngất suy hô hấp, trụy tim mạch... Nếu không cấp cứu kịp thời người bệnh có thể tử vong.
Thành phần gây dị ứng trong vaccine rất đa dạng, tùy từng loại vaccine. Đó có thể là do gelatin (có trong vaccine sởi, rubela, thủy đậu...), protein trứng (vaccine sốt vàng, sởi, rubella, vaccine dại ...), protein sữa (bạch hầu, ho gà, uốn ván....).
Một số chất bảo quản trong vaccine như thimerosal, aluminum, và phenoxyethanol cũng có thể gây dị ứng. PEG và Polysorbate là hai thành phần có trong vaccine Covid-19 cũng được liệt kê là các dị nguyên tiềm năng.
Nhân viên y tế tại Hà Nội tiêm vaccine AstraZeneca. Ảnh:Giang Huy.
Nhân viên y tế tại Hà Nội tiêm vaccine AstraZeneca. Ảnh:Giang Huy.
Hiện nay, có nhiều hướng dẫn cách tiếp cận và chẩn đoán dị ứng vaccine ở những người cơ địa dị ứng. Điều quan trọng nhất vẫn là thăm khám lâm sàng. Một số hướng dẫn đề nghị test để nhận biết nguy cơ dị ứng vaccine, tuy nhiên cách này đang gây nhiều ư kiến trái chiều. Bộ Y tế cũng không khuyến cáo test dị ứng trước khi tiêm vaccine.
Theo quan điểm của tiến sĩ Lâm: "Người cơ địa dị ứng có thể test, c̣n trường hợp không thuộc cơ địa dị ứng không khuyến cáo test dị ứng vaccine Covid-19".
Một số pḥng xét nghiệm có thể xác định được mức kháng thể dị ứng với vaccine, thông thường là kháng thể IgE đặc hiệu với vaccine hoặc thành phần vaccine. Test da cũng là phương pháp được sử dụng. Tuy nhiên test da cũng có thể gây phản ứng phản vệ, nên chỉ được thực hiện tại các đơn vị có trang bị đầy đủ phương tiện cấp cứu và được thực hiện bởi các bác sĩ chuyên khoa hoặc có chứng chỉ về việc thực hiện test này.
Ngoài ra, c̣n có xét nghiệm IgE đặc hiệu với dị nguyên (vaccine) như protein trứng, protein sữa, gelatin, latex và nấm mốc hoặc kháng sinh (thành phần của vaccine).
Trong một số trường hợp đặc biệt, các bác sĩ sẽ sử dụng test kích thích để chẩn đoán người bệnh có dị ứng với vaccine hay không. Tuy nhiên, đây là thủ thuật có tính nguy hiểm cao, chỉ nên tiến hành tại các cơ sở y tế có trang bị đầy đủ phương tiện cấp cứu và được thực hiện bởi các bác sĩ chuyên khoa dị ứng.
Tiến sĩ Lâm đánh giá, với các phương pháp tiếp cận và chẩn đoán dị ứng vaccine, người có cơ địa dị ứng có thể thêm cơ hội yên tâm tiêm vaccine, giúp tăng thêm số lượng cá nhân tiêm vaccine, góp phần nhanh chóng tạo nên miễn dịch cộng đồng, đẩy lùi đại dịch.
Chiến dịch tiêm chủng vaccine Covid-19 toàn dân tại Việt Nam bắt đầu hôm 10/7, kéo dài đến tháng 4/2022. Mục tiêu là tiêm miễn phí hàng năm cho nhân dân để đạt được sự miễn dịch cộng đồng trên toàn quốc. Chiến lược tiêm chủng là "tiêm đến đâu an toàn đến đấy", đảm bảo an toàn cho người được tiêm, hạn chế đến mức thấp nhất trường hợp phản vệ.
Theo thống kê, trên toàn cầu có khoảng 14,1 triệu ca ung thư mới mắc hàng năm và có khoảng 8,2 triệu người tử vong mỗi năm v́ căn bệnh này.
C̣n theo số liệu của báo cáo Ghi nhận ung thư toàn cầu (Globocal) và ước tính của ghi nhận ung thư Việt Nam, mỗi năm Việt Nam có hơn 126.000 ca mắc mới và khoảng 94.000 người tử vong v́ ung thư.
Phát hiện muộn th́ tử thần ung thư đến sớm - H́nh 1
Tỉ lệ mắc mới và tử vong do ung thư ở Việt Nam tăng nhanh
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) dự báo số bệnh nhân ung thư mới phát hiện trong năm 2035 sẽ lên tới con số xấp xỉ 24 triệu, tức là gia tăng 70% so với năm 2012 là 14,1 triệu.
Ung thư đang là một căn bệnh nguy hiểm tại Việt Nam và trên toàn thế giới . Theo Cơ quan nghiên cứu ung thư quốc tế, năm 2020, t́nh h́nh mắc và tử vong do ung thư trên toàn thế giới đều có xu hướng tăng. Tại Việt Nam, ước tính có 182.563 ca mắc mới và 122.690 ca tử vong do ung thư, cứ 100.000 người th́ có 159 người chẩn đoán mắc mới ung thư và 106 người tử vong do ung thư.
Năm 2020, Việt Nam xếp thứ 91/185 về tỷ suất mắc mới và thứ 50/185 về tỷ suất tử vong trên 100.000 người. Thứ hạng này tương ứng của năm 2018 là 99/185 và 56/185. Có thể thấy, t́nh h́nh mắc mới và tử vong do ung thư ở Việt Nam đều đang tăng nhanh; tương tự với nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có các quốc gia phát triển như Anh, Pháp, Ư, Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan, Hoa Kỳ… Tuy nhiên, tỷ lệ tử vong do ung thư tại các quốc gia này lại giảm.
Số liệu từ điều tra toàn quốc về gánh nặng bệnh tật ở Việt Nam cho thấy 74,3% gánh nặng bệnh tật là do các bệnh không lây nhiễm, trong đó ung thư là một trong 10 nguyên nhân bệnh tật hàng đầu. Những con số này làm cho ung thư trở thành căn bệnh nguy hiểm, là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở những nước đă phát triển và là nguyên nhân đứng hàng thứ hai ở những nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam.
Chưa bao giờ Việt Nam lại có nhiều bệnh nhân ung thư như hiện nay. Đó là nhận xét của giới chuyên môn thông qua nhiều cuộc điều tra, khảo sát thực tiễn và cũng là lo lắng của hầu hết người dân hiện nay.
Phát hiện muộn th́ tử thần ung thư đến sớm - H́nh 2
Một số loại bệnh ung thư có tỉ lệ khỏi bệnh trên 5 năm vượt quá 90% nếu phát hiện ở giai đoạn sớm và điều trị kịp thời, như ung thư tuyến giáp , ung thư vú, ung thư tiền liệt tuyến , ung thư đại tràng .
Mọi bộ phận trên cơ thể đều có thể bị ung thư
Hiện nay ở Việt Nam, 10 bệnh ung thư phổ biến ở nam giới là phổi, dạ dày, gan, đại trực tràng, thực quản, ṿm, hạch, máu, tuyến tiền liệt và ung thư bàng quang. 10 bệnh ung thư phổ biến ở nữ giới là ung thư vú, đại trực tràng, phổi, cổ tử cung, dạ dày, tuyến giáp, gan, buồng trứng, hạch và ung thư máu.
Video đang HOT
Thứ trưởng Bộ Y tế – nguyên Giám đốc Bệnh viện K Trung ương Trần Văn Thuấn cho biết, tỷ lệ nam giới tử vong do ung thư ở Việt Nam nằm trong nhóm nước dẫn đầu thế giới, với hơn 142 trường hợp tử vong trong số 100.000 người. Trong khi đó, tỷ lệ mắc và tử vong do ung thư ở nữ giới Việt Nam đứng thứ 4 trong số 5 mức xếp hạng trên toàn cầu.
Theo TS Nguyễn Quang Dũng, Bộ môn Dinh dưỡng và an toàn thực phẩm (Viện đào đạo Y học dự pḥng và y tế công cộng), Trường Đại học Y Hà Nội trong các yếu tố góp phần gây ung thư th́ chế độ ăn không hợp lư chiếm tỷ lệ 30-35% yếu tố gây nên ung thư.
TS Dũng cho hay, ung thư xảy ra ở mọi lứa tuổi, 80% trường hợp mắc ung thư từ 45 tuổi trở lên. Mọi bộ phận trên cơ thể đều có thể bị ung thư và ở người có khoảng 100 loại ung thư khác nhau. Các yếu tố môi trường là tác nhân lớn gây ra bệnh ung thư như hút thuốc lá, chế độ ăn, bệnh nhiễm trùng, hóa chất, phóng xạ…Với những người thừa cân béo ph́ tăng nguy cơ ung thư vú, đại tràng, nội mạc tử cung, thực quản, thận, túi mật.
Bệnh ung thư là mối hiểm họa với bất kỳ ai, bất kỳ gia đ́nh nào, ở độ tuổi nào cũng có khả năng mắc phải. Căn bệnh này không chỉ là mối nguy hiểm đến sức khỏe , tính mạng con người mà c̣n là cơn ác mộng về tài chính với tất cả các gia đ́nh.
Theo tính toán của Bộ Y tế, tổng gánh nặng trực tiếp của 6 bệnh ung thư (ung thư vú, cổ tử cung, gan, đại trực tràng, dạ dày, khoang miệng) ước tính chiếm 0,22% tổng GDP của Việt Nam năm 2012… Đánh giá ảnh hưởng của bệnh ung thư lên t́nh h́nh kinh tế và tài chính trong 12 tháng của hộ gia đ́nh bệnh nhân ung thư tại Việt Nam cho thấy có 24% bệnh nhân tử vong, 31% bệnh nhân c̣n sống nhưng gặp khó khăn về kinh tế, tài chính; 45% bệnh nhân c̣n sống không có khó khăn về tài chính, kinh tế.
Phần lớn người bị bệnh khám và điều trị ở giai đoạn muộn
Về các nguy cơ mắc bệnh ung thư, GS Nguyễn Bá Đức, nguyên Giám đốc Bệnh viện K trung ương cho biết có liên quan đến vấn đề ô nhiễm các chất độc hại trong quá tŕnh nuôi, trồng, thuốc trừ sâu , thuốc bảo vệ thực vật , thuốc kích thích tăng trưởng, thuốc để bảo quản hoa quả, rau quả được lâu, thuốc tạo nạc, các chất hóa học cho thêm vào trong quá tŕnh chế biến thực phẩm, từ rau quả, thực phẩm, thịt đến sữa, đồ dùng, đồ chơi…
Cùng với ô nhiễm môi trường, thuốc lá cũng là một trong những nguy cơ gây ung thư. Trong khói thuốc chứa hàng ngh́n loại hóa chất, trong đó có gần 70 chất gây ung thư, đáng kể nhất là ung thư phổi và ung thư ṿm họng…
Trong khi đó, một nửa số nam giới ở nước ta nghiện thuốc lá, thuốc lào, chưa kể 1,4% nữ giới cũng hút thuốc và gần 40.000 người không hút thuốc nhưng thường xuyên hít phải khói thuốc. Thuốc lá là nguyên nhân của 30% các loại ung thư ở người như ung thư phổi, thanh quản, thực quản, tụy…Rượu, bia gây nhiều loại ung thư như ung thư miệng, họng, thanh quản, vú…
Ngoài ra, GS Đức cho biết, nguyên nhân từ thực phẩm bẩn đứng hàng đầu bởi những thực phẩm này có chứa các chất độc hại gây ra sự đột biến tế bào ở cơ thể con người.
C̣n theo Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn, ung thư đang là vấn đề lớn của nhiều nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Tỷ lệ tử vong cao là do đa phần người bệnh đi khám, phát hiện, điều trị muộn – ước tính có số này khoảng trên 70%. Thứ trưởng Thuấn cũng khẳng định, bệnh ung thư phát hiện càng sớm việc điều trị càng đơn giản, phát hiện muộn điều trị kéo dài, hiệu quả không cao.
Theo các chuyên gia y tế, ung thư là bệnh của tế bào. Bệnh xảy ra khi DNA bị tổn thương và không được khắc phục. Mọi người đều có DNA bị tổn thương, nguyên nhân bởi các yếu tố môi trường như thuốc lá, ô nhiễm, thực phẩm… Mặc dù có nhiều loại ung thư, nhưng chúng đều bắt đầu bằng nguyên nhân là do sự phát triển quá mức kiểm soát của những tế bào bất thường. Các tế bào ung thư có thể h́nh thành nên một khối u.Như vậy, rất nhiều người có thể bị bệnh ung thư.
Năm loại ung thư phổ biến nhất thế giới hiện nay là ung thư phổi; ung thư đại tràng; ung thư dạ dày; ung thư vú ở phụ nữ và ung thư tiền liệt tuyến ở đàn ông.
Th́ ra đây là 4 món ăn mà ung thư "sợ" nhất, tất cả đều dễ kiếm, dễ mua, đặc biệt loại thứ 3 đă được WHO khuyên nên ăn nhiều từ lâu
Ung thư rất sợ phải đối mặt với những thực phẩm có tác dụng tiêu diệt tế bào ác tính và giúp cho hệ miễn dịch phát triển khỏe mạnh hơn.
Ung thư là "nỗi lo của toàn nhân loại" v́ đến giờ chúng ta vẫn chưa có cách để đối phó với chúng triệt để. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), mỗi năm thế giới có 14,1 triệu mới mắc, trong đó số ca tử vong là 8,8 triệu (15,7%).
Nhắc đến bệnh ung thư ai cũng có chung một cảm xúc đó là e sợ, nhưng bạn có biết rằng các tế bào ung thư cũng có những nỗi sợ riêng của chúng. Đặc biệt, ung thư rất sợ phải đối mặt với những thực phẩm có tác dụng tiêu diệt tế bào ác tính và giúp cho hệ miễn dịch phát triển khỏe mạnh hơn. Đó chính là 4 món ăn quen thuộc dưới đây.
1. Ung thư "sợ" tỏi
Tỏi là một loại gia vị có mùi thơm đặc biệt. Tỏi không chỉ chứa chất đạm, chất béo, nhiều loại nguyên tố vi lượng, có tác dụng bổ sung dinh dưỡng mà c̣n có thể khử trùng tiêu viêm, ngăn ngừa ung thư, nhất là ung thư đường tiêu hóa.
Th́ ra đây là 4 món ăn mà ung thư sợ nhất, tất cả đều dễ kiếm, dễ mua, đặc biệt loại thứ 3 đă được WHO khuyên nên ăn nhiều từ lâu - H́nh 1
Đă có nhiều nghiên cứu cho thấy tỏi có thể ức chế quá tŕnh nitrat biến thành nitrite trong dịch vị, ngăn cản sự h́nh thành nitrosamine, giúp pḥng ngừa ung thư dạ dày. Ngoài ra, tỏi c̣n có thể ngăn cản sự xâm hại của độc tố, kim loại nặng, chất gây ung thư đối với cơ thể. Đồng thời, thành phần germanium và selen trong tỏi cũng giúp cơ thể tăng cường hệ miễn dịch để chống đột biến tế bào, ngăn ngừa sự h́nh thành của các gốc tự do, hỗ trợ pḥng ngừa ung thư hiệu quả.
2. Ung thư "sợ" selen
Các thử nghiệm lâm sang tại Mỹ diễn ra từ năm 1990-2005 cho thấy selen có tác dụng rất lớn trong việc giảm nguy cơ mắc ung thư phổi, đại trực tràng. Đặc biệt, selen có thể giảm tới 65% nguy cơ mắc ung thư tiền liệt tuyến.
Th́ ra đây là 4 món ăn mà ung thư sợ nhất, tất cả đều dễ kiếm, dễ mua, đặc biệt loại thứ 3 đă được WHO khuyên nên ăn nhiều từ lâu - H́nh 2
Selen có mặt trong các loại cá như cá thu, cá ngừ, cá cơm, cá trích, cá chỉ vàng, cá hồi, cá ṃi...
Những người thường xuyên bổ sung selen có thể có cơ thể khỏe mạnh hơn, đặc biệt là khả năng miễn dịch và sức đề kháng của gan.
Selen có mặt trong các loại cá như cá thu, cá ngừ, cá cơm, cá trích, cá chỉ vàng, cá hồi, cá ṃi. Selen cũng có ở động vật có vỏ (hàu, ṣ điệp, tôm hùm), trong nấm, ḷng đỏ trứng, các loại ngũ cốc nguyên hạt...
3. Ung thư "sợ" thực phẩm giàu folate
WHO cho rằng một chế độ ăn thiếu folate có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc ung thư ruột kết. V́ vậy từ lâu tổ chức này đă khuyến cáo người dân nên tăng cường folte vào thực đơn mỗi ngày.
Bên cạnh đó, việc sử dụng axit folic (một dạng tổng hợp của folate được các nhà sản xuất thêm vào nhiều thực phẩm như bánh ḿ, ḿ ống, ngũ cốc) đă được chứng minh có thể giúp giảm nguy cơ ung thư ruột kết xuống thấp hơn.
Th́ ra đây là 4 món ăn mà ung thư sợ nhất, tất cả đều dễ kiếm, dễ mua, đặc biệt loại thứ 3 đă được WHO khuyên nên ăn nhiều từ lâu - H́nh 3
Một số loại thực phẩm giàu folate phổ biến nhất là: cải bó xôi, đậu lăng, đậu thận, măng tây, dưa lưới, trứng, ngũ cốc...
4. Ung thư "sợ" bông cải xanh
Theo một nghiên cứu thực hiện bởi trường Đại học Illinois, công bố trên Tạp chí Dinh dưỡng Anh: Đă có bằng chứng cho thấy bông cải xanh và mầm bông cải xanh có thể tiêu diệt các tế bào ung thư cứng đầu nhất. 2 loại rau này đều chứa myrosinase - một loại enzyme sống rất cần thiết để tạo nên sulforaphane, hoạt chất giúp cơ thể kháng lại ung thư.
Theo bà Elizabeth Jeffery - giáo sư dinh dưỡng trường Illinois, để tăng tối đa hiệu quả trong việc đẩy lùi nguy cơ ung thư, chúng ta nên kết hợp ăn đồng thời cả bông cải xanh và mầm bông cải xanh. Cả hai loại rau này đều cho thấy công dụng thần kỳ của ḿnh trong việc chống ung thư vú ở nữ giới.
Ăn côn trùng có thể giúp chống ung thư
Với 4 món ăn phổ biến nói trên th́ chắc chăn ai cũng biết. Tuy nhiên, có một loại thực phẩm cũng được các nhà khoa học xếp vào danh sách "có thể giúp chống ung thư". Đó là... côn trùng.
Vào tháng 7 năm 2019, các nhà khoa học tại Đại học Rome (Ư) đă công bố một thử nghiệm cho thấy các loại côn trùng như kiến, châu chấu và tằm rất giàu chất chống ô xy hóa, thậm chí một số loài c̣n cao gấp 5 lần nước cam, có tác dụng chống ung thư.
Các nhà khoa học cho biết, có gần 1/4 số người trên thế giới đă ăn côn trùng và đạt kết quả ngoài mong đợi. Theo nhà khoa học Mauro Serafini: "Những loại côn trùng có thể ăn được là nguồn cung cấp protein, a xít béo không băo ḥa đa, khoáng chất, vitamin và chất xơ tuyệt vời. Trong tương lai, con người có thể điều chỉnh chế độ ăn hiện tại theo hướng tiêu thụ nhiều côn trùng hơn để tăng cường các chất chống ô xy hóa cho cơ thể. Ngoài ra, nuôi côn trùng cũng ít thải khí carbon ra môi trường hơn các loài gia súc" .
Th́ ra đây là 4 món ăn mà ung thư sợ nhất, tất cả đều dễ kiếm, dễ mua, đặc biệt loại thứ 3 đă được WHO khuyên nên ăn nhiều từ lâu - H́nh 4
Với côn trùng, việc ăn thực vật có thể chính là nguyên nhân giúp chúng có nhiều chất chống ô xy hóa. Trong khi đó, các chất chống ô xy hóa có thể làm giảm các gốc tự do - nguyên nhân làm hỏng ADN, protein, các bộ phận của tế bào và gây bệnh ung thư
Điều ǵ xảy ra khi nước tiểu màu đỏ, trắng hoặc xanh, đó có phải dấu hiệu ung thư?
Nước tiểu có màu đỏ liệu có phải là dấu hiệu bệnh ung thư? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn giải đáp về những nguyên nhân gây ra màu sắc bất thường của nước tiểu.
Bạn đă bao giờ đi vệ sinh và nh́n xuống xem màu nước tiểu của ḿnh chưa? Thỉnh thoảng kiểm tra màu nước tiểu có thể giúp bạn nhận biết một số vấn đề sức khỏe mà bạn có thể không bao giờ tưởng tượng được.
Màu nước tiểu có thể thay đổi theo một số yếu tố bao gồm thuốc, chế độ ăn uống hoặc t́nh trạng sức khỏe và mặc dù không phải lúc nào việc màu nước tiểu thay đổi cũng là do bệnh tật nhưng có một số trường hợp nó có thể là dấu hiệu cho thấy cơ thể bạn đang mắc bệnh chưa được chẩn đoán.
Bác sĩ Zhang Yong – Phó Giám đốc Bệnh viện Ung thư thuộc Viện Khoa học Y tế Trung Quốc sẽ liệt kê một số màu sắc bất thường ở nước tiểu mọi người nên chú ư.
1. Nước tiểu nâu sẫm, giống như nước trà đen
Nếu nước tiểu chuyển sang màu nâu sẫm, giống như trà đen, có thể do những nguyên nhân sau:
- Uống ít nước và nước tiểu cô đặc, khiến nước tiểu có màu nâu sẫm và vàng;
- Trong nước tiểu có một lượng nhỏ hồng cầu, chẳng hạn như tiểu máu, màu sắc cũng sẽ có màu nâu sẫm;
- Các bệnh lư về đường mật như quá tŕnh bài tiết bilirubin vào nước tiểu cũng có thể khiến nước tiểu có màu nâu đen.
2. Nước tiểu màu đỏ cảnh báo bệnh ǵ?
Điều ǵ xảy ra khi nước tiểu màu đỏ, trắng hoặc xanh, đó có phải dấu hiệu ung thư? - H́nh 1
Nước tiểu có màu đỏ có thể do chúng ta ăn phải một số loại thực phẩm khiến nước tiểu và phân có màu đỏ, chẳng hạn như thanh long ruột đỏ.
Video đang HOT
Một khả năng khác liên quan đến bệnh tật gọi là đi tiểu ra máu có nghĩa là t́nh trạng người bệnh đi tiểu ra máu đồng nghĩa với việc trong nước tiểu có một lượng hồng cầu bất thường nhất định. Đi tiểu ra máu có thể do một số bệnh lư như bệnh lư ở bàng quang: sỏi bàng quang, túi thừa, viêm bàng quang do virus, u bàng quang,… hoặc do bệnh lư ở niệu đạo – tuyến tiền liệt: ph́ đại tuyến tiền liệt hoặc ung thư tiền liệt tuyến (ở nam giới), polyp niệu đạo (ở nữ giới).
Khi nhận thấy màu sắc của nước tiểu sai lệch, không trong suốt như b́nh thường mà có màu đỏ th́ nên đi khám càng sớm càng tốt, để bác sĩ xác định xem nước tiểu có màu đỏ là nguyên nhân do bệnh lư hay liên quan đến chế độ ăn uống.
3. Tại sao nước tiểu có màu trắng đục?
Điều ǵ xảy ra khi nước tiểu màu đỏ, trắng hoặc xanh, đó có phải dấu hiệu ung thư? - H́nh 2
Nước tiểu b́nh thường phải trong hoặc vàng nhạt. Nếu nó chuyển sang màu trắng, có thể có những khả năng sau:
- Trong nước tiểu có cặn cho thấy bạn đang bị nhiễm trùng hệ tiết niệu, khiến cho một lượng lớn bạch cầu đào thải ra nước tiểu, bạch cầu bị vón cục và nổi trong nước tiểu như sương.
- Nước tiểu màu trắng sữa, có thể do có chylomicron trong nước tiểu, dẫn đến thay đổi màu sắc nước tiểu .
- Màu nước tiểu trắng xám có thể cho thấy trong nước tiểu có lẫn một số muối vô cơ hoặc quá tŕnh bài tiết của một số viên sỏi, thường liên quan đến sỏi thận.
4. Nguyên nhân nước tiểu có màu xanh là ǵ?
Điều ǵ xảy ra khi nước tiểu màu đỏ, trắng hoặc xanh, đó có phải dấu hiệu ung thư? - H́nh 3
Trên thực tế lâm sàng, màu sắc của nước tiểu màu xanh thường ít liên quan tới các bệnh lư mà thường liên quan đến thuốc hoặc thức ăn.
Ví dụ, xanh methylen thường được dùng trong y học, dung dịch thuốc này được thải ra từ nước tiểu có thể làm cho màu của nước tiểu có màu xanh lục. Tất nhiên, loại thuốc này nói chung là để giúp phát triển màu sắc, và nó không gây hại cho thận và toàn bộ cơ thể.
5. Nguyên nhân có thể gây ra nước tiểu đục là ǵ?
Nguyên nhân phổ biến nhất của nước tiểu đục là do nhiễm trùng như nhiễm trùng thận, nhiễm trùng bàng quang và nhiễm trùng đường tiết niệu.
Một khi nước tiểu đục, trước tiên cần kiểm tra nước tiểu có chứa hồng cầu, bạch cầu, nitrit,… hay không để xác định xem có bị nhiễm trùng đường tiết niệu hay không.
Sau đó, t́m ra nguyên nhân gây ra nhiễm trùng và tiến hành bước điều trị tiếp theo.
6. Lư do nước tiểu có mùi nặng là ǵ?
Điều ǵ xảy ra khi nước tiểu màu đỏ, trắng hoặc xanh, đó có phải dấu hiệu ung thư? - H́nh 4
Nếu bạn thấy mùi nước tiểu không giống như b́nh thường, hoặc cảm thấy mùi nước tiểu gần đây rất nặng th́ có thể liên quan đến thực phẩm chúng ta ăn như hành, tỏi,… Nếu ăn nhiều những thực phẩm này có thể gây ra mùi nước tiểu khá nặng.
Ngoài ra, đối với một số bệnh nhân tiểu đường, nước tiểu của họ nặng mùi là do trong nước tiểu có đường, sau khi lên men đường có thể có vị táo thối.
Nếu khoảng thời gian đi tiểu quá lâu trong thời gian dài, sau khi đi tiểu đứng một lúc có thể có mùi amoniac nặng hơn.
Tựu chung lại, ngay khi nhận thấy màu sắc hay tính chất nước tiểu của ḿnh bất thường, bạn nên kịp thời đến bệnh viện để bác sĩ đánh giá toàn diện, xác định cơ thể có bất thường hay không.
Giảm nguy cơ ung thư với những đồ ăn quen thuộc của người Việt
Cà rốt, súp lơ, cà chua... là những thực phẩm quen thuộc với người Việt có tác dụng ngăn ngừa ung thư.
Khoa học chứng minh, chế độ ăn uống có sức ảnh hưởng rơ rệt tới sự phát triển của ung thư. V́ vậy, lựa chọn những thực phẩm chứa thành phần có lợi giúp giảm khả năng mắc và phát triển căn bệnh nguy hiểm này.
Đậu
Đậu chứa lượng chất xơ cao được chứng minh có thể bảo vệ cơ thể khỏi ung thư đại trực tràng. Theo một khảo sát trên 1.905 người từng có khối u đại trực tràng cho thấy, người ăn nhiều đậu hơn ít có khả năng tái phát bệnh.
Thử nghiệm trên chuột cho thấy, nguy cơ phát triển ung thư trực tràng giảm tới 75% khi ăn đậu.
Giảm nguy cơ ung thư với những đồ ăn quen thuộc của người Việt - H́nh 1
Ảnh minh hoạ. Ảnh: AFP
Cà chua
Cà chua có chứa chất lycopene tạo sắc tố màu đỏ và chống ung thư. Các nghiên cứu chỉ ra ăn cà chua giúp giảm tỉ lệ ung thư tiền liệt tuyến.
Súp lơ
Trong súp lơ chứa sulforaphane, thành phần thảo dược chống lại bệnh ung thư. Một nghiên cứu cho thấy, chất này giúp giảm số lượng tế bào ung thư vú tới 75%. Ngoài ra, súp lơ cũng giảm nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng.
Súp lơ là thực phẩm rẻ và phổ biến tại Việt Nam, v́ vậy, bạn có thể ăn một vài bữa súp lơ mỗi tuần.
Cà rốt
Cà rốt được chứng minh có thể giảm ung thư dạ dày 26%, ung thư tiền liệt tuyến 18%. Trong một khảo sát trên 1.266 người khỏe mạnh và bị ung thư phổi, người hút thuốc không ăn cà rốt có khả năng mắc bệnh cao gấp 3 lần người ăn cà rốt hơn một lần mỗi tuần.
Tỏi
Tỏi là thức ăn quen thuộc trong mỗi bữa ăn của gia đ́nh Việt. Thực phẩm này có chứa allicin, chất giúp tiêu diệt tế bào ung thư. Khảo sát trên 540.000 người cho thấy, người ăn nhiều tỏi, hành, hẹ ít bị ung thư dạ dày hơn những người hiếm khi loại thực phẩm này.
Ung thư sẽ không c̣n là nỗi ám ảnh của nhiều người
Bệnh ung thư từ lâu được xem là “bản án tử”- một cái chết được báo trước đối với nhiều người. Hiện nay, với sự tiến bộ của y học, hoàn toàn có thể phát hiện sớm ung thư từ giai đoạn sơ khởi, giúp việc điều trị đạt hiệu quả cao.
Những con số “biết nói”
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), năm 2008 trên thế giới có 12,6 triệu người mắc ung thư, trong đó có 7,5 triệu người tử vong. Năm 2015, có khoảng 90,5 triệu người bị ung thư. Mỗi năm có 14,1 triệu mới mắc, trong đó, tử vong 8,8 triệu (15,7%).
Ở Mỹ và các nước phát triển, tử vong do ung thư chiếm khoảng 25%, hàng năm có khoảng 0,5% dân số được chẩn đoán ung thư.
Hiện nay, toàn cầu có khoảng 23 triệu người đang bị ung thư. Mỗi năm có hơn 14 triệu người mắc mới và 8,2 triệu người tử vong. Trong đó ung thư phổi chiếm tỷ lệ cao nhất (12,4%), sau đó là ung thư dạ dày , vú, đại trực tràng, gan, tiền liệt tuyến, cổ tử cung.
Việt Nam là một trong số nước có tỷ lệ mắc ung thư cao trên thế giới (thuộc nhóm 2). Theo báo cáo của nhóm nghiên cứu Economist Intelligence Unit (EIU), thuộc tạp chí The Economist đăng trên Sáng kiến ung thư Thế giới , Việt Nam là nước có tỷ lệ tử vong ở người mắc ung thư cao hàng đầu châu Á, trên 70%.
Tiếp đó là Ấn Độ, Thái Lan và Trung Quốc, tỷ lệ từ 60% đến 70%. Tuy nhiên, theo PGS.TS.BS Lê Văn Quảng- Giám đốc bệnh viện K, Hà Nội, thực tế số tử vong của các nước xấp xỉ nhau và chỉ là con số ước tính.
Hiện tại, mỗi năm Việt Nam ghi nhận khoảng 165.000 ca ung thư mới, 115.000 ca tử vong. Theo EIU, tỷ lệ bệnh nhân ung thư tử vong ngay trong năm đầu tiên tại các quốc gia Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam, là 29%. PGS.TS.BS Lê Văn Quảng cho biết thêm mô h́nh bệnh tật của mỗi nước khác nhau.
Trong nghiên cứu của EIU, ở Australia tỷ lệ mắc ung thư vú, tiền liệt tuyến cao nhất, c̣n Hàn Quốc là dạ dày, giáp trạng, đại tràng. Nhóm ung thư này có tiên lượng tốt hơn, tỷ lệ sống cao, đặc biệt ung thư giáp trạng gần như được chữa khỏi hoàn toàn.
Ở Việt Nam, ba loại ung thư thường gặp là phổi, gan, dạ dày. Những bệnh lư này thường tiên lượng rất xấu, có tỷ lệ tử vong cao. Đặc biệt, người bệnh đến khám ở giai đoạn muộn, các bác sĩ không thể can thiệp, chỉ có thể điều trị giảm nhẹ, điều này làm tăng tỷ lệ tử vong ở bệnh nhân ung thư tại Việt Nam.
Ung thư sẽ không c̣n là nỗi ám ảnh của nhiều người - H́nh 1
Biết bệnh sớm có thể chữa lành
Theo PGS.TS.BS Lê Văn Quảng, với những tiến bộ của khoa học, y học ngày nay, ung thư hoàn toàn có thể được phát hiện từ giai đoạn sớm để chữa lành, cũng như có nhiều biện pháp giúp làm giảm nguy cơ mắc phải ung thư.
Trước đây, 2/3 bệnh nhân ung thư đến bệnh viện trong giai đoạn muộn, không c̣n khả năng phẫu thuật. Song, gần đây số bệnh nhân được phát hiện sớm đă tăng hơn trước, chủ yếu ở bệnh nhân ung thư vú, cổ tử cung, đại trực tràng.
PGS.TS.BS Lê Văn Quảng nhấn mạnh, pḥng bệnh ban đầu bằng việc hạn chế hoặc không tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ gây ung thư và sàng lọc phát hiện sớm là mấu chốt cho việc điều trị. Khi sàng lọc ưu tiên các loại ung thư như cổ tử cung, vú, đại trực tràng… v́ bệnh có khả năng khám bằng lâm sàng và các biện pháp đơn giản; bệnh có khả năng chữa khỏi.
Pḥng bệnh bước 1: Pḥng ngừa ban đầu, nhằm cố gắng loại trừ hoặc giảm tối đa sự tiếp xúc với các chất gây ung thư để pḥng không cho xảy ra sự khởi phát và khởi động bệnh ung thư như không hút thuốc, không uống rượu, bảo hộ lao động tốt khi làm công tác phóng xạ.
Video đang HOT
Đây là bước pḥng bệnh tích cực nhất. Cụ thể, đă có rất nhiều yếu tố nguy cơ đă được chứng minh có liên quan tới bệnh ung thư.
Hút thuốc lá, yếu tố môi trường, béo ph́, chế độ dinh dưỡng không phù hợp và t́nh trạng nhiễm vi sinh vật là nguyên nhân dẫn tới khoảng 2/3 tổng số bệnh ung thư ở Mỹ.
Hút thuốc lá là nguyên nhân dẫn tới khoảng 21% tổng số ca tử vong do ung thư trên toàn thế giới, trong đó 90% ung thư phổi, 75% ung thư miệng, thực quản, hạ họng thanh quản, 5% ung thư bang quang và nhiều loại ung thư khác nữa
Ung thư sẽ không c̣n là nỗi ám ảnh của nhiều người - H́nh 2
Pḥng bệnh bước 2: Sàng lọc và phát hiện sớm những dấu hiệu của bệnh, thậm chí những dấu hiệu của một t́nh trạng tiền ung thư như sàng lọc phát hiện ung thư cổ tử cung, ung thư vú, ung thư đại trực tràng …
Quá tŕnh sàng lọc này chỉ có hiệu quả ở trên một số bệnh có những phản ứng đặc hiệu, nhưng là chiến lược duy nhất có khả năng làm giảm tỷ lệ tử vong trong ung thư. Sàng lọc là cách đánh giá mỗi cá thể hay cộng đồng khỏe mạnh về mặt lâm sàng, nhằm phát hiện ung thư tiền ẩn hay thương tổn tiền ung thư để điều trị. Mục tiêu của sàng lọc nhằm giảm tỷ lệ tử vong do ung thư.
Nguyên tắc sàng lọc trước tiên phụ thuộc vào bệnh ung thư: dịch tễ học, sinh bệnh học, chẩn đoán và điều trị.
Pḥng bệnh bước 3: T́m biện pháp điều trị có kết quả nhằm mục đích kéo dài số năm sống thêm của bệnh nhân.
Lời khuyên của thầy thuốc
-Bỏ hút thuốc lá. Duy tŕ cân nặng phù hợp. Tập thể dục thường xuyên.
-Ăn chế độ ăn hợp lư như ăn nhiều trái cây, rau, củ quả; hạn chế chất béo, thịt đỏ và thịt đóng hộp. Hạn chế rượu, bia.
-Pḥng ngừa những bệnh lây truyền qua đường t́nh dục, tiêm pḥng HIV cho đối tượng phù hợp.
-Tránh tiếp xúc với ánh nắng mặt trời quá mức.
-Khám sàng lọc bệnh ung thư vú, cổ tử cung và ung thư đại trực tràng định kỳ.
PGS.TS.BS Lê Văn Quảng – Giám đốc bệnh viện K, Hà Nội: SÀNG LỌC SỚM LÀ MẤU CHỐT CHO VIỆC ĐIỀU TRỊ
Pḥng bệnh ban đầu bằng việc hạn chế hoặc không tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ gây ung thư và sàng lọc phát hiện sớm là mấu chốt cho việc điều trị. Khi sàng lọc ưu tiên các loại ung thư như cổ tử cung, vú, đại trực tràng… v́ bệnh có khả năng khám bằng lâm sàng và các biện pháp đơn giản; bệnh có khả năng chữa khỏi
Làm ǵ để phát hiện sớm mầm mống ung thư hiện hữu trong cơ thể?
Với 14,1 triệu ca mắc mới, 8,2 triệu người tử vong mỗi năm, ung thư là nỗi ám ảnh của toàn nhân loại. Tuy nhiên, có thể phát hiện mầm mống ung thư từ rất sớm bằng các phương pháp tầm soát hiện đại.
Ung thư là ǵ??
Ung thư là bệnh lư ác tính của tế bào. Khi bị kích thích bởi các tác nhân sinh ung thư, tế bào tăng sinh một cách vô hạn, không tuân theo các cơ chế kiểm soát về phát triển của cơ thể. Những tế bào đó có khả năng xâm lấn những mô khác bằng cách phát triển trực tiếp vào mô lân cận hoặc di chuyển đến nơi khác (di căn). Các tế bào ung thư rối loạn và gây ảnh hưởng đến hệ thống mô và cơ quan đó, cuối cùng ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể.
Hiện nay có khoảng 200 loại ung thư khác nhau. Bệnh ung thư có thể phát sinh từ bất kỳ nơi nào trong cơ thể. Tên mỗi loại ung thư thường được gọi theo vị trí phát bệnh. Một số loại ung thư khá thường gặp hiện nay là ung thư vú, ung thư cổ tử cung, ung thư dạ dày, ung thư đại - trực tràng, ung thư gan, ung thư ṿm họng, ung thư phế quản.......
Làm ǵ để phát hiện sớm mầm mống ung thư hiện hữu trong cơ thể? - H́nh 1
Ung thư là bệnh lư ác tính của tế bào
Có nhiều nhân tố tác động gây ung thư trong đó chỉ có dưới 10% bệnh ung thư phát sinh do các rối loạn từ bên trong cơ thể, gồm các rối loạn nội tiết, tổn thương có tính di truyền, những nguyên nhân này thường không thay đổi được. Ngược lại, có đến hơn 80% bệnh ung thư phát sinh có liên quan đến yếu tố môi trường sống, bao gồm: lối sống thiếu khoa học, các thói quen, tật xấu như hút thuốc, uống rượu, chế độ dinh dưỡng không an toàn, hợp lư, quan hệ t́nh dục không an toàn, yếu tố liên quan nghề nghiệp và ô nhiễm môi trường........
Tại sao cần phải phát hiện sớm ung thư?
Ung thư là bệnh lư ác tính không trừ một ai. Mặc dù bệnh thường gặp ở người lớn tuổi, nhưng hiện nay độ tuổi mắc bệnh đang trẻ hóa dần, người trẻ cũng có nguy cơ mắc bệnh.
Ung thư mất một thời gian dài để h́nh thành và phát triển. Nếu thực hiện các phương pháp tầm soát có thể phát hiện sự thay đổi của tế bào-tiền ung thư-ung thư giai đoạn sớm, và điều trị hiệu quả.
Các triệu chứng thường không xuất hiện ở giai đoạn đầu. Do vậy, đa số các trường hợp phát hiện bệnh muộn, tỷ lệ tử vong cao.
Hầu hết các bệnh ung thư có cơ hội điều trị thành công nếu phát hiện ở giai đoạn sớm.
Tất cả các loại ung thư đều có thể chữa khỏi nếu người bệnh phát hiện ở giai đoạn sớm. Càng phát hiện sớm th́ tỷ lệ thành công và nâng cao chất lượng sống càng cao.
Chẳng hạn:
Ung thư vú: 93%
Ung thư cổ tử cung: 93%
Ung thư da: 97%
Ung thư đại trực tràng: 90%
Ung thư buồng trứng: 94%
Ung thư tuyến giáp: 98%
Ung thư tuyến tiền liệt: 98%
Ung thư tinh hoàn: 98%...
Ngay cả các bệnh ung thư nguy hiểm khác như: ung thư phổi, ung thư dạ dày, ung thư ṿm họng cũng có thể chữa khỏi nếu như phát hiện bệnh ở giai đoạn đầu.
Làm ǵ để phát hiện sớm mầm mống ung thư hiện hữu trong cơ thể? - H́nh 2
Phát hiện mầm mống ung thư bằng cách nào?
Theo GS.TS Nguyễn Bá Đức, nguyên Giám đốc Bệnh viện K Trung ương (Hà Nội), sàng lọc phát hiện sớm ung thư là quá tŕnh t́m kiếm những dấu hiệu sớm của bệnh trên những người bề ngoài khỏe mạnh, chưa hề có triệu chứng của bệnh. Việc sàng lọc sẽ giúp làm tăng tỷ lệ chữa khỏi và giảm tỷ lệ tử vong.
Với bệnh ung thư, thấy đau đă là giai đoạn muộn. Có thể phát hiện ung thư từ "trứng nước" bằng các phương pháp tầm soát ung thư. Tầm soát ung thư là thực hiện các xét nghiệm đặc biệt nhằm t́m ra ung thư ở giai đoạn sớm, giúp điều trị thành công.
Theo Bệnh viện K Trung ương, các phương pháp giúp phát hiện ung thư sớm có thể bao gồm: xét nghiệm máu t́m dấu ấn ung thư, chụp X-quang, chụp cắt lớp vi tính (CT), nội soi thăm ḍ chức năng,... và sinh thiết nếu phát hiện có khối u.
Tùy vào từng bộ phận, các bác sĩ có thể chỉ định các xét nghiệm cần thiết, chẳng hạn như:
- Ung thư phổi: xét nghiệm Cyfra 21-1, CA 19-9, chụp X-quang phổi, chụp cắt lớp vi tính lồng ngực,...
- Ung thư cổ tử cung: xét nghiệm Pap Smear, xét nghiệm HPV... (phát hiện sự thay đổi của tế bào, từ đó điều trị sớm và có thể ngăn ngừa ung thư)
- Ung thư đại trực tràng: xét nghiệm CEA, t́m máu trong phân, nội soi đại trực tràng (phát hiện được polyp và loại bỏ, ngăn ngừa tiến triển thành ung thư)...
- Ung thư vú: xét nghiệm CA 15-3, CA 125, siêu âm tuyến vú, chụp X-quang tuyến vú...
Thịt dê kết hợp với 2 nguyên liệu sẽ thành “bảo bối” bổ dương, ấm thận, tăng sinh lực
Thịt dê từ lâu được xem là món ăn bổ dưỡng, đặc biệt tốt cho quư ông muốn tăng cường sinh lực . Nhưng nếu biết kết hợp thêm 2 nguyên liệu này th́ sẽ có giá trị tăng lên gấp bội.
Bài viết này của các chuyên gia dinh dưỡng thuộc Khoa Dinh dưỡng Lâm sàng, Bệnh viện Y học Cổ truyền tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc hướng dẫn cách nấu món thịt dê mang lại tác dụng cao hơn nhờ kết hợp với các nguyên liệu thực phẩm khác.
Món ăn này được đặt tên là Canh thịt dê hạt sen nhục thung dung.
Tác dụng chính:
Món ăn này là sự kết hợp thực phẩm tuyệt vời để nuôi dưỡng tỳ vị và làm ấm cơ thể, làm ấm tỳ vị, tăng cường sức khỏe thể chất, bổ dương, tắc sinh lực, cải thiện sinh lư, loại bỏ chứng lạnh như chân tay lạnh , ớn lạnh.
Nhóm người đặc biệt được khuyên dùng: Những người bị lạnh tay chân vào mùa đông, sợ lạnh, mệt mỏi, yếu thắt lưng và đầu gối (đau mỏi lưng), thận yếu, sinh lư kém, thể lực suy nhược.
Cách thực hiện món ăn:
Nguyên liệu:
30g Nhục thung dung (một vị thuốc thảo dược Đông y).
50g hạt sen
250g thịt dê tươi
5 lát gừng
Khẩu phần này dành cho 3-4 người ăn.
Thịt dê kết hợp với 2 nguyên liệu sẽ thành bảo bối bổ dương, ấm thận, tăng sinh lực - H́nh 1
Video đang HOT
Thịt dê
Thịt dê kết hợp với 2 nguyên liệu sẽ thành bảo bối bổ dương, ấm thận, tăng sinh lực - H́nh 2
Hạt sen
Thịt dê kết hợp với 2 nguyên liệu sẽ thành bảo bối bổ dương, ấm thận, tăng sinh lực - H́nh 3
Nhục thung dung
Phương pháp nấu ăn:
Thịt dê rửa sạch, cắt miếng to (giống như để luộc thịt), có thể nhúng qua nước sôi để cho sạch máu bên ngoài, cho vào nồi nấu canh cùng với dược liệu và gừng, thêm 2000ml nước, đun trên lửa lớn trong 15 phút rồi đổi sang lửa nhỏ trong 1 giờ, nêm thêm chút muối vừa ăn.
Sau khi uống nước dùng (nước canh), bạn có thể gắp thịt dê ra và cắt miếng nhỏ, mỏng, chấm với nước tương và ăn với cơm.
Nhận xét về món ăn:
Thông thường vào chớm đông, thời tiết sẽ thay đổi, khô hanh chuyển sang giá lạnh, nhiều gió và có thể có mưa, khô và ẩm, ánh nắng và nhiệt độ đều bắt đầu chuyển từ thu sang đông.
Do sự h́nh thành của hiện tượng biến đổi khí hậu nên thời gian gần đây, thời tiết khó chịu, gây mệt mỏi và xuống sức. Do đó, món thịt dê này nấu kiểu canh ăn nóng sẽ rất tốt cho sức khỏe của mọi người, làm ấm cơ thể rất hiệu quả.
Thịt dê có tác dụng thanh nhiệt, dưỡng gan, là thực phẩm giàu chất đạm, không những có tác dụng bồi bổ, chống rét trong mùa đông lạnh giá rất thích hợp mà c̣n có nhiều tác dụng tuyệt vời khi kết hợp với các nguyên liệu đi kèm.
Nhục thung dung vốn được đông y đánh giá là “bảo bối” tăng cường chức năng sinh lư cho nam giới , đồng thời là một dược liệu có tính ấm, mọc ở sa mạc, những nơi đồi núi khô cằn và được gọi là “Nhân sâm sa mạc”, thường được dùng để làm ấm và bổ thận tráng dương.
Thịt dê kết hợp với 2 nguyên liệu sẽ thành bảo bối bổ dương, ấm thận, tăng sinh lực - H́nh 4
Trong trường hợp kết hợp giữa Nhục thung dung với Đỗ trọng, Ba kích thiên và Kỷ tử c̣n có thể nâng cao giá trị bổ thận tráng dương đặc biệt hơn.
Bản thân Nhục thung dung có chức năng dưỡng ẩm, nhuận tràng, rất thích hợp cho người già bị khô ruột, táo bón.
Hạt sen cho vào món canh thịt dê này có tác dụng bổ tỳ vị, dưỡng tâm, rất tốt cho tim mạch và tinh thần, đồng thời tránh được tỳ vị hư nhược, tiêu chảy.
Khi tất cả các nguyên liệu này kết hợp với nhau sẽ tạo nên sự hài ḥa, bổ trợ cho nhau, các thực phẩm kết hợp tốt và phát huy được những ưu điểm, giúp cho món ăn trở nên bổ dưỡng hơn và có hương vị hấp dẫn hơn.
Bạn hăy thử nấu món ăn này nhé!
Các loại vitamin giúp tăng ham muốn 'yêu' cho nam giới
Các loại vitamin nhóm B, C, E có tác dụng kích thích ham muốn "yêu" tự nhiên và tăng cường sinh lực cho phái mạnh.
Nam giới bị suy giảm ham muốn t́nh dục có thể do nhiều nguyên nhân bao gồm thay đổi hormone, năng lượng thấp, căng thẳng và lạm dụng rượu.
T́nh trạng thiếu ham muốn "yêu" có thể ảnh hưởng đến mối quan hệ vợ chồng. V́ vậy, bạn nên tham khảo ư kiến của bác sĩ. Ngoài ra, nhiều nghiên cứu cho thấy bổ sung các loại vitamin cần thiết có thể tăng sức đề kháng và cải thiện đời sống t́nh dục cho nam giới.
Vitamin C
Theo Webmd, vitamin C có nhiều trong các loại rau củ quả như rau cải, khoai tây, ớt, cam, quưt, dâu tây... Chúng giúp tăng sức đề kháng và lưu lượng máu cho cơ thể. Điều này rất quan trọng bởi nó tăng cường số lượng và chất lượng tinh trùng của nam giới.
Loại vitamin này cũng có tác dụng giảm nguy cơ nhiễm trùng đường tiết niệu ở đàn ông lớn tuổi. Ngoài ra, nam giới thiếu hụt quá nhiều vitamin C sẽ làm giảm khả năng thụ tinh, dễ dẫn đến vô sinh.
Vitamin E
Loại vitamin này giúp tăng cường hệ miễn dịch, bảo vệ các tế bào sinh sản của nam giới. Vitamin E hỗ trợ tăng mức độ testosterone, nhờ đó, cải thiện sức chịu đựng và ham muốn "yêu" của phái mạnh.
Nghiên cứu được công bố trên Archives of Andrology cho thấy những người tham gia nghiên cứu uống 400 mg vitamin E kết hợp 225 mpg selen cải thiện đáng kể khả năng vận động của tinh trùng. Ngoài ra, nồng độ testosterone của họ tăng lên, giúp lưu thông máu và oxy trong cơ thể.
Vitamin E có nhiều trong trứng, gan và các loại đồ ăn vặt như hạnh nhân, đậu phộng, hướng dương...
Các loại vitamin giúp tăng ham muốn yêu cho nam giới - H́nh 1
Nhiều loại dưỡng chất như vitamin B9, C, E..., rất cần thiết cho đời sống t́nh dục của phái mạnh. Ảnh: Timeofindia.
Axit folic (vitamin B9)
Axit folic mang lại lợi ích cho con người ở mọi lứa tuổi. Đây là loại vitamin tự nhiên được t́m thấy trong các loại thực phẩm như ḿ, ngũ cốc... Axit folic được coi là chất bổ sung tăng cường sức khỏe cho con người, đặc biệt là nam giới.
Tác dụng chính của axit folic là giảm nguy cơ rối loạn, bất thường tinh trùng ở nam giới. Thậm chí, đối với một số người, dưỡng chất này giúp tăng số lượng tinh trùng khi kết hợp cùng kẽm. Nếu dự định có em bé, nam giới nên tăng cường bổ sung vitamin B9.
Vitamin B12
Loại vitamin này có tác dụng bảo vệ các dây thần kinh và tế bào máu của cơ thể. Ngoài ra, nó sẽ ngăn ngừa chứng thiếu máu, giảm nguy cơ mệt mỏi và khó chịu. Những người trên 60 tuổi thường có nguy cơ bị thiếu hụt loại vitamin B12. Đây là một trong những nguyên nhân gây mất trí nhớ và giảm khả năng "yêu" khi về già. Bạn nên ăn nhiều thịt lợn, cừu, gan, cá ṃi, ṣ và thịt ḅ để bổ sung vitamin B12 cho cơ thể.
Niacin (vitamin B3)
Đây là loại vitamin nhóm B khác cũng quan trọng trong việc cải thiện đời sống chăn gối của phái mạnh.
Niacin giúp kích thích ham muốn t́nh dục và cải thiện lưu thông máu cho cơ thể, điều này rất quan trọng với các cặp vợ chồng. Cơ thể thiếu vitamin B3 có thể ảnh hưởng giấc ngủ và gây rối loạn chức năng cương dương.
Niacin có nhiều trong củ cải đường, các loại thịt đỏ, cá, trứng, sữa... Bổ sung những thực phẩm này hàng ngày sẽ làm giảm hàm lượng chất béo có hại, ngăn nguy cơ tắc nghẽn động mạch chính trong cơ thể. Điều này giúp tăng cường sinh lực cho nam giới, đặc biệt những người bị chứng bất lực.
L-citrulline
Theo Men's Journal, dù không phải vitamin, nghiên cứu trên tạp chí Urology cho thấy L-arginine là axit amin phổ biến nhất trong các chất bổ sung sức khỏe cho nam giới. Đó là lư do L-citrulline, dưỡng chất được cơ thể chuyển đổi thành L-arginine, là lựa chọn lư tưởng.
Trong nghiên cứu nhỏ được thực hiện với nam giới bị rối loạn cương dương nhẹ, họ được bổ sung 1,5 g L-citrulline mỗi ngày trong một tháng. Kết quả cho thấy chức năng cương dương của những người này cải thiện rơ rệt, từ mức 3 (cương dương nhẹ) lên 4 (b́nh thường). Những người tham gia nghiên cứu cũng cho biết họ quan hệ t́nh dục nhiều hơn và cảm thấy hài ḷng, thỏa măn.
BSCKI. Hoàng Văn Lợi – Trưởng khoa Đông Y BVĐK tỉnh Lào Cai cho biết, có một loại dược liệu thân thuộc được sử dụng để tăng cường sinh lực phái mạnh, đó là cây quế.
Thần dược lấy lại bản lĩnh đàn ông - H́nh 1
Quế, “thần dược” lấy lại “bản lĩnh đàn ông”
30 tuổi đă sợ “ yêu ”
Ngày nay, việc sử dụng nhiều hóa chất, môi trường làm việc căng thẳng và quá sức là những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến việc suy giảm sinh lư ở nam giới , đặc biệt là trung niên và cao tuổi.
42% là con số “báo động” về tỷ lệ nam giới xuất hiện các triệu chứng măn dục nam bắt đầu từ tuổi 30 trong những nghiên cứu mới đây về chứng măn dục nam ở Việt Nam.
Ghi nhận tại các BV phụ sản như Từ Dũ, Hùng Vương, Đại học Y – Dược TPHCM, tỉ lệ bệnh nhân nam đến khám cũng đang ngày càng tăng và trẻ hóa. Tại BV Từ Dũ TPHCM, trung b́nh mỗi ngày có gần 100 trường hợp nam giới đến khám chủ yếu ở độ tuổi 30-35.
Bác sĩ nam khoa Nguyễn Bá Hưng cho biết, măn dục nam hay tắt dục nam là hậu quả do suy giảm nồng độ testosteron trong máu, khiến cho hoạt động t́nh dục suy giảm, rối loạn cương dương , giảm tinh trùng… suy giảm về sức khỏe thể chất và tinh thần.
Thời gian măn dục ở nam giới rơi vào độ tuổi từ 40-45 tuổi.
Video đang HOT
Nhưng ngày nay do công việc quá áp lực, thói quen rượu bia thuốc lá, thường xuyên thức khuya, môi trường ô nhiễm… khiến cho đàn ông có nguy cơ măn dục sớm trước tuổi. Có những trường hợp tới gặp bác sĩ điều trị măn dục rất trẻ, chỉ ngoài 30 tuổi.
Theo đó, người mắc bệnh măn dục thường có các triệu chứng: Đối với đời sống t́nh dục, nam giới thường giảm ham muốn t́nh dục; Giảm số lượng tinh trùng; Rối loạn cương dương.
Tinh thần của các đấng mày râu lúc này thường mệt mỏi, giảm độ tập trung, bẳn tính, tính t́nh hay thay đổi thất thường, dễ cáu gắt, hay quên, thích cô độc hay tủi thân.
Anh Trần Văn A., (Tây Hồ, Hà Nội) là ví dụ. Dù có bề ngoài rất phong độ, mới cưới vợ được 2 năm, từ ngày sinh con, lấy lư do “kiêng cữ” cho vợ…anh tuyệt đối ‘ngủ chay’. Nhưng đến khi vợ hết 3 tháng anh cũng hững hờ, “nộp thuế” cho xong “nghĩa vụ”.
Đến giờ, con trai đầu đă 2 tuổi, mỗi khi trở về từ cơ quan, thú vui duy nhất của anh là chơi với con dẫu anh không hề có người phụ nữ nào khác, cũng không phải hết yêu thương vợ. ….nhưng mỗi lần vợ “đ̣i hỏi” anh luôn cảm thấy như “cực h́nh” nên hay t́m cách thoái thác. Nếu bị “truy thu” quá nhiều anh sẽ nổi khùng lên…
Điều trị cách nào?
Để điều trị t́nh trạng măn dục nam, các bác sĩ sẽ sử dụng liệu pháp hormone thay thế – dùng lượng testosterone hàng ngày phù hợp với t́nh trạng của bệnh nhân. Liệu pháp hormone thay thế giúp duy tŕ chuyển hóa trong cơ thể cũng như chất lượng t́nh dục.
Ngoài ra, BSCKI. Hoàng Văn Lợi – Trưởng khoa Đông Y BVĐK tỉnh Lào Cai cho biết, có một loại dược liệu thân thuộc được sử dụng để tăng cường sinh lực phái mạnh, đó là cây quế.
Đông y xem quế là một trong bốn vị thuốc quư gồm: sâm, nhung, quế, phụ. Ở Việt Nam, quế được trồng rất nhiều, đây là một loại dược liệu được dùng làm thuốc, mỹ phẩm… Đặc biệt cây quế được dùng ở nhiều bài thuốc kinh điển.
Theo BS Hoàng Văn Lợi, hầu hết các bộ phận của cây quế đều được dùng, cách dùng cũng khác nhau và đa dạng: Từ thuốc sắc, thuốc ngâm rượu, cao dán cho tới các túi chườm thảo dược.
Quế được ứng dụng và pḥng ngừa các chứng bệnh như: Bệnh đái tháo đường, giảm nguy cơ bệnh tim mạch, kháng viêm mạnh, chứng mất trí nhớ và suy giảm nhận thức, loại bỏ mùi hôi khi thở…. Đặc biệt quế có nhiều trong bài thuốc bổ thận tráng dương, chữa vô sinh, hiếm muộn cả ở nam và nữ đều có thể dùng.
Trưởng khoa Đông y, BV tỉnh Lào Cai cũng chỉ ra bài thuốc Thất vị bổ tinh – Mạnh gân xương, tăng cường sinh lực gồm thục địa 320g, sơn thù 200g, đơn b́ 120g, trạch tả 120g, bạch linh 160g, nhục quế 40g.
“Nhục quế có vị cay, ngọt, tính nóng, quy vào kinh thận, tỳ, tâm, can. Có tác dụng bổ mệnh môn hỏa, tán hàn, ôn tỳ chỉ thống, làm ấm khí huyết. Công dụng của bài thuốc giúp bổ thận, bồi dưỡng ngũ tạng, sinh tinh làm cho tinh khí mạnh mẽ, rất dễ thụ thai v́ theo quan niệm của đông y “Tinh sinh khí, khí sinh thần”. Người uống thuốc này thường xuyên th́ tinh huyết dồi dào, da mặt hồng hào, sức khỏe dẻo dai, cơ xương rắn chắc”, BS Hoàng Văn Lợi nhấn mạnh.
Song song với đó, các bác sĩ chuyên khoa nam học cũng khuyến cáo, nam giới cần duy tŕ chế độ ăn uống, tập luyện để giữ ǵn và cải thiện t́nh trạng sức khỏe. Duy tŕ các hoạt động t́nh dục nhẹ nhàng, phù hợp với sức khỏe của bệnh nhân và đối tác. Ngoài ra, việc tṛ chuyện, tâm t́nh cùng đối tác cũng rất quan trọng.
Đặc biệt, để hạn chế t́nh trạng măn dục đến sớm, ngay từ khi c̣n trẻ, mỗi người cần sống điều độ, cân bằng giữa nhu cầu và khả năng t́nh dục. Bên cạnh đó, cần duy tŕ lối sống lành mạnh, hạn chế rượu, bia, thuốc lá…
Quế- vị thuốc quư tốt cho các quư ông
Cây quế được xem là một loại dược liệu thân thuộc được sử dụng để tăng cường sinh lực phái mạnh. Nó cũng được xếp vào một trong 4 vị thuốc quư gồm sâm, nhung, quế, phụ.
Ngày nay, việc sử dụng nhiều hóa chất, môi trường làm việc căng thẳng và quá sức là những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến việc suy giảm sinh lư ở nam giới, đặc biệt khi bước vào tuổi trung niên và cao tuổi. Đây là chứng bệnh thường ngại nói, lâu ngày sẽ dẫn đến nhiều chứng bệnh khác, dẫn đến ảnh hưởng đến sức khỏe và tinh thần.
Theo BSCK1 Hoàng Văn Lợi, Trưởng khoa Đông Y Bệnh viện Đa khoa tỉnh Lào Cai, cây quế được xem là một loại dược liệu thân thuộc được sử dụng để tăng cường sinh lực phái mạnh. Đông y xem quế là một trong 4 vị thuốc quư gồm sâm, nhung, quế, phụ. Ở Việt Nam, quế được trồng rất nhiều, đây là một loại dược liệu được dùng làm thuốc, mỹ phẩm... Đặc biệt cây quế được dùng ở nhiều bài thuốc kinh điển.
Quế- vị thuốc quư tốt cho các quư ông - H́nh 1
Hầu hết các bộ phận của cây quế đều được dùng, cách dùng cũng khác nhau và đa dạng, từ thuốc sắc, thuốc ngâm rượu, cao dán cho tới các túi chườm thảo dược. Quế được ứng dụng và pḥng ngừa các chứng bệnh như bệnh đái tháo đường, giảm nguy cơ bệnh tim mạch, kháng viêm mạnh, chứng mất trí nhớ và suy giảm nhận thức, loại bỏ mùi hôi khi thở.... Đặc biệt quế có nhiều trong bài thuốc bổ thận tráng dương, chữa vô sinh, hiếm muộn cả ở nam và nữ đều có thể dùng.
Bài thuốc Thất vị bổ tinh-Mạnh gân xương, tăng cường sinh lực.
Thành phần: Thục địa 320g, Sơn thù 200g, Đơn b́ 120g, Trạch tả 120g, Bạch linh 160g, Nhục quế 40g.
Nhục quế có vị cay, ngọt, tính nóng, quy vào kinh thận, tỳ, tâm, can; có tác dụng bổ mệnh môn hỏa, tán hàn, ôn tỳ chỉ thống, làm ấm khí huyết. Công dụng của bài thuốc giúp bổ thận, bồi dưỡng ngũ tạng, sinh tinh làm cho tinh khí mạnh mẽ, dễ thụ thai. Người uống thuốc này thường xuyên th́ tinh huyết dồi dào, da mặt hồng hào, sức khỏe dẻo dai, cơ xương rắn chắc.
Nhiều nghiên cứu trên thế giới cũng chỉ ra rằngquế rất giàu chất chống oxy hóa giúp kiểm soát lượng đường trong máu. Nhóm tác giả đến từ Trung tâm tiểu đường Joslin ở Boston, Massachusetts (Mỹ) đă thực hiện thí nghiệm kéo dài 12 tuần trên những người có dấu hiệu tiền tiểu đường (đường huyết ở mức cảnh báo, nhưng chưa đến mức thành bệnh tiểu đường).
Sau 3 tuần được bổ sung gia vị đặc biệt này bằng viên uống (3 viên 500 mg/ngày), đường huyết của các t́nh nguyện viên đă dễ dàng trở về mức khỏe mạnh. Tiến triển của họ thấy rơ khi đem so với nhóm đối chiếu, là những người được cho uống giả dược thay v́ viên quế. Tuy nhiên, cần lưu ư quế không có tác dụng trị bệnh tiểu đường.
Ngoài ra cây quế c̣n có tác dụng làm giảm mức độ cholesterol xấu và triglycerides (chất béo chiếm 95% chế độ ăn hàng ngày của người b́nh thường), trong khi cholesterol tốt (HDL) vẫn được giữ nguyên.
Gần đây hơn, một nghiên cứu cho thấy chỉ cần 120mg quế mỗi ngày cho người có sức khỏe b́nh thường đă có thể có những tác dụng này và nó cũng làm tăng nồng độ cholesterol tốt (HDL).
Các nghiên cứu trên động vật và ống nghiệm cũng cho thấy chiết xuất quế có thể bảo vệ chống ung thư. Một nghiên cứu ở chuột bị ung thư đại tràng cho thấy quế kích hoạt các enzym giải độc trong đại tràng, chống lại sự phát triển của ung thư.
Làm Sao Giữ Cho Bộ Xương Khoẻ Mạnh? - BS Nguyễn Thị Nhuận
Bộ xương là cái sườn của thân thể chúng ta. Nó c̣n bảo vệ các cơ quan nội tạng, làm nơi để các bắp thịt bám vào, cũng như là nơi dự trữ chất calcium của cơ thể. Thời thơ ấu và niên thiếu là lúc xương phát triển mạnh mẽ nhất và đa số chúng ta đều không có một ư niệm ǵ về bộ xương. Chỉ đến lúc có tuổi, khi bộ xương đi vào giai đoạn thoái hoá, chúng ta mới nhớ đến nó. Hiện nay người ta đả chú trọng đến việc bảo vệ và xây dựng bộ xương từ lúc tuổi nhỏ và bảo vệ bộ xương khi tới tuổi truởng thành. Thật ra bảo vệ sức khoẻ bộ xương dễ dàng hơn chúng ta thuờng nghĩ. Nên t́m hiểu xem chế độ ăn uống, hoạt động thể chất và các yếu tố sống khác ảnh hưởng đến khối lượng xương của ḿnh như thế nào.
Tại sao sức khoẻ của xương quan trọng ?
Xương của bạn thay đổi liên tục - xương mới được thành h́nh và xương cũ bị phá vỡ. Khi c̣n trẻ, cơ thể chúng ta làm ra xương mới nhanh hơn là phá vỡ xương cũ, khiến tăng khối lượng xương đáng kể. Hầu hết mọi người đạt được khối lượng xương cao nhất vào khoảng 30 tuổi. Sau đó, xương vẫn tiếp tục được tu chỉnh, nhưng chúng ta mất xương hơi nhiều hơn là lấy vào.
Cơ nguy bị rỗng xương, làm cho xương trở nên yếu và dễ găy, phụ thuộc vào khối lượng xương ta đạt được vào tuổi 30 và khối lượng xương bị mất đi nhanh hay chậm sau đó. Khối lượng xương vào lúc cao nhất càng lớn th́ lượng xương có "trong ngân hàng" càng nhiều và bạn ít có nguy cơ bị rỗng xương do lớn tuổi.
Điều ǵ ảnh hưởng sức khoẻ của xương ?
Một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến sức khoẻ của xương, ví dụ:
- Lượng calcium trong thức ăn uống.
Ăn ít calcium làm giảm sút mật độ xương, mất xương sớm và tăng nguy cơ găy xương.
- Hoạt động thể chất.
Những người không hoạt động thể chất có nguy cơ rỗng xương cao hơn so với những người thường hoạt động.
- Thuốc lá và rượu.
Nghiên cứu cho thấy hút thuốc lá góp phần vào việc làm xương yếu. Cũng tương tự, thường xuyên uống nhiều hơn hai ly rượu mỗi ngày làm tăng nguy cơ rỗng xương, có thể v́ rượu cản trở khả năng hấp thụ calcium của cơ thể.
- Giới tính, kích thước và tuổi tác.
Bạn có nguy cơ loăng xương cao nếu bạn là phụ nữ v́ phụ nữ có mô xương ít hơn nam giới. Bạn cũng có nguy cơ nếu bạn quá gầy (BMI 19 hoặc ít hơn) hoặc có khung cơ thể nhỏ v́ bạn có thể có khối lượng xương thấp. Ngoài ra xương chúng ta trở nên mỏng và yếu hơn khi ta có tuổi.
- Chủng tộc và bệnh sử gia đ́nh.
Bạn có nguy cơ loăng xương lớn nhất nếu là người da trắng hoặc gốc Á Châu. Ngoài ra, có cha mẹ hoặc anh chị em bị loăng xương cũng khiến bạn có nguy cơ cao hơn, nhất là nếu bạn có bệnh sử găy xương trong gia đ́nh.
- Mức độ kích tố (hormone).
Quá nhiều kích tố tuyến giáp trạng có thể gây mất xương. Phụ nữ bị mất xương tăng đáng kể vào thời kỳ măn kinh do lượng kích tố estrogen giảm. Kéo dài thời gian không có kinh nguyệt trước khi măn kinh cũng làm tăng nguy cơ loăng xương. Ở nam giới, nồng độ testosterone thấp có thể gây ra mất mát khối lượng xương.
- Rối loạn ăn uống và các bệnh khác.
Những người bị chứng biếng ăn (anorexia) hoặc ăn vô độ rồi ói ra (bulimia) có nguy cơ mất xương. Ngoài ra, giải phẫu cắt dạ dày, giải phẫu để giảm cân và những bệnh khác như bệnh Crohn's, bệnh celiac và bệnh Cushing có thể ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ calcium của cơ thể.
- Một số thuốc.
Sử dụng lâu dài thuốc corticosteroid như prednisone, cortisone, prednisolone và dexamethasone gây tổn hại cho xương. Các loại thuốc khác có thể làm tăng nguy cơ loăng xương gồm có chất ức chế aromatase để điều trị ung thư vú, các chất ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc, methotrexate, một số loại thuốc chống động kinh và thuốc ức chế bơm proton.
Những ǵ có thể làm để giữ cho xương khoẻ mạnh
- Ăn uống nhiều calcium.
Với người tuổi từ 19 đến 50 và nam giới tuổi từ 51-70, nên ăn vào 1 000 miligrams calcium mỗi ngày. Con số này tăng lên 1.200 mg một ngày cho phụ nữ sau 50 tuổi và đàn ông sau 70 tuổi. Nguồn cung cấp calcium gồm có các sản phẩm từ sữa, hạnh nhân, bông cải xanh, cải xoăn, cá hồi đóng hộp với xương, cá ṃi và các sản phẩm đậu nành như đậu phụ. Nếu khó để có đủ calcium từ thức ăn, nên hỏi bác sĩ về các thuốc bổ.
- Chú ư đến vitamin D.
Cơ thể bạn cần vitamin D để hấp thụ calcium. Đối với người lớn tuổi từ 19-70, cần 600 đơn vị quốc tế ( IU ) một ngày. Con số này tăng lên 800 IU mỗi ngày cho người tuổi 71 trở lên. Nguồn cung cấp vitamin D gồm có cá chứa nhiều dầu như cá thu và cá ṃi, ḷng đỏ trứng và sữa. Ánh sáng mặt trời cũng góp phần vào việc sản xuất vitamin D. Nếu bạn đang lo về việc có lấy đủ vitamin D hằng ngày, nên hỏi bác sĩ về thuốc bổ uống thêm.
- Biến hoạt động thể chất thành thói quen hàng ngày.
Những hoạt động ‘mang trọng lượng’, chẳng hạn như đi bộ, chạy bộ, quần vợt và leo cầu thang, có thể giúp bạn xây dựng bộ xương mạnh và chậm mất xương hơn.
- Tránh lạm dụng thuốc.
Không hút thuốc và tránh uống nhiều hơn hai ly rượu mỗi ngày.
T́m sự giúp đỡ của bác sĩ.
Nếu bạn đang lo ngại về sức khoẻ của bộ xương hoặc nguy cơ loăng xương, nên hỏi ư kiến bác sĩ. Bác sĩ có thể khuyên bạn nên đo mật độ xương. Kết quả này sẽ giúp bác sĩ đánh giá bộ xương của bạn và xác định tỷ lệ mất xương để quyết định bạn có cần đến những loại thuốc giúp làm chậm mất xương không.
Friday, February 13, 2015
3 Cách Đối Nhân Xử Thế Giúp Bạn Sống An Vui
Có ba từ nên nhớ trong đầu để bạn có cuộc sống an vui. Mỗi từ là một câu chuyện tôi muốn chia sẻ với bạn. Mong rằng nó sẽ giúp bạn vượt qua những mệt mỏi hằng ngày.
Bắt đầu bằng từ thứ nhất nhé: KHÔNG CHỐNG ĐỐI
Ở Nhật Bản có vị thiền sư Bạch Ẩn Huệ Hạc, được nhiều người kính trọng và có rất nhiều người thường đến nghe ông ta dạy về thiền. Rồi một hôm bỗng nhiên có tin một thiếu nữ trẻ, con một người hàng xóm của ông mang thai.
Khi bố mẹ trách mắng và tra hỏi ai là cha đứa trẻ, cô đánh liều nói với cha mẹ rằng, đó là con của thiền sư Bạch Ẩn Huệ Hạc. Rất tức giận, bố mẹ cô dẫn cô tới gặp Bạch Ẩn và dùng những lời lẽ nặng nề cáo buộc ông là cha đứa trẻ mà con gái ho đang mang. Ông chỉ trả lời ngắn gọn “Thật thế ư?”
Tin về vụ tai tiếng lan nhanh khắp thị trấn và bay xa ra những vùng lân cận. Uy danh của thiền sư giảm sút, không mấy người c̣n muốn đến học với ông nữa, nhưng ông vẫn không nao núng. Khi đứa bé được sinh ra, bố mẹ mang hài nhi đến cho Bạch Ẩn và đ̣i ông nuôi dưỡng nó. Vị thiền sư chẳng nói ǵ, chỉ nhận lấy đứa trẻ, yêu thương và chăm sóc.
Một năm sau, cô gái trẻ ăn năn thú nhận với bố mẹ rằng, người cha thực sự của đứa trẻ là nột chàng thanh niên bán thịt ngoài chợ. Quá ân hận, họ t́m đến Bạch Ẩn để xin lỗi và mong ông tha thứ. “Chúng tôi rất ân hận, chúng tôi đến để xin đứa bé về. Con tôi nói rằng ngài không phải là cha đứa bé.” Ông trao đứa bé cho họ và cũng chỉ nói “Thật thế ư?”
Bạn hiểu ǵ về câu nói “Thật thế ư” này? Hăy tưởng tượng nếu đó không phải là Bạch Ẩn mà là bạn, th́ bạn sẽ phản ứng như thế nào trong t́nh huống đó?
Vị thiền sư đă phản ứng với mọi chuyện một cách thản nhiên. Dù sự giả dối hay sự thật, dù tin tốt hay tin xấu cũng cùng một cách như nhau. Ông cứ để giây phút hiện tại diễn ra, và ông chọn không tham gia vào những bi kịch trong đời sống. Đó là tâm không chống đối.
Ta thường có xu hướng đ̣i hỏi áp đặt hoàn cảnh theo đúng ư ḿnh, khi thực tế không diễn ra như vậy, tâm chống đối trong ta bắt đầu khởi sinh “Sao đường lại kẹt xe, sao xe lại lủng lốp, sao trời lại đổ mưa…”. Bạn bắt đầu nh́n mọi thứ như một thảm họa.
Chống đối là cách bạn biến ḿnh thành nạn nhân. V́ khi phản kháng lại những ǵ đang xảy ra, bạn sẽ lệ thuộc vào nó. Càng chống đối cuộc sống, bạn càng gặp nhiều khó khăn hơn.
Elise MacCormic nói “Khi thôi phảng kháng lại những điều không thể tránh khỏi, ta sẽ tự giải phóng một nguồn năng lượng giúp ta tạo dựng cuộc sống tươi đẹp hơn”.
Với bạn th́ sao, khi những điều bất như ư xảy ra, liệu bạn có b́nh thản chấp nhận và ḥa hợp với nó để mọi chuyện nhanh chóng tốt hơn không!?
Chúng ta đến với từ thứ hai nhé! – KHÔNG PHÁN XÉT
Đó là câu chuyện về một người đàn ông thông thái trúng số một chiếc xe, gia đ́nh và bạn bè đến chúc mừng. “Ồ, ông quả là người may mắn!” Ông mỉm cười trả lời “Có lẽ thế”. Trong mấy tuần đó ông rất vui vẻ với chiếc xe mới của ḿnh.
Một ngày kia, có tay say rượu đụng vào xe của ông ta trên xa lộ, và ông phải vào bệnh viện v́ bị thương ở nhiều chỗ. Gia đ́nh và bạn bè chạy đến bảo “ông quả là không may”. Ông lại mỉm cười nói “có lẽ thế”.
Khi ông đang nằm ở bệnh viện, có cơn mưa lớn đổ xuống, đất lở vào ban đêm cuốn theo nhà cửa của ông xuống biển. Bạn bè và gia đ́nh lại tới “Ông thật may mắn khi ở bệnh viện”. Ông lại đáp “có lẽ thế”.
Câu nói Có lẽ thế của người đàn ông thông thái này nói lên thái độ từ chối b́nh phẩm phán xét những điều đang xảy ra. Thay v́ phán xét hoàn cảnh, ông chấp nhận hiện tại đúng như chính nó.
Người Ấn Độ có một quy tắc tâm linh “Bất cứ điều ǵ xảy ra th́ đó chính là điều nên xảy ra”. Không có điều ǵ tuyệt đối, không có điều ǵ chúng ta trải nghiệm lại nên khác đi cả. Thậm chí cả với những điều nhỏ nhặt ít quan trọng nhất. Những ǵ đă xảy ra chính là những ǵ nên xảy ra và phải xảy ra giúp chúng ta học ra bài học để tiến về phía trước. Bất kỳ t́nh huống nào trong cuộc đời mà chúng ta đối mặt đều tuyệt đối hoàn hảo, thậm chí cả khi nó thách thức sự hiểu biết và bản ngă của chúng ta.
Tương tự vậy, đừng vội vàng phán xét một việc ǵ là tốt hay xấu. Thái độ phán xét cuộc sống chỉ khiến bạn thêm gay gắt và khốn khổ hơn mà thôi. B́nh tâm đón nhận mọi điều đang xảy ra mới chính là nghệ thuật để có cuộc sống an vui, khoáng đạt. Nhớ điều này bạn nhé!
Đây là từ thứ ba: KHÔNG RÀNG BUỘC
Ngày xưa ở Trung Đông có một vị vua luôn khổ sở v́ những cảm xúc vui buồn thất thường của ḿnh. Một điều nhỏ nhặt nhất cũng làm cho ông cảm thấy kích động, tạo nên những phản ứng mạnh mẽ ở nơi ông. Nhà vua thường rơi vào cảm giác buồn chán thất vọng. Một ngày kia, quá mệt mỏi với cuộc sống chính ḿnh, ông cố t́m cách thoát ra khỏi t́nh trạng đó. Vua cho mời một nhà thông thái có tiếng đến. Nhà vua nói với ông: “Ông có thể cho ta điều ǵ đó mang lại cho ta sự quân b́nh, yên tĩnh và sáng suốt cho cuộc sống của ta không. Ta sẽ trả cho ông với bất cứ giá nào”. Nhà thông thái trả lời: “Thần sẽ tặng cho bệ hạ nếu ngài hứa là sẽ tôn trọng nó”.
Nhà vua hứa sẽ làm theo lời ông dặn. Ông trao cho nhà vua một chiếc ṿng bằng vàng nhỏ. Chiếc ṿng có khắc ḍng chữ “Chuyện này rồi cũng sẽ qua”. Nhà vua thắc mắc hỏi, điều đó có nghĩa là ǵ? Nhà thông thái không trả lời mà chỉ bảo: “Ngài nhớ luôn mang chiếc ṿng này. Dù có chuyện ǵ xảy ra, trước khi ngài cho rằng chuyện đó là tốt hay xấu, hăy nhớ đưa tay chạm vào chiếc ṿng và đọc lên những chữ này. Ngài sẽ luôn được b́nh yên.”
Chuyện này rồi cũng sẽ qua là câu nói đơn giản mà có sức mạnh. Những chữ khắc trên chiếc ṿng này không hẳn là khuyên ta không nên vui mừng v́ những điều tốt đẹp. Chúng cũng không có ư tạo ra niềm an ủi cho bạn khi lâm vào t́nh huống khó khăn. Chúng có một mục đích sâu hơn, giúp bạn nhận thức được tính chất ngắn ngủi tạm thời của mọi t́nh huống. Bởi dù điều tốt hay xấu đều sẽ không măi măi.
Không ràng buộc không có nghĩa là bạn không c̣n t́m thấy niềm vui với những điều tốt lành trong thế gian này. Mà thái độ này giúp ta cảm nhận niềm vui của mỗi sự việc sâu sắc hơn. Khi hiểu và chấp nhận tính tạm thời của mọi sự, ta có thể cảm thấy niềm vui khi nó thể hiện mà không ràng buộc vào nó, không lo sợ bị mất đi.
Ư nghĩa của câu nói này sẽ trở nên rơ ràng hơn khi ta nh́n lại bối cảnh của hai câu chuyện trước đây. Câu chuyện thứ nhất về vị thiền sư luôn trả lời những điều mà người ta vu khống cho ngài bằng câu nói “thật thế ư?”; thể hiện thái độ bất phản kháng trong nội tâm của ngài trước mọi t́nh huống, tức là chấp nhận tất cả những ǵ đang xảy ra mà không chống đối.
Câu chuyện thứ hai về người đàn ông luôn trả lời gọn lỏn “có lẽ thế”, cho thấy cái khôn ngoan khi trong ḷng không có sự phán xét. C̣n câu nói “chuyện này rồi cũng sẽ qua” trong câu chuyện này, đề cập đến tính chất tạm thời của mọi chuyện xảy đến cho bạn trong đời sống, để giúp bạn có thái độ không tham đắm.
Không chống đối, không phán xét, và không ràng buộc là ba khía cạnh của thứ tự do chân thật của một lối sống an nhiên tỉnh thức. Trong cuộc sống, những lúc bất tịnh khởi sinh trong tâm khiến bạn không quản lư được cảm xúc của ḿnh, hăy nhớ đến ba từ này, có thể nó sẽ giúp bạn b́nh tâm sáng suốt hơn để vượt qua.
Friday, February 13, 2015
Lợi Ích Sức Khỏe Bất Ngờ Từ Bia (Theo ĐSPL)
(ĐSPL) – Thật bất ngờ là bia có thể mang lại những lợi ích sức khỏe cho chúng ta mà trước nay mọi người vẫn lầm tưởng “lợi bất cập hại”.
Mùa hè nắng nóng là thời điểm mà nhiều người, không chỉ các quư ông, t́m đến với bia hơi để giải khát. Nhiều bà vợ cằn nhằn v́ chồng thường về nhà với t́nh trạng nồng nặc mùi bia. Tuy nhiên, nếu uống một lượng vừa phải (mỗi ngày một lon bia) th́ ngược lại, bia có thể mang đến những lợi ích sức khỏe bất ngờ mà ít người biết tới. Sau đây là những lợi ích từ bia có thể khiến bạn ngạc nhiên.
Làm dịu cơn đau
Nếu bị rối loạn tiêu hóa, hăy từ từ nhấp từng ngụm bia, đây là cách hiệu quả giúp làm dịu cơn khó chịu, đau ách trong bụng bạn. Nguyên do là chất cồn trong bia có tác dụng gây tê, làm dịu cơn đau. Tuy nhiên, xin lưu ư là phương pháp này không áp dụng cho những người bị viêm loét dạ dày. Uống bia cũng có thể giúp bạn tiêu hóa thức ăn tốt hơn, tạo cảm giác ngon miệng hơn khi ăn.
Với lượng vitamin phong phú từ thành phần nấm men, bia chưa qua lọc có chứa nhiều vitamin B3, B6 và axit folic (B9). Vitamin B3 hỗ trợ sửa chữa tế bào trong khi B6 giúp giảm căng thẳng, acid folic có tác dụng pḥng chống ung thư ruột kết.
Giảm căng thẳng
Như vậy, nếu uống một lượng bia vừa phải mỗi ngày có thể giúp bạn giảm căng thẳng, điều ḥa nhịp tim thậm chí làm giảm nguy cơ đột quy. Lượng vừa phải này được xác định là khoảng 350ml/người/ngày cho phụ nữ và 700 ml/người/ngày cho nam giới.
Chống nhiễm trùng
Men bia sống c̣n có tác dụng chống nhiễm trùng bằng cách tăng cường hệ miễn nhiễm. Các loại thuốc uống chứa men bia thường kết hợp men bia 400g với men bia – selenium 75mg, silice 25mg giúp tăng cường sức khỏe, chống nhiễm trùng trong các trường hợp bị cảm, ho, nóng sốt làm hệ miễn nhiễm suy yếu. Men bia c̣n được dùng làm thực phẩm bổ sung cho phụ nữ mang thai và cho con bú.
Giảm nguy cơ mắc tiểu đường tuưp 2
Nhiều nghiên cứu cho thấy, những người uống bia có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuưp 2 thấp hơn khoảng 30% so với người không uống bia.
Giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch
Theo nghiên cứu khoa học của chuyên khoa Dịch tễ học thuộc trường Đại học Muester, Đức, uống bia với lượng vừa phải có thể giúp giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch. Uống bia điều độ có tác dụng làm tăng hàm lượng cholesterol tốt HDL trong cơ thể và giúp giảm 30% nguy cơ mắc những rắc rối do chứng tim mạch tấn công. Ngoài ra, uống bia thường xuyên có thể giúp giảm tới 20% nguy cơ đột quỵ.
Ngừa ung thư
Các nhà nghiên cứu cho biết, chất xanthohumol trong men bia có khả năng ức chế những enzyme, hạn chế quá tŕnh gây ung thư. V́ thế uống bia có thể giúp bạn giảm thiểu nguy cơ bị ung thư, đặc biệt là ung thư ruột và ung thư tuyền tiền liệt ở nam giới.
Giảm nguy cơ mắc sỏi thận
Một nghiên cứu do các chuyên gia người Mỹ thực hiện được công bố trên tạp chí khoa học và sức khỏe Mỹ cho rằng, những nam giới có thói quen uống bia chừng mực cỏ thể giảm 40% nguy cơ mắc chứng sỏi thận so với những người không có thói quen này. Cũng theo các chuyên gia th́ với người cao tuổi từ 65 tuổi trở lên nếu duy tŕ được thói quen uống bia điều độ cũng sẽ giúp giảm nguy cơ mắc chứng bệnh mất trí so với những người không uống bia.
Ngoài các lợi ích sức khỏe trên, bia c̣n có tác dụng làm đẹp, đánh bóng đồ gỗ…
Làm đẹp da
Bia là một dưỡng chất tuyệt vời dành cho làn da của bạn. Hăy đổ bia đầy bồn tắm và ngâm ḿnh thư giăn, đây là cách hiệu quả giúp bạn bổ sung các tinh thể muối, cho làn da khỏe mạnh hơn.
Gội đầu
Gội đầu bằng bia có thể giúp mái tóc hư tổn của bạn trở nên bóng bẩy. Chỉ cần ḥa 1 lon bia với 1 quả trứng sống để gội đầu – hỗn hợp này có thể tạo bọt giống như các loại dầu gội thông thường. Sử dụng phương pháp này thường xuyên, bạn sẽ thấy ngạc nhiên bởi tác dụng của nó. Tốt nhất bạn nên sử dụng liệu pháp điều trị đặc biệt này mỗi tháng một lần. Bạn cũng có thể sử dụng bia như dầu xả - thoa bia lên tóc, mát xa tóc, rồi sau đó xả lại với nước sạch.
Đánh bóng đồ gỗ
Bạn có thể ngạc nhiên với khả năng làm bóng của bia. Hăy đổ một chút bia lên tấm khăn lau mềm, sau đó dùng khăn lau đồ gỗ và cuối cùng lau lại với một miếng vải khô. Chắc chắn bạn sẽ ngạc nhiên với vẻ ngoài sáng bóng của đồ gỗ.
Giúp cây cối nhanh tốt
Men bia và các chiết xuất khác có trong bia rất tốt cho cây cối. Nó hoạt động giống như một loại phân bón tự nhiên mà không chứa bất kỳ hóa chất độc hại nào, cung cấp đủ oxy và các yếu tố quan trọng khác cần thiết cho việc nuôi dưỡng cây. V́ vậy hăy tưới bia thừa lên gốc cây và quan sát hiệu quả bất ngờ từ bia.
Có tới 61% người cao tuổi bị suy dinh dưỡng, suy chức năng nên phải thường xuyên dùng thuốc. Tuy nhiên, việc lạm dụng có thể làm một số bệnh tật xuất hiện, nhất là khi cơ thể đă yếu do thời gian.
Trải qua gần cả cuộc đời, đấu tranh vật lộn với cuộc sống, chống chọi với ốm đau, tật bệnh, nói chung cơ thể con người ở tuổi xế chiều đều suy yếu, cần phải duy tu, bảo dưỡng. Việc dùng thuốc bổ là cần thiết. Thuốc bổ thường là các sinh tố, chất khoáng, acid amin, hợp chất đơn giản do chuyển hóa chất đạm tạo thành. Chúng có tác dụng làm trẻ hóa tế bào, tăng cường khả năng biến đổi thức ăn thành dưỡng chất nuôi cơ thể, bồi bổ xương khớp, chống loăng xương, gây tai nạn găy xương…
Thuốc bổ chống ôxy hóa
Nhóm thuốc bổ này có tác dụng làm tăng tuổi thọ tế bào, đề pḥng bệnh tật tuổi già như bệnh tim mạch, cao huyết áp, bệnh nhiễm trùng, rối loạn thị giác. Thành phần gồm có 4 chất: Bêta caroten (tiền sinh tố A) 5000 UI, sinh tố C 500 mg, sinh tố E 400 UI và Sêlênium.
Bêta caroten có tác dụng tăng trưởng đổi mới tế bào, tăng sức đề kháng của cơ thể, bảo vệ tế bào niêm mạc chống lăo hóa, ngăn ngừa ung thư, giảm tử vong ở bệnh tim mạch, chống thoái hóa điểm vàng, đục thủy tinh thể.
Sêlênium, chất xúc tác, hoạt hóa sinh tố E, ngăn cản sản sinh các gốc tự do thứ cấp.
Sinh tố E là chất dinh dưỡng thiết yếu cho cơ thể, ngăn ngừa bệnh măn tính như ung thư, bệnh tim mạch, thoái hóa thần kinh. Nhưng nếu dùng liều cao sẽ làm cạn kiệt sinh tố A, hoặc gây khó khăn cho việc hấp thu sinh tố D.
Sinh tố C có tác dụng chống lăo hóa, ngăn ngừa nhiễm trùng, giảm dị ứng, giúp cơ thể hấp thu tốt các chất vi lượng cần thiết. Tuy nhiên, nếu dùng quá 500 mg/ngày, chất này sẽ gây viêm loét dạ dày, ruột, viêm bàng quang, ống tiết niệu.
Acid amin
Có khoảng 20 acid amin rất cần cho cơ thể, trong đó có 8 acid amin thiết yếu buộc phải được cung cấp từ thức ăn, thức uống, đó là leucin, isoleucin, methionin, phenylmethionin, thionin, tryptophan, valin, và lysin.
Thuốc bổ chứa các acid amin được dùng để bổ sung các acid amin thiết yếu mà cơ thể có thể thiếu hụt. Riêng lysin có trong thành phần nhiều loại thuốc bổ, được bổ sung vào nhiều loại thức ăn v́ nó không những bổ trợ chất dinh dưỡng mà c̣n tham gia vào nhiều phản ứng chuyển hóa trong cơ thể, cải thiện t́nh trạng suy nhược.
Thiếu lysin sẽ sinh chứng chán ăn, rối loạn chuyển hóa chất béo, gây yếu cơ.
Thuốc bổ 3B
Thường được người cao tuổi uống để pḥng đau nhức thần kinh, cơ bắp, thấp khớp và suy dinh dưỡng. Liều lượng phối hợp thường là 123-250 mg sinh tố B1; 125-250 mg sinh tố B6 và 1.000 mg sinh tố B12 trong 1 viên. Các chế phẩm đều có hàm lượng thành phần ở mức gấp hàng trăm lần nhu cầu b́nh thường hằng ngày. Khi sử dụng thuốc bổ 3B này cần chú ư:
Việc sử dụng sinh tố B1 kéo dài hay liều cao có thể gây bệnh Pellagra (do thiếu sinh tố PP), viêm miệng (thiếu sinh tố B2), dễ dị ứng, phù Quink, bị ban đỏ và choáng.
Việc sử dụng sinh tố B6 ở liều 1 g/ngày kéo dài hàng tháng sẽ gây thừa sinh tố, làm viêm dây thần kinh, giảm trí nhớ, giảm tiết prolactin, làm tăng transaminase.
Việc sử dụng sinh tố B12 ở liều cao, sử dụng liên tục sẽ tích lũy ở gan, gây các triệu chứng thừa cobalt, gây tăng sản lượng tuyến giáp, gây bệnh cơ tim và tăng hồng cầu quá mức.
Thuốc bổ đa sinh tố
Một số người dùng thuốc này để tự bồi dưỡng v́ cho rằng sẽ đảm bảo cung cấp đầy đủ các sinh tố cho cơ thể. Nhưng ít người biết rằng sử dụng thuốc đa sinh tố trong thời gian dài sẽ gây những phản ứng phụ do thừa một vài sinh tố nào đó. Nếu sử dụng dài ngày và dùng liều cao phải lưu ư:
Liều cao sinh tố E dễ sinh suy kiệt sinh tố A hoặc làm giảm hấp thu sinh tố K.
Thừa sinh tố D sẽ gây tăng canxi máu, gây canxi hóa mô mềm, xương hóa sụn sớm, suy thận.
Thừa sinh tố A sẽ gây nhức đầu, tăng áp lực nội sọ, viêm da, dễ tử vong.
Một vài chế phẩm như campozyme, geritol complete… có cả thành phần sinh tố K, dễ có nguy cơ tăng đông máu ở những người có bệnh tim mạch. Sinh tố này chỉ cần thiết ở trẻ em, v́ hệ vi khuẩn đường ruột chưa phát triển hoàn toàn hoặc ở những người mà sinh tố K không hấp thụ được (do uống kháng sinh dài ngày, gây hủy hoại hệ vi khuẩn ruột).
Dùng quá liều sinh tố PP (acid nicotinic) sẽ tăng khả năng đông máu, gây tắc mạch, co thắt động mạch, tăng huyết áp.
Thuốc bổ sinh tố C
Thường được dùng để tăng sức đề kháng của cơ thể, chống chảy máu chân răng, chống lăo hóa, giảm dị ứng, nhiễm trùng. Loại thuốc này thường được bào chế ở dạng viên sủi, thơm ngon, tác dụng nhanh, dễ sử dụng. Nhưng cũng cần lưu ư:
- Đường làm ngọt là đường tổng hợp aspartam, phải cẩn thận trong trường hợp phênylxeton niệu.
- Không được dùng cho bệnh nhân kiêng muối v́ thành phần có một lượng lớn muối kiềm, có thể gây kiềm huyết.
- Việc dùng trên 1000 mg/ngày trở lên có thể viêm loét dạ dày, ruột, gây tiêu chảy, viêm bàng quang, ống tiết niệu, do acid ascorbic.
- Dùng trên 2 g/ngày sẽ gây mất ngủ, tạo sỏi oxalat, ức chế bài tiết insulin, tăng huyết áp, tổn thương thận do tăng tổng hợp corticoit và catecholamin.
Thuốc bổ đa khoáng chất
Là thuốc bổ đa sinh tố, được bổ sung thêm khoáng chất nên cần lưu ư:
Thừa cobalt sẽ có nguy cơ rối loạn tuyến giáp và tim.
Thừa chất sắt gây ngộ độc, viêm dạ dày ruột cấp, tiêu chảy, phân đen.
Thừa iốt (lớn hơn 6 mg/ngày), gây ức chế hoạt động tuyến giáp, gây nhược giáp.
Thừa kẽm sẽ cản trở việc hấp thu, sử dụng đồng và sắt.
Thừa molypden sẽ tăng đào thải chất đồng.
Thuốc bổ chống loăng xương
Người cao tuổi xương bị xốp, dễ găy, chỉ trượt ngă nhẹ cũng có thể găy xương. Thuốc bổ nhóm này là thuốc bổ hỗn hợp giữa canxi và sinh tố D. Nếu sử dụng lạm dụng sẽ tăng canxi máu, gây vôi hóa mô mềm, xương hóa sụn và suy thận.
Thuốc bổ trợ giúp tiêu hóa
Loại thuốc này thường kết hợp các enzym giúp tiêu hóa thức ăn như amylase, lipase, protease hoặc kết hợp với enzym tuyến tuỵ, chiết xuất từ mật ḅ và các chất chống đầy hơi như dimethicone.
Làm Sao Để Áp Huyết Không Cao? - BS Nguyễn Văn Hoàng
Cái ống màu vàng (aorta) là đại động mạch, máu bơm vào đó từ tâm thất trái (left ventricle) Aortic valve chận không cho máu đă bơm ra bị dội về.
Đầu tiên, chắc ai cũng biết người Việt ḿnh thường nói áp huyết của một người là "mười lăm tám" (15/8) hay mười bảy chính (17/9), c̣n ở Úc th́ người ta nói 150/80, hay 170/90. Vậy các con số ấy là ǵ?
Lấy ví dụ áp huyết một người là 120/80, th́ có nghĩa là áp suất máu trong động mạch là 120mm thủy ngân và 80 mm thủy ngân, tức là có hai con số để đo áp suất trong động mạch, một số trên và một số dưới.
Chúng tôi có xem qua tự điển trong Google, họ ghi rằng systole là sự thu sức của trái tim, nó cũng "dễ hiểu" như nghe tiếng LaTinh. Thôi th́ ḿnh gọi số trên là systole (hay systolic blood pressure) và số dưới là diastole (hay diastolic blood pressure) cho nó giống tiếng... Mỹ hơn tiếng La Tinh.
Coi vậy chớ không phải ai cũng biết tại sao áp huyết của ta lại có số trên (systole) và số dưới (diastole).
Số là trái tim chúng ta có hai th́, bóp vô và phồng ra. Khi tim bóp vô, máu phọt vào động mạch, khi tim phồng ra, th́ máu từ tĩnh mạch chảy vô tim, c̣n máu từ động mạch th́ không chảy ngược vô tim v́ các valve tim chận sự hút ngược máu từ động mạch.
Vậy con số trên của áp huyết là áp suất của máu trong động mạch khi tim bóp vô, đẩy máu vào động mạch và số dưới là khi tim nhả ra, hay phồng ra. Khi máu được bơm vào động mạch, áp suất tăng cao, nên con số trên cao, c̣n khi tim nhả ra, không bơm vô động mạch th́ áp suất thấp xuống, nên ta có systole cao hơn diastole.
Bây giờ ḿnh t́m hiểu xem làm sao mà người ta đo máu, nguyên tắc để biết số trên và số dưới của áp huyết như thế nào.
Không biết các vị thần y của phương Đông có ngón tay nhạy cảm thế nào, nhưng theo Tây học th́ nguyên lư của nó căn bản nhưng cũng khá ảo diệu.
Đầu tiên chúng ta nên biết sơ về hiện tượng turbulence, tức là sự náo động, lộn xôn, mất trật tự. Đôi khi bà con đứng cạnh một ḍng sông bát ngát, lượng nước trôi theo ḍng hàng ngàn thước khối mỗi giây, nhưng vẫn không nghe tiếng ầm ầm. Nhưng khi bà con mở một ṿi nước phông tên trong nhà, lượng nước chảy chỉ là hạt cát trong sa mạc so với ḍng sông, nhưng lại nghe x́ x́ rất lớn.
Tại sao vậy? Nhưng khi vặn rôbinê lỏng thêm một chút th́ lại không nghe x́ x́ ́ xèo như trước. Tại sao vậy?
Khi nước chảy trong ḍng sông những phân tử nước chảy trật tự, lớp trên theo trên, lớp dưới theo dưới, như ḍng xe chạy êm đềm trên xa lộ. Nhưng trong ống nước, khi từ ống lớn chảy qua cái ṿi nhỏ th́ ở chỗ miệng ṿi nhỏ, các phân tử nước không c̣n được chảy lớp lang như trước mà những đứa ở phía ngoài bị chạm vào thành ở chỗ ống hẹp, khiến nó dội lại, cuộn lên cuộn xuống, va chạm lẫn nhau, như cả đoàn xe hơi đang chạy trên freeway 6 lane th́ không sao nhưng bỗng bị chui vô 1 lane, th́ cụng nhau chát chúa, tạo nên tiếng động.
Áp dụng nguyên tắc này, người ta bơm cái cuff (cái ṿng bơm hơi chung quanh cánh tay khi đo máu) lên quá áp xuất của máu. Lúc ấy đông mạch sẽ bị chẽn cứng lại, như kẹt xe, không có tiếng động ǵ cả. Rồi từ từ người ta giảm áp suất trong cuff.
Đến một lúc nào đó th́ áp xuất bên ngoài tương đương với áp suất bên trong động mạch, và rồi sau đó giảm tiếp, hơi thấp hơn áp xuất động mạch một tí. Khi ấy, máu trong động mạch bắt đầu có cơ hội chui qua một lỗ nhỏ trong động mạch khi tim bóp lại, như đường 6 lane chui vào 1 lane, tạo nên hiện tượng turbulence của máu, nghĩa là các phân tử máu va chạm nhau, như nước chảy từ ống lớn chui qua lỗ nhỏ. Nó sẽ tạo ra tiếng "x́, x́", mỗi khi tim bóp vào, bơm máu. Tiếng x́ đầu tiên mà người đo máu nghe được chính là số bên trên của áp huyết, hay systole.
Tiếng x́ x́ đồng nhịp với sự co thắt của tim tiếp tục nhịp cho đến khi áp suất bên ngoài, tức là áp suất của cái cuff ṿng cánh tay ḿnh, giảm xuống đến mức độ bằng hoặc thấp hơn áp suất của động mạch khi tim phồng ra, hay nhả ra. Lúc ấy th́ hiện tượng đường 6 lane chui vô 1 lane không c̣n nữa, xe chạy thong thả trong 6 lane xuyên xuốt, không đụng ầm ầm, không có turbulence, và do đó không c̣n tiếng "x́” nữa. Tiếng x́ cuối cùng chính là diastole.
Người đo máu mắt th́ ngó cột thủy ngân, tai th́ nghe các tiếng x́ x́ (nhưng thường th́ nghe như "tục tục" hay "bịch, bịch"). Họ ghi nhận áp suất ở tiếng "bịch" đầu tiên, gọi là số trên (systole) và tiếng bịch cuối cùng, là số dưới (diastole).
Thế là xong phần nguyên lư đo áp huyết.
Vậy th́ áp huyết bao nhiêu là vừa?
Người ta thường nói 120/80 là trung b́nh. Các bà, các cô VN hay Á đông hễ thấy áp huyết 106/62, chẳng hạn, th́ xanh mặt.
"Ôi, tui thiếu máu", "ôi, tui bị áp huyết thấp, chóng mặt quá, nhức đầu quá".
Ngay cả nhiều BS cũng hát bè theo, "ồ áp huyết của chị hơi thấp".
Rầu thấy mồ luôn, chẳng thiếu máu cũng chẳng bị áp huyết thấp chi cả.
Thưa bà con, nhiệm vụ của trái tim là làm sao bơm máu đi châu thân, đến "tiền tuyến" hay mô ngoại vi như ngón tay, ngón chân, một cách hiệu quả. Con voi bự như cái đ́nh, ắt cần trái tim bơm rất mạnh, áp huyết cao, mới đẩy máu tới cái chóp đuôi của nó được. C̣n con chuột lắc th́ nhỏ xíu, có cần cái máy bơm khổng lồ với công suất của trái tim con voi, áp huyết của con voi chăng? Dĩ nhiên là không.
Tây y bắt nguồn từ người phương Tây, ông nào bà nấy như con voi, c̣n ḿnh th́ chỉ hơn con chuột lắc một chút. Con số 120/80 là trung b́nh cho người Tây Phương nhưng không phải như vậy mới là chuẩn.
Người đàn bà, con nít, áp huyết thấp hơn như vậy là thường, chẳng bệnh hoạn ǵ cả. Chỉ khi nào áp huyết của ḿnh b́nh thường khoảng 145/95, nay bỗng tuột cái rẹt xuống c̣n 90/45, th́ lúc ấy mới có vấn đề.
Vậy th́ áp huyết bao nhiêu th́ gọi là cao, bao nhiêu là thấp?
Theo sách y, nếu con số trên từ 140 trở lên, hoặc con số dưới từ 90 trở lên th́ là áp huyết cao. Nhưng định nghĩa này chỉ có tính tương đối. C̣n nếu con số trên dưới 80, con số dưới dưới dưới 40 th́ thấp.
Câu hỏi kế tiếp của quư vị là sao áp huyết của tui là 178/67, vậy th́ cao hay thấp?
Số trên th́ cao, số dưới th́ dưới trung b́nh.
Đây là hiện tượng cao áp huyết thựng thấy ở người cao niên. Quư vị sẽ thấy cái “gap”, sự cách biệt giữa số trên và số dưới khá xa (nếu áp huyết 120/80 th́ sự cách biệt giữa hai con số là 40mmHg (thủy ngân)), trong trường hợp áp huyết 178/ 67 th́ sự cách biệt đến 111mmHg, khác quá xa.
Tại sao như vậy?
Vấn đề không nằm ở trái tim mà ở động mạch. Khi ta c̣n trẻ, động mạch mềm, dễ co giăn. Khi tim bóp cái xịt, máu phọt ra, động mạch sẽ ch́u ư mà nở ra dễ dàng, do đó tuy khi tim đập áp huyết có cao hơn khi tim nhả ra, nhưng không tăng quá cao.
Người già, động mạch của họ như cái ống nước cao su bị phơi nắng hàng mấy chục năm trường (như thôi, chớ đương nhiên động mạch th́ không phơi nắng được), nó so cứng lại, mất tính mềm dẽo, đàn hồi. Và thế là khi trái tim bóp cái xịt, động mạch không thèm nở ra, khiến ḷng mạch chật chội, áp huyết tăng cao. Nhưng khi tim nhả ra, không bóp máu, th́ động mạch dù sơ cứng cũng không ảnh hưởng đến áp suất v́ không bị máu bơm thêm vào.
Do sự sơ cứng của động mạch trong người già, quư cao niên thường có systole, con số trên cao, và cách biệt giữa số trên và dưới khá xa. Nói đây là bệnh cao áp huyết cũng được, nhưng nh́n hiện tượng cao áp huyết này như một lẽ thường của sự lăo hóa th́ cũng không sai. Hầu như, chỉ hầu như, đương nhiên già th́ bị.
Những người tập thể thao nhiều, đông mạch co giăn hoài, cộng với đời sống điều độ, th́ ít bị sơ cứng động mạch hơn. Ngày xưa người ta quan niệm áp huyết (systole) của một người già bằng với số tuổi của họ cộng với 100. Nghĩa là nếu cụ 75, có áp huyết 175 (số trên) là chuyện thường ngày ở huyện.
Quan niệm ấy vẫn đúng, nhưng nay người ta thấy rằng nếu làm áp huyết của cụ giảm xuống th́ cụ sống lâu hơn một chút.
Vậy áp huyết hại ta như thế nào?
Rầu nhất hạng là người thường không hiểu về tác hại của áp huyết, hở mỗi chút là mỗi lo.
Áp huyết của một người, trong một ngày, lên xuống ́ xèo, không thể v́ một lần đo thấy 178/99 rồi xanh mặt chao dao, tưởng như ḿnh sắp đứt gân máu. Khi ta nóng giận, tức tối, đau đớn, khó chịu, thiếu ngủ, căng thẳng, áp huyết đều tăng.
Nhưng áp huyết cao chỉ có hại nếu nó cao trường kỳ. Nó sẽ làm hư hao động mạch. V́ bộ phận nào của ta cũng đều cần máu nuôi dưỡng, mạch dẫn đến cơ quan nào hư th́ cơ quan đó "dẹo niền" luôn. Mạch lên năo hư th́ tai biến mạch máu năo, tức là stroke, mạch dẫn đến (bắp thịt của) tim hư th́ bị nhồi máu cơ tim. Mạch dễn đến mắt hư th́... đui. Mạch dẫn đến dương vật hư th́... liệt. Đơn giản chừng ấy.
Vậy làm sao để áp huyết không cao?
Trước khi dùng thuốc th́ tập thể dục, thể thao, ăn uống vừa phải (ít chất mặn). Nếu áp huyết vẫn cao th́ uống thuốc. Quư vị nào muốn dùng thuốc cỏ, thuốc Nam, rau cần, vân vân th́ cứ dùng. Chúng tôi cho rằng các thứ thuốc Nam này cũng có dược tính nhưng liều lượng cần thiết, phản ứng phụ và hiệu nghiệm ra sao, chúng tôi không biết (và cũng KHÔNG CẦN BIẾT v́ chúng tôi chỉ cần uống một viên thuốc bằng ăn mấy bó rau).
Nếu ai đó quan niệm rằng uống dược thảo sẽ không bị phản ứng phụ, không bị "nóng", tốt hơn thuốc tây, th́ trước khi kết luận, xin điều nghiên qua một ít thống kê xem người xưa dùng thuốc cỏ có ít bị tai biến mạch máu năo, nói nôm nay là trúng gió, có ít bị nhồi máu cơ tim, có sống dai hơn người dùng thuốc Tây thời nay không.
Tóm lại, quan niệm của chúng tôi vô cùng đơn giản.
Thứ nhất, không ai tránh được bệnh và chết (trừ phi chết bất đắc kỳ tử), nên khỏi cần lo lắng về bệnh tật, chắc chắn nó sẽ đến với ta. Không lo cũng bệnh mà lo th́ càng... dễ bệnh hơn.
Thứ hai, khi cái xe của chúng tôi bị hư, v́ không biết về cơ khí, tôi giao phó nó cho anh thợ hay kỹ sư. Bệnh nhân cũng nên có thái độ này đối với sức khỏe của ḿnh, giao cho BS lo… Tiếc là trong đời hành y của tôi, số người Việt không giỏi tiếng Anh mà có quan niệm và thái độ điềm tĩnh này chiếm KHÔNG ĐẾN 10%, chưa chắc đến 5%.
Kết quả là áp huyết của họ cao v́ lo lắng những chuyện không đáng lo.
Cuối cùng, chúng tôi quan niệm người ta bệnh trầm kha và chết mỗi ngày, ḿnh vẫn dửng dưng. Nếu khi ḿnh bệnh mà ḿnh lo lắng thái quá th́ vừa chứng minh ḷng vị kỷ, vừa tổn tâm hao trí. Đời sẽ mất vui.
BS Nguyễn văn Hoàng
(Banmaihong_Vĩnh Liêm sưu tầm_Feb. 19, 2018)
"Chúng ta hăy đi vào pḥng ông nội và xem xem, có mùi ǵ đó rất buồn cười", Tommy nói. "Lần trước em thấy có mùi giống như pho mát ...", Lily trả lời. Những ḍng hội thoại này trích từ "Rugrats", một loạt phim hoạt h́nh được phát sóng trên kênh Nickelodeon (Hoa Kỳ) vào những năm 1990. Dù đây chỉ có ư nghĩa vui đùa, nhưng nó cũng liên quan đến khái niệm phổ biến cho rằng người già phát ra một mùi đặc biệt và dễ nhận biết đó là “mùi người già”.
Người già thường phát ra một mùi đặc trưng và dễ nhận biết mà chúng ta quen gọi là “mùi người già”.
Mùi người già không chỉ đơn giản là do người già ngại tắm, ngại thay quần áo như nhiều người vẫn nghĩ mà khoa học c̣n chứng minh “mùi người già” c̣n do sự già cỗi, thoái hóa của các tế bào, cơ quan trong cơ thể… Làm cách nào để giảm “mùi người già”?
Lười tắm, ngại thay quần áo…
Bà Laurie L. Dove, Tạp chí chăm sóc người cao tuổi Agingcare (Mỹ) cho biết, “mùi” đặc trưng ở người già thường được mô tả giống mùi ẩm mốc, mùi cũ kỹ, thậm chí giống như cả mùi pho mát… Nguyên nhân gây ra mùi ở người già có nhiều bao gồm cả việc lười tắm, lười thay quần áo, vệ sinh thân thể qua loa… Việc sống trong môi trường kín bí cũng là nguyên nhân gây ra mùi người già.
Người già thường sống trong môi trường khép kín, cửa sổ đóng im ỉm, rèm che kín, màn chăn không gấp… Chính không khí ngột ngạt, ẩm mốc đă “ám” vào người già gây ra mùi đặc trưng. Một nguyên nhân nữa là do sức khoẻ răng lợi kém đă tạo ra hơi thở “rau mùi” làm tăng hội chứng “mùi người già”…
Mùi người già c̣n do sự già cỗi, thoái hóa của các cơ quan, tế bào
Trong một nghiên cứu liên quan, các nhà khoa học Nhật Bản đă lần theo “mùi người già” và phát hiện một hợp chất hóa học gọi là 2-nonenal. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng, 2-nonenal là hợp chất có mùi chỉ hiện diện rơ ở người cao tuổi. Các hợp chất này phát ra mùi “nhờn cháy khét như mồ hôi dầu” hoặc mùi “cỏ cây”. Chúng được thoát ra từ da của người già sau đó được giải phóng vào không khí.
Các nhà nghiên cứu suy đoán sự gia tăng chất 2-nonenal trong cơ thể người cao tuổi có thể có liên quan đến omega-7 – axit béo không băo ḥa. 2-nonenal có thể đă được sản xuất như là một sản phẩm phụ của omega-7 là hợp chất thoái hóa do những thay đổi trong chuyển hóa khi có tuổi hoặc do thay đổi số lượng và hàm lượng các hoá chất được giải phóng qua da
Ở người già, đặc biệt là ở phụ nữ c̣n gặp phải t́nh trạng tiểu không tự chủ( tiểu són) do sự lăo hóa của chức năng thận+ cơ bàng quang.
Thận có vai tṛ trong việc sản xuất và bài tiết nước tiểu, khi chức năng thận suy yếu, khả năng tái hấp thu nước giảm, làm cho lượng nước tiểu bài tiết nhiều hơn. Bàng quang có tác dụng trong việc chứa đựng và bài tiết nước tiểu, khi cơ bàng quang suy yếu, khả năng giữ nước tiểu giảm, sẽ dẫn đến t́nh trạng tiểu đêm nhiều, tiểu nhiều. Đây chính là nguyên nhân giải thích tại sao khi thận và bàng quang suy yếu th́ t́nh trạng tiểu không tự chủ lại xảy ra.
T́nh trạng này xảy ra khiến người già không chủ động được việc tiểu tiện của ḿnh, khi ho hắt hơi hay cười lớn cũng có thể “ són” tiểu ra quần. Đây cũng chính là lí do tại sao người già thường có mùi “ khai”.
Với các nghiên cứu này, các nhà khoa học đă chứng minh “mùi ở người già” không chỉ đơn giản là việc lười tắm, lười thay quần áo… mà c̣n do những nguyên nhân khách quan đến từ quá tŕnh lăo hóa của người già.
Làm thế nào để hạn chế mùi người già?
BS Nguyễn Văn Hùng, nguyên bác sĩ Bệnh viện 105 cho rằng, để giảm thiểu mùi không mong muốn th́ trước tiên cần tạo ra cho người già không gian sống hợp lư, thoáng khí, có đủ các công tŕnh vệ sinh và thuận tiện khi đi vệ sinh, nhất là vào ban đêm.
Ngoài ra, do sức khoẻ hạn chế nên người già cần đến sự giúp đỡ tận t́nh của những người xung quanh, nhất là những công việc họ không làm được như vệ sinh, tắm giặt… Đặc biệt, cần tránh tâm lư cười nhạo hay xa lánh khi người già có mùi. Thậm chí cần phải hiểu rằng, “mùi người già” là điều không thể tránh được bởi quá tŕnh lăo hóa v́ thế cần thái độ “chấp nhận” một cách vui vẻ. Điều này giúp người già không cảm thấy mặc cảm bởi cảm giác bị xa lánh, cười nhạo hoặc bị bỏ rơi.
Đối với người già nên ăn uống cân bằng, khoa học đủ chất, uống nhiều nước, duy tŕ cuộc sống vận động lành mạnh, cố gắng giữ ǵn vệ sinh sạch sẽ, tránh ở lâu trong môi trường kín bí.
Đồng thời, cần t́m hiểu các biện pháp điều trị tiểu không tự chủ, tránh để nước tiểu thoát ra ngoài gây gia tăng hội chứng ‘’mùi người già”.Tất cả những hoạt động này không chỉ giúp người già giảm “mùi” mà c̣n kéo dài tuổi thọ và làm cho cuộc sống tuổi già có thêm nhiều ư nghĩa.
Tháng Chạp năm 1998, một cuộc hội thảo kéo dài hai ngày rưỡi đă được tổ chức tại New Port Beach, California, để thảo luận và tŕnh bày kết quả nghiên cứu về công dụng của Tỏi.
Hội thảo được Viện Ung Thư Quốc Gia Hoa Kỳ và Đại Học Pennsylvania bảo trợ, với sự tham dự của trên hai trăm khoa học gia, chuyên viên y tế, dinh dưỡng đến từ 12 quốc gia trên thế giới. Kết luận của hội thảo là các cuộc nghiên cứu trong nhiều năm qua đă xác định một số ích lợi của Tỏi đối với sức khỏe con người. Kinh nghiệm dân gian dùng Tỏi chữa bệnh. Chữ viết đầu tiên của dân Sanskrit cách đây 5000 năm đă nhắc đến TỎI nhiều lần. Trong mộ cô? Ai Cập 6000 năm về trước có những củ tỏi khô nằm ướp cùng với bộ xương. Sách Y học Ai Cập trên 3000 năm về trước có ghi hai mươi bài thuốc tỏi để trị một số bệnh như đau bụng, đau nhức khớp xương, nhiễm độc, cơ thể suy nhược. Công nhân xây đắp Kim Tự Tháp được cung cấp thực phẩm có tỏi để tăng cường sức lao động. Những giác đấu Hi Lạp, binh sĩ La Mă cũng được cho ăn tỏi để chiến đấu can trường, dũng cảm hơn.
Trong các cuộc hải hành, dân Virking đều mang tỏi làm lương thực và để trị bệnh khi cần đến. Tỏi đă được các vị thầy thuốc xưa kia ca ngợi như một dược thảo có giá trị. Ông tổ nền y học tây phương Hippocrates coi tỏi là môn thuốc tốt để trị các bệnh nhiễm độc, bệnh viêm, bệnh bao tử, và loại trừ nước dư trong cơ thể. Galen, một trong những danh y khi xưa th́ ca tụng tỏi như môn thuốc dân tộc trị bá bệnh.Theo Y sĩ Dioscorides thời La Mă, tỏi làm giọng nói trong trẻo, làm bớt ho, làm thông tắc nghẽn ở mạch máu, làm nhuận tiểu, bớt đau răng, chữa bệnh ngoài da, và chữa cả hói tóc nữa. Vào thế kỷ 16, Alfred Franklin nói với dân chúng thành phố Paris là nếu họ ăn tỏi tươi với bơ vào tháng Năm th́ họ sẽ được khỏe mạnh trong những tháng c̣n lại.
Trong thế chiến thứ nhất, người Nga đă dùng tỏi để trị bệnh nhiễm vi trùng. Họ gọi tỏi là "thuốc kháng sinh Nga Sô"; các bác sĩ Anh dùng tỏi để trị vết thương làm độc ở chiến trường. Khi có các dịch cúm vào đầu thế kỷ 20, nhiều quốc gia trên thế giới, kể cả Hoa Kỳ, đă dùng tỏi như một phương tiện để chống lại sự hoành hành của bệnh.
Sách xưa có ghi lại câu chuyện về bốn tên trộm lừng danh ở thành phố Marseille: trong vụ dịch hạch kinh khủng ở thành phố này, có bốn tên trộm vẫn ngang nhiên vào nhà các người bị bệnh để trộm của mà không bị lây bệnh. Khi bị bắt, chính quyền hứa sẽ tha tội nếu họ nói bí quyết không lây bệnh. Bốn chú đạo trích khai là suốt thời gian dịch hạch, họ ăn rất nhiều tỏi tươi, do đó họ không bị bệnh.
Vào thời Trung Cổ, khi đi vào vùng phố nhiễm độc, các thầy thuốc đều mang nhiều nhánh tỏi để phân phát cho dân chúng cũng như để ngăn chặn xú uế xâm nhập vào mũi. Triết gia cũng có nhiều nhận xét về giá trị của tỏi. Celsius khuyên dùng tỏi để trị nóng sốt và bệnh đường ruột. Virgil thấy tỏi làm tăng sức lực của nông dân. Aristophanes th́ nhắc nhở lực sĩ, chiến sĩ ăn tỏi trước khi xuất trận để chiến đấu cang cường hơn. Dân Nga xưa ngâm tỏi với rượu vodka, để lâu hai tuần rồi uống, tin là sẽ sống lâu. Dân Ukraine uống nước chanh ngâm tỏi để làm tăng sức lực, làm người trẻ ra.
Về niềm tin dị đoan, tỏi đă được dùng là vũ khí để trừ tà ma , quỷ quái ở Việt Nam ta. Dân Âu châu xưa rất sợ ma cà rồng hút máu và để xua đuổi, mỗi nhà đều cheo nhiều nhánh tỏi ở trước cửa. Văn tư. Ấn Độ giáo từ nhiều ngàn năm trước có ví một củ tỏi như một tráng sĩ diệt trừ yêu quái. Dân nài ngựa cheo vài nhánh tỏi vào cương để ngựa phi mau hơn. Nằm mơ thấy tỏi là điềm lành. Trong các cộng đồng Hebrew xưa kia, vài nhánh tỏi được trang điểm vào áo cưới cô dâu với niềm tin là cuộc hôn nhân sẽ muôn vàn hạnh phúc.
Dân Ai Cập so sánh hương vị cay hôi của tỏi với những thăng trầm của cuộc đời. Các tu sĩ nói với con chiên là khi họ cầm vài nhánh tỏi trên tay tức là đang cầm mọi phức tạp của cuộc đời. Và khi tuyên thệ, họ đặt tỏi trên bàn tay hay trên bàn thờ.
Bên Việt Nam ta, các cụ cheo tỏi trước cửa buồng đàn bà mang bầu để trẻ sinh được mẹ tṛn con vuông, khỏe mạnh Trẻ con Ư sống trong trại tiếp đón, được cha mẹ cho mang một túi tỏi nhỏ trên cổ để ngừa bệnh tật truyền từ người này sang người khác. Dân Da Đỏ bắt chước đoàn thám hiểm Tây Ban Nha, dùng tỏi để trị các bệnh khó tiêu, đau bụng, đau tai và họ rất ít bị bệnh yết hầu v́ mùi tỏi làm cuống phổi mở rộng, hô hấp sê? dàng.
Người Mỹ xưa kia chữa bệnh tim phổi bằng cách đắp tỏi giă nhỏ lên chân và họ giải thích là như vậy tỏi sẽ hút hết chất độc xuống để đưa ra ngoài. Tổng Thống Benjamin Franklin thích ăn súp nấu với tỏi, c̣n binh sĩ của Tổng Thống George Washington th́ được thêm tỏi trong khẩu phần.
Vào đầu thế kỷ trước, bệnh lao rất phổ biến và khó trị v́ chưa có thuốc kháng sinh. Các bác sĩ bèn chữa bằng tỏi và thấy là rất công hiệu để diệt vi trùng lao. Sau đó một thời gian, nước Mỹ bị dịch cúm và bệnh tinh hồng nhiệt, dân chúng bèn đốt tỏi trong nhà và hơi khói tỏi che trở nhiều người khỏi bị bệnh. Nhiều người c̣n nhai tỏi để ngửa bệnh cúm.
Đông Y việt Nam ta ghi nhận công dụng trị bệnh của tỏi như sau: tỏi có vị cay, tính ôn, hơi độc nằm trong hai kinh can và vị. Tác dụng thanh nhiệt, giải độc, sát trùng, chữa bệnh lỵ ra máu, tiêu nhọt, hạch ở phổi, tiêu đàm, chữa đầy chướng bụng, đại tiểu tiện khó khăn. Người âm nhu, nội thiệt, có thai, đậu chẩn, đau mắt không nên dùng.
Kết quả nghiên cứu công dụng tỏi với bệnh tật
Qua nhiều nghiên cứu khoa học và qua kinh nghiệm xử dụng của dân chúng, th́ tỏi không những là một thực phẩm ngon mà c̣n có nhiều công dụng hỗ trợ việc trị bệnh. Xin nhắc lại là vào năm 1951, hai nhà hóa học Thụy sĩ Arthur Stoll và Ewald Seebeck đă t́m ra hóa chất chính của tỏi là chất Alliin và men Allinase. Hai chất này được giữ riêng rẽ trong tế bào tỏi và đóng góp vai tṛ quan trọng trong các công dụng y học của tỏi.
1-Tỏi và cholesterol.
Quan sát dân chúng vùng Địa Trung Hải, các nhà nghiên cứu thấy họ rất ít bị các bệnh về tim mạch mặc dù họ ăn nhiều thịt động vật và uống nhiều rượu vang. Nhiều người cho là do ảnh hưởng của rượu vang. Nhưng các bác sĩ ở địa phương th́ cho là do uống rượu và ăn nhiều tỏi. Sự kiện này thúc đẩy các chuyên viên của Đại Học Western Ontario, Canada, để tâm nghiên cứu và họ kết luận rằng một dân tộc càng ăn nhiều tỏi th́ bệnh tim mạch càng ít. Bằng chứng là dân Triều Tiên ăn nhiều tỏi và họ cũng ít bị bênh tim. Nhiều khoa học gia bèn nghiên cứu tương quan giữa tỏi và bênh tim ở súc vật trong pḥng thí nghiệm. Họ đều thấy là tỏi làm chậm sự biến hóa của chất béo trong gan, khiến gan tiết ra nhiều mật, đồng thời cũng lấy bớt mỡ từ thành động mạch.
Các bác sĩ H.C. Bansal và Arun Bordia ở Ấn Độ nhận thấy khi ăn bơ với tỏi, cholesterol trong máu đă không lên cao mà c̣n giảm xuống. Năm 1990, nghiên cứu do bác sĩ F.H. Mader ở Đức cho hay, nếu mỗi ngày ăn vài nhánh tỏi th́ cholesterol sẽ giảm xuống tới 15%. Một nghiên cứu tương tự ở Đại học Tulane, New Orleans do bác sĩ Ạ K. Jain thực hiện năm 1993 cho thấy người có cholesterol cao, khi dùng tỏi một thời gian, th́ cholesterol giảm xuống được 6%. Đó là một sự giảm đáng kể. Bác sĩ Benjamin Lau, Đại Học Loma Linda, California cho biết tỏi giúp chuyển cholesterol xấu LDL thành cholesterol lành HDL.
C̣n bác sĩ Myung Chi của Đại Học Lincoln ở Nebraska chứng minh là tỏi làm hạ cholesterol và đường trong máu. Một câu hỏi được nêu lên là tỏi có làm giảm cholesterol ở người có mức độ trung b́nh không? Các nhà nghiên cứu cho là tỏi có một vài ảnh hưởng, nhưng nếu cholesterol cao th́ tác dụng của tỏi tốt hơn. Có bác sĩ c̣n cho là tỏi công hiệu hơn một vài âu dược hiện đang được dùng để chữa cholesterol cao trong máu. Do hạ thấp cholesterol trong máu, tỏi có thể ngăn ngừa nguy cơ một số bệnh tim. Đă có nhiều bằng chứng rằng cholesterol trong máu lên cao là nguy cơ đưa tới các bệnh vữa xơ động mạch và kích tim.
2-Tỏi và sự đông máu
Tỏi có tác dụng ngăn sự đóng máu cục, một nguy cơ của kích tim và tai biến động mạch năo. Máu cục gây ra do sự dính chùm của tiểu cầu mỗi khi có dấu hiệu cơ thể bị thương để ngăn ngừa băng huyết Trong tỏi có chất Ajoene mà bác sĩ Eric Block, Đại học Nữu Ước, khám phá ra. Theo ông ta, chất này có công hiệu như Aspirin trong việc làm giảm sự đóng cục của máu, lại rẻ tiền mà ít tác dụng phụ không muốn. Điều này cũng phù hợp với nhận xét của bác sĩ I.S. Menon là ở miền nam nước Pháp, khi ngựa bị máu đóng cục ở chân th́ nông gia đều chữa khỏi bằng cách cho ăn nhiều tỏi và hành. Bệnh viện Hải quân Hoa Kỳ trong trại Pendleton, California, cũng công bố là tỏi có chất ngừa đông máu do đó có thể làm máu lỏng và ngăn ngừa tai biến động mạch năo, kích tim v́ máu cục. Ngay cả ông tổ của nền y học cổ truyền Ấn Độ Charaka cũng ghi là " tỏi giúp máu lưu thông dễ dàng, làm tim khỏe mạnh hơn và làm con người sống lâu. Chỉ v́ mùi khó chịu của nó chứ không th́ tỏi sẽ đắt hơn vàng".
Các nhà thảo mộc học xưa kia cũng nói là tỏi làm máu loăng hơn.Tác dụng này diễn ra rất mau, chỉ vài giờ sau khi dùng tỏi. Chưa có trường hợp nào trong đó ăn nhiều tỏi đưa đến máu loăng rồi băng huyết, v́ tỏi chỉ làm máu loăng tới mức b́nh thường thôi.
3-Tỏi và cao huyết áp
Tỏi được dùng để trị bệnh cao huyết áp ở Trung Hoa từ nhiều thế kỷ trước đây. Bên Nhật Bản, giới chức y tế chính thức thừa nhận tỏi là thuốc trị huyết áp cao. Năm 1948, bác sĩ F.G. Piotrowski ở Geneve làm thế giới ngạc nhiên khi ông tiết lộ kết quả tốt đẹp khi dùng tỏi để trị cao huyết áp. Theo ông ta, tỏi làm giăn mở những mạch máu bị nghẹt hay bị co hẹp, nhờ đó máu lưu thông dễ dàng và áp lực giảm.
Các nghiên cứu ở Ấn Độ, Gia Nă Đại, Đức cũng đưa đến kết quả tương tự. Nhà sinh học V. Petkov thực hiện nhiều nghiên cứu ở Bulgarie cho hay tỏi có thể hạ huyết áp tâm thu từ 20-30 độ, huyết áp tâm trương từ 10 tới 20 độ.
4-Tỏi và cúm
Trong các dịch cúm vào đầu thế kỷ trước, dân chúng đă dũng tỏi để ngăn ngừa sự lan tràn của bệnh này. Y học dân gian nhiều nước đă chữa cảm cúm bằng cách thoa tỏi tươi mới cắt vào bàn chân. Trong dịch cúm ở Nga Sô Viết năm 1965, dân Nga đă tiêu thụ thêm trên 500 tấn tỏi để ngừa cúm. Trước đó, vào năm 1950, một bác sĩ người Đức đă công bố là tinh dầu tỏi có khả năng tiêu diệt một số vi sinh có hại mà không làm mất những vi sinh vật lành trong cơ thể. Bác sĩ Tarig Abdullah ở trung tâm nghiên cứu tại Tampa, Florida, công bố năm 1987 là tỏi sống và tỏi chế biến đều làm tăng tính miễn dịch của cơ thể với vi trùng, ngay cả HIV và làm giảm nguy cơ vài bệnh ung thư. Cá nhân ông ta đă liên tục dùng mấy nhánh tỏi sống mỗi ngày từ năm 1973 và chưa bao giờ bị cảm cúm.
Từ năm 1950, bác sĩ J. Klosa bên Đức đă dùng tỏi để chữa lành những bệnh đau cuống họng, sổ mũi, ho lạnh. Ông ta vừa cho bệnh nhân uống vừa ngửi tinh dầu tỏi. Theo ông ta, đó là nhờ chất Alliin trong tỏi. Trong bệnh cảm cúm, bệnh nhân thường sưng cuống phổi, bị ho, sổ mũi. Bác sĩ Irvin Ziment, California, nhận thấy tỏi có thể làm giảm những triệu chứng trên, làm bệnh nhân bớt ho, long đàm, thở dễ dàng và không bị nghẹt mũi. Theo vị thầy thuốc này th́ vị hăng cay của tỏi kích thích bao tử tiết ra nhiều dịch vị chua; dịch vị này chuyển một tín hiệu lên phổi khiến phổi tiết ra nhiều dung dịch lỏng làm long đờm và đưa ra khỏi phổi. Các bác sĩ bên Ba Lan trước đây dùng tỏi để trị bênh suyễn và viêm phổi ở trẻ em
5-Tỏi và ung thư
Hiện nay đang có nhiều nghiên cứu coi xem tỏi có công dụng trị ung thư ở người như kết quả nhận thấy ở vật trong pḥng thí nghiệm. Từ năm 1952, các khoa học gia Nga Sô Viết đă thành công trong việc ngăn chặn sự phát triển của một vài tế bào ung bướu ở chuột.Thí nghiệm ở Nhật Bản cho hay tỏi có thể làm chậm sự tăng trưởng tế bào ung thư vú ở loài chuột và tỏi có chất oxy hóa rất mạnh để ngăn chặn sự phá tế bào do các gốc tự do gây ra. Tại viện Ung Thư M.D. Anderson Houston, các bác sĩ đă cứu một con chuột khỏi bị ung thư ruột già bằng cách cho uống chất Sulfur trong tỏi. Được biết viện Ung Thư Quốc Gia Hoa Kỳ đang đặt trọng tâm vào việc nghiên cứu khả năng trị bệnh ung thư của hóa chất sulfur này. Nghiên cứu tại Sloan Kettering Memotial Medical Center cho hay nước triết của tỏi có thể ngăn chặn sự tăng trưởng tế bào ung thư nhiếp tuyến. Nghiên cứu tại Đại Học Pen State cho hay khi nấu tỏi bằng microwave oven th́ khả năng chống ung thư giảm đi. Tác giả nghiên cứu, giáo sư Kun Song đề nghị trước khi nấu nên cắt tỏi và để ra không khí mươi phút th́ giữ được khả năng này.
6-Tỏi như thuốc kháng sinh
Từ lâu, dân chúng tại nhiều quốc gia trên thế giới đă dùng tỏi để chữa một số bệnh gây ra do vi khuẩn như kiết lỵ, bệnh tiêu chẩy, bệnh thương hàn, viêm cuống họng, mụn nhọt ngoài da, thối tai và tỏi được gọi là thuốc kháng sinh dân tộc. Trong hai thế chiến, tỏi được dùng để chữa vết thương cho binh sĩ tại chiến trường. Người ta cũng dùng tỏi để trị vết thương do côn trùng, rắn cắn. Nông dân, thợ săn đều mang theo tỏi phong hờ khi bị các sinh vật này cắn th́ tự chữa.
Năm 1858, nhà bác học Pháp Louis Pasteur đă chứng minh được công dụng diệt vi khuẩn của tỏi. Năm 1944, nhà hóa học Chester J. Cavallito, làm việc cho Winthrop Chemical Company ở Hoa Kỳ, đă phân tích được hóa chất chính trong tỏi có công dụng như thuốc kháng sinh. Đó là chất Allicin, chỉ có trong tỏi chưa nấu hay chế hóa. Kháng sinh này mạnh bằng 1/5 thuốc Penicilin và 1/10 thuốc Tetracycline, có tác dụng trên nhiều loại vi khuẩn, xua đuổi hoặc tiêu diệt nhiều sâu bọ, kư sinh trùng, nấm độc và vài loại siêu vi trùng. Theo nhiều nghiên cứu, Allicin có tác dụng ức chế sinh trưởng vi khuẩn nhiều hơn là diệt chúng. Nói một cách khác, chất này không giết vi khuẩn đă có sẵn mà ngăn chặn sự sinh sôi, tăng trưởng và như vậy có thể ngừa bệnh, nâng cao tính miễn dịch, làm bệnh mau lành.
Nghiên cứu tại Brazil năm 1982 đă chứng minh là nước tinh chất của tỏi có thể chữa được nhiều bệnh nhiễm độc bao tử, do thức ăn có lẫn vi khuẩn, nhất là loại Salmonella. Các nghiên cứu tại Đại Học California ở Davis cũng đưa đến kết luận tương tự. Ngoài ra, tỏi cũng được dùng rất công hiệu để trị bệnh sán lăi, giun kim, các bệnh nấm ngoài da. Một nhà nghiên cứu đă hào hứng tuyên bố rằng " tỏi có tác dụng rộng răi hơn bất cứ loại kháng sinh nào hiện có. Nó có thể diệt vi trùng, nấm độc, siêu vi trùng, kư sinh trùng lại rẻ tiền hơn, an toàn hơn v́ không có tác dụng phụ và không gây ra quen thuốc ở vi trùng". Giáo sư Arthur Vitaaen, đoạt giải Nobel, cũng đồng ư như vậy. Do đó ta không lấy làm lạ là trong thế chiến thứ nhất, các bác sĩ Anh quốc đă dùng tỏi để chữa vết thương làm độc. Thực tế ra, tỏi được dùng với những nhiễm độc nhẹ, không nguy hiểm tới tính mạng. Chứ c̣n nhiễm trùng cấp tính mà lại trầm trọng th́ kháng sinh âu dược vẫn công hiệu hơn và tác dụng mau hơn.
7-Tỏi với tuổi thọ.
Theo dân chúng vùng Ukraine, ngâm nửa kí tỏi cắt hay giă nhỏ bỏ vào nước vắt của 25 quả chanh, để qua đêm rồi mỗi ngày uống một th́a pha với nước lạnh, trong hai tuần sẽ thấy trẻ khỏe ra. Các nhà văn Ukraine tán là nếu uống thường trực th́ con người sẽ cảm thấy trẻ trung. Nhiều vị cao niên Việt Nam ta đang có phong trào uống rượu ngâm với tỏi, tin tưởng là sẽ được cải lăo hoàn đồng.
Một bài thuốc Rượu Tỏi được truyền tụng là t́m thấy từ mộ cô Ai Cập đang rất phổ biến. 40 gr Tỏi khô thái nhỏ ngâm trong 100 ml rượu lúa mới. Mười ngày sau có thể dùng được, ngày hai lần sáng và tối, mỗi lần 45 giọt. Ở vùng Balkan, số người thọ trên 100 tuổi rất cao và được giải thích là họ nhai nhiều nhánh tỏi mỗi ngày.
Ngoài ra, Tỏi c̣n một số công dụng khác như: Nhà thiên nhiên học La Mă Pliny viết rằng tỏi mà đưa cay với rượu vang th́ con người làm t́nh rất điệu nghệ. Do đó dân chúng La Mă ăn nhiều tỏi coi đó là thuốc kích dâm, gợi t́nh. Nghiên cứu mới đây ở loài chuột cho thấy tỏi có thể có tác dụng tốt trên các chức năng của năo bộ, tăng trí nhớ và có thể nâng cao tuổi thọ. Theo bác sĩ Paavo Airola, một nhà chuyên môn dinh dưỡng tại Phoenix, Arizona, tỏi với các hóa chất sulfur của nó, có thể chữa được bệnh trứng cá, bệnh khí thũng phổi làm khó thở, khó tiêu bao tử, táo bón, cảm lạnh. Các nghiên cứu của bác sĩ D Sooranna và I Das bên Luân đôn cho hay dùng tỏi khi mang thai có thể làm giảm nguy cơ tiền sản giật , (cao huyết áp và đạm chất trong nước tiểu ) và làm tăng sức nặng của trẻ chậm lớn. Và cuối cùng là một nghiên cứu ở Monnel Chemical Senses Center, Philadelphia, cho hay khi mẹ ăn tỏi, con sẽ bú sữa mẹ lâu hơn và nhiều hơn v́ tỏi làm tăng khẩu vị em bé.
Kết luận.
Công dụng của Tỏi với sức khỏe đang là đề tài hấp dẫn của các nhà dinh đưỡng cũng như y tế. Với công chúng th́ phong trào dùng tỏi để tăng cường sức khỏe cũng khá phổ biến. Tuy nhiên cho tới nay các tổ chức y tế cũng chưa chính thức ủng hộ ư kiến sử dụng tỏi trong việc trị bệnh v́ các kết quả nghiên cứu không đủ sức thuyết phục. Và lại kết quả nghiên cứu hiện nay đều có tính cách cá nhân với mục đích thông tin học hỏi và đa số dựa trên quan sát dịch tễ.
Cho nên ngoài tác dụng diệt vi khuẩn của chất allicin, các nhà nghiên cứu cũng chưa xác định công dụng của nhiều hóa chất khác trong Tỏi. Trên thị trường có bán sản phẩm Tỏi chế biến dưới nhiều h́nh thức khác nhau. V́ chỉ là chất bổ sung dinh dưỡng nên các sản phẩm này không được coi là thuốc, không đặt dưới sự kiểm soát của cơ quan điều hành dược phẩm. Do đó món hàng không bị soi mói về thành phần cấu tạo, sự tinh khiết và có thể bầy bán tự do miễn là không quảng cáo khả năng trị bệnh. Cho nên sử dụng tỏi như một chất dinh dưỡng, một gia vị thực phẩm, hỗ trợ cho sức khỏe có lẽ là khôn ngoan hơn chứ cũng chẳng nên coi tỏi như một môn thuốc trị bệnh này bệnh kia mà bỏ qua những phương thức trị liệu đă được y khoa học công nhận. Kết quả các nghiên cứu về công dụng y học của tỏi cần được t́m hiểu thêm để đi đến một sự đồng thuận của giới y khoa học. Và đặc biệt với vị nào đang uống thuốc chống đông máu như aspirin th́ nên tham khảo ư kiến bác sĩ gia đ́nh trước khi dùng sản phẩm Tỏi v́ thực vật này có tác dụng loăng máu.
Sau một tai nạn giao thông, chiếc xe “câu cơm” bị hư hại khá nhiều, cẩn “đại tu bổ”. Thường thường th́ ai cũng nhờ hai ba thợ máy ước lượng tổn thất và chi phí trước khi đồng ư cho sửa.
Tương tự như vậy, trước một căn bệnh hiểm nghèo, chắc là bệnh nhân cũng muốn t́m hiểu thêm trước khi quyết định việc điều trị. Sự t́m hiểu thêm này có thể là từ sách báo, internet nhưng thường th́ với các bác sĩ chuyên môn khác.
Việc lấy ư kiến thêm (Second Opinion), là chuyện được nói tới khá nhiều ở mọi quốc gia. Ấy vậy mà kết quả thăm ḍ cho biết hàng năm chỉ có 20% bệnh nhân làm công việc có tính cách hỗ trợ, quyết định về bệnh t́nh của ḿnh.
Lấy ư kiến thứ hai (hoặc thứ ba…) có thể do bệnh nhân hoặc thân nhân yêu cầu, đôi khi cũng từ bác sĩ, khi vị này có khó khăn trong chữa trị, chẩn đoán.
Nhiều bệnh nhân ngần ngại không muốn đi ḥi thêm ư kiến, e rằng nếu làm như vậy sẽ chạm tự ái, làm buồn ḷng vị bác sĩ đang chữa trị cho ḿnh. Cũng có người dễ tính, hoàn toàn tin tưởng ở “ông bà thầy” đă nhiều chục năm giao hảo.
Nhưng thực ra các bác sĩ cũng không nề hà ǵ về việc này. Trong thời gian huấn luyện, họ đă quen với truyền thống “học thầy không tầy học bạn”.
Khi hành nghề, các bác sĩ hỏi ư kiến của nhau là chuyện thường t́nh. Lư do là y khoa ngày nay quá phong phú về kiến thức bệnh lư cũng như phương thức chẩn đoán, điều trị mà không một bác sĩ nào có thể nắm vững hết được.
Ngoài ra, mặc dù có cùng huấn luyện nhưng họ có quan niệm, suy nghĩ khác nhau về cách áp dụng kiến thức của ḿnh trong khi chẩn đoán cũng như điều trị. Có bác sĩ cho làm nhiều thử nghiệm nhưng cũng có bác sĩ chỉ làm vừa đủ rồi dùng kinh nghiệm nghề nghiệp để suy luận chẩn đoán bệnh.
Trong điều trị, một số bác sĩ “bảo thủ” chữa vừa đủ cho hết bệnh, tránh tác dụng phụ của dược phẩm, một số bác sĩ khác lại muốn chữa mau chữa mạnh. Đó là tại v́ mỗi bác sĩ có một kế hoạch trị liệu khác và không phải bác sĩ nào cũng nghĩ, hành động như nhau trong mọi hoàn cảnh.
Người mà bác sĩ gia đ́nh giới thiệu có thể là đồng nghiệp cùng chuyên môn, người được coi như có đủ khả năng để cho ư kiến hoặc tại trung tâm y tế, trường đại học y khoa. Và mặc dù bệnh nhân không có quyền đ̣i hỏi gặp người ḿnh lựa, nhưng ḿnh cũng không nên được gửi tới người mà ḿnh không tin cậy.
Hiện nay, có nhiều cơ sở y tế, các nhà chuyên môn cung cấp dịch vụ tham khảo, góp ư kiến này.
Về phương diện quản trị sức khỏe, đôi khi bảo hiểm sức khỏe đ̣i hỏi có ư kiến thứ hai nếu chi phí điều trị quá cao hoặc họ cho là thử nghiệm, điều trị đó không cần thiết. Trong trường hợp này, bệnh nhân có thể phải tự trả phí tổn tham khảo thêm.
Theo các nhà chuyên môn, lấy ư kiến thứ hai hầu như là một quyền hạn của ḿnh để bảo vệ sức khỏe.
Tuy nhiên, trước khi yêu cầu gửi đi lấy ư kiến thứ hai, thứ ba, nên cùng với bác sĩ t́m hiểu lại bệnh t́nh của ḿnh, hỏi tất cả các điều cần hỏi. Trong đa số trường hợp, sau thảo luận này vấn đề được giải quyết và không cần ư kiến thứ hai.
Nếu bác sĩ không đồng ư th́ hăy nhớ là không phải vị đó là người độc quyền quyết định. Thời kỳ “một thầy thuốc, một bệnh nhân” đă qua rồi. Ngày nay, một bệnh nhân có nhiều thầy thuốc khác nhau. Hơn nữa, sức khỏe của ḿnh là ưu tiên số một và hăy làm mọi việc mà ḿnh thấy cần thiết để bảo vệ sức khỏe. Điều quan trọng là khéo léo yêu cầu. Chẳng may gặp vị bác sĩ “bảo thủ, quá tự tin”, nhất định từ chối th́ có lẽ cũng nên “giă biệt chia tay” vị này, v́ tương quan đôi bên có thể bắt đầu lỏng lẻo.
Có nhiều trường hợp mà bệnh nhân cần phải xin ư kiến thứ hai.
-Khi chính bác sĩ đang điều trị cho ḿnh nêu ra v́ căn bệnh ngoài chuyên môn của vị này.
-Khi bác sĩ đề nghị một phẫu thuật không khẩn cấp. Trong trường hợp này, công ty bảo hiểm cũng đ̣i có ư kiến thứ hai
-Khi không được bác sĩ giải thích tường tận về bệnh của ḿnh
-Khi ḿnh không thỏa măn với lời giải thích của bác sĩ điều trị
-Một bệnh hiếm chưa được hoặc đă được xác định
-Có hơn một phương thức điều trị bệnh được nêu ra.
-Bác sĩ điều trị không biết ḿnh đau bệnh ǵ
-Bệnh nhân muốn có phương thức trị liệu mà bác sĩ của ḿnh không nắm vững
-Khi mang một bệnh trầm trọng, bệnh nhân cần quyết định xem nên chấp nhận hoặc từ chối phương án điều trị mà bác sĩ đề nghị.
-Ư kiến thứ hai giúp ta yên tâm là ḿnh đă quyết định đúng.
-Lấy ư kiến thứ hai từ các bác sĩ có kinh nghiệm hơn về bệnh của ḿnh.
-Ư kiến thứ hai có thể giúp ḿnh và bác sĩ điều trị an tâm về phương án trị liệu đang hoạch định
-Lấy ư kiến thứ hai giúp ta hiểu biết nhiều hơn về phương thức trị liệu mới
-Lấy ư kiến thứ hai đôi khi cần làm đối với vài loại bệnh hoặc kỹ thuật chữa trị, sàng lọc bệnh. Bảo hiểm đôi khi chỉ trả một nửa hoặc không bồi hoàn nếu không lấy ư kiến thứ hai.
-Khi sẽ phải trải qua giải phẫu lớn hoặc tái giải phẫu
-Khi gặp khó khăn thảo luận với bác sĩ điều trị
-Không thấy bệnh t́nh khá hơn với trị liệu đang theo
-Có quá nhiều bệnh một lúc
Khi đă quyết định lấy ư kiến thứ hai, nên xin hồ sơ bệnh lư, kết quả thử nghiệm để mang cho bác sĩ thứ hai coi. Bệnh nhân phải kư nhận đồng ư chuyển hồ sơ.
Hiện nay có nhiều cơ sở chuyên môn y khoa cung cấp ư kiến thứ hai mà không cần hồ sơ bệnh lư, kết quả thử nghiệm cũng như ư kiến của bác sĩ điều trị.
Hoặc có thể chỉ cung cấp kết quả thử nghiệm, X-quang mà không có chẩn đoán và phương thức điều trị. Đó là blind second opinion. Lợi điểm là ư kiến thứ hai không bị ảnh hưởng bới các dữ kiện trước đó.
Khi tới bác sĩ thứ hai, nên chuẩn bị sẵn các điều muốn hỏi như là:
-Liệu bệnh của ḿnh có thể có chẩn đoán khác
-Có cách chữa nào khác không
-Kết quả sẽ ra sao nếu tŕ hoăn hoặc không điều trị
-Rủi ro của điều trị như thế nào
-Điều trị có kéo dài hoặc nâng cao đời sống không
-Bao lâu sau điều trị th́ b́nh phục
-Tại sao ư kiến thứ nh́ lại khác với ư kiến trước.
Theo các nhà chuyên môn y học Hoa Kỳ, năm bệnh thường được hỏi ư kiến là giải phẫu nối động mạch tim (heart bypass surgery),cắt bỏ tử cung, chấm dứt thai kỳ v́ thai nhi bất b́nh thường, giải phẫu giăn tính mạch, điều trị u bướu năo. V́ các phương pháp này đôi khi được thực hiện khi không cần thiết, kỹ thuật quá phức tạp hoặc chẩn đoán không chính xác.
Kết luận
Lấy ư kiến thứ hai có lợi điểm là giúp bệnh nhân có thêm hiểu biết về bệnh t́nh, về phương thức chữa trị để lựa chọn và nhờ đó họ an tâm tích cực hơn trong việc tự chăm sóc.
Trước khi yêu cầu ư kiến thứ hai, nên coi lại xem giữa ḿnh và bác sĩ đă có sự đối thoại, giải thích rơ ràng chưa. Nếu là chưa th́ ḿnh cứ nhẹ nhàng hỏi thêm, cho ra lẽ. Thường thường th́ các vị lương y cũng không đến nỗi quá khó tính, không muốn mích ḷng con bệnh và cũng không muốn thấy mấy ngài trạng sư gửi thư hỏi thăm.
Các cụ ta vẫn nhắc nhở “Lời nói chẳng mất tiền mua”. Đôi bên nên nhẹ nhàng hỏi đáp thông cảm với nhau để duy tŕ t́nh nghĩa con bệnh-thầy thuốc ngày càng thêm thắm thiết.
6 Nguyên Tắc Vàng Kiểu Nhật Giúp Cơ Thể Chúng Ta Trở Nên Khỏe Mạnh Hơn
Nhà nghiên cứu y học Katsuzo Nishi, người Nhật chính là tấm gương sống của tinh thần chiến đấu kiên cường với số phận. Mặc dù được ấn định cái chết từ khi c̣n nhỏ nhưng ông đă tự ḿnh vươn lên để thay đổi số phận của ḿnh. Và dưới đây là những lời khuyên đúc kết ra từ ông.
Từng bị bác sĩ chẩn đoán không thể sống sót qua nổi tuổi 20, kỹ sư kiêm giáo viên kiếm thuật người Nhật Katsuzo Nishi đă được bố mẹ cho theo học 3 năm tại chùa để rèn luyện sức khỏe nhằm kéo tuổi thọ. Bên cạnh thiền và kiếm thuật, ông Katsuzo c̣n đọc rất nhiều sách cổ cũng như hiện đại của phương Đông và phương Tây để nghiên cứu các cách cải thiện sức khỏe cho bản thân cũng như xă hội. Cuối cùng, sau nhiều năm nghiên cứu và rèn luyện, ông Katsuzo đă tự tay viết nên cuốn sách hướng dẫn làm khỏe cơ thể. Cuốn sách y học này ra đời năm 1927, khi tác giả lúc đó đă bước sang tuổi 44.
1. Lưng phải thẳng
Như chúng ta đă biết, lệch xương sống có thể gây ra những biến chứng làm ảnh hưởng tới nội tạng bên trong cơ thể. Đó là lư do chúng ta cần phải rèn tư thế cả ngày, thậm chí ngay cả trong lúc đi ngủ.
Ông Katsuzo cho rằng, cột sống thẳng sẽ giúp mỗi người cao thêm 2cm. Hơn thế, nó c̣n có tác dụng tốt với hệ tiêu hóa và lưu thông máu.
2. Dùng gối cứng
Người Nhật tin rằng, vẹo đốt sống cổ là một trong những nguyên nhân dẫn tới khả năng suy giảm tuổi thọ nhanh nhất. Ban ngày, chúng ta có thể điều khiển được trạng thái của đầu và cổ. Nhưng vào ban đêm, điều đó là rất khó. Chính v́ thế mà ông Katsuzo đă khuyên người dân nên dùng gối cứng hoặc một thanh tṛn kê vào đúng vị trí đốt sống thứ 3 và 4 của cổ.
Ban đầu, gối cứng có thể gây khó chịu nhưng về lâu dài, nó lại là "người bạn tốt" của chúng ta. Để tạo cảm giác êm ái hơn, hăy lót thêm vài lớp vải êm lên trên.
3. Tập bơi kiểu cá vàng
Với tên gọi cá vàng, bài tập này có thể giúp bạn thư giăn các múi cơ sau một ngày làm việc mệt mỏi, đồng thời rèn luyện độ dẻo dai của cơ thể. Thứ tự các động tác như sau:
- Nằm thẳng trên mặt sàn cứng. Duỗi thẳng tay. Gót chân vuông góc với sàn.
- Giơ hai tay lên sau gáy. Hai bàn tay đan lại với nhau ở đốt sống cổ thứ 3 và 4. Chụm hai chân lại, bàn chân hơi hướng ra ngoài.
- Cử động bàn chân sang trái và phải để toàn bộ cơ thể rung lên. Làm động tác liên tục trong ṿng 2 phút.
4. Tập động tác lưu thông mạch máu
Để tập bài tập lưu thông máu, bạn bắt buộc phải nằm trên sàn cứng và phẳng. Trong bài tập này, bạn cần có thêm gối cứng để kê vào vị trí đốt sống cổ thứ 3 và 4 ở gáy. Các bước tập như sau:
- Giơ 2 tay và 2 chân lên trời. Nhẹ nhàng gập khớp khối và khuỷu tay sao cho cơ thể cảm thấy thoải mái nhất.
- Tiếp đến, hăy lắc chân và tay. Bài tập này nên được lặp lại từ 1 đến 3 phút.
5. Chắp bàn tay và gót chân lại
Nằm trên sàn cứng và phẳng. Bài tập này cũng không thể thiếu gối cứng kê gáy. Chụm hai ḷng bàn chân vào nhau. Đầu gối gập nhưng phải nằm sát mặt sàn. Mỗi động tác sau lặp lại 10 lần:
- Chắp tay trước ngực đồng thời ấn các 10 đầu ngón tay chặt vào nhau. Lặp lại tương tự nhưng ấn hai ḷng bàn tay chặt vào nhau.
- Chắp tay trước ngực, giơ lên cao rồi lại hạ về ở huyệt đan điền trên bụng.
6. Bài tập cột sống kết hợp bụng
Tư thế mở đầu cho bài tập này là phải ngồi khoanh chân. Hai bàn chân vắt chéo lên nhau. Vai thả lỏng xuống. Mỗi động tác sau lập lại 10 lần:
- Cử động vai lên và xuống mà không di chuyển cánh tay.
- Nghiêng đầu về phía vai trái. Lập lại như vậy với vai phải.
- Đặt tay lên gót chân. Ngẩng đầu, cằm hướng ra ngoài. Sau đó, hạ cằm xuống để chạm vào ngực.
- Lặp lại động tác cử động vai lên - xuống nhưng khi lên th́ hít vào và khi xuống th́ thở ra.
6 Triệu Chứng Đột Quỵ Cần Đưa Bệnh Nhân Đi Cấp Cứu Ngay Mới Kịp
Bệnh nhân đột quỵ vẫn có thể cứu chữa tốt nếu được phát hiện sớm. Những triệu chứng dưới đây bạn phải ghi nhớ để có thể cứu sống được chính ḿnh hay người xung quanh.
Người bệnh khi xuất hiện triệu chứng đột quỵ cần phải được cấp cứu ngay, v́ để càng lâu th́ bộ năo sẽ càng bị nhiều tổn thương
Nếu để càng lâu th́ bộ năo sẽ càng chịu nhiều tổn thương. Những tổn thương này có thể không bao giờ phục hồi được.
Theo tiến sĩ Andrew Stemer, giám đốc của chương tŕnh đột quỵ tại Bệnh viện Đại học MedStar Georgetown (Mỹ), khi xuất hiện những triệu chứng sau, người bệnh không được chủ quan mà cần phải được cứu chữa ngay.
Cảm thấy yếu hoặc tê ở nửa bên cơ thể
Đột ngột cảm thấy yếu và không c̣n cảm giác ở tay chân của nửa một bên cơ thể là những dấu hiệuđột quỵ phổ biến nhất, đặc biệt là ở cánh tay và chân, Health24 dẫn lời tiến sĩ Stemer.
V́ nửa bán cầu năo này sẽ kiếm soát nửa phần cơ thể bên kia. Ví dụ nếu tai biến xuất hiện ở nửa bán cầu năo phải th́ nửa trái cơ thể sẽ gặp các triệu chứng trên, theo Hiệp hội Đột quỵ Mỹ.
Khó đọc chữ hoặc hiểu người khác đang nói ǵ
Nửa bán cầu năo trái sẽ kiếm soát ngôn ngữ. V́ vậy, nếu bệnh nhân bị đột quỵ ở đó th́ sẽ bị chứng mất ngôn ngữ, tức không mất khả năng hiểu và diễn đạt lời nói.
Đây là triệu chứng chứng ảnh hưởng đến khả năng ngôn ngữ rất phố biến ở bệnh nhân đột quỵ. Nó sẽ ảnh hưởng đến cả khả năng nghe, nói, đọc và viết, theo Health24.
Nói líu nhíu
Đây là một triệu chứng khác ảnh hưởng đến vấn đề ngôn ngữ, nói chuyện của bệnh nhân đột quỵ. Nguyên nhân là do bệnh nhân không thể kiểm soát được các cơ cần thiết để phát âm rơ ràng.
Các cơ chịu trách nhiệm về phát âm của người bị đột quỵ có thể bị yếu hoặc liệt, khiến người bệnh không thể điều khiến chúng theo ư ḿnh, tiến sĩ Stemer nói thêm.
Xuất hiện cơn đau đầu kinh khủng
Nhức đầu nghiêm trọng có thể xảy ra trong trường hợp bị đột quỵ do xuất huyết năo. T́nh trạng này cần phải được chăm sóc y tế và cấp cứu ngay lập tức.
Cơn đau ấy có thể mô tả là “cơn đau đầu kinh hoàng chưa từng có trong đời” và cơn đau ập đến một cách rất đột ngột, tiến sĩ Stemer mô tả.
Mất thị lực một bên mắt
Giống như t́nh trạng bị yếu hoặc liệt tay chân, mất thị lực cũng sẽ xuất hiện ở một bên mắt. Một trường hợp khác là người bệnh nh́n thấy một vật mà có hai h́nh ảnh. Nguyên nhân là do hai mắt mất khả năng tập trung h́nh ảnh khi năo bị đột quỵ.
Đi đứng không vững
Cơn đột quỵ có gây chóng mặt và ảnh hưởng đến khả năng vận động. Kết hợp với t́nh trạng tê liệt ở chân, bệnh nhân đột quỵ sẽ gặp khó khăn khi bước đi hoặc đứng thẳng. Nếu triệu chứng này xuất hiện th́ phải khẩn cấp đến ngay bệnh viện cấp cứu mà không được tŕ hoăn, tiến sĩ Stemer nói thêm.
Wednesday, April 18, 2018
Ý Kiến Của GS Huỳnh Chiếu Đẳng Về Mật Ong
HCD: Anh Dinh Mac đã forward một bài viết về mật ong mà anh thấy sai sự thật.
Các bạn đọc thử cũng sẽ thấy tác giả nói ngược 180 độ. Kẹt một cái là có người tin theo làm theo. Thôi thì sức khoẻ của ai Người đó giữ. Loại bài viết phóng tác tưởng tượng nầy nhiều vô số kể. Kiến thức của phe ta càng ngày càng bị ô nhiễm nặng y như không khí thành phố Saigon ngày nay.
Hể Các bạn Đọc thấy nói trái nầy có chất a, b,c,d... bổ về dài, loại rau kia có chất d,f,g, h nổ bề ngang thì các bạn dẹp nó đi. Vì những chất mà tác giả dùng ca ngợi một thực phẩm có mặt cùng khắp trong bất cứ rau trái hay thực phẩm nào khác. Ở đây bài ca tụng mật ong cũng vậy. Những chất tác giả kể ra không có mặt chỉ là tưởng tượng, có chất có thật, nhưng những chất có thật nầy thì rau trái thực phẩm nào cũng có hết.
Tôi trình các bạn bản phân chất và đánh giá đầy đủ về mật ong, các bạn xem sẽ thấy tác giả nói theo tưởng tượng, lại có khi nói ngược 180 độ. Dưới đây là bài viết về mật ong do anh Dinh Mac forward hỏi tôi nghĩ sao. Trích nguyên văn chữ nghiêng.
Mật ong
Mật ong được sử dụng như một loại thuốc tự nhiên thích hợp cho mọi lứa tuổi. Nó chứa các chất chống vi khuẩn tự nhiên và đặc tính chữa lành vết thương và chống viêm.
Mật ong cũng có khả năng chống lại nhiễm trùng. Mật ong cũng là một loại thuốc chống tiểu đường, làm giảm mức đường huyết. Nó hoạt động như là một phương thuốc tuyệt vời để chữa cảm lạnh và ho thông thường. Mật ong cũng có thể điều trị nhiễm trùng đường hô hấp trên.
Mật ong có nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng sẽ đặc biệt mang lại những lợi ích sức khỏe sau đây nếu dùng trước khi đi ngủ, theo boldsky.
Kích thích hoóc môn ngủ
Mật ong là một bữa ăn nhẹ tuyệt vời trước khi đi ngủ v́ nó làm tăng hàm lượng insulin. Và nó được biết rằng insulin có thể kích thích sự giải phóng tryptophan trong năo. Tryptophan sau đó được chuyển thành serotonin, hoóc môn thư giăn và tâm trạng tốt nên thúc đẩy giấc ngủ ngon.
Gan đầy
Gan đ̣i hỏi nhiên liệu vào ban đêm, v́ vậy mật ong là sự lựa chọn hoàn hảo. Tại sao? Mật ong sẽ làm cho gan sản xuất glucose, thúc đẩy sự giải phóng nhiều hoóc môn đốt cháy chất béo. Mật ong chứa cả fructose và glucose, rất tốt cho hoạt động của gan vào ban đêm.
Giảm cân
Mật ong hoạt động như một chất đốt cho gan và làm cho gan sản xuất glucose. Dùng mật ong trước khi đi ngủ, cơ thể bạn sẽ bắt đầu đốt nhiều chất béo hơn vào ban đêm. Mật ong nguyên chất chỉ chứa 64 calo mỗi cốc và nó sẽ cho bạn cảm giác no trong suốt cả đêm.
Thuốc ho tự nhiên
Mật ong là một biện pháp tuyệt vời để điều trị ho và cảm lạnh thông thường. Nhưng, bạn có biết rằng mật ong cũng có lợi cho việc điều trị ho đêm ở trẻ. Uống 2 muỗng cà phê mật ong 30 phút trước khi đi ngủ sẽ giúp trẻ giảm bớt cơn ho, theo boldsky.
Tiêu hóa tốt
Uống mật ong với nước ấm trước khi đi ngủ là một trong những cách an toàn nhất để giúp làm sạch các chất độc có trong hệ tiêu hóa của cơ thể. Các chất kháng khuẩn có trong mật ong hữu cơ có thể giúp tiêu diệt các mầm bệnh gây hại trong ruột.
Giảm cơn đói buổi tối
Đôi khi, sau khi ăn tối, bạn vẫn cảm thấy đói vào cuối buổi tối. Cách tốt nhất để điều trị cơn đói nửa đêm là uống mật ong trước khi đi ngủ. Đường tự nhiên trong mật ong sẽ làm tăng lượng đường huyết, theo boldsky.
Dành cho những người béo ph́
Những người đang chiến đấu với chứng béo ph́ có thể dùng mật ong vào ban đêm. Bởi v́ mật ong hoàn toàn không béo và sẽ hạn chế lượng chất béo. Uống nước ấm chanh với một th́a mật ong sẽ giúp giảm lượng mỡ bụng.
Làn da khỏe
Các đặc tính kháng khuẩn, chống nấm và chống ô xy hóa có trong mật ong làm cho nó trở thành một loại thuốc tuyệt vời để có làn da khỏe mạnh. Những tính năng này giúp giữ cho làn da mịn màng và mềm mại, nếu bạn uống nó trước khi đi ngủ, theo boldsky.
Giảm nguy cơ mắc tiểu đường
Bạn có biết rằng uống 1 muỗng cà phê mật ong trước khi ngủ có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường? Dùng mật ong mỗi đêm có thể giúp điều trị bệnh tiểu đường. Bởi v́ nó giúp làm giảm mức đường huyết.
Tăng cường hệ miễn dịch
Mật ong nguyên chất chứa các chất chống ô xy hóa chống lại các gốc tự do nên ngăn ngừa nhiều bệnh tấn công hệ miễn dịch. Mật ong cũng chứa nhiều chất polyphenol, chất chống ô xy hóa có thể ngăn ngừa được nhiều bệnh về tim và ung thư, theo boldsky.
Ngọc Lam
HCD: Thưa các bạn đáng lý ra tôi nhận xét từ điểm một trong bài, nhưng xét ra không đáng mất thì giờ lý do là loại bài ca ngợi hết món nây tới món khác như trên quá nhiều. Tôi chỉ nói một câu thôi, các bạn bị tiểu đường thì tránh mật ong, muốn bịnh hoạn thêm thì nghe theo tác giả.
Các bạn cứ nhìn bảng phân chất 100 grams mật ong sẽ thấy nó ăn nhiều mật ong có hại như ăn nhiều đường chớ chẳng bổ khoẻ chi hết. Tuy nhiên các bạn cứ tin theo ý mình, tôi thấy thì nói cho vui thôi.
Ngày xưa đường khan hiếm, đường cát không có, gần như xa xí phầm, chỉ có đường thốt nốt mà cũng không rẻ. Do đó mật ong la chất ngọt trở thành huyền thoại. Thật sự nó chẳng có gì hay ho hết, chỉ là đường nói chung. Các bạn nhìn bảng phân chất dưới đây sẽ thấy.
Bảng trên cho thấy năng lượng hoàn toàn do đường sinh ra. Y chang như đường cát. Ăn mía hay uống nước mía hay hơn nhiều vì nó có nhiều vitramins và khoáng chất hơn là mật ong.
Và dưới đây là bảng phân chất về vitamines trong mật ong (100 gram). Không bao giờ các bạn ăn 1 lần 100 grams mật ong đâu, có nghĩa là zero vitamins ăn vào từ mật ong.
HCD: thôi thi các bạn tuỳ bụng tuỳ túi tiền mà phung phí sức khoẻ khi nghe lời ca ngợi mật ong. Câu cuối cùng là người ta nuôi ong mật không chỉ là vì mật ong Đố các bạn tại sao?
Thực Phẩm Sản Xuất Bằng Cấy Ghép Gen - BS Nguyễn Ý Đức
“Bà nó ơi, đi chợ nhớ mua cho tôi quả dưa hấu nhé. Trời nắng ăn dưa để tủ lạnh đă khát lắm bà nó ạ. Nhưng mua loại tự nhiên ấy nhé. Mấy thứ do cấy ‘gin giung’ ǵ đó ăn vào chẳng tốt ǵ đâu.”
Sao lại có chuyện phân biệt thực phẩm “tự nhiên” với thực phẩm “ghép di thể ” (gen) như vậy nhỉ?
Ta nhớ rằng trong một tế bào, đơn vị DNA mang tất cả tính di truyền của sinh vật đó. Mà DNA của mỗi sinh vật đều khác nhau về mạnh hay yếu, tốt hay xấu. Cho nên khi cấy DNA vào tế bào sinh vật khác, ta có thể thay đổi cấu trúc cũng như phẩm chất của sinh vật đó. Đó là nguyên tắc sản xuất thực phẩm do ghép di thể.
Các nhà nghiên cứu đều muốn có các thực vật mọc nhanh, mạnh và lớn hơn. Với kỹ thuật sinh học, ta có thể sản xuất được nhiều thực phẩm để đáp ứng nhu cầu cho các quốc gia đang phát triển, nơi mà dân chúng thường xuyên thiếu ăn v́ canh tác thô sơ, dân đông, đất lại cằn cỗi.
Tại Hoa Kỳ, hiện nay có tới 60% loại thực phẩm bày bán trên thị trường được sản xuất bằng phương pháp cấy ghép gen. Riêng sản phẩm đậu nành tại Hoa Kỳ được sản xuất 100% bằng kỹ thuật sinh học. Chẳng hạn hầu như 100% đậu nành trên thị trường là do kỹ thuật sinh học sản xuất. Ngoài ra c̣n hạt ngô, hạt gạo… Bằng phương pháp cấy gen, năm 1999 người ta đă tạo ra giống lúa giàu sinh tố A và khoáng sắt.
Tại một số quốc gia, đậu nành sản xuất theo kỹ thuật sinh học cho năng xuất gần gấp đôi cách trồng trọt cổ điển, mặc dù thời tiết xấu, khô nước. Nhờ đó giá thực phẩm rẻ hơn, số lượng sản xuất cao hơn và số người thiếu ăn giảm nhanh.
Ngũ cốc ghép gen đă được thử nghiệm trên 40 quốc gia. Vào năm 2000, đă có trên 100 triệu hécta đất được dùng để canh tác ghép gen đậu nành, bắp, bông g̣n… Gạo có nhiều sinh tố và sắt, chuối có khả năng cung cấp vaccin ngừa bệnh; cá mau lớn, cây mau ra trái… cũng được sản xuất.
Sự an toàn của thực phẩm do ghép gen
Một câu hỏi thường được nêu ra là liệu thực phẩm sản xuất bằng phương pháp cấy ghép gen có gây rủi ro ǵ cho người tiêu thụ và cho môi trường hay không? Câu trả lời là có. Tuy nhiên, thực tế là những rủi ro đó có thể khắc phục được và không đáng kể lắm so với nguồn lợi quá lớn lao mà phương pháp này mang lại.
Rủi ro thứ nhất là sự quen nhờn với thuốc kháng sinh. Khi ghép gen trong pḥng thí nghiệm, người ta phải dùng một ít kháng sinh để chống nhiễm khuẩn. Khi ăn thực phẩm có tế bào đă từng tiếp xúc với kháng sinh th́ ta cũng có thể trở nên nhờn với hóa chất này.
Một rủi ro khác là một vài chất đạm trong thực phẩm ghép gen có thể gây ra dị ứng, như trường hợp một loại bắp được sản xuất cách đây vài năm.
Rủi ro cho môi trường canh tác có thể là: thực vật ghép lan tràn quá mạnh, lấn át thực vật tự nhiên, đất trồng trọt bị biến đổi.
Họ ngại rủi ro bây giờ và trong tương lai. Nên tốt hơn cả là cứ để xài món thực phẩm tự nhiên. Nhưng nhiều người, cũng như bác Tám mua dưa, đều không thích ai đó làm thay đổi món ăn mà đấng tối cao đă tạo ra.
Tại Hoa Kỳ, vấn đề thực phẩm do ghép gen không được công chúng quan tâm nhiều như tại Châu Âu. Một số nơi người ta tẩy chay, không chịu dùng các thực phẩm loại này. Liên Hiệp Châu Âu đă có lệnh cấm thực phẩm sản xuất bằng ghép gen.
Tuy nhiên, Hoa Kỳ, Canada, Argentina, Trung Quốc phản đối lệnh cấm này. Theo họ, trên thế giới có biết bao nhiêu người đói không có thực phẩm ăn th́ không thể nào ngăn cấm một phương thức sản xuất thực phẩm vừa rẻ tiền, năng suất cao mà lại có nhiều chất dinh dưỡng như phương pháp này.
Các nhà sản xuất thực phẩm ghép gen tại Hoa Kỳ rất nhiệt t́nh bảo vệ thực phẩm này. Họ cho biết trong tương lai sẽ tạo ra những thực phẩm tốt như hành tây không làm cay mắt, ḿ không gây dị ứng, gạo đặc biệt cho người bị bệnh thận, cà chua chống lại ung thư…
Những ưu điểm của phương thức ghép gen
1- Đối với thực vật:
-Tăng cường hương vị và phẩm chất của món ăn.
-Giảm thời gian chín muồi của trái cây.
-Tăng sức đề kháng với bệnh tật, sâu bọ…
-Tạo ra được những sản phẩm mới có năng suất và phẩm chất tốt hơn.
2- Đối với động vật:
-Tăng đề kháng, sản lượng cao và được nuôi dưỡng đầy đủ.
-Cho trứng, thịt, sữa có phẩm chất tốt hơn.
3- Đối với môi trường:
-Tạo ra chất diệt trùng sinh học lành hơn.
-Tiết kiệm đất, nước, và năng lượng.
-Chất phế thải dễ được loại bỏ.
-Chế biến dễ dàng hơn.
4- Đối với xă hội:
-Tăng nhanh lượng thực phẩm đáp ứng mức độ dân chúng ngày một đông hơn.
Những bất lợi của thực phẩm ghép gen
-Có thể có rủi ro sức khỏe như dị ứng, quen với kháng sinh.
-Đối với môi trường: Thụ phấn không muốn giữa thảo mộc, làm thay đổi môi trường sinh vật tự nhiên.
-Độc quyền sản xuất thực phẩm của vài công ty do nắm giữ độc quyền sản xuất cây, con giống.
-Phụ thuộc vào một số quốc gia có nền công nghiệp phát triển cao.
-Chiếm đoạt tài nguyên thiên nhiên.
-Vi phạm giá trị của sinh vật thiên nhiên.
-Gây rối loạn cho thiên nhiên do sự pha trộn gen này với gen kia.
-Gặp phải sự phản đối của một số người.
-Gây căng thẳng cho động vật.
-Lẫn lộn thực phẩm tự nhiên với thực phẩm ghép gen.
-Sản phẩm mới thường mang lại nguồn lợi lớn hơn cho một số quốc gia giàu mạnh.
Khó ngủ (c̣n gọi “mất ngủ”) hay xảy ra cho người lớn chúng ta.
Lâu lâu khó ngủ một lần, do những căng thẳng, kích động tạm thời, không sao, cùng lắm, ta bị người ngủ cùng giường phàn nàn chút ít. Song nếu kéo dài, khó ngủ khiến ta mệt mỏi, hoạt động kém hữu hiệu. Khó ngủ kinh niên c̣n làm ta buồn nản (depression), có khi gây tai nạn nghề nghiệp, xe cộ.
Theo các khảo cứu, một phần ba người lớn chúng ta khó ngủ. Khó ngủ nhiều theo tuổi: trên tuổi 50, cứ 2 người, th́ 1 người khó ngủ. Phụ nữ hay mất ngủ hơn đàn ông.
Khó ngủ hay mất ngủ (insomnia) là chứng ngủ không đủ. Có người than khó đi vào giấc ngủ đầu đêm. Có người thiếp ngủ được, rồi thức giấc trong đêm, sau đó khó ngủ lại. Người khác, trong đêm dù ngủ đủ giờ, nhưng thức dậy buổi sáng mệt mỏi, uể oải, như chưa từng ngủ, ban ngày lúc nào cũng buồn ngủ.
Để tiện việc sổ sách, các nhà “ngủ học” chia mất ngủ làm 3 loại:
– Mất ngủ thoảng qua (transient insomnia): kéo dài 1 đến vài đêm, do các căng thẳng tạm thời; thay đổi giờ giấc làm việc; mới đi du lịch về, giờ giấc chỗ du lịch và ở nhà khác biệt, …
– Mất ngủ ngắn hạn (short-term insomnia): kéo dài từ vài đêm đến 3 tuần, do các các căng thẳng kéo dài hơn. Thí dụ mới bệnh, nằm nhà thương, hoặc mới giải phẫu.
– Mất ngủ kinh niên (long-term, chronic insomnia): kéo dài nhiều tháng đến nhiều năm, do các bệnh kinh niên về thể chất, về tâm thần, hoặc do thuốc gây ra. Hoặc có người mất ngủ, v́… mất ngủ, chẳng bác sĩ nào t́m ra được nguyên nhân rơ rệt (idiopathic insomnia).
Nhu cầu ngủ nghỉ tùy cơ thể, trung b́nh khoảng 7-8 tiếng mỗi đêm. Có người từ bé, mỗi đêm chỉ ngủ có 6 tiếng, ban ngày vẫn khỏe, b́nh thường, vị này không mất ngủ. Người khác mỗi ngày phải ngủ đủ 8 tiếng, mỗi tuần mất 1 ngày chỉ ngủ được có 6 tiếng, sáng dậy uể oải, mệt mỏi, vị này bị mất ngủ.
Tại sao ta khó ngủ?
Khó ngủ gây do nhiều nguyên nhân. Các nguyên nhân quan trọng gây khó ngủ, nói chung, có thể xếp thành 4 loại:
– Do nguyên nhân thể chất:
Tất cả những tật bệnh gây đau đớn, khó chịu thể xác đều có thể làm khó ngủ, hoặc ngủ không ngon: các bệnh gây đau nhức (loét bao tử, thấp khớp, ung thư, …), gây khó thở ban đêm (nghẹt mũi do dị ứng mũi, bệnh tim, bệnh phổi), … Có vị đêm bị ợ chua, nóng ngực (heartburn), ho, khó thở, do bệnh “dội ngược bao tử-thực quản” khiến các chất trong bao tử dội ngược lên thực quản và cổ. Nhiều người tiểu đường, hoặc mang bệnh to nhiếp-hộ-tuyến (prostate), thức dậy trong đêm đi tiểu nhiều lần, ngủ cũng không ngon. Bệnh cường hoặc suy tuyến giáp trạng (hay gọi nôm na không đúng là bệnh bướu cổ) cũng hay gây mất ngủ.
Khoảng 2-5 triệu người ở Mỹ có bệnh “ngưng thở lúc ngủ” (sleep apnea). Trong lúc ngủ, họ ngáy lớn, và có những chập ngừng thở hẳn từ 15 đến 150 giây. Khi ngừng thở lâu quá, đâm thiếu dưỡng khí, họ choàng thức giấc. Hiện tượng ngưng thở tái diễn hàng chục, hàng trăm lần mỗi đêm. Ban ngày họ buồn ngủ, cả lúc đang lái xe. Chứng này hay thấy ở người béo mập, lớn tuổi. “Ngưng thở lúc ngủ” gây do đường thở nghẹt lúc ngủ (như trường hợp béo mập, mỡ làm nghẹt đường hô hấp lúc ngủ), hoặc do sự làm việc bất thường của trung tâm điều khiển hô hấp trên óc lúc ngủ.
Có người mang chứng “nhột” chân (restless leg syndrome), khó dỗ giấc ngủ. Làm việc chẳng sao, cứ khi nghỉ ngơi, và nhất là lúc vào giường trước khi ngủ, chân họ nhột nhạt, khó chịu như có con ǵ ḅ sâu trong các bắp thịt, phải luôn chuyển động chân, hoặc bước xuống đi đi lại lại cho dễ chịu. Nhột chân có thể tái phát trong đêm. Gần về sáng, chân mới bớt nhột nhạt, và người bệnh mới ngủ được.
– Do nguyên nhân tinh thần:
Chẳng hạn, căng thẳng, buồn phiền trong cuộc sống hàng ngày: mới đổi nghề, ly dị, vừa mất người thân, … Ngay nỗi ám ảnh, lo âu v́ bị mất ngủ, cũng khiến ta khó ngủ hơn; ta rơi vào ṿng lẩn quẩn: khó ngủ gây lo âu, sợ hăi, càng lo âu, sợ hăi, càng thêm khó ngủ. Có việc mừng, kích động quá cũng khó ngủ.
Các bệnh tâm thần thường gây mất ngủ kinh niên. Như bệnh sầu buồn (depression); định đúng và chữa trị thích ứng với các thuốc chữa bệnh sầu buồn (thay v́ dùng thuốc ngủ), người bệnh sẽ ngủ ngon hơn. Sau bệnh sầu buồn, bệnh căng thẳng tâm thần (anxiety) cũng hay gây mất ngủ.
– Do dùng thuốc, hay cà-phê, thuốc lá, rượu:
Rất nhiều thuốc dùng có thể làm ta khó ngủ, chẳng hạn các thuốc chữa dị ứng mũi (Actifed, Claritin-D, …), thuốc suyễn, một vài loại thuốc chữa cao áp huyết, … Đấy là chưa kể những thuốc nam, thuốc bắc đang dùng thêm ở nhà, chẳng biết trong đó có ǵ.
Ngay vài loại thuốc chữa các bệnh tâm thần cũng có thể gây mất ngủ. Chính thuốc ngủ, dùng lâu ngày, cũng tạo bệnh mất ngủ. Sự chữa trị trong trường hợp này là bỏ hẳn thuốc ngủ. Nhiều người vẫn mất ngủ một thời gian dài sau khi bỏ thuốc, nhưng “kiên nhẫn là mẹ của thành công”.
Có vị rất nhạy cảm với cà-phê, mất ngủ ban đêm, dù dùng cà-phê trước đó đă 8-14 tiếng. Với nhiều người, chỉ cần 3-5 tách cà-phê mỗi ngày cũng đủ để gây mất ngủ trầm trọng. C̣n thuốc lá, rượu? Khỏi phải nói.
– Do môi trường ngủ không thoải mái:
Chẳng hạn, ngủ trên sofa ngoài pḥng khách, pḥng ngủ quá nóng hay lạnh, ồn ào, nhiều ánh sáng. Ánh sáng của đồng hồ có dạ quang cũng khiến nhiều người khó ngủ, nhất là khi tiếng tic-tac lạnh lùng của cái đồng hồ lại lớn đủ, trong đêm trường người mất ngủ nằm đếm từng tiếng thời gian nhỏ giọt, ḷng thêm lo âu, và càng khó ngủ.
Hay người ngủ cùng giường với bạn… hơi ồn ào khi ngủ. Nếu ban ngày, nhiều lúc bạn bịt tai để người ấy muốn nói ǵ th́ nói, ban đêm, sao bạn không thử dùng dụng cụ bịt tai (ear plugs), để người ấy… muốn ngáy ǵ th́ ngáy.
Nhiều người đi du lịch, khó ngủ trên giường lạ. Khó ngủ có thể kéo dài 2-3 tuần sau đó, dù họ đă ngủ lại trên chiếc giường thoải mái của chính ḿnh.
T́m nguyên nhân gây mất ngủ
Như mọi chứng, bệnh khác trong y khoa, sự chữa trị khó ngủ tùy vào việc t́m được nguyên nhân gây khó ngủ, và chữa những nguyên nhân này. Xin bạn sửa soạn sẵn câu chuyện về chứng mất ngủ của ḿnh ở nhà (tốt nhất viết ra trên giấy), để khi kể bệnh, câu chuyện của bạn có đầu có đuôi, đầy đủ các chi tiết bác sĩ cần biết. Bạn kể bệnh theo thứ tự thời gian, dùng con số để diễn tả và lần lượt đi qua những điểm sau đây:
Bạn mất ngủ đă bao lâu? Trước khi bạn mới mất ngủ, có biến cố nào quan trọng (du lịch, mới đổi nghề, sửa soạn thi cử, mới mất người thân, …) xảy ra không?
Tiến tŕnh giấc ngủ của bạn mỗi đêm: bạn vào giường lúc mấy giờ? mấy giờ thiếp ngủ? thức giấc lúc mấy giờ? tổng cộng mỗi đêm, về lượng, bạn ngủ khoảng bao nhiêu tiếng? bạn có thức giấc giữa đêm, rồi không ngủ lại được? giấc ngủ của bạn, nói chung, về phẩm, có sâu và ngon?
Ngoài triệu chứng mất ngủ, bạn có triệu chứng ǵ khác bất thường hay không? Ban ngày, bạn có mệt mỏi, v́ ban đêm không ngủ được hay chăng? Vấn đề ăn uống, tiêu tiểu của bạn vẫn b́nh thường hay có ǵ xáo trộn? Bạn có xuống cân bất thường? Từ trước đến giờ, bạn có bệnh ǵ quan trọng, kể cả bệnh tâm thần?
T́nh trạng pḥng ngủ của bạn ra sao, có nóng, lạnh, ồn ào, quá chói sáng?
Hoạt động hàng ngày của bạn thế nào? bạn có hay ngủ gà ngủ vịt ngày nhiều lần?
Hiện tại, bạn có đang dùng bất cứ loại thuốc nào hay không, kể cả những thuốc mua bên ngoài không cần toa bác sĩ? (tốt nhất, bạn đem theo tất cả các thuốc đang dùng ở nhà đến cho bác sĩ xem). Bạn có dùng cà-phê, thuốc lá, rượu?
Nếu được, bạn đem theo bà xă, hoặc “người ngủ cùng giường”. Có nhiều chi tiết bác sĩ cần hỏi người ấy, thí dụ ngáy to, ngừng thở, co giật chân trong lúc ngủ, … v́ lúc ngủ, chắc bạn đâu để ư bạn có ngáy to, ngừng thở, co giật chân, …
Trong những trường hợp khó, bác sĩ phải cầu cứu tới những trung tâm “ngủ học”. Những chuyên viên nghiên cứu mất ngủ cho bạn nằm ngủ trong một “pḥng ngủ” đặc biệt. Trong lúc ngủ đêm tại pḥng ngủ đặc biệt (có khi phải nhiều đêm), bạn được theo dơi liên tục về nhiều khía cạnh (polysomnography): điện năo đồ, nhịp tim, nhịp thở, hơi thở qua mũi, các bắp thịt chân, … Tất nhiên, Medi-Cal và nhiều bảo hiểm đâu đủ tiền trả cho cách định bệnh kiểu nhà giàu này.
Chữa trị chứng khó ngủ
Chữa khó ngủ kinh niên là cố chữa nguyên nhân gây khó ngủ (chữa căn bệnh gây đau nhức ban đêm; chữa bệnh tim, bệnh phổi gây khó thở, khó ngủ ban đêm; chữa bệnh sầu buồn bằng những thuốc tâm thần đặc biệt, …).
C̣n thuốc ngủ? Thuốc ngủ có vai tṛ quan trọng trong sự chữa trị, song xin nhớ, chúng như con dao hai lưỡi, chúng ta cần dùng cẩn thận. Một số người từng đ̣i kiện hăng chế thuốc ngủ Ambien, v́ thuốc khiến người ta dậy ăn trong đêm, sáng thấy cửa tủ lạnh mở tung, mà chẳng nhớ ǵ cả (sleep eating). Thức dậy đi loanh quanh trong nhà (sleep walking), hoặc thậm chí lấy xe lái đi ban đêm rồi không nhớ (sleep driving) cũng từng xảy ra khi dùng Ambien.
Ở người lớn tuổi, thuốc ngủ dễ làm lừ nhừ, đi như đi trong mơ, gây té ngă. Khi té ngă, các vị dễ găy xương hông (hip fracture). Bỏ thuốc ngủ bất ngờ sau khi dùng một thời gian lâu, có thể bị kinh giật (seizure). Một số thuốc ngủ c̣n gây những cơn mất trí nhớ (amnesia), làm giảm phán đoán, hoặc nói chuyện không đầu không đuôi (confusion). Người ngủ không ngon ban đêm, nhưng ban ngày vẫn khỏe mạnh, làm việc b́nh thường, thực ra không cần phải dùng đến thuốc ngủ cho lắm.
Thuốc ngủ thường được giới hạn trong sự chữa trị những t́nh trạng mất ngủ thoảng qua hay ngắn hạn, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày. Người ta thấy rằng, mỗi năm, 80% người lớn mất ngủ dưới 2 tuần lễ, thường do những căng thẳng trong cuộc sống (mới đổi nghề, sửa soạn thi cử, mới mất người thân, …) hoặc v́ bắt buộc, phải ngủ vào những giờ giấc bất thường (đi du lịch, làm việc ban đêm, …). Khi bạn cần dùng thuốc giúp ngủ trong những trường hợp này, bác sĩ sẽ cho bạn dùng thuốc ngủ với lượng thấp, đủ để ngủ ngon ban đêm, mà không lừ đừ, buồn ngủ ban ngày. Bác sĩ cũng khuyên bạn nếu có thể, chỉ nên dùng thuốc càng ít lần càng tốt, và không nên dùng thuốc liên tiếp quá 2 hay 3 tuần lễ.
Khi t́nh trạng mất ngủ tạm thời tái diễn, thí dụ giấc ngủ bị xáo trộn v́ phải làm việc lúc ngày lúc đêm bất thường, nếu sử dụng thuốc ngủ, bạn không nên dùng quá 2 lần mỗi tuần.
Thuốc ngủ có nhiều loại, tùy bệnh nhân, bác sĩ sẽ chọn thuốc và phân lượng cho phù hợp. Quí nhau, chớ tặng nhau thuốc ngủ làm chi, có khi hại nhau. Các thuốc giúp ngủ bán bên ngoài thị trường không cần toa thường không giúp nhiều, và có thể gây t́nh trạng tri giác hư ảo (confusion) cho các vị lớn tuổi.
Dùng thuốc ngủ, bạn nên thận trọng trong việc lái xe, khi làm những công việc có tánh cách nguy hiểm. Các vị lớn tuổi dùng thuốc ngủ, đêm có việc phải dùng pḥng vệ sinh, nên nhỏm dậy chậm chậm, ngồi ở cạnh giường khoảng một phút, trước khi từ tốn đứng dậy, thong thả đi đến pḥng vệ sinh. Nên mở đèn sáng, hoặc dùng đèn pin (flashlight) soi đường, kẻo vấp phải ghế, kẻo quàng phải dây.
Trong tất cả các chứng mất ngủ, ngoài sự chữa trị bằng thuốc nếu cần, sau đây là những phương cách giản dị ai cũng có thể áp dụng, để giấc ngủ được ngon hơn:
– Vận động hàng ngày.
Bạn đi bộ nhanh, chạy chậm chậm (light jogging), đạp xe đạp, bơi lội, …, tốt nhất vào buổi sáng hay buổi chiều (nếu có thể, ít nhất 30 phút một ngày, 5 ngày mỗi tuần). Tuy vậy, không nên vận động mạnh bạo trong ṿng 3 tiếng trước giờ vào giường, đêm bạn mệt quá, oải người cũng khó ngủ. Có điều kiện vận động ngoài trời trong bầu không khí trong lành là tốt nhất. Nếu không, cũng nên hoạt động trong nhà càng nhiều càng tốt. Thường xuyên làm việc và vận động, đóng góp cho gia đ́nh và xă hội, chúng ta sẽ được thưởng một giấc ngủ ngon hơn khi đêm đến.
– Vào giường ngủ mỗi tối và thức giấc mỗi sáng đúng giờ giấc.
Chỉ nên vào giường đúng giờ đi ngủ. Không nên vào giường sớm, rồi trằn trọc, xoay trở, hoặc ngủ gà ngủ vịt trước giấc ngủ chính (nên nhớ nhu cầu ngủ mỗi đêm của người lớn chỉ trung b́nh từ 7 đến 8 tiếng).
Dù giấc ngủ của bạn trong đêm không được ngon, bạn cũng nên thức giấc đúng giờ mỗi sáng. Chu kỳ ngủ-thức của bạn phụ thuộc vào giờ bạn thức giấc mỗi sáng. Nếu bạn cố ngủ nướng, thức giấc trễ sau một đêm ngủ không ngon, đêm tới có lẽ bạn lại sẽ không ngủ ngon.
Nên dàn xếp, để mọi người trong nhà đi ngủ cùng lúc. Nhà đông người, bạn vào giường sớm, lúc bên ngoài mọi người c̣n đang thi hát Karaoke, càng hét to càng nhiều điểm, bạn khó có thể ngủ ngon.
– Chớ ngủ bù nhiều quá.
Sau vài đêm mất ngủ, và muốn ngủ bù, bạn có thể vào giường sớm một chút, nhiều nhất là hai tiếng đồng hồ. Tránh ngủ bù quá nhiều, liên miên vào cuối tuần hay các ngày lễ được nghỉ sở.
– Đừng ngủ vặt trong ngày.
Nếu có thói quen ngủ gà ngủ vịt nhiều lần trong ngày lúc xem truyền h́nh, đọc sách, bạn thử đứng dậy, đi tới đi lui cho dăn gân cốt và bớt buồn ngủ. Ngày ngủ, tất nhiên đêm sẽ ngủ ít đi. Bạn có thói quen ngủ trưa ư, xin đừng ngủ quá 20 phút. Và… nhớ để đồng hồ báo thức hoặc nhờ người đánh thức dậy, chứ đừng tự tin có thể tự tỉnh giấc, v́ biết đâu bạn sẽ ngủ một lèo luôn mấy tiếng.
– Pḥng ngủ nên yên tĩnh, thoáng khí, giữ cho hơi lạnh một chút (nhiệt độ khoảng 60-65 độ F).
Tưởng tượng, nằm trong chăn ấm, đi vào giấc mộng thần tiên, thú biết mấy. Nếu nhà ồn ào, dùng một quạt nhỏ hay dụng cụ gây tiếng động nhẹ (white-noise device), để làm át tiếng động bên ngoài. Hoặc bịt tai bằng ear plugs. Thảm, các màn dày che cửa sổ, cũng tốt, vừa che ánh sáng, vừa ngăn tiếng động. Nếu vẫn c̣n nhiều ánh sáng làm bạn khó ngủ, bạn thử dùng đồ che mắt (eye mask) xem sao.
– Nếu bạn chỉ thỉnh thoảng mới bị mất ngủ:
Coi chừng nệm giường của bạn đă quá cũ không c̣n thoải mái, ḷi đinh ốc, ḷ so đâm vào lưng bạn. Bỏ chút tiền thay nệm mới, có khi tiết kiệm được tiền đi bác sĩ, và tiền mua thuốc ngủ.
– Chỉ nên dùng pḥng ngủ vào hai công việc: để ngủ, và làm… “sex”.
Nhiều bác sĩ cho rằng “sex” cũng là một loại thuốc giúp ngủ rất tốt, lại không mất tiền mua. Không nên dùng pḥng ngủ làm chỗ cho cả gia đ́nh giải trí, coi tivi, đánh bài, ăn uống, hoặc là chỗ kín đáo, thuận tiện để hai vợ chồng… căi, choảng nhau (làm vậy, bạn đâm ra ghét cái pḥng ngủ). Cũng không nên dùng pḥng ngủ làm chỗ học hành, trả bills (nhất là những bills nặng kư, cần nhiều đắn đo, suy nghĩ trước khi đặt bút kư check).
Trong tiềm thức bạn, trên cơi đời phức tạp này, pḥng ngủ là nơi hạnh phúc nhất, êm đềm nhất: sự liên tưởng này sẽ giúp bạn đi nhanh hơn vào giấc ngủ.
– Vài cách bạn có thể thử:
Có người ngủ ngon sau khi tắm nước ấm trước khi đi ngủ (nhưng nước nóng quá lại làm mất ngủ). Nhiều người đi nhanh vào giấc ngủ sau khi đọc sách hoặc, như trên đă nói, sau khi… làm “sex”. Có người dễ đi vào giấc ngủ khi nghe nhạc êm dịu khoảng 20-30 phút. Cảm thấy đói bụng lúc vào giường, bạn có thể ăn nhẹ (chút bánh crackers, trái cây). Có người dễ đi vào giấc ngủ sau khi ăn nhẹ những thực phẩm có chứa nhiều chất tryptophan như sữa, chuối. Tránh ăn nhiều nặng bụng, tránh ăn thực phẩm nhiều gia vị (spicy foods).
Mỗi người mỗi ư, tùy bạn, bạn muốn thử cách nào cũng được.
– Tránh hút thuốc lá, uống rượu, trà, cà-phê (kể cả thức ăn, thức uống có cà-phê nhẹ như chocolate, Coca-cola), nhất là vào buổi tối trước lúc vào giường.
Nhiều người dùng chút rượu vang nhẹ để dễ đi vào giấc ngủ. Nhưng nhiều hơn th́ chớ. Rượu mạnh làm bạn mau thiếp ngủ, song nửa đêm, rượu tan, giấc ngủ êm ái của bạn tàn theo rượu.
Nào, bây giờ nằm trong chăn ấm (tai bịt ear plugs, mắt che eye mask nếu cần), bạn tạm gác chuyện đời (trả chúng lại cho Cesar), tắt đèn, thư dăn, và bắt đầu cuộc hành tŕnh vào giấc ngủ. Đừng để chuyện bực ḿnh nào làm phiền bạn trong giây phút êm đềm này.
Nếu bạn vẫn cảm thấy tinh thần c̣n căng thẳng, tâm vẫn chưa tĩnh, bạn áp dụng kỹ thuật làm dăn nở từng bắp thịt (relaxation techniques): bắt đầu với các bắp thịt mặt, rồi bắp thịt cổ và vai, xuống dần các bắp thịt khác của cơ thể, và sau cùng là các bắp thịt của chân.
– Làm đủ cách mà sau hơn nửa tiếng, cơ thể bạn vẫn cứng đầu, chưa chịu đi vào giấc ngủ, bạn có thể ra khỏi giường, đi sang pḥng khác. Bạn nằm yên, và thư dăn, hoặc bạn có thể đọc sách. (Nếu đọc sách, bạn tránh đừng để đèn sáng quá, hoặc đọc chuyện nhiều căng thẳng, hấp dẫn). Sau 20 phút, bạn trở lại pḥng ngủ.
– Nếu bạn đi được vào giấc ngủ, nhưng rồi lại… đi ra, thức giấc giữa đêm, và không ngủ lại được, bạn vẫn có thể áp dụng kỹ thuật kể trên nhiều lần, cho đến khi giấc ngủ trở lại. Mục đích là duy tŕ một ư nghĩ tốt đẹp về giường ngủ của bạn: nó là nơi dỗ bạn vào giấc ngủ êm đềm, không phải là chỗ để bạn trằn trọc, hằn học, bực bội v́ nhiều chuyện, kể cả chuyện mất ngủ.
Nên nhớ, chứng mất ngủ, tự nó, không quan trọng lắm, nếu ban ngày, bạn vẫn khỏe mạnh, hoạt động b́nh thường. Có khi chính nỗi ám ảnh, lo âu v́ mất ngủ ở ngay trong bạn, làm bạn sợ hăi, khổ sở hơn, và trong t́nh trạng căng thẳng ấy, giấc ngủ càng khó đến.
Ăn Trái Cây Ngọt Có Tăng Nguy Cơ Mắc Bệnh Tiểu Đường Không?
Nhiều người thích ăn trái cây nhưng lo ngại rằng lượng đường cao trong đó có thể gây tiểu đường, không tốt cho bệnh nhân tiểu đường. Thực ra không phải vậy, trái cây có chứa chất xơ, các vitamin và khoáng chất rất cần thiết cho sức khỏe.
Một nghiên cứu được thực hiện 7 năm trên 500.000 người Trung Quốc bởi các chuyên gia của Đại học Oxford đă chỉ ra rằng trái cây không làm tăng lượng đường trong máu, v́ đường glucose và fructose trong trái cây được chuyển hóa không giống với đường tinh chế có trong bánh và thực phẩm qua chế biến.
Kết quả nghiên cứu cho thấy những người thường xuyên ăn hoa quả có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường thấp hơn 12% so với những người không bao giờ hoặc hiếm khi ăn hoa quả.
“Kết quả cũng gợi ư rằng việc thường xuyên ăn hoa quả tươi có lợi trong việc pḥng ngừa tiên phát và thứ phát bệnh tiểu đường“- Tiến sĩ Huaidong Du, Đại học Oxford cho biết.
Theo Tiến sĩ Emily Burns của tổ chức Diabetes (Anh), “Đường có trong hoa quả khác với đường tinh chế mà chúng ta nên tránh. Một chế độ ăn khỏe mạnh, bao gồm nhiều trái cây và rau xanh sẽ rất có lợi cho sức khỏe nói chung và pḥng ngừa bệnh tiểu đường tuưp 2 nói riêng“.
Tiểu đường tuưp 2 có liên quan đến chế độ ăn uống và lối sống sinh hoạt, khác với tiểu đường tuưp 1, khi hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công các tế bào sản xuất insulin.
Một số nghiên cứu trước đây cho rằng trái cây có thể làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường v́ lo ngại nước ép trái cây khiến đường được hấp thu vào máu nhanh hơn. Do vậy, Cơ quan Tiêu chuẩn Thực phẩm Anh khuyên chúng ta chỉ nên uống tối đa 150ml nước trái cây mỗi ngày.
Cần lưu ư rằng có sự khác biệt là, trong nước ép trái cây công nghiệp hoặc trái cây đóng hộp có thể chứa nhiều đường (đường tinh luyện bổ sung thêm) và các chất bảo quản. Chúng cũng đă qua xử lư nhiệt để khử trùng nên chất lượng không thể so sánh với trái cây tươi. Tất nhiên, bạn có thể thận trọng, chọn trái cây như táo, cam, lê và những quả mọng nước v́ chúng ít đường hơn so với chuối, và một số trái cây nhiệt đới khác. Đồng thời hăy theo dơi biến động của đường huyết sau khi ăn lần đầu để yên tâm cho những lần sau.
Nhiều chuyên gia cảnh báo tác hại của đường với sức khỏe khiến nhiều người nghi ngại ngay cả với các loại trái cây ngọt. Tuy nhiên, một báo cáo trên tạp chí PLOS Medicine kết luận: “Đường tự nhiên có trong trái cây chuyển hóa không giống với đường tinh luyện“. Có một sự “hiểu lầm phổ biến” về tầm quan trọng của việc ăn trái cây đối với bệnh nhân tiểu đường”.
Monday, August 21, 2017
V́ Sao Cơn Đột Quỵ Hay Tấn Công Vào Buổi Sáng?
Đột quỵ đă trở nên rất phổ biến, xảy ra không chỉ ở người lớn tuổi mà có xu hướng ngày càng “trẻ hóa”. Người bị đột quỵ rơi vào t́nh trạng bỗng dưng đổ gục xuống, hôn mê, đối mặt với di chứng tàn tật, thậm chí tử vong… Trong 24 giờ mỗi ngày th́ nguy cơ gặp cơn đột quỵ cao nhất thường là vào buổi sáng sớm.
Sáng sớm là thời điểm “cơ hội” cho đột quỵ
Các thống kê cho thấy đột quỵ thường xảy ra vào buổi sáng, đặc biệt là khi người ta chuyển từ tư thế đang nằm sang tư thế ngồi để dậy khỏi giường. Tại sao vậy? Khi thức dậy vào buổi sáng, sẽ chuyển từ tư thế đang nằm sang tư thế vận động, làm thay đổi nồng độ các hóc-môn. Các hóc-môn này gây ra hai t́nh trạng, thứ nhất là tăng nhịp tim và tăng huyết áp, thứ hai là làm tăng trương lực của động mạch vành.
Thông thường, huyết áp của cơ thể xuống mức thấp nhất vào lúc khoảng 3 giờ sáng, sau đó tăng lên dần lên và tăng nhanh lúc người ta thức dậy và buổi sáng. Khi bạn thức dậy, cơ thể bạn tiết ra hóc-môn adrenaline và các hóc-môn gây căng thẳng khác, làm tăng áp lực máu và nhu cầu cung cấp oxy. Sau một đêm, cơ thể mất đi một lượng nước tương đối lớn, máu như vậy sẽ trở nên keo đặc hơn, tim phải làm việc vất vả để bơm đẩy máu đi.
Khi tăng huyết áp sẽ tăng nhu cầu oxy cho cơ tim, làm cho cơ tim không được ổn định do chênh lệch huyết áp, tăng nguy cơ tổn thương các mảng xơ vữa động mạch vành, làm cho các mảng xơ vữa này sẽ bị rách ra, vỡ, bong, lúc này chúng sẽ kích hoạt tiểu cầu gây ra nhồi máu cơ tim cấp.
Một nguyên nhân khác liên quan đến đột quỵ buổi sáng là do lượng nitric oxit thấp vào lúc đó. Nitric oxit (gọi tắt là NO) có vai tṛ quan trọng trong việc cầm máu, nó tham gia vào hầu hết quá tŕnh sinh hoạt sinh học trong cơ thể như sự thức tỉnh, chức năng sinh dục, cảm giác đau, hài ḷng, điều tiết máu và chất dinh dưỡng nuôi cơ thể… Và quan trọng nhất sự hoạt động của NO có vai tṛ quan trọng trong quá tŕnh lăo hóa, mở rộng mạch máu tăng ḍng chảy đưa oxy và các chất dinh dưỡng để nuôi cơ thể, nó c̣n là yếu tố quan trọng quyết định đến việc bị đột quỵ, tiểu đường… Quá tŕnh tiêu thụ NO vào ban đêm là lớn nhất nên khi sáng sớm thức dậy cơ thể con người thường thiếu NO nên cũng dẫn đến nguyên nhân bị đột quỵ vào sáng sớm.
Một vài lời khuyên từ các chuyên gia y tế
Để giảm nguy cơ đột quỵ buổi sáng, sau khi tỉnh giấc nên dành một ít phút cho cơ thể quen dần với trạng thái mới và hoàn toàn tỉnh táo trước khi bước ra khỏi giường. Có thể nằm trên giường và thực hiện một vài động tác “khởi động”, nhẹ nhàng duỗi chân duỗi tay, xoa mặt… Với những người có tiền sử bệnh tim mạc h th́ lại càng cần lưu ư hơn.
Buổi tối trước khi đi ngủ, nên uống một ly nước ấm, như vậy vừa tạo điều kiện kích thích cơn buồn ngủ, vừa tránh t́nh trạng khô háo vào sáng hôm sau, làm giảm độ keo nhớt của máu, giảm bớt áp lực lên tim.
Các nguyên nhân dẫn đến đột quỵ khá là phức tạp và cũng là một quá tŕnh dồn tích, có thể bắt nguồn từ lối sống và cường độ công việc căng thẳng, lạm dụng rượu bia và các loại hóa chất trong thực phẩm, thời gian vận động cơ bắp giảm nhưng lại tăng thời gian xem TV, điện thoại, máy tính… thậm chí c̣n liên quan đến những quan niệm sai lầm trong dinh dưỡng hoặc khoanh vùng trong điều trị bệnh tim mạch, lạm dụng thuốc hạ cholesterol…
V́ vậy, mỗi người đều nên chủ động rèn luyện thân thể, pḥng tránh càng sớm càng tốt. Việc điều chỉnh chế độ ăn uống sẽ mang lại lợi ích rất lớn. Nên tăng cường các loại thực phẩm sạch giàu vitamin C và các chất chống oxy hóa. Những thực phẩm thông thường hàng ngày như trái cây tươi, rau cải xanh, bắp cải, cà chua, vừng (mè), cá biển béo, dầu oliu… thực ra là những vị thuốc rất tốt cho tim mạch.
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.