Ở Mỹ, chi phí y tế thuộc hàng “chọc trời khuấy nước”: chỉ một lần vào ER hay nằm viện là cái bill vài ngàn, thậm chí vài chục ngàn đô là chuyện b́nh thường. V́ vậy, gần như ai cũng cần có bảo hiểm sức khỏe để yên tâm đi khám bệnh, không sống trong cảnh nơm nớp lo… phong b́ bệnh viện gửi về.
Ở Mỹ, không có bảo hiểm là… tự sát tài chính
Người đi làm hăng thường có thể mua bảo hiểm thông qua công ty. Tùy chính sách từng nơi mà mức trợ cấp khác nhau: có người chỉ trả vài chục một tháng, có người may mắn đến mức… không phải trả đồng nào v́ hăng gánh hết.
Nhóm thu nhập thấp, nếu đạt tiêu chuẩn, có thể xin được chương tŕnh của chính phủ như Medicaid, hoặc Medi-Cal nếu sống ở California. Đây là “phao cứu sinh” cho rất nhiều gia đ́nh lao động, người già, trẻ em, người tàn tật…
Nhưng vẫn c̣n một nhóm rất lớn: người làm tự do, làm chủ nhỏ, chạy gig, hoặc đơn giản là không thuộc hai nhóm trên. Những người này thường phải mua bảo hiểm trên Marketplace – hay mọi người quen gọi là Obamacare.
Trợ cấp Obamacare: sống c̣n với người thu nhập vừa và thấp
Khi mua bảo hiểm trên Marketplace, số tiền ḿnh phải trả mỗi tháng (premium) phụ thuộc rất nhiều vào income khai thuế. Chính xác hơn là thu nhập tính theo chuẩn của chính phủ để xét trợ cấp.
Income càng thấp (nhưng vẫn trong “khung chuẩn”) → trợ cấp càng cao → tiền bảo hiểm ḿnh trả càng thấp.
Income tăng lên → trợ cấp giảm → tiền bảo hiểm tự trả đội lên.
Năm nay, nhiều chương tŕnh trợ cấp bị đề xuất cắt giảm, mà rơ nhất là tiền trợ cấp bảo hiểm sức khoẻ (Obamacare). Rất nhiều người bất ngờ:
Năm ngoái cùng mức thu nhập, trả $0/tháng,
Năm nay nhảy lên $125/tháng,
Có cô chú từ $0 lên thẳng $220/tháng.
Với người làm hăng lương không cao, hay người mới thất nghiệp, con số vài trăm đô mỗi tháng cho riêng tiền bảo hiểm là một gánh nặng cực lớn.
Có cách nào kéo tiền bảo hiểm xuống lại không? Có!
Nghe tới đây, câu hỏi ai cũng thở dài:
“Vậy có cách nào để giảm tiền bảo hiểm hay không?”
Câu trả lời là: Có.
Và mấu chốt nằm ở… thu nhập chịu thuế (taxable income).
Nếu ḿnh giảm được thu nhập chịu thuế, th́:
Income sau điều chỉnh sẽ thấp hơn,
Dễ rơi vào mức nghèo / mức chuẩn mà chính phủ dùng để tính trợ cấp,
Từ đó trợ cấp Obamacare tăng lên,
Và tiền bảo hiểm mỗi tháng giảm xuống.
Cách hợp pháp, rơ ràng và có lợi về lâu dài nhất chính là đóng góp vào các quỹ hưu trí như:
401(k) (thường là qua hăng),
Hoặc IRA (Individual Retirement Account – tài khoản hưu trí cá nhân).
Dùng 401(k) / IRA: vừa lo tuổi già, vừa giảm premium
Khi ḿnh đóng tiền vào 401(k) hoặc IRA (loại được khấu trừ), số tiền đó sẽ:
Không bị tính vào thu nhập chịu thuế của năm hiện tại,
Tức là income để chính phủ xét trợ cấp bảo hiểm thấp xuống,
Giảm được thuế phải đóng,
Và trong nhiều trường hợp, kéo luôn tiền bảo hiểm Obamacare xuống.
Nói nôm na:
Con số income trên giấy tờ giảm → rơi vào mức nghèo/chuẩn của chính phủ → trợ cấp tăng → premium giảm.
Một công đôi ba việc:
Vừa có tiền để dành khi về già,
Vừa giảm được thuế năm nay,
Lại giảm được tiền bảo hiểm sức khoẻ mỗi tháng.
Câu chuyện một cô khách: từ nặng đầu sang thở phào
Hôm nay, tác giả kể lại việc giúp một cô khách hàng. Cô đang hoang mang:
Năm ngoái: trả $0/tháng cho Obamacare.
Năm nay: bill báo về tăng vọt, trở thành gánh nặng mỗi tháng.
Sau khi rà lại income, tính toán lại mức đóng 401(k), hai cô cháu cùng ngồi điều chỉnh:
Cô contribute thêm vào quỹ 401(k),
Income tính thuế giảm xuống,
Trợ cấp bảo hiểm tăng lên,
Và tiền bảo hiểm mỗi tháng giảm được khoảng $100.
Chỉ một bước điều chỉnh nhỏ, nhưng:
Cô vừa nâng quỹ hưu trí cho tương lai,
Vừa giảm gánh nặng thuế,
Lại nhẹ đầu v́ bill bảo hiểm không c̣n đè nặng như trước.
Cô cảm ơn rối rít v́ “cục đá trong đầu” được gỡ ra. C̣n người tư vấn th́… vui nguyên ngày v́ giúp khách tiết kiệm tiền, lại được khen là “tổng tài” thiếu mỗi cái phất tay.
Những băn khoăn rất thật của người Việt ở Mỹ
Dưới các bài chia sẻ kiểu này, người Việt ḿnh hay comment rất đúng tâm lư:
“Tui 20 năm không bảo hiểm nè!” – nhiều người ngán phí bảo hiểm tới mức… liều không mua.
“Đóng 401(k) nhiều th́ lấy đâu tiền chi tiêu hằng tháng?” – lo chi phí trước mắt.
“Obama care sẽ bị cắt, nhiều người sẽ không mua nổi bảo hiểm nữa.” – nỗi lo chính sách thay đổi.
“Income năm nay thấp quá, có phải trả lại trợ cấp Obamacare không?” – lo lắng về chuyện hoàn trả khi khai thuế.
Những câu hỏi đó rất thực tế. Và cũng v́ vậy, càng phải hiểu luật thuế, hiểu cách tính trợ cấp để không tự làm khó ḿnh. Không nhất thiết ai cũng trở thành chuyên gia, nhưng:
Biết sơ về 401(k), IRA,
Biết income nào được tính, income nào có thể điều chỉnh,
Biết lúc nào nên đóng thêm, lúc nào nên giữ tiền mặt,
… là đă khác hoàn toàn với chuyện “nhắm mắt đóng thuế” hay “nhắm mắt mua bảo hiểm”.
Hiểu thuế không phải để… đóng cho đúng, mà để giữ tiền nhiều hơn
Tác giả kết lại rất hay:
“Thiệt sự — hiểu thuế không chỉ để đóng cho đúng… mà c̣n để tiết kiệm thông minh hơn, giữ lại tiền nhiều hơn.”
Trong bối cảnh chi phí sinh hoạt, tiền nhà, tiền xăng, tiền ăn, tất cả đều leo thang, mỗi trăm đô tiết kiệm được mỗi tháng đều là mồ hôi, là b́nh an tinh thần.
Nếu bạn đi làm hăng, kiểm tra lại xem ḿnh đă tận dụng hết 401(k) chưa.
Nếu làm tự do, có thể t́m hiểu IRA và các lựa chọn hưu trí phù hợp.
Nếu đang mua Obamacare, nên trao đổi với tax preparer hoặc chuyên viên hiểu về ACA trước khi kư hợp đồng bảo hiểm cho năm sau.
Không phải ai cũng rành về biểu mẫu, luật thuế, trợ cấp. Nhưng chỉ cần hiểu thêm một chút, hỏi thêm một câu, đôi khi bạn sẽ:
Vừa lo được tương lai,
Vừa nhẹ được bill bảo hiểm,
Vừa không c̣n nơm nớp v́ mấy ngàn đô tiền bệnh viện.
Một công, đúng là… đôi ba chuyện.
NGUON PHAN HONG
