(Minh họa)
Ngày 7/11, tại phường Hạnh Thông, TP.HCM, một số người phải nhập viện cấp cứu với các triệu chứng đau bụng, tiêu chảy và sốt cao sau khi ăn bánh mì tại một cơ sở dịch vụ ăn uống, nghi ngờ ngộ độc thực phẩm.
Các tin tức từ báo chí cho thấy số lượng người bị ngộ độc bánh mì ở TP.Hồ Chí Minh đã tăng lên rất nhanh. Tính đến thời điểm hiện tại, đã có 235 ca, trong đó có một thai phụ hơn 34 tuần tuổi. Cho đến nay, đã có một trường hợp dương tính với vi khuẩn Salmonella, nên mọi sự nghi ngờ tạm thời đang tập trung vào nguyên nhân này.
Tuy nhiên, chúng ta cần nên biết rằng, vi khuẫn Salmonella không phải là tác nhân duy nhất gây ra ngộ độc thực phẩm. Nếu các xét nghiệm tiếp theo ở những bệnh nhân khác vẫn không phát hiện ra vi khuẫn Salmonella, thì các tác nhân sau đây cũng cần được xem xét:
– thường có trong thịt nguội, pate, phô mai: gây ra bị sốt cao, đau nhức cơ bắp, đặc biệt nguy hiểm với thai phụ.
– thường thấy trong rau sống, dưa leo, ớt, tương ớt, hoặc do tay người chế biến không sạch, gây ra bị tiêu chảy, đôi khi có máu.
– thường gặp trong thịt, nước sốt, pate hoặc nước sốt chan bánh mì không được giữ độ nóng đúng cách, gây ra đau quặn bụng sau 6–24 giờ.
– thường có trong trứng, thịt nguội, chà bông và các thực phẩm được chế biến sẵn, gây ra nôn mửa dữ dội trong vài giờ đầu do bị độc tố bền nhiệt.
Do bánh mì thịt thường có chứa nhiều thành phần giàu dinh dưỡng vốn vi khuẩn rất thích bấm cô, kết hợp với khí hậu Việt Nam thường nóng ẩm. Nếu thực phẩm bị nhiễm khuẩn thì vi sinh vật sẽ dễ dàng sinh sôi và phát sinh ra nhanh chóng.
Ngoài vi khuẩn, nấm mốc cũng có thể là nguyên nhân gây ra ngộ độc. Bánh mì để lâu ở nhiệt độ phòng ẩm thấp (đặc biệt trong hộp hoặc túi nilon kín) có thể phát sinh ra nấm mốc sản sinh ra độc tố aflatoxin, nhất là khi có nhân bơ hoặc sữa.
Những vụ bị ngộ độc xảy ra hàng loạt như lần này thường không chỉ đến từ một số thực phẩm không được bảo quản đúng cách, mà phản ảnh lra ỗ hổng trong toàn bộ hệ thống từ chế biến–bảo quản–phân phối.
Các nguyên nhân từ hệ thống này thường gặp gồm có:
– Thức ăn được chế biến sẵn không được giữ lạnh đúng cách, dễ phát sinh ra vi khuẩn.
– Dụng cụ, thớt, dao không được vệ sinh đúng theo quy trình. Bị nhiễm khuẩn chéo từ dao, thớt, tay người bán cắt thịt sống khi chạm rau, bánh, là yếu tố phổ biến nhất.
– Thiếu sự giám sát định kỳ về vệ sinh tại cơ sở sản xuất.
Do đó, ngoài việc xử lý từng vụ riêng lẻ, các cơ quan quản lý cần rà soát quy trình bảo quản thực phẩm tại các cơ sở nhỏ lẻ và yêu cầu đào tạo lại nhân viên chế biến về vấn đề an toàn thực phẩm.
Khi nghi ngờ bị ngộ độc thực phẩm, người bệnh cần nên xử trí đúng cách để tránh xảy ra biến chứng nặng. Trước hết, nếu triệu chứng còn nhẹ như bị buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy, cần uống bù nước và điện giải ngay với dung dịch Oresol pha theo đúng sự hướng dẫn, hoặc thay thế với nước ấm có pha thêm chút muối và đường. Người bệnh nên uống từng ngụm nhỏ, ăn cháo loãng hoặc thức ăn dễ tiêu, đồng thời luôn giữ vệ sinh sạch sẽ. Cần ghi nhớ lại thời gian và loại thực phẩm đã ăn, cũng như ai đã cùng ăn, để giúp cho cơ quan y tế truy ra nguồn gốc phát sinh bệnh khi cần.
Nếu có các dấu hiệu nặng như bị mất nước nghiêm trọng, bị nôn mửa liên tục, sốt cao, tiêu chảy có máu, đau bụng dữ dội, hoặc thuộc nhóm người có nguy cơ cao (phụ nữ mang thai, trẻ em, người già, người có bệnh sẳn trong người), cần đi đến bệnh viện ngay lập tức. Tại cơ sở y tế, bác sĩ sẽ cho truyền dịch, cho dùng thuốc men hoặc kháng sinh phù hợp, đồng thời làm xét nghiệm phân hoặc máu để xác định tác nhân gây ra bệnh. Với phụ nữ mang thai, ngộ độc có thể gây ra sinh non, nên cần được theo dõi chặt chẽ.
Người bệnh không nên tự ý dùng thuốc chống tiêu chảy hoặc kháng sinh, vì có thể khiến cho độc tố lưu lại trong ruột hoặc làm tăng nguy cơ đề kháng thuốc. Sau khi được hồi phục, cần chú ý phòng ngừa tái ngộ độc bằng cách ăn thức ăn nấu chín, uống nước đã đun sôi, bảo quản thực phẩm đúng cách, luôn rửa tay sạch sẽ trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh. Khi mua đồ ăn làm sẵn như bánh mì, nên chọn nơi bán có tủ kính, người chế biến mang găng tay, khẩu trang và bảo đảm vệ sinh cần thiết.
Tài liệu tham khảo:
- Scallan, E. et al. Foodborne illness acquired in the United States—major pathogens. Emerg. Infect. Dis. 17, 7–15 (2011).
- EFSA & ECDC. The European Union One Health 2022 Zoonoses Report. EFSA J. 21, e08275 (2023).
- Farber, J. M. & Peterkin, P. I. Listeria monocytogenes, a food-borne pathogen. Microbiol. Rev. 55, 476–511 (1991).
- Zhang, Y. et al. Emerging multidrug-resistant Salmonella strains linked to street food contamination in Southeast Asia. Nat. Commun. 15, 3829 (2024).
- Li, H. et al. Integrated surveillance of foodborne pathogens in urban environments: lessons from large-scale outbreaks. Nat. Food 6, 118–128 (2025).
-
https://lifestyle.znews.vn/235-nguoi...5_newslatest_5
