Asia Times cho hay, có nhiều bằng chứng mới cho thấy Trung Quốc có thể đang mở rộng kho vũ khí hạt nhân nhiều hơn và nhanh hơn so với những dự đoán trước đây.
Các chuyên gia từ Trung tâm James Martin về nghiên cứu không phổ biến hạt nhân mới đây đã khiến Mỹ giật mình khi thu được các hình ảnh vệ tinh cho thấy, Trung Quốc xây dựng 119 hầm chứa (silo) tên lửa mới tại một sa mạc gần Yumen - thành phố ở vùng tây bắc nước này.
Những bằng chứng mới nhất, được tờ Washington Post trích dẫn công bố vào ngày 30/6, thật sự khiến các chuyên gia an ninh quốc gia Mỹ "đứng ngồi không yên" bởi theo nhận định của WaPo, việc xây dựng 119 hầm chứa tên lửa này là một "thay đổi mang tính lịch sử".
Trung Quốc là "thách thức tốc độ" của Mỹ
Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin cũng mô tả Trung Quốc là "thách thức tốc độ" của Mỹ.
Nhiều tranh cãi bùng nổ về "thay đổi mang tính lịch sử" này của Trung Quốc, nhưng nổi lên hai luồng ý kiến chính. Một là, Trung Quốc đang "giận dỗi" phản ứng với các động thái của Mỹ, và vì vậy, Washington cần yêu cầu Bắc Kinh đàm phán trong vấn đề kiểm soát vũ khí hạt nhân để cả hai có hạn chế số lượng vũ khí và tránh một cuộc chạy đua vũ trang nguy hiểm.
Hai là, đây là một phần trong cam kết của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình về việc đưa Trung Quốc nắm "vị trí thống trị" trên thế giới vào năm 2049, và các chuyên gia cảnh báo Washington nên tăng gấp đôi năng lực răn đe hạt nhân, bao gồm nỗ lực hiện đại hóa hoàn toàn kho vũ khí hạt nhân và hơn thế nữa.
Ảnh vệ tinh thương mại cho thấy hoạt động xây dựng và vị trí các hầm chứa tên lửa (silo) ở Trung Quốc. Ảnh: Washington Post
Nhưng đàm phán về kiểm soát kho vũ khí hay tăng cường năng lực răn đe đều không phải là một giải pháp đơn giản - và cả hai đều không nhất thiết phải "diệt trừ" lẫn nhau. Bởi các chuyên gia cho rằng, kho vũ khí hạt nhân của Trung Quốc cũng như những vấn đề liên quan đến ảnh hưởng và vị thế Trung Quốc, sẽ là vấn đề muôn thuở đối với Mỹ.
Trong phiên điều trần vào đầu năm nay, Đô đốc John Aquilino, tân Tư lệnh Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương của Mỹ cho rằng Trung Quốc là một thách thức lâu dài và là vấn đề cần phải được "chế ngự" chứ không chỉ "giải quyết" một sớm một chiều, bởi những nỗ lực hạt nhân mới nhất của Bắc Kinh đang đe dọa đến tất cả mục tiêu răn đe và phòng thủ quan trọng của Washington, đồng thời khiến Lầu Năm Góc gặp nhiều khó khăn hơn để ngăn chặn các cuộc tấn công chiến lược hay các hành vi cưỡng ép của Trung Quốc.
Nga, Mỹ, Ấn Độ đều là nguyên nhân chính?
Giới chuyên gia cho rằng, Mỹ chính là nguyên nhân chính khiến Trung Quốc thúc đẩy chương trình hiện đại hóa hạt nhân do Bắc Kinh luôn lo ngại về ưu thế hạt nhân của Washington.
Rõ ràng, Trung Quốc luôn lo ngại kho hạt nhân vũ khí khổng lồ của Mỹ sẽ đặt Bắc Kinh vào tình thế bất lợi và khó có thể đạt được điều mà các nhà ngoại giao Trung Quốc gọi là "an ninh tuyệt đối".
Để giải quyết vấn đề đó, Bắc Kinh đã và đang mở rộng và hoàn thiện kho vũ khí. Ngoài việc mở rộng kho vũ khí hạt nhân, họ không ngại chi tiền cho các hệ thống tên lửa di động trên bộ và các bệ phóng trên biển vì những hệ thống này khiến quân đội Mỹ khó nhắm mục tiêu hơn. Bắc Kinh cũng đang bổ sung nhiều loại vũ khí nhắm mục tiêu xâm nhập hệ thống phòng thủ tên lửa của Mỹ.
Cuối cùng, Bắc Kinh dường như cũng đã chấp nhận các phương án sử dụng hạt nhân chiến thuật và hạt nhân chiến đấu.
Trong các cuộc đối thoại không chính thức, các chiến lược gia Trung Quốc nói rõ rằng, chương trình hiện đại hóa của họ là nhắm vào Mỹ và rộng hơn là các đồng minh của Washington.
Tuy nhiên, theo AsiaTimes, chống Mỹ và các đồng minh không phải là động lực duy nhất. Trong các cuộc thảo luận bí mật, các chiến lược gia Trung Quốc thừa nhận Bắc Kinh cần thúc đẩy kho vũ khí hạt nhân do yếu tố Ấn Độ.
Các chiến lược gia Trung Quốc không muốn trả lời câu hỏi liệu yếu tố Nga có ảnh hưởng gì đến kế hoạch thúc đẩy kho vũ khí hạt nhân của họ hay không. Nhưng hầu hết các chuyên gia cho rằng Nga cũng là yếu tố căn bản do mối quan hệ khá phức tạp giữa đôi bên, dù nguyên thủ Nga-Trung mới đây tuyên bố quan hệ song phương đang ở mức độ cao nhất trong lịch sử.
Phản ứng răn đe
Trong hàng thập kỷ qua, Trung Quốc chỉ sở hữu kho hạt nhân ít ỏi. Dù vậy, sau nhiều năm tuyên bố sẽ chỉ duy trì số lượng vũ khí hạt nhân ở mức "răn đe tối thiểu", những nỗ lực hiện đại hóa hiện nay cho thấy kho vũ khí hạt nhân Trung Quốc đang tiến tới một mức độ mới.
Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, mức đe dọa hạt nhân của Trung Quốc đã bị phóng đại quá mức. Bộ Quốc phòng Mỹ ước tính, kho dự trữ hạt nhân của Trung Quốc chỉ ở mức hàng trăm, và chỉ bằng một phần rất nhỏ so với kho dự trữ lên đến 5.000-6.000 của Mỹ và Nga. Vì vậy, lượng dự trữ của Trung Quốc có tăng gấp đôi, gấp ba hay thậm chí gấp 4 lần cũng sẽ không thể tiến gần đến mức dự trữ của Mỹ và Nga.
Khả năng Trung Quốc đang muốn tìm kiếm kho dự trữ hay vị thế thống trị về hạt nhân cũng chưa rõ ràng. Một số nhà phân tích có ý kiến cho rằng, các bằng chứng mới nhất có thể cho thấy Bắc Kinh đang chơi trò "bắn đạn pháo" - di chuyển một số lượng nhỏ tên lửa qua một ma trận lớn các hầm chứa để ngăn đối thủ xác định vị trí tên lửa.
Đây là điều cần kiểm tra kỹ, đặc biệt là khi Mỹ đã dự đoán quá mức về quy mô tương lai của kho vũ khí Trung Quốc. Vấn đề lớn hơn, theo Asia Times, là khi quá tập trung vào số lượng của kho vũ khí, Mỹ có nguy cơ đánh giá thấp chất lượng của nó. Thực tế là Bắc Kinh không chỉ tăng cường năng lực chiến đấu mà dường như cũng đã phát triển các nhiệm vụ chiến đấu mới.
Hơn nữa, Bắc Kinh đã và đang tăng cường sức mạnh không gian và mạng, đồng thời đang phát triển một thế trận răn đe tổng hợp, đặc biệt là thông qua Lực lượng Hỗ trợ Chiến lược. Tổng quan này cho thấy rằng, Trung Quốc ít có nguy cơ gây hấn bằng hạt nhân đối với Mỹ và điều này sẽ không thay đổi trong tương lai gần.
Chỉ hơn 20 năm trước, một số nhà phân tích đã than thở, Trung Quốc là một "cường quốc hạt nhân bị lãng quên". Ngày nay, Nga vẫn là mối lo hạt nhân chính của Mỹ nhưng Trung Quốc đang dần "chiếm sóng".
Giải quyết vấn đề hạt nhân của Trung Quốc tất nhiên không dễ. Không chỉ đàm phán kiểm soát số lượng kho vũ khí, răn đe, Mỹ cần một cách tiếp cận phức tạp hơn, một cách tiếp cận mà họ có thể và nên đặt ra những dấu ấn trong Đánh giá hoạt động hạt nhân tiếp theo của Mỹ - Asia Times nhận định.
VietBF @ Sưu tầm
