Các chuyên gia nhận định rằng, sự trỗi dậy của
DeepSeek đang thách thức các tập đoàn AI lớn, dù c̣n nhiều sự lo ngại về quyền riêng tư và chi phí sử dụng.
Giao diện chính của DeepSeek. (Ảnh: Bloomberg)
Các mô h́nh AI đang ngày càng dễ được tiếp cận hơn. Sau
ChatGPT hay
Claude, mô h́nh
R1 từ startup
DeepSeek (TQ) thu hút chú ư nhờ mă nguồn mở, và chi phí rẻ.(?)
DeepSeek đă chứng minh các startup vẫn có thể cạnh tranh với nhiều
"ông lớn" trong lĩnh vực AI. Dù vậy, mối lo ngại về quyền riêng tư, sở hữu trí tuệ và nguồn lực phía sau những công ty nhỏ vẫn tạo ra nhiều thách thức trong quá tŕnh phát triển.
Bối cảnh của sự cạnh tranh phức tạp
Tuy gây ra cơn sốt trên toàn cầu,
DeepSeek vẫn c̣n đối mặt nhiều trở ngại, đặc biệt là liên quan đến quyền riêng tư. Nhiều người lo lắng dữ kiện nhạy cảm bị ṛ rỉ, tạo ra tâm lư dè dặt khi sử dụng những ứng dụng phát minh mới này.
"Chỉ trong một thời gian ngắn sau khi ra mắt, mối lo ngại quyền riêng tư đă khiến cho nhiều người tự lưu trữ các mô h́nh DeepSeek".
"Đây là lư do nền tảng Hugging Face được nhiều người ưa chuộng hơn v́ cho phép người ta chạy AI cục bộ, tránh những rủi ro bảo mật tiềm tàng", Tiến sĩ Jeff Nijsse, giảng viên cấp cao về Kỹ thuật Phần mềm tại RMIT, chia sẻ.
Perplexity, startup AI có trụ sở tại San Francisco, California, thậm chí trấn an người sử dụng khi nói rằng, số liệu gửi đến
DeepSeek chỉ giới hạn trong các trung tâm số liệu ở Mỹ và châu Âu.
"Toàn bộ DeepSeek áp dụng tại Perplexity thông qua các mô h́nh lưu trữ trong những trung tâm số liệu tại Mỹ và châu Âu. DeepSeek là mă nguồn mở. Tư liệu của bạn sẽ không gửi đến TQ", Aravind Srinivas, CEO
Perplexity, đưa ra khẳng định.
Các mô h́nh của DeepSeek và OpenAI đang "khuynh đảo" giới kỹ nghệ. (Ảnh: Bloomberg)
T/s Nijsse cũng bày tỏ mối lo ngại có liên đới đến cách đào tạo của
DeepSeek. Theo đó,
OpenAI tuyên bố, có bằng chứng
DeepSeek sử dụng
"kỹ thuật chưng cất" (distillation) từ mô h́nh của
OpenAI v́ lợi ích riêng.
"Quy tŕnh chưng cất kiến thức giúp giảm kích thước tổng quát, đồng thời gia tăng tính hiệu quả của mô h́nh. Tuy nhiên, điều này có thể đă vi phạm các điều khoản dịch vụ của OpenAI", ông Nijsse nói thêm.
Giới phân tích cũng nghi vấn cách thức mà
DeepSeek đang sử dụng card đồ họa (GPU) với hiệu suất cao để đào tạo mô h́nh, bất chấp quy định về kiểm soát xuất khẩu nghiêm ngặt từ công ty
Nvidia. Những yếu tố trên cho thấy sự cạnh tranh trong lĩnh vực AI ngày càng trở nên phức tạp hơn.
Cơ hội vẫn c̣n rộng mở
Bất chấp sự trỗi dậy của
DeepSeek, tiến sĩ James Kang, giảng viên về Khoa học Máy tính tại RMIT, đưa ra nhận định, phần lớn thị trường AI vẫn nằm trong tay các công ty lớn, có khả năng tiếp cận chip xử lư đời mới nhất của Nvidia và kho số liệu độc quyền khổng lồ.
"Các tập đoàn kỹ nghệ lớn nắm lợi thế đáng kể nhờ nguồn tài chính dồi dào và quyền tiếp cận phần cứng tính toán hiệu suất cao.Tuy nhiên, sự xuất hiện của những mô h́nh mă nguồn mở như DeepSeek R1 chứng minh các công ty AI nhỏ vẫn có thể tạo ra cuộc đột phá táo bạo, bằng cách tập trung vào các ứng dụng chuyên biệt với hiệu suất cao", ông Kang nói thêm.
AI hứa hẹn sẽ nâng cao năng suất và tự động hóa, nhưng cũng đặt ra nhiều sự thách thức về quy định, đạo đức và chuyển đổi lao động. Đại diện RMIT so sánh sự thay đổi này với những cuộc đột phá lớn về kỹ nghệ trước đây.
"AI chắc chắn sẽ thay thế một số công việc nhất định, nhưng đồng thời mở ra nhiều cơ hội mới. Điều quan trọng là tập trung đào tạo lại và nâng cao kỹ năng cho nguồn nhân lực, giúp họ chuyển đổi sang đóng những vai tṛ đ̣i hỏi cách suy nghỉ nâng cao và khả năng ra đưa quyết định tốt", ông Kang cho biết.
Trong khi đó, ông Jeff Nijsse nhấn mạnh đặc tính về kinh tế của các mô h́nh AI trong dài hạn, khi chi phí đầu tư mô h́nh AI ngày càng tăng nhưng chi phí mỗi token đang giảm xuống. Ông kỳ vọng AI với mă nguồn mở sẽ dần được định h́nh tương lai lĩnh vực mới mẽ này.
"Chỉ cần có một mô h́nh mă nguồn mở mạnh mẽ xuất hiện ra là đủ để cho cộng đồng bắt đầu dậy sóng. Các startup có thể h́nh thành ra và dần dần cải tiến dựa trên nền tảng sẵn có, ngay cả khi họ bị giới hạn về nguồn tài lực".
"Sự thống trị của các GPU cao cấp đắt đỏ sẽ không kéo dài măi, và khi phần cứng cũ có mặt trên thị trường, cơ hội đẩy mạnh AI sẽ được dễ dàng hơn", ông Nijsse nhấn mạnh.