Những chỉ trích nhằm vào Thủ tướng Đức Olaf Scholz đã không ngừng tăng lên về việc trì hoãn và không thực hiện cam kết gửi vũ khí hạng nặng tới Ukraine.
Phương tiện chiến đấu Mardar của quân đội Đức, Ảnh: DPA
Theo báo Deutsche Welle mới đây, Chính phủ Đức đã liệt kê một số lý do khiến nước này không thể gửi vũ khí hạng nặng tới Ukraine.
Đức chỉ thực hiện như các đồng minh
Đây là quan điểm của Thủ tướng Olaf Scholz kể từ khi xung đột bùng nổ. Ông Scholz cho biết đang làm mọi thứ trong sự phối hợp chặt chẽ với các đối tác NATO và EU. "Hãy nhìn những gì các đồng minh của chúng ta đang làm, chẳng hạn như những nước trong G7", Thủ tướng Đức nói, lưu ý rằng các nước như Canada, Anh và Mỹ đang cung cấp cùng loại vũ khí mà Đức đã gửi cho Ukraine.
Nhưng hôm 21/4, Mỹ đã công bố một gói viện trợ quân sự mới trị giá 800 triệu USD (760 triệu Euro) cho Ukraine, trong đó có cả pháo hạng nặng, nâng tổng số viện trợ lên tới hơn 3 tỷ USD kể từ khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự ở Ukraine ngày 24/2.
Ngược lại, tính đến đầu tháng 4, theo thông tin mới nhất được Bộ Tài chính Đức công bố, viện trợ của Đức cho quân đội Ukraine là khoảng 186 triệu Euro. Số tiền đó chủ yếu được sử dụng để mua tên lửa phòng không, súng máy, đạn dược và áo giáp chống đạn, nhưng không phải vũ khí hạng nặng.
Giáo sư Carlo Masala, chuyên gia quốc phòng và an ninh tại Đại học Quân sự Đức ở Munich, nhận định ông Scholz đang một mặt đưa ra thông điệp với Nga khi nói rằng Berlin vẫn đang trì hoãn viện trợ vũ khí hạng nặng. Mặt khác, đó cũng là một tín hiệu cho công chúng trong nước và đảng Đảng Dân chủ Xã hội trung tả của ông.
"Đây là một vấn đề hiện đang được tranh luận giữa các nhóm khác nhau trong Đảng Dân chủ Xã hội và ông Scholz đang cần sự ủng hộ của những người trong Quốc hội Đức cho rằng việc giao vũ khí hạng nặng sẽ làm leo thang xung đột, dẫn đến Đức sẽ trở thành một mục tiêu phản ứng của Nga", Giáo sư Masala nói.
Cho đến nay, Séc đã cam kết gửi hàng chục xe tăng T-72 do Liên Xô sản xuất và xe chiến đấu bộ binh BMP-1 cho Ukraine. Tuần trước, Mỹ thông báo sẽ sớm chuyển giao trực thăng Mi-17 do Nga chế tạo, 200 xe bọc thép M113 và 90 khẩu pháo cỡ nòng 155 mm cùng 40.000 quả đạn pháo, tất cả đều đủ tiêu chuẩn là vũ khí hạng nặng.
Theo Hiệp ước về các lực lượng vũ trang thông thường ở châu Âu, vũ khí hạng nặng đề cập đến tất cả các loại xe tăng và xe bọc thép, cũng như tất cả các loại pháo cỡ nòng 100 mm trở lên. Máy bay chiến đấu và trực thăng chiến đấu cũng được xếp vào loại vũ khí hạng nặng.
Quân đội Đức đến giới hạn
Đức cho biết họ không thể gửi thêm viện trợ quân sự cho Ukraine, vì khi đó nước này sẽ không thể thực hiện các nghĩa vụ quốc gia và NATO. "Hiện tại, Chúng tôi phải thừa nhận rằng các lựa chọn mà chúng tôi có đang đạt đến giới hạn", ông Scholz nói.
Quân đội Đức cho biết họ cần vũ khí hạng nặng để đảm bảo khả năng phòng thủ quốc gia và của NATO, đặc biệt với xe chiến đấu bộ binh Marder hoặc pháo tự hành 2000, một loại pháo hạng nặng.
"Để đảm bảo khả năng hoạt động của quân đội, chúng tôi cần các hệ thống vũ khí như Marder", Phó Tổng Thanh tra Đức Markus Laubenthal nói với đài truyền hình công cộng ZDF hôm 20/4. Bình luận của ông Laubenthal được đưa ra nhằm đáp lại nhận xét của Đại sứ Ukraine tại Đức Andriy Melnyk, một trong những người chỉ trích gay gắt nhất cách tiếp cận của Berlin.
Ukraine không thể sử dụng ngay lập tức vũ khí hạng nặng của Đức
Lập luận của Chính phủ Đức là binh lính Ukraine chỉ có thể sử dụng vũ khí mà họ quen thuộc. Điều này còn liên quan đến đảm bảo hậu cần để có thể tiến hành sửa chữa với các phụ tùng thay thế tương ứng.
Giáo sư Masala cho rằng đây là một lý do hợp lệ. "Điều gì sẽ xảy ra nếu Marder gặp sự cố, trục trặc kỹ thuật? Ukraine không có phụ tùng thay thế. Họ cũng không có kỹ thuật viên có thể sửa chữa nó", ông Masaka nói.
Một câu hỏi đặt ra là liệu việc chuyển xe tăng cho Ukraine lúc này sẽ có hiệu quả hơn không và giải quyết vấn đề hậu cần sẽ như thế nào. Ông Masala lưu ý rằng đây có thể là một cái cớ để không gửi chúng, vì đó là một quyết định chính trị không gửi thiết giáp hạng nặng tới Ukraine.
Viện trợ tiền và những giải pháp linh hoạt
Thủ tướng Scholz cho biết Berlin đang giải ngân hơn 1 tỷ Euro để giúp Ukraine mua thiết bị quân sự từ Đức. Ông liệt kê các loại vũ khí chống tăng, thiết bị phòng không và đạn dược làm ví dụ, nhưng không đề cập đến các loại xe tăng và máy bay mà Ukraine đang yêu cầu.
Tờ Bild của Đức đưa tin, các công ty quốc phòng Đức ban đầu đề nghị cung cấp vũ khí hạng nặng như Marder, xe bọc thép Boxer, xe tăng Leopard 2 và pháo tự hành. Tuy nhiên, những mặt hàng đó dường như đã bị loại khỏi danh sách.
Giải pháp của Đức dường như là một kế hoạch bổ sung kho dự trữ vũ khí dự phòng của các nước đồng minh bằng các thiết bị hiện đại do Đức sản xuất. Khi nguồn dự trữ của Đức đang cạn kiệt, các nước NATO ở Đông Âu vẫn sở hữu vũ khí từ thời Liên Xô sẽ "cung cấp những vũ khí này, như đã xảy ra trong một số trường hợp", Wolfgang Richter, Đại tá đã nghỉ hưu và hiện đang là chuyên gia tại Viện Nghiên cứu Quốc tế và An ninh của Đức, cho biết.
Bộ trưởng Quốc phòng Đức Christine Lambrecht hôm 21/4 đã xác nhận kế hoạch trao đổi với NATO và EU. Bà Lambrecht nói với đài truyền hình thương mại RTL/n-tv: "Chúng tôi đang trao đổi về viện trợ xe tăng, xe chiến đấu bộ binh mà từng quốc gia có và họ có thể bàn giao".
Một lựa chọn khác mà Chính phủ đang thực hiện là trao đổi với Slovenia. Đối tác này sẽ gửi một số xe tăng chiến đấu T-72 từ thời Liên Xô đến Ukraine; để bù đắp, Đức sau đó sẽ cung cấp Marder cho Slovenia.
Biện pháp tiếp theo được cho là đang được thảo luận với Hà Lan. Giáo sư Masala cho biết: “Hà Lan sẽ gửi pháo tự hành 2000, một loại vũ khí cực kỳ hiện đại của Đức, và Berlin sẽ cung cấp cho Ukraine đạn dược và huấn luyện, có thể là tại Đức".
Cách tiếp cận này có thể giảm bớt một số áp lực và giảm bớt những lời chỉ trích. Tuy nhiên, như ông Masala chỉ ra, điều này sẽ không tồn tại lâu. Ông nói: "Các đối tác Đông Âu của chúng tôi đang cạn kiệt vũ khí cũ thời Liên Xô. Những chiếc xe tăng do Liên Xô sản xuất ở Ba Lan, Slovakia hoặc Slovenia gửi tới sẽ bị phá hủy trong cuộc xung đột. Ukraine cũng sẽ cạn kiệt số vũ khí này. Đến một thời điểm nào đó, câu hỏi liệu có nên đào tạo và chuyển giao các hệ thống vũ khí hiện đại của phương Tây cho Ukraine hay không sẽ quay trở lại".
