Từ Quảng Châu – trung tâm công nghiệp xe hơi sôi động nhất Trung Quốc – một giấc mơ vốn chỉ thấy trong phim khoa học viễn tưởng đang dần trở thành hiện thực.
Từ Quảng Châu – trung tâm công nghiệp xe hơi sôi động nhất Trung Quốc – một giấc mơ vốn chỉ thấy trong phim khoa học viễn tưởng đang dần trở thành hiện thực khi Aridge, công ty khởi nguồn từ Xpeng Aeroht, trình làng mẫu “Land Aircraft Carrier” – chiếc xe bay có người lái đầu tiên. Sự kiện không chỉ đánh dấu bước ngoặt trong tham vọng di động của quốc gia tỷ dân, mà còn là lời tuyên bố rằng Trung Quốc đang sẵn sàng bước vào kỷ nguyên nơi đường bộ và bầu trời hòa làm một.
Trong buổi ra mắt tại Dubai, chiếc Land Aircraft Carrier – đúng như tên gọi “Tàu sân bay mặt đất” – khiến khán giả choáng ngợp khi có thể vừa chạy trên đường như một chiếc SUV sáu bánh, vừa tách phần thân trên để cất cánh thẳng đứng như máy bay không người lái cỡ lớn. Nó đủ chỗ cho hai hành khách, có thể hoạt động bán tự động hoặc hoàn toàn tự động và chỉ mất 18 phút để sạc từ 30 đến 80%.
Ở chế độ mặt đất, phần “mothership” vẫn vận hành như một chiếc xe điện thông thường, có thể mang theo toàn bộ module bay trong khoang chứa phía sau. Aridge cho biết mẫu xe này dự kiến được bán với giá dưới 2 triệu nhân dân tệ – tương đương khoảng 7,1 tỷ đồng – và đã thu hút hơn 7.000 đơn đặt trước toàn cầu, cùng đơn hàng “khủng” 600 chiếc từ các tập đoàn ở Trung Đông, bao gồm Ali & Sons (UAE), Almana (Qatar) và AlSayer (Kuwait).
Việc Aridge chọn Dubai làm nơi trình diễn đầu tiên không phải ngẫu nhiên. Vùng đất này đang trở thành “phòng thí nghiệm” cho tương lai di chuyển bay đô thị, khi chính phủ UAE sẵn sàng mở hành lang không lưu tầm thấp, cấp phép thử nghiệm cho taxi bay và phương tiện bay cá nhân. Tại đây, Aridge đã nhận được giấy phép bay đặc biệt từ Cơ quan Hàng không Dân dụng UAE để thực hiện chuyến bay có người lái đầu tiên. Sự kiện được truyền thông quốc tế ví như “bước nhảy của ngành hàng không cá nhân Trung Quốc”, khi lần đầu tiên một công ty đến từ châu Á thực sự đưa được xe bay có người ngồi lên bầu trời.
Thương hiệu Aridge là cái tên mới, nhưng phía sau là một chiến lược đã được chuẩn bị kỹ lưỡng. Việc đổi tên từ Xpeng Aeroht – công ty con của gã khổng lồ xe điện Xpeng Motors – sang Aridge nhằm khẳng định hướng đi độc lập, hướng tới trở thành “cầu nối giữa không trung và mặt đất”. Nhà máy thông minh đầu tiên của hãng tại Quảng Châu đã đi vào hoạt động từ tháng 9/2025, với công suất ước tính 10.000 chiếc mỗi năm. Theo Aridge, cứ 30 phút, một chiếc Land Aircraft Carrier có thể xuất xưởng.
Tuy nhiên, Aridge không chỉ dừng lại ở “xe lai bay” dạng mô-đun. Họ còn đang phát triển mẫu bay tầm xa A868, có thể bay hơn 500 km và đạt tốc độ 360 km/h – hướng tới nhóm khách hàng cao cấp và dịch vụ vận tải hàng không nội đô (Urban Air Mobility). Với hai hướng đi song song – phương tiện lai mặt đất và bay thuần túy – Aridge đang cố gắng chiếm trọn cả hai mảng của tương lai di chuyển: cá nhân hóa và hàng không đô thị.
Sự xuất hiện của Aridge là lát cắt sống động cho tham vọng ô tô bay hóa của Trung Quốc. Trong thập kỷ qua, nước này đã coi công nghệ di động bay (eVTOL – Electric Vertical Take-Off and Landing) là ngành chiến lược, được đầu tư ngang hàng với xe điện, AI và năng lượng mới.
Các công ty như EHang, AutoFlight, và nay là Aridge, đang bước vào cuộc đua toàn cầu trị giá hàng trăm tỷ USD. EHang thậm chí đã được cấp chứng nhận bay thương mại tại Trung Quốc cho taxi bay EH216-S, trở thành hãng đầu tiên trên thế giới được phê duyệt loại hình này. Trong khi đó, Aridge theo đuổi hướng “lai” – một giải pháp thực tế hơn cho giai đoạn đầu, khi hạ tầng bay đô thị còn đang hình thành.
Đằng sau ánh hào quang ấy là vô vàn thách thức. Giấc mơ ô tô bay vẫn vấp phải ba “bức tường” lớn: pháp lý, an toàn và chi phí. Việc điều phối hàng trăm phương tiện bay trong không phận thấp của thành phố đòi hỏi khung pháp lý phức tạp và hệ thống kiểm soát không lưu chính xác đến từng mét. Trong khi đó, các thành phố lớn của Trung Quốc như Bắc Kinh hay Thượng Hải có mật độ dân cư cao, khiến việc thử nghiệm xe bay trở nên nhạy cảm hơn nhiều so với ở Dubai hay Abu Dhabi.
Bài toán an toàn cũng chưa dễ dàng. Dù Aridge khẳng định module bay có hệ thống dự phòng đa tầng và tự động phản ứng khi gặp sự cố, niềm tin của công chúng vẫn là điều phải xây dựng qua thời gian. Một chiếc xe bay rơi xuống khu dân cư không chỉ là tai nạn công nghệ – đó là cú sốc xã hội. Và khi giá thành mỗi chiếc còn gần 300.000 USD, “ô tô bay” vẫn là món đồ xa xỉ của giới siêu giàu, chứ chưa thể trở thành phương tiện phổ biến.
Thế nhưng, nếu có quốc gia nào có thể biến điều tưởng như viễn tưởng này thành thật, thì đó chỉ có thể là Trung Quốc. Nước này không chỉ có năng lực chế tạo hàng loạt, mà còn có hệ sinh thái công nghệ điện – pin – AI – cảm biến – định vị vệ tinh được phát triển đồng bộ. Những lĩnh vực vốn giúp Trung Quốc dẫn đầu thị trường xe điện giờ đang tiếp tục được tái sử dụng cho ngành hàng không đô thị.
Các chuyên gia nhận định, chiến lược của Trung Quốc mang màu sắc thực dụng: trước hết thử nghiệm ở các quốc gia có không gian và chính sách linh hoạt như UAE, Ả Rập Xê Út, rồi dần đưa công nghệ về nước khi khung pháp lý chín muồi. Điều này không chỉ giúp Aridge mở rộng thương mại sớm hơn mà còn cho Trung Quốc vị thế là nhà xuất khẩu công nghệ di động bay đầu tiên trên thế giới – một danh xưng mà ngay cả Mỹ hay châu Âu vẫn đang chật vật theo đuổi.
VietBF@sưu tập
