Trong thời gian gần đây, mạng xă hội (MXH) đang lan tràn những video do AI ngụy tạo ra, chứa nội dung hoàn toàn nhảm nhí, phản cảm. Điều đáng nói hơn, những video clip này do AI tạo ra trông rất giống
"người thật, việc thật", đă thu hút rất nhiều lượt xem, chia sẻ, tương tác
"khủng", khiến cho nhiều người lên mạng không phân biệt được đâu là thật-giả, dẫn đến nhận thức và hành động tai hại.
Video AI chứa nội dung nhảm nhí. (Ảnh cắt từ clip)
Tràn lan các video AI phản cảm
Vài ngày trước, chị N.H.G (Hà Nội) thấy giật ḿnh khi con trai 8 tuổi vừa lướt mạng xong, cười khúc khích v́ xem video một cụ ông bước vào một quán hát và gọi liền lúc nhiều các cô gái
"chân dài" rồi vui tươi nhún nhẩy. Con chị c̣n khoe:
"Mẹ ơi, ông này 'ăn chơi' quá, vào cả quán hát nhảy nhót, chung quanh toàn các cô xinh đẹp mẹ ạ!". Chị G hoảng quá, cầm điện thoại xem, th́ ra là một video do AI ngụy tạo ra. Chị phải giải thích cho con ḿnh, đây không phải là người thật, những video này không tốt, con không nên xem. Từ lần đó chị G không dám cho con dùng điện thoại tự do lướt mạng như trước nữa.
"Ḿnh may là tinh mắt, cũng từng xem nhiều video AI nên nhanh chóng phát hiện ra đó là sản phẩm được ngụy tạo ra từ AI, chứ các con nhỏ hay các bác lớn tuổi ít tiếp xúc kỹ thuật rất có thể sẽ tin video này là có thật, sinh ra những hiểu lầm không đáng có", chị G chia sẻ.
Là người mới dùng điện thoại thông minh, bà Q.T.T (Hưng Yên) rất thích lên Facebook xem bài viết của những người thân và bạn bè. Mỗi ngày, bà dùng thời gian rảnh để xem những đoạn video AI hài hước như một cách để giải trí sau ngày dài làm việc, đồng thời nhấn nút chia sẻ cho bạn bè cùng vui theo. Tuy nhiên, khi một người bạn góp ư, phân tích cho bà rằng những video
"tấu hài nhảm nhí rẻ tiền" qua AI dù gây ra cười nhưng có thể tiềm ẩn những ư đồ xấu dẫn đến người xem video tin vào đó và có suy nghĩ lệch lạc, hành động sai th́ bà mới nhận thức ra, việc làm của ḿnh dù vô t́nh nhưng đă góp phần lan tỏa những thông điệp xấu.
Mỗi khi xă hội có sự kiện gây tranh căi hay trend (xu hướng) nào đó, trên MXH ngay lập tức xuất hiện những video đề cập đến với những nội dung tương tự. Điều đáng nói là trong những video này thường chứa h́nh ảnh phản cảm, lời nói thô tục, tục tĩu. Tuy nhiên, lượt xem, chia sẻ, tương tác lại rất cao.
Theo các chuyên gia về trí tuệ nhân tạo, ứng dụng tạo ra video AI có nhiều loại như
Hailou AI, Kling AI, AI Google Veo 3,… Trong đó, mô h́nh
AI Google Veo 3 đă được sử dụng rầm rộ thời gian gần đây, có khả năng tạo ra những video có h́nh ảnh, âm thanh sống động, chân thực giống y như người thật, âm thanh thật. Cách để tạo ra video AI khá đơn giản, chỉ cần bỏ vô h́nh ảnh và câu lệnh yêu cầu là sẽ cho ra được video theo mong muốn.
Lợi dụng AI để thực hiện hành vi phạm pháp
Không thể phủ nhận AI mang đến nhiều lợi ích, phục vụ nhu cầu công việc, giải trí,… của con người. Trên thực tế, nhiều lĩnh vực như giáo dục, y tế, nghệ thuật,… cũng đang sử dụng kỹ thuật mới này để cho ra những video với mục đích giảng dạy, quay phim,… Tuy nhiên, bên cạnh những tiện ích đó c̣n tiềm ẩn nhiều sự rủi ro đáng ngại, đặc biệt là khi những đối tượng xấu dùng AI để thực hiện những sản phẩm rẻ tiền để câu view, câu like bất chấp, mạo danh các cá nhân, tổ chức để thực hiện hành vi gian lận, lừa đảo, gây tác hại lớn cho xă hội.
Chuyên gia đào tạo lĩnh vực AI Nguyễn Phong Anh cho biết, AI phát triển vượt bậc từ năm 2023, từ dạng h́nh ảnh đơn giản đầu tiên, đến nay đă rất tinh vi, khó phân biệt được đâu là sản phẩm do AI làm ra hay từ máy quay. Sống trong xă hội tràn ngập giải trí, nhu cầu được thưởng thức những
"món ăn tinh thần" mới, nền tảng MXH có những video mới với ư đồ chuyên đánh vào nhu cầu ṭ ṃ của cộng đồng mạng, chi phí rẻ,… dẫn đến việc xuất hiện ra nhiều video giả mạo, bóp méo sự thật ngày càng tràn lan trên MXH, thu hút sự ṭ ṃ của cộng đồng mạng và thu về số lượng tương tác lớn.
Luật sư Đặng Văn Cường, giảng viên Luật, Trường Đại học Thủy Lợi cho biết, hậu quả của những video độc hại gây ra rất nghiêm trọng.
"Đặc điểm của không gian mạng là tiếp cận theo xu hướng nên khi xem video giả mạo, nhảm nhí sẽ tác động đến tư tưởng, nhận thức văn hóa của người xem. Đó là những thông tin độc hại, nếu không được kiểm soát tốt, không được nhận diện sẽ ảnh hưởng đến nhận thức, văn hóa, thậm chí tạo ra hành vi tiêu cực của những người tiếp cận", ông Đặng Văn Cường nhấn mạnh.
Về nguyên nhân dẫn đến hiện tượng tiêu cực này, luật sư Đặng Văn Cường cho rằng, nhận thức về kỹ thuật, hiểu biết về xă hội của nhiều người tiêu dùng c̣n hạn chế; giao tiếp trên không gian mạng, mạo danh các cơ quan, tổ chức rất dễ dàng, thậm chí nhiều đối tượng ở những khu vực xa xôi có thể tiếp cận người dân trên toàn thế giới, sau đó các đối tượng cho xóa dấu vết, ẩn danh rất nhanh. Những điều này thúc đẩy các đối tượng thực hiện những hành vi xấu, đưa tin giả, lừa đảo người sử dụng mạng với các chiêu tṛ ma mănh, tinh vi..
Theo các chuyên gia nghiên cứu về AI, người lên mạng có thể phân biệt video AI và video thật bằng cách quan sát khung h́nh. Ở video AI, bên cạnh ŕa vùng mặt của người sẽ hơi bị mờ nhạt. Tương tác giữa những người trong video cũng không thật, họ nh́n về các hướng khác nhau thay v́ giao tiếp bằng mắt như hai người thật đang tṛ chuyện. Bên cạnh đó, AI không hiểu về tương tác về vật lư, người trong video AI khi đưa, hay cầm, nắm đồ vật, bộ phận chạm vào vật thể có sự thay đổi, ví dụ như ngón tay có thể bị lỗi. Về âm thanh, video AI thường chỉ nghe thấy tiếng của nhân vật, c̣n video được quay thật th́ người xem sẽ nghe thấy âm thanh phát ra từ hành động.
Các chuyên gia cũng khuyến cáo người dùng mạng nên cảnh giác, tỉnh táo khi sử dụng MXH, tránh tiếp cận những nội dung độc hại, tuyệt đối không chia sẻ, lan truyền những sản phẩm nhảm nhí, phản cảm v́ điều này sẽ tiếp tay cho những hành vi vi phạm. Nếu thấy những video có dấu hiệu vi phạm pháp luật, có dấu hiệu lừa đảo có thể lưu lại, chụp lại để báo với cơ quan chức năng, cảnh báo cho mọi người. C̣n những người sử dụng AI với mục đích nào cũng phải tuân thủ quy định của pháp luật để tránh gây ra những hậu quả đáng tiếc.
