Có người đã trả bà hàng chục tỷ đồng chỉ để sở hữu vườn cò rộng hơn 4ha, nhưng bà kiên quyết không bán dù đang sống rất vất vả với 5 đứa cháu nội không còn cả cha lẫn mẹ.
Rừng là nhà
Từ Hà Nội ngược lên xã Hải Lựu, huyện Sông Lô, Vĩnh Phúc chỉ hơn 100km nhưng phải mất đến gần 4 giờ đồng hồ chúng tôi mới đến nơi. Ai cũng tưởng rằng đường vào rừng cò nổi tiếng của bà Khiêm chắc hẳn sẽ dễ đi, nhưng những gì chúng tôi trải qua hoàn toàn khác.
Căn nhà nhỏ của bà Vũ Thị Khiêm, 70 tuổi, ở xã Hải Lựu, huyện Sông Lô, Vĩnh Phúc nằm khiêm tốn trên lưng chừng một quả đồi được bao quanh bởi rừng tre, mây và nhiều cây cổ thụ các loại.
Ngôi nhà nhỏ đơn sơ lưng chừng đồi có lẽ cũng không được bà bỏ công chăm sóc nhiều bằng những chiếc tổ chim bện bằng rơm, cành lá cây tre của những gia đình cò.
Bà Khiêm và khu vườn cò của mình
Bà Khiêm đã dành cả cuộc đời chăm sóc cho đàn cò và lợi ích từ rừng cò mang lại cho bà cũng là “vô giá”. Không có giá nào có thể tính đếm được bởi vì nó không xuất phát từ mục đích kinh tế. Việc chăm cò chỉ là để thỏa mãn tình yêu cò, yêu thiên nhiên, tình cảm muốn làm một điều gì đó có ích cho cuộc sống trong suy nghĩ của bà.
Lần đầu tiếp xúc chúng tôi, bà hỏi rất kỹ càng lý lịch vì sợ có người nào đó giả danh rồi vào rừng cò của bà để bắn, làm đàn cò sợ, bay đi. Với bà, cả khu rừng này với hàng ngàn tổ cò, chim các loại đều là nhà, mỗi con chim như là một thành viên trong gia đình.
Rừng tre sau hơn 50 năm gia đình bà Khiêm trồng đã trở thành nơi trú ngụ của bầy cò
Bà bồi hồi nhớ lại vào khoảng năm 1947 được bố mẹ chạy giặc Pháp đưa đến thôn Dừa Lẽ này khai hoang sinh sống. Ông dựng nhà, trồng tre, rồi khi tre lớn, mới đầu có một vài chục con cò bay về làm tổ. Đất lành chim đậu, dần dần đàn cò rủ nhau kéo về đây sinh sống với số lượng lớn, đủ các chủng loại cò, ước tính lên tới hàng vạn con. Năm bà 18 tuổi bố mẹ giao cho mảnh rừng này và luôn dặn rằng: “Cò về thì để cho nó ở, đất có lành thì nó mới về, phải cố gắng giữ không cho ai săn bắt, nếu không thì cò bay đi hết”.
Bà Khiêm lấy chồng năm 16 tuổi, sống với nhau được chục năm thì ông cũng mất để lại cho bà người con trai duy nhất. Bà quyết tâm không đi bước nữa để toàn tâm toàn ý trồng rừng, chăm chim. Suốt hơn 50 năm bà lấy chim làm bạn tâm giao, ăn ngủ cùng chim, ốm thay cho chim.
Cò là bạn
Hàng năm, vào khoảng tháng 5 đến tháng 6, hàng trăm đàn cò kéo nhau về đây làm tổ, sinh sản. Tiếng cò mẹ, cò con vang khắp một vùng rộng lớn. Cuộc sống thanh bình nơi đây đã từ hàng chục năm nay không thể thiếu đi tiếng cò. Ở đây có nhiều loại cò như: cò nâu, cò tum, cò bợ, cò trắng, cò ngàng, đặc biệt có giống cò ruồi rất đẹp mỏ vàng, chân vàng, cổ khoang trắng. Cò là loài rất tinh, thính, chỉ cần một tiếng động lạ hay hơi lạ là chúng sợ, bay đi vậy mà nghe tiếng soàn soạt dưới gốc cây của bà Khiêm, chúng vẫn “bình chân như vại” mớm mồi cho con. Chúng tôi đã phải quan sát từ rất xa.
Một con cò bị thương, rơi xuống đất được bà Khiêm đem về chăm sóc
Bà Khiêm cho biết, vào mùa sinh sản, sáng cò bố mẹ đi kiếm ăn mang về cho cò con. Giữa hàng vạn con cò nhưng chúng sống rất tình cảm. Sống với chúng mấy chục năm nên bà hiểu những gì chúng muốn thể hiện qua tiếng kêu. Khi nào cho ăn và được ăn thì chúng kêu cọoc kẹc tiếng nhanh, vui nhộn. Nhưng khi nào chúng sợ, thì cũng tiếng kêu như vậy, hoặc là kèng kẹc, quạc nhưng dài, to và có cảm giác như muốn cầu cứu.
Cứ mỗi khi chiều về, đàn cò lại về đây trú ngụ
Để giữ bình yên cho đàn cò, nhiều đêm bà phải thức trắng để canh những kẻ chặt phá rừng và săn bắn chim. Có lần một mình bà cầm gậy, bấm chân lần mò lên rừng và bắt được tận tay một nhóm thanh niên dùng súng vào rừng săn chim. Thậm chí có kẻ vì cò, vì gỗ trong rừng của bà đã dùng nhiều cách đe dọa, nhưng bà không sợ.
Bà Khiêm chỉ mong có một hàng rào thép gai chừng vài trăm mét bao quanh phía tiếp giáp cánh đồng để có thể ngăn ngừa bọn xấu đêm đi đò vượt qua đồng, lẻn lên rừng bắn và bắt trộm cò, chặt phá tổ của chúng.
Tiền tỷ cũng không bán
Hoàn cảnh gia đình bà Khiêm thật éo le nhưng dường như đàn cò chính là động lực tinh thần to lớn giúp bà vượt qua tất cả. Người con trai duy nhất đã mất sau một vụ tai nạn giao thông để lại cho bà năm đứa trẻ thơ dại. Mẹ chúng cũng bỏ đi theo một người đàn ông khác. Vậy là mỗi sớm mỗi chiều, người phụ nữ này lại nai lưng ra kiếm tiền, chắt bóp từng đồng cho các cháu nội của mình ăn học bằng bạn bằng bè.
Có người ngã giá tiền tỷ để mua vườn cò nhưng bà Khiêm không bán
Đã có nhiều người tìm đến ngỏ ý mua gỗ, mua chim nhưng bà kiên quyết không bán để cải thiện sinh hoạt hàng ngày và trang trải học hành cho 5 đứa cháu nội. Thậm chí có người đã trả bà hàng chục tỷ đồng chỉ để sở hữu vườn cò rộng hơn 4ha của bà. Số tiền đó đủ ở những nơi khác đủ để sở hữu diện tích đất rừng lớn gấp nhiều lần của bà.
Bà cho rằng gia đình mình từ thời ông cụ thân sinh đến đời bà đã phải bỏ bao mồ hôi, nước mắt và cả máu ra để trồng rừng, chăm chim. Cả đời bà đã gắn bó với nó rồi. Bà không muốn vì đồng tiền đánh đổi lấy sự yên bình của bầy chim.
Vì thế, bà còn có tên gọi khác là bà “gàn”. Tên gọi này cũng không khiến bà phật lòng vì với bà đàn cò là tất cả.
Sáng Thọ
Theo Bưu Điện Việt Nam
Rừng cò tiền tỷ của bà lão 'gàn'
