Trung 30 năm nỗ lực làm ăn với Nga nhưng bất thành. Cả 4 lần nỗ lực đều thất bại. Ông muốn phát triển bất động sản tại nước Nga.
Một giấc mơ đã được hình thành vào những năm 1980: tháp Trump rực rỡ ở trung tâm Moskva. Đối với Donald Trump, tầm nhìn đó chưa bao giờ chết, ngay cả khi ông bắt đầu chiến dịch tranh cử tổng thống và trở thành ứng viên đại diện của đảng Cộng hòa năm 2016, theo Washington Post.
Ngày 29/11, cựu luật sư của Trump là Michael Cohen nói với một thẩm phán liên bang rằng Trump đã theo đuổi thỏa thuận xây dựng tháp Trump ở Moskva trong nửa đầu năm 2016, thời điểm ông đã bước ra sân khấu thế giới với tư cách là người làm chính trị và ông đã đi ngược với lập trường của đảng Cộng hòa khi nhiều lần ca ngợi Nga và Tổng thống Putin.
"Nga là một trong những nơi nóng nhất trên thế giới về đầu tư. Chúng tôi sẽ có mặt ở Moskva vào một thời điểm nào đó", Trump nói năm 2007. Tuy nhiên, kế hoạch gắn tên ông lên một thòa nhà ở thủ đô Nga liên tiếp gặp thất bại.
Các chuyến đi
Trump đến Nga lần đầu tiên vào năm 1987, khi Liên Xô bắt đầu mở cửa cho đầu tư từ phương Tây. Theo hồi ký của Trump, ông và người vợ khi đó, Ivana, đã tìm kiếm những nơi có thể xây dựng một khách sạn sang trọng.
Donald Trump và vợ Ivana tại Nga năm 1987. Ảnh: Tass.
Năm 1996, Trump trở lại Nga, hứa hẹn về một dự án ở trung tâm Moskva, hợp tác với một nhóm lãnh đạo trong ngành thuốc lá Mỹ. Họ đã lên kế hoạch về kiến trúc và họp với các lãnh đạo thành phố. Tuy nhiên, một lần nữa, dự án này lại đổ bể.
Năm 2005, Trump tìm được một đối tác mới là công ty Bayrock Group, bên có văn phòng tại tháp Trump. Họ đã ký thỏa thuận xây dựng một số công trình mang thương hiệu Trump tại một số thành phố Mỹ.
Người đứng đầu dự án của công ty này là Felix Sater, doanh nhân sinh ra ở Nga với quá khứ bất hảo. Ông từng ngồi tù một năm vì ẩu đả tại quán bar năm 1991. Năm 1998, Sater nhận tội liên quan đến vụ gian lận cổ phiếu dính líu tới mafia trị giá 40 triệu USD. Tuy nhiên, Sater đã hợp tác với chính phủ trong nhiều vấn đề an ninh quốc gia và hình sự, khiến ít người biết đến các tai tiếng của ông.
Tập đoàn Trump đã trao cho Bayrock hợp đồng một năm để săn lùng đất đai ở Moskva. Sater tìm được một nhóm nhà đầu tư Nga và cả địa điểm đẹp để phát triển là một nhà máy sản xuất bút chì đã đóng cửa. "Tôi đã cho Trump xem ảnh, địa điểm và khung cảnh xung quanh. Chúng rất ổn", Sater kể.
Dự án cuối cùng cũng không đi đến đâu, nhưng việc đó không phá vỡ mối quan hệ của Sater với Tập đoàn Trump. Một năm sau, Trump yêu cầu ông đi cùng con gái mình là Ivanka và con trai Donald Trump Jr. đến Moskva. Năm 2007, Trump thuê Cohen làm luật sư. Cohen và Sater là bạn thân từ thời trung học.
Những thất bại ở Nga đã gây thất vọng lớn cho Tập đoàn Trump, trong bối cảnh họ đang nỗ lực vươn ra toàn thế giới và chương trình truyền hình thực tế Người tập sự của Trump đang gặt hái thành công. Tỷ phú đã ký thỏa thuận xây dựng tháp Trump ở Istanbul và Panama năm 2006 và Cộng hòa Dominica năm 2007.
Thảo luận tại một hội nghị bất động sản năm 2008, Trump Jr. giải thích rằng việc xây dựng ở Nga rất phức tạp, rắc rối, đòi hỏi nhiều mối quan hệ. "Chúng tôi muốn kinh doanh ở đó nhưng Nga là một thế giới khác", anh nói. Nhưng anh cũng nhấn mạnh rằng nhiều người Nga yêu thích thương hiệu Trump và đã mua căn hộ tại các tòa nhà của ông trên khắp thế giới.
Donald Trump cuối cùng tới Moskva vào tháng 11/2013, đưa cuộc thi sắc đẹp Hoa hậu Hoàn vũ đến thủ đô Nga. Trump đã dành 36 giờ ở Moskva để gặp gỡ các lãnh đạo doanh nghiệp Nga. Ông mong muốn gặp Tổng thống Nga Putin nhưng Putin từ chối vì có một cuộc họp với vua Hà Lan.
Khi sự kiện kết thúc, Trump tuyên bố ông đạt được thỏa thuận sơ bộ để xây dựng ở Moskva với đối tác là tỷ phú bất động sản Aras Agalarovs, người đã chi trả cho chuyến đi của Trump.
Cựu luật sư của Trump, Michael Cohen, tại New York ngày 29/11. Ảnh: AFP.
Tuy nhiên, thỏa thuận này không tiến xa do nền kinh tế Nga chững lại và lịch vận động bận rộn của Trump, Agalarovs nói với Washington trong cuộc phỏng vấn vào mùa xuân năm 2016.
Nhưng tỷ phú Nga vẫn giữ liên lạc với Trump và vào tháng 6/2016, họ sắp xếp cho Trump Jr. một cuộc họp với một luật sư Nga hứa hẹn cung cấp cho anh thông tin bất lợi cho Hillary Clinton.
Lời khai của cựu luật sư
Vào thời điểm đó, Cohen đã làm việc với Sater trong nhiều tháng để một lần nữa theo đuổi dự án phát triển của Trump ở Moskva. Một người thân cận với Cohen cho biết luật sư hiểu rằng Trump rất muốn có một dự án tại đây và tin rằng ông sẽ ghi điểm với ông chủ nếu có thể hoàn thành nó.
Cohen cho biết Sater đã tiếp cận ông với đề xuất này vào tháng 9/2015. Ông tìm thấy đối tác Nga là công ty I.C. Expert Investment Co. Chủ tịch của doanh nghiệp này từng là đối tác kinh doanh của Sater, có tên Andrei Rozov.
Tháng 10/2016, Trump ký một lá thư để tiếp tục thúc đẩy dự án của Sater, trùng ngày ông tham gia cuộc tranh luận thứ ba của đảng Cộng hòa.
Cả Cohen và Sater đều cho rằng dự án có thể không chỉ giúp Trump kiếm lợi nhuận còn giúp ích cho cả nỗ lực tranh cử của ông. "Ông ấy có thể trở thành tổng thống Mỹ và chúng ta có thể tận dụng điều đó", Sater viết cho Cohen trong một email năm 2015. "Tôi sẽ khiến tất cả đội ngũ của Putin chấp nhận nó, tôi sẽ xử lý quá trình này".
Trong một cuộc trao đổi khác, Sater nói với Cohen rằng họ có thể tổ chức buổi lễ cắt băng khánh thành long trọng ở Moskva và gợi ý về việc cho các đối tác Nga xem những video Trump ca ngợi Nga trong chiến dịch tranh cử.
"Chúng ta sẽ làm cho Donald đắc cử", Sater viết. "Đối thủ khó tính nhất của Mỹ đồng ý rằng Donald là người có thể đàm phán để làm ăn".
Sater còn gợi ý với Cohen rằng họ nên tặng một căn hộ penthouse trị giá 50 triệu USD cho Putin như một cách để tiếp thị tháp Trump. "Nếu Putin sở hữu căn hộ penthouse thì mọi chính trị gia hàng đầu ở Nga đều muốn sống trong tòa nhà đó", Sater kể lại lời nói của mình trong cuộc phỏng vấn tuần này với Washington Post.
Khi Cohen điều trần trước quốc hội Mỹ, ông cho biết dự án tháp Trump ở Moskva đã chết yểu. Cohen nói rằng ông đã trò chuyện với Trump về nó chỉ ba lần.
Cohen đã gửi email cho Dmitry Peskov, phụ tá và là người phát ngôn của Putin, để tranh thủ sự giúp đỡ của chính phủ Nga nhằm đảm bảo giấy phép. Tuy nhiên, Cohen nói rằng ông không nhận được hồi âm và dự án bị hủy vào tháng 1/2016.
Trump tại Nhà Trắng ngày 23/8. Ảnh: AFP.
Tuy nhiên, ngày 29/11, Cohen thừa nhận những tuyên bố đó là sai sự thật và nhận tội nói dối với Quốc hội. Cohen khai rằng sau khi tiếp cận với Peskov, ông đã nói chuyện với trợ lý riêng của Peskov trong 20 phút. Cô đã ghi chép và hứa sẽ xem xét vấn đề này. Cohen cũng thừa nhận rằng ông đã thảo luận về dự án với Trump thường xuyên hơn mức ông đã nói với Quốc hội.
6 tháng sau, Cohen đồng ý đến Nga để tham dự một diễn đàn kinh tế ở St. Petersburg theo đề xuất của Sater, nhưng sau đó hủy chuyến đi vào ngày 14/6/ 2016.
Trump ngày 29/11 nói với các phóng viên rằng Cohen đã nói dối về các chi tiết quan trọng. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng ông không thấy có lý do gì mà việc tranh cử tổng thống phải đồng nghĩa với việc ông không thể theo đuổi tham vọng kinh doanh.
"Lúc đó có khả năng là tôi sẽ không đắc cử", ông nói, "trong trường hợp đó tôi sẽ quay trở lại công việc kinh doanh, thế thì vì sao tôi phải tự đánh mất rất nhiều cơ hội?".
