Virus chikungunya gây ra lo ngại lớn ở TQ

[trungthuc]

Lần đầu xuất hiện trên diện rộng tại TQ, virus chikungunya, căn bệnh do loài muỗi truyền bệnh, gây ra đau khớp và bị sốt cao, đang có chiều hướng lây lan rất nhanh và buộc giới chức y tế phải nhanh chóng vào cuộc để khắc phục.

Một công nhân vệ sinh phun thuốc trừ sâu để ngăn chặn sự lây lan của bệnh Chikungunya ở Đông Quan, tỉnh Quảng Đông vào ngày 3/8. (Ảnh: VCG)

Chính quyền Bắc Kinh đang cho triển khai ra nhiều biện pháp khẩn cấp nhằm khống chế sự bùng phát của virus chikungunya, căn bệnh do muỗi truyền gây ra đau khớp và sốt cao, đang lây lan khá nhanh tại thành phố Phật Sơn, một trung tâm kỹ nghệ lớn ở miền Nam nước này.

Tính cho đến ngày 6/8, TQ đã ghi nhận có hơn 7,000 ca mắc, trong đó phần lớn tập trung ở khu vực Phật Sơn, theo AP đưa tin.

Đây được xem là đợt bùng phát bệnh chikungunya nghiêm trọng nhất chưa từng được ghi nhận tại TQ, theo nhận định của ông César López-Camacho, chuyên gia nghiên cứu về dịch bệnh tại Đại học Oxford, Anh quốc.

"Điều này cho thấy hầu hết trong dân số ở đại lục chưa có miễn dịch tự nhiên, khiến cho virus dễ dàng lây lan rất nhanh chóng", ông này cho biết.

Virus Chikungunya là gì?
Chikungunya là bệnh dịch do virus cùng tên gây ra, được truyền sang người thông qua muỗi mang mầm bệnh chích phải, chủ yếu là loại "muỗi vằn" (Aedes aegypti, Aedes albopictus). Loại virus này lần đầu tiên đã được phát hiện ra tại Tanzania, châu Phi vào năm 1952.

Tên gọi "chikungunya" bắt nguồn từ tiếng địa phương Makonde, có nghĩa là "người bị cong lại", phản ảnh mức độ đau đớn dữ dội do bệnh này gây ra.

Phần lớn các ca bệnh chikungunya đều có triệu chứng nhẹ và có thể tự hồi phục sau 1-2 tuần mà không cần được điều trị đặc hiệu.

Virus gây sốt chikungunya được truyền qua muỗi cắn. (Ảnh: CDC Mỹ)

Người mắc phải căn bệnh chikungunya thường có biểu hiện các triệu chứng như: sốt cao, buồn nôn, phát ban, đau cơ và đặc biệt là đau khớp kéo dài. Trong những trường hợp hiếm gặp, cơn đau có thể kéo dài hàng tháng, thậm chí nhiều năm, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết các ca bệnh nghiêm trọng hoặc gây ra tử vong chủ yếu rơi vào trẻ sơ sinh và người già có bệnh sẳn trong người, tuy hiếm nhưng vẫn đáng lo ngại.

Hiện chưa có thuốc đặc trị cho căn bệnh chikungunya. Phác đồ điều trị chủ yếu là làm giảm nhẹ triệu chứng như hạ sốt, giảm đau và nghỉ ngơi. Hai loại vaccine phòng bệnh đã được phê duyệt tại Anh, Brazil, Canada và châu Âu, nhưng chủ yếu dành cho du khách và chưa được phổ biến rộng rãi ở các quốc gia đang bị ảnh hưởng nặng.

Vì sao TQ phải lo ngại?
Khác với nhiều quốc gia nhiệt đới, TQ chưa từng có ổ dịch chikungunya lớn xảy ra trước đây. Điều này đồng nghĩa với việc người dân chưa có sự miễn dịch cộng đồng, khiến cho virus có cơ hội lây lan nhanh trong điều kiện thời tiết ẩm và nóng, nét đặc trưng của khu vực miền Nam đại lục hiện nay.

Đợt bùng phát này xảy ra đúng vào thời điểm thời tiết TQ có số lượng mưa lớn bất thường và nhiệt độ cao, tạo điều kiện thuận lợi cho muỗi sinh sản rất mạnh.

Tại Phật Sơn, chính quyền địa phương đã cho khẩn trương triển khai các biện pháp như: phát màn chống muỗi, phun thuốc diệt côn trùng tại khu dân cư, công trình xây dựng, đường phố và khu kỹ nghệ.

Đáng chú ý, người dân nếu để nước bị đọng trong chai lọ, chậu hoa hay vật dụng ngoài trời, nơi mà muỗi dễ sinh sôira, có thể bị phạt đến 10,000 nhân dân tệ (tương đương khoảng 1.400 USD) và thậm chí bị cắt nguồn điện sinh hoạt.

Một công nhân đang thực hiện công việc diệt muỗi trên vành đai xanh ở Quảng Châu vào ngày 30/7. (Ảnh: VCG)

Theo Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát Dịch bệnh châu Âu (ECDC), tính cho đến tháng 7/2025, thế giới đã ghi nhận có khoảng 240,000 ca bị nhiểm virus chikungunya và 90 ca tử vong tại 16 quốc gia. Các quốc gia gánh chịu ảnh hưởng nặng nề nhất gồm: Brazil, Bolivia, Argentina và Peru.

Tình trạng bùng phát dịch bệnh chikungunya đang trở nên phổ biến hơn trong hai thập kỷ qua, tương tự như các bệnh do muỗi lây truyền khác như sốt xuất huyết hay Zika. Nguyên nhân được cho là bắt nguồn từ sự biến đổi khí hậu, đô thị hóa nhanh và môi trường sinh sống ngày càng lý tưởng cho loại muỗi sinh sôi phát sinh ra.

Giới chuyên gia cảnh cáo, nếu không được kiểm soát kịp thời, dịch virus chikungunya có thể lan sang các thành phố miền Nam khác của TQ, vốn có khí hậu ẩm và dân số đông đúc.

"Chúng ta đang chứng kiến sự gia tăng các bệnh nhiệt đới tại những nơi từng được coi là an toàn. Đây là hậu quả trực tiếp của sự biến đổi khí hậu và sự mở rộng đô thị không kiểm soát", Robert Jones, Phó giáo sư tại Trường Vệ sinh và Y học Nhiệt đới London, có nhận định.